peptik ülser

1. GASTROİNTESTİNAL SİSTEMİ ÜZERİNDEN ETKİLİ İLAÇLAR MERSİN ÜNİVERSİTESİ ECZACILIK FARMAKOLOJİ ANA BİLİMDALI SUNUM HAZIRLAYAN YÜKSEK LİSANS ÖĞRENCİSİ: MUHAMMED ELOSMAN PRPTİK ÜLSER

2. SUNUM İÇERİĞİ • Gastrointestinal sistem fizyolojisi • GİS Hastalıklarında Tedavi – Peptik Ülser • Peptik Ülser Tedavi İlaçları • Asit Salgısını Azaltan İlaçlar • Antasid İlaçlar • Mukozada Koruyucu Tabaka Oluşturan İlaçlar • Sitoprotektif İlaçlar (Prostaglandinler) • Antimikrobiyal İlaçlar

3. Gastrointestinal Kanalda Hareketlilik ve Salgılamanın Düzenlenmesi: • İki işlerge ile gerçekleştirilir: 1-Sinirsel işlergeler (refleksler). 2-Hormonal işlergeler.

4. G.I. Kanalda Sinirsel Etkinlik • İki sistem tarafından sağlanır: 1. Intrensek (intramural) Sinir Sistemi • Miyenterikpleksus: (Auerbachpleksusu.) GI kanalda hareketliliğin düzenlenmesinde etkilidir. • Meisnerpleksusu: (Submukozal pleksus.) Salgılama ve kan akımının düzenlenmesinde etkilidir. 2. Otonom Sinir Sistemi: • Parasempatik sinir sistemi • Sempatik sinir sistemi

5. G.I. Kanalda Parasempati Etkinlik • Özofagus, mide, pankreas ve duodenumda çok yoğun, kalın barsağın inen kolonunun başlangıç kısmına kadarki bölümünde nisbeten zayıf ve kalın barsağın distal bölümünde tekrar güçlüdür. • GI kanalın parasempatik etkinliği üst bölgelerde N. vagus, alt bölgelerde ise; sakral 2., 3., 4. segmentlerden pelvik sinirle gelen parasempatiklerle sağlanır. • Duodenum dışındaki incebarsak bölgelerinde parasempatik etkinlik oldukça zayıftır.

6. G.I. Kanalda Sempatik Etkinlik: • Sempatik etkinliğin G.I. kanaldaki dağılımı homojendir. • Sindirim sisteminde otonomik sinirlerin bazıları ve enterik sinirlerin çoğu peptiderjik, purinerjik ve niterjik sinirlerdir.

7. Midenin Fizyolojisi • Anatomik olarak; Kardiya Fundus Korpus Antrium pilor Korpus çoğunluğunu kapsar. • Mide gıdaları depolar, parçalar ve boşaltır (duodenuma). Bunları sekretuar ve motor fonksiyonları ile yapar.

8. MİDENİN SALGI FONKSİYONU • HCl; Mideyi mikroorganizmalardan korur ve Proteinleri denatüre eder. • Pepsinojenin pepsine dönüşmesini sağlar. • Pepsinojen; Pepsin haline dönüştükten sonra protein sindirimini başlatır. • İntrinsik faktör; B12 vitamininin barsaktan emilimini sağlar. • Gastrin; Asit sekresyonunu regüle eder. • Mukus; Gastrik mukozayı mekanik ve kimyasal etkilerden korur

9. Asit sekresyonu • Saatte 2-5 mEq HCL sekresyonu vardır. Geceleri daha fazladır. Vagotomi ve H2 reseptör blokeri ilaçlar bu salgıyı %75-90 azaltır.

10. Öğünlerde Mide Asidinin Sekresyon Fazları • Sefalik faz (Asitin %30’u). Vagal faz da denir. Yemeği düşünme, görme, koklama ve tadına bakmakla başlar. • Gastrik Faz (Asitin %60’ı). Gıdalar mideye ulaşınca başlar, mide boşalınca biter. • İntestinal Faz (Asitin % 10’u). Gıdalar proksimal ince bağırsağı terk edene kadar sürer.

