TANIEC I MUZYKA

1. TANIEC I MUZYKA W PRACY Z MŁODZIEŻĄ

2. RUCH TO ZDROWIE… …Z TAŃCEM I MUZYKĄ TYM BARDZIEJ…!!! • „TANIEC TO NAJDOSKONALSZA FORMA RUCHU…” • „MUZYKA TO LEKARSTWO DUSZY” [PLATON] • „TANIEC W POŁĄCZENIU Z MUZYKĄ UZYSKUJE HARMONIĘ LUB ZDOBYWA JĄ PONOWNIE” [BERNHARD WOISEN]

3. PSYCHOLOGICZNEKORZYŚCI ćwiczeń fizycznych: • POCZUCIE DOBROSTANU – DOBRY NASTRÓJ, PEWNOŚĆ SIEBIE I POCZUCIE KONTROLI 2) ZMAGANIE SIĘ ZE STRESEM – ĆWICZENIA RÓWNOWAŻĄ NEGATYWNE SKUTKI STRESU - ZABEZPIECZAJĄ PRZED CHOROBAMI, KTÓRE SĄ NASTĘPSTWEM STRESU np. LĘK I DEPRESJA • ĆWICZENIA ZMNIEJSZAJĄ LĘK, BARDZIEJ NIŻ ODPOCZYNEK • DEPRESJĘ MOŻNA LECZYĆ ZA POMOCĄ ĆWICZEŃ RUCHOWYCH (POCZUCIE SPRAWNOŚCI I SAMOKONTROLI) 3) SAMOOCENA I OBRAZ WŁASNEGO CIAŁA - WZROST SAMOOCENY PO ĆWICZENIACH FIZYCZNYCH (LEPSZA OCENA WŁASNEJ SPRAWNOŚCI I WIĘKSZE ZADOWOLENIE Z WŁASNEJ FIGURY I WAGI)

4. MUZYKA I RYTM • Rozwój muzyczny ujawnia się bardzo wcześnie. W okresie życia płodowego dziecko przejawia pierwsze reakcje na bodźce akustyczne i na muzykę (wg badań od 16 tyg.) • MUZYKA WPŁYWA NA (metoda Efekt Mozarta): • Redukcję napięć – wpływ na pracę serca, oddechu i mózgu (fale alfa i prawa półkula) • Aktywizację ciała - poprawa równowagi, orientacji przestrzennej i wyprostowanej postawy • Poprawę funkcji umysłowych - uczenie się, pamięć, koncentracja

5. TANIEC TANIEC TO RUCH I RYTM (MUZYKA)!!! "Taniec jest jedną z rzadkich dziedzin działalności ludzkiej, gdzie człowiek jest zaangażowany całkowicie: ciałem, duszą i umysłem".

6. z historii tańca… • „ TANIEC TO MODLITWA NÓG” • TANIEC „MODLITWA O DESZCZ” • Do dziś istnieje ludowy bułgarski taniec w dniu Świętego Krzyża • Gdzie młoda kobieta chodząc poprzez wieś tańczy boso i śpiewa - inne kobiety oblewają ja wodą (obrzęd zwany vaidudule) • Taniec jest jedną z najstarszych sztuk, nierozerwalnie związaną z życiem ludzkim • TANIEC PIERWOTNY – rytmiczne ruchy były od zawsze formą autoekspresji i pomostem między człowiekiem a naturą NP. tańce naśladujące zwierzęta, tańce wywołujące deszcz – którym towarzyszył bęben i śpiew • Człowiek pierwotny tańczył by wrazić radość i strach, by uzdrawiać (wsparcie grupowe, sugestia) i wprowadzać inicjacje społeczne - czynił to za pomocą najbardziej naturalnego "instrumentu", jakim było jego własne ciało – tu ruchy naturalne, nieskrępowane

7. W kulturze europejskiej najwcześniejsze wiadomości na ten temat pochodzą od Homera, który w Iliadzie opisuje grecką choreę. • Starszy jeszcze opis tańca jaki dotrwał do naszych czasów pochodzi ze Starego Testamentu i odnosi się on do króla Dawida tańczącego przed Arką Przymierza. • TANIEC LUDOWY – naturalne ruchy • Taniec był dziedziną, w której rodziły się i wyrażały różne formy życia kulturalnego, duchowego – przewaga motywów z życia codziennego • dla ludności wiejskiej, plebsu miejskiego taniec był jedną z form kultury fizycznej, aktywnego wypoczynku i zabawy

8. Więź tańca z kulturą fizyczną jest oczywista, choć nie zawsze bywa zauważana i doceniana. • Przyjmując definicję A. Wohla, że kultura fizyczna to "całokształt dorobku społecznego w dziedzinie pielęgnacji ciała tj. całokształtu systematycznie stosowanych środków natury sprawnościowej, wychowawczej i rozrywkowej, wpływającej na rozwój fizyczny ludzi, rozwój ich aparatu ruchowego oraz stosowania tegoż do wszechstronnych potrzeb osobowości ludzkiej w danych warunkach życia społecznego" – nie ma wątpliwości, że taniec jest jednym z tych środków, a więc formą kultury fizycznej!!!

9. W średniowieczu – potępiono cielesność i taniec (jako praktyki pogańskie - trans, ruchy miednicy czy rąk), akceptowano jedynie tańce związane z zwalczaniem chorób (np. tarantela, taniec św. Wita) • Rozwój racjonalizmu i nauki – przyczynił się do powrotu swobody tańca • Na przełomie wieków zmieniały się nieco funkcje tańca – powstał taniec towarzyski i widowiskowy (np. balet – mechaniczne podejście), potem rozrywkowy • Nowy styl tańczenia, rozwój dyskotek uczynił taniec jednym z najbardziej preferowanych – szczególnie przez młodzież – sposobów zabawy i czynnego wypoczynku • Obecnie „moda na taniec” – media!!!

10. MOŻLIWOŚCI PRACY Z MŁODZIEŻĄ POPRZEZ TANIEC I MUZYKĘ: • STRUKTURA I TEMATYKA ZAJĘĆ • RYTM I MUZYKA W SZKOLE • MUZYKOTERAPIA • TANIEC W SZKOLE • CHOREOTERAPIA

11. STRUKTURA ZAJĘĆ: • POWITANIE np. Ćw. Imię-Gest • ROZGRZEWKA np.: • rozgrzewka wszystkich części ciała z oddechem • dwa rzędy – lustra • Wąż – 1 osoba prowadzi (najlepiej 2 grupy) • Chodzimy – stop (przysiady, obroty), Chodzimy - polecenie, Chodzimy - jak)

12. III. INTEGRACJA – NAWIĄZANIE KONTAKTU • Np. przy grach zespołowych – okrzyk, piosenka przed meczem, lub taniec • Na początku roku szkolnego – Cel: zapoznanie się i integracja osób nieśmiałych np. zabawy integracyjne np. sieć czy taniec w kręgu (symbolika wspólnoty i wsparcia, brak hierarchii,poczucie bezpieczeństwa) IV. CZĘŚĆ GŁÓWNA – TEMAT ZAJĘĆ > PROBLEMY MŁODZIEŻY WYKORZYSTYWANE W PRACY PRZEZ TANIEC I MUZYKĘ: • Wygląd zewnętrzny – samoakceptacja, akceptacja własnego ciała • Samoocena – poczucie własnej wartości

13. 3) kontakt fizyczny – bliskość 4) zależność - niezależność 5) stres, lęk, starch 6) agresja, złość • Podstawowe założenia metody W.Sherborne to rozwijanie przez ruch: 7) świadomości własnego ciała i usprawnienia ruchowego, 8) świadomości przestrzeni i działania w niej, np. ćwiczenie ślepiec 9) dzielenia przestrzeni z innymi ludźmi i nawiązywania z nimi bliskiego kontaktu. V. ZAKOŃCZENIE – DOMKNIĘCIE (np. masaż, taniec wsparcia lub zwycięstwa)

14. RYTM I MUZYKA • RYTM - według metody muzyka-pedagoga Emila JaguesaDalcroze'a: • Ruch = czynnik niezbędny dla rozwoju młodego człