Xela Arias (por María Calvo e Uxía Moares)

1. XELA ARIAS María Calvo Vicente e Uxía Moares Mariño 2º Bach A Lingua e Literatura Galega

2. ÍNDICE • O día das Letras Galegas • Biografía • Curiosidades • Obras • Denuncia do equilibrio • Tigres coma cabalos • Darío a Diario • Intempériome • Homenaxe recente

3. DÍA DAS LETRAS GALEGAS

4. CANDO SE CELEBRA? PORQUE SE CELEBRA ESE DÍA? O día das Letras Galegas celébrase o 17 de maio de cada ano, dende 1963 Foielexido este día porque foicando se publicou o poemario, de Rosalia de Castro, Cantares gallegos

5. Neste día homenaxéase un autor ou autora galeg@ que leve 10 anos mortos. Son autor@s, os cales tiveron relación coa defensa da lingua galega e que salientasennassúas obras galegas.

6. BIOGRAFÍA

7. Naceu o 4 de marzo de 1962 en Sarria Era a maior de cinco irmáns

8. Era filla do matrimonio formado por Valentín Arias e Amparo Castaño Escritor galego

9. En 1969 trasládase a Vigo Pasou a súa infancia en Sarria, máis en concreto en Ortoá Foi un cambio importante na súa vida e decisivo para a súa obra

10. Curiosidade En 1984 cambiou o seu nome de María de los Ángeles a María dos Anxos En 1995, volvería a cambiar o seu nome a Xela

11. Comeza escribindo novelas A partir dos 11 anos participa en concursos de relatos Gaña o primeiro premio no VI Concurso de Contos Infantís O Facho

12. En 1980 Xela Arias decide non presentarse aosexames de COU, conecta cos discursos críticos que naquela altura cuestionaban a formación académica e plasma a súa ansia de independencia.

13. Nas claves do seu pensamento “a autoaprendizaxe é autogoberno, é autonomía”. Ese “autogoberno” marcará distancias, tamén no literario, cos percorridos da súa xeración. Converteraa nunha figura difícil de meter na cartografía poética das últimas décadas do século XX

14. A sida irrompe con forza e con ela os estigmas, tamén o activismo. Son tempos de mobilizacións feministas, reivindicacións de dereitos, debates e organización de xornadas.

15. En 1982 Xela Arias empeza a publicar os seus poemas na revista Dorna Ademaiscomeza a participar en diferentes recitais de poesía, como o Festival da Poesía no Condado Deixa ver a súa orixinalidade e empeza a publicar noutras revistas.

16. Aos 18,apenas uns meses despois de deixar os estudos, comeza a traballar en Edicións Xerais de Galicia

17. Xela Arias será ademais, participante da Asociación de TradutoresGalegos Empeza a traducir unha vintena de títulos de autores e autoras como James Joyce ou Angela Carter, demostrando así o seu interese pola tradución Cas súastraducións, Xelagañaría diversos premios como o Premio de tradución Ramón Cabanillas

18. Despois de dez anos de traballo na editorial, Xela Arias decide retomar os estudos. En 1991 comeza Filoloxía Hispánica na Universidade de Vigo e posteriormente Galego-Portugués

19. Compatibiliza os estudos universitarios coas traducións e o labor como correctora de estilo e editora. Ao mesmo tempo completa formación asistindo a cursos e congresos, colabora con varios artigos en Xornal Diario de Galicia e mantén a actividade literaria.

20. Casa en 1992 co matemático e fotógrafo Xulio Gil, pero separaranse en 2002 En 1994 nace o seu fillo, Darío Da súa maternidade florece o libro Darío a Diario

21. A docencia será a ocupación laboral última de Xela Arias. Profesora de secundaria na materia de Lingua e Literatura castelá, impartiráclases en nove centros de ensino en apenas catroanos.

22. Xela foi unha muller comprometida, ecoloxista e feminista

23. Ao longo da súa vida participaría en diferentes movementos culturais Xela Arias tamén participaría axudando no desastre do Prestige Festa da Palabra Silenciada Os seus últimos anos de vida márcanse por un activismo cívico

24. Xela Arias falece o 1 de novembro de 2003 O seu inesperado falecemento conmociona ao mundo da cultura Organízanse homenaxes e actos na súa lembranza

25. Un ano despois da súa morte, a editorial Xerais de Galicia e a Asociación de Escritores en Lingua Galega editan un volume colectivo Xela Arias, Quedas en nós Este volumen foi coordinado polo seupai, Valentín Arias

26. Anos máis tardes, en outubro de 2018 publícase Aparecen ás súas catro obras Xela Arias. Poesía Reunida Ademais de obras dispersas publicadas en xornais e revistas

27. OBRAS DE XELA ARIAS

28. Denuncia do equilibrio (1986) Maldito lindo (inédita) Lilisin pistolas (inédita) Intempériome (2003) Darío a diario (1996) Tigres coma cabalos (1990)

29. Denuncia do equilibrio (1986)

30. Denuncias do equilibrio (1986) é o primeiro poemario de Xela Arias. Destaca polasúalinguaxeruptista relacionado cas vangarda, sobre todo co simbolismo e co surrealismo A intención desta obra é denunciar os falsos equilibrios que ten que soportar unhapersoa dentro da sociedade.

31. En concreto, as consecuencias para quen o sinte

32. Símbolos O outono Decadencia O cabalo Liberdade

33. en tododios-entre seguro- están andando ¡e eu que posuía unha clave dourado para as fugas! (¿todo anxo é terrible?) perdinme-recoñecinme-volvín perderme... e este perder era un alucinar coa flaccida realidade (...)

34. Tigre coma cabalos (1990)

35. Tigre coma cabalos (1990) está composto por 48 poemas acampañados de fotografías en branco e negro Fai un uso do versolirismo, é dicir, os poemas non teñen métrica. O libro é arriscado no seu discurso sobre a irracionalidade e consitúeunha obra innovadora da poesía galega do seu tempo

36. Temática Símbolos A primeira vista é erótica, pero o uso que fai do corpo reflicte unha beleza baseada no desequilibrio. Os símbolos que utiliza nesta obra son as mans, que as deiza ver como unha parte activa do corpo Polo tanto este poemario non ten nada que ver co erotismo, senón que denuncia a estabilidade social e a idealización.

37. (...) Pero os meus dedos fóndense na area firme (...)

38. Darío a diario (1996)

39. Darío a Diario (1996) é o terceiro poemario de Xela Arias. Poemario composto por 23 poemas acompañado de imaxes. Ademais, a obra é unha toma de posición como nai liberada, cun desafío íntimo contra a cultural patriarcal. Libro que ten unhahomenaxe íntima aoseufillo, Darío. Nesta obra Xelaponlle voz á experiencia maternal durante os primeiros meses de crianza.

40. A maternidadeconvértesenunespazo para exercer a liberdade individual e colectiva, rompondo os tópicos tradicionais. Ademais, da temática da maternidade a obra contén un carácter feminista.

41. E vés ti agora, primeiro imaxinado e xa querido, logo presente nestes cuartos a diario: hai posible en ser muller un privilexio imposible de transferir

42. Intempériome (2003)

43. Intempériome (2003) é o derradeiro poemario de Xela Arias, publicad no mesmo ano da súamorte. Xela Arias nesta obra fala sobre temas censurados polasociedade, como a enfermidade da sida Presenta un eu poético que está na intemperie e que cuestiona a realidade e reflexiona sobre esta.

44. Critica ironicamente os roles por sexos no fogar Denuncia a deshumanización, a cal nos leva a integración na sociedade como máquinas

45. (...) O teu coche consome quilómetros de asfalto sen querer] Ata che tremeren os pés e brazos como carburador en marcha.(...)

46. Homenaxerecente Faiuns días fixose un acto en Sarria que consistíu na apertura dunhapraza no barrio de San Lázaro, en Sarria. Así como o cambio de nome da rúa dedicada durante 64 anos a Primo de Rivera, e que a partires de agora levará o nome da escritora galega