11. Gastrik Mukozal Bariyer • Midenin hidroklorik asitten ve pepsinden etkilenmemesi ve kendi kendini sindirmemesi ilginçtir. • Peki bu nasıl sağlanıyor, neden ülser olmuyor ya da mide delinmiyor? • Yüzeyelmukoza hücrelerinden mukus ve bikarbonat salgısı • Yüzeydeki hasar gören epitel hücrelerinin hızlıca değiştirilmesi • Zengin kan dolaşımı, dokuya kaçan hidrojen iyonunu hızlıca uzaklaştırır. • Tükrük, duodenal ve pankreatik sekresyonlar (bol bikarbonat içerirler yani baziktirler).

12. Midenin Motor Fonksiyonları • Midenin üç çeşit motor fonksiyonu vardır: • Her yemekte gastrointestinal yolun alt kısmına sığacak miktarda besini depo etmek. • Besini mide salgısı ile kimus denilen yarı sıvı hale gelinceye kadar karıştırmak • Besini ince barsaklara sindirim ve absorpsiyon için uygun yavaşlıkta boşaltmak Sıvıların yarısının boşalma hızı 12 dakika, gatıların yarı boşalma hızı 2 saattir. Bu hızlar içeriğin ozmolaritesi ve gıdanın tipine göre değişir (Şeker, yağ, protein içerikleri).

13. Peptik Ülser

14. Peptik Ülser • Histolojik açıdan PÜ; muskularis mukozaya kadar varan yüzey epiteli kaybıdır. • Klinik açıdan; Ülser endoskopik veya radyografik olarak saptanan 5 mm den daha geniş ve derinliği olan mukozal yüzey kayıplarıdır. • Erozyon < 5 mm ve yüzeyel • Erozyonlar sızıntı şeklinde kanar, skar ve perforasyona neden olmaz.

15. Peptik Ülser HASTALIĞI • Peptik sıvıya (asit + pepsin) maruz kalan yerlerde olur. • Duodenum • Mide • Özofagus • İnce barsak

16. Peptik hastalık patogenezi: • Gastroduodenal mukoza hasarı, mukozaya saldıran faktörler ile mukozayı koruyan faktörler arasındaki dengenin bozulması sonucu oluşur.

17. Peptik Ülser nedenleri

18. PEPTİK ÜLSER EPİDEMİYOLOJİSİ • PU sık görülen bir hastalıktır • Hayat boyu semptomatik PU olma ihtimali % 10-12 • Vakaların en az yarısı asemptomatiktir • Muhtemelen hayat boyu PU olma ihtimalimiz 1/5 kadardır. • DU sıklığı > GU sıklığı (eskiden tersi geçerli idi) • E / K oranı yaklaşık 1’ dir. (Eskiden bu oran 10 / 1 idi). • ABD'de 4 milyondan fazla kişi peptik ülserden etkilenmektedir ve her yıl yaklaşık 15.000 kişi ülser komplikasyonundan ölmektedir.

19. H. pyloriasit salgısını artırır ve mukoza defansını bozar. • NSAİİ hasarlandırıcı etkisi: NSAIİ’ler sadece PG sentezinin inhibe edilmesinden mukoza defansını bozar. inhibisyonu ile olmaktadır. • Pglerin gastrik etkileri: Mukus ve HCO3 sekresyonu, mukusun hidrofobisitesini arttırır, Mukozal kan akımını arttırır, Anjiogenezi arttırır • Duodenal ülserlerde genellikle asit artışı, mide ülserlerinde ise mukoza defansında bozukluk vardır. • Toplumun yaklaşık yarısı H. pylori taşıyıcısı

20. NSAİ ilaçlarla oluşan ülser patogenezi • NSAİ ilaçlarla ilişkili Gİ toksisite ilaçlarla oluşan en yaygın toksisite olarak bildirilmiştir. • Hastaların yaklaşık %15’inde dispepsi oluşur. • Üst Gİ ülser prevalansı %15-31’dir. Gastrik ülser prevalansı duodenal ülserden daha fazladır

21. NSAİ ilaçlarla ilişkili Gİ komplikasyon riski olan hastalar • Yaş >65 olanlar • Önceki ülser veya Gİ problem öyküsü olanlar • Birlikte: • aspirin • kortikosteroid • antikoagülan alanlar • Yüksek doz NSAİİ kullananlar • Alkol, sigara kullananlar

22. PEPTİK ÜLSER TEDAVİSİNİN AMAÇLARI • Asit salgılanmasını bloke etmek. • Ortamdaki asidi nötralize etmek. • Koruyucu tabaka oluşturmak. • H. pylori’yi ortadan kaldırmak.

23. KLİNİK BULGULAR

24. Peptik ülser tanısı • Fizik Muayene • Epigastrik hassasiyet • Pilor stenozu gelişmişse klepotaj • Gizli kanama varsa hemogramda demir eksikliği anemisi ve gaytada gizli kan pozitiftir (+, ++, +++). • Aşikar kanama varsa; rektal muayenede ele siyah kan bulaşması. Kırmızı kan istisnadır. • Perforasyon; mide içeriğinin peritona akmasına bağlı dakikalar içinde gelişen çok şiddetli karın ağrısı ve defans, hasta gecikmişse şok belirtileri. • Genç yaştaki dispepsi (hazımsızlık) ve karın ağrısı şikayeti olan hastaya başka bir test yapmadan (amprik) peptik ülser tedavisi verilebilir.

25. PEPTİK ÜLSER TEDAVİ İLAÇLARI • Asit Salgısını Azaltan İlaçlar • Proton Pompası İnhibitörleri • H2 Reseptör Antagonistleri • Antikolinerjik İlaçlar • Antiasit İlaçlar • Lokal Etkili Antiasitler • Sistemik Etkili Antiasitler • Mukozada Koruyucu Tabaka Oluşturan İlaçlar • Sitoprotektif İlaçlar (Prostaglandinler) • Antimikrobiyal İlaçlar

26. https://nursekey.com/drugs-for-peptic-ulcer-disease/

28. ASİT SALGISINI AZALTAN İLAÇLAR

29. Proton Pompası İnhibitörleri • •Mide asit salgısını en güçlü bloke eden ilaçlardır. • Tümü ön-ilaçtır. Paryetal hücrelerin asidik ortamında aktif şekillerine dönüşerek pompada geri dönüşsüz inhibisyon yaparlar. • • Asit sekresyonunun % 90’dan fazlasını azaltır • Yarılanma süreleri kısa (0.5-2 saat) olmasına karşın etki süreleri uzundur(24-72 saat). Bu uzun etki günde tek doz kullanımlarına olanak sağlar. • Yemekten 30 dk önce (aç kanrna) alınır.

31. 2. H2 Reseptör Antagonistleri: • Histaminin midedeki hidroklorik asit salgılayan paryetal peptik hücreler üzerine olan etkisini, güçlü olarak bloke ederek, asit salınımını azaltır • En çok tercih edilen ilaç grubu • Simetidin, Famotidin: Hem bazal hem de uyarılmış asit sekresyonunu baskılar.

32. 3.Antikolinerjik İlaçlar: • Asetilkolinin muskarinik etkilerini bloke ederek mide asit sekresyonunu azaltır • Antispazmotik • Pirenzepin: Mide üzerine seçici antikolinerjik

33. ANTASİD İLAÇLAR

34. Gastrik asidi nötralize ederek mide suyunun asiditesini azaltan ilaçlardır Mide tarafından salınan pepsin ve HCI asitin mide duvarında oluşturacağı zararları engellerek peptik ülser ve reflü özafajit tedavisinde kullanılırlar. • Lokal Etkili Antasidler: Midede asidi nötralize eden ilaçlar ve etkisi çabuk başlar ve uzun sürer. • Kalsiyum bileşikleri: Kalsiyum karbonat (Rennie). • Magnezyum bileşikleri: Magnezyum karbonat, • Hidrotalsit (Talcid). • Sistemik Etkili Antasidler: Sistemik dolaşıma geçtiği için uzun süreli tedavide kullanılmamalıdır • Sodyum bikarbonat: Etkisi en çabuk başlayan, çabuk gelişen fakat kısa süren bir antasiddir. • Diğer antasidlere ufak dozlarda eklenerek kombine şekilde

35. MUKOZADA KORUYUCU TABAKA OLUŞTURAN İLAÇLAR

36. Mide mukozasını üzerinde bir koruyucu tabaka oluşturarak mide mukozasının aside karşı direncini artıran ilaçlardır Mukoza hasarını engeller, inflamasyonu azaltır ve ülserin iyileşmesini sağlar • Sodyum Aljinat (Gaviscon) • SUKRALFAT: Nekrotik ülser tabakasına bağlanarak asit, pepsin ve safraya karşı koruyucu bir tabaka oluşturur

37. SİTOPROTEKTİF İLAÇLAR (PROSTAGLANDİNLER)

38. Mide mukozasını asit ve diğer maddelere karşı koruyan, hücrelerin direncini artıran ilaçlardır • MİSOPROSTOL (sitoteks): Prostaglandin E1’ in enzimlere dayanıklı olan türevidir. Mide mukozasında mukus ve bikarbonat salgılanmasını artırır (sitoprotektif etki), asit salgısını inhibe eder. Esas olarak nsaii’ ler ile birlikte profilaktik amaçla kullanılır (günümüzde nsaii’ler ile birlikte ppi’ler daha çok tercih edilmektedir). Uterusta kasılmalar oluşturduğundan gebe ve gebelik olasılığı bulunanlarda kullanılmamalıdır.

39. Antimikrobiyal İlaçlar • Peptik ülser olgularının çoğuna eşlik eden Helicobacter pylorinin en uygun tedavisi antimikrobiyal tedavidir. • Çabuk rezistans kazandığı için tek antibiyotikle tedavi önerilmez. • Amoksisilin + Klaritromisin + Lansoprazol (Helipak). • Acil serviste ve birinci basamakta verilmesi gereken uygun tedavi seçenekleri; • 14 gün PPİ 2*1 + Amoksisilin 2*1gr + Klaritromisin 2*500gr • 7 gün PPI 2*1 + Amoksisilin 2*1gr hemen ardından 7 gün PPİ 2*1 + Amoksisilin 2*1gr + Klaritromisin 2*500gr+ Metronidazol 2*500mg

40. Zollinger Ellison Sendromu • Pankreasta oluşan tümör. Bol miktarda gastrin hormonu yaparak iyileşmeyen mide ülserlerine yol açar; şiddetli diyare oluşturur • Son derece ender görülen ve insanda mide asidinin aşırı pik yapması olarak tanımlanabilir. • Hastaların sürekli olarak bir PPI kullanmaları gereklidir. Örnpantoprazol bu sendromda 12 yıl boyunca kullanılmış ve FDA onayı almıştır • bu sendromda duodenal veya pankreatik adenomlardan sürekli olarak gastrin salgılanır.

41. ZES’ de pankreasın yanısıra bazen ince barsak içerisindeki tümörlerin de gastrin ürettiği bilinmektedir. Bu daha sonra mide ve düodenumda ülserlere yol açmaktadır. • Tümörlerin %90‘ı maligndir.ZES’ in neden olduğu ülserler genellikle sıradan peptik ülserlerden daha ağrılıdır ve tedaviye daha az yanıt verirler. • PPI’ ler ZES’ de mide asidini baskılamada etkilidir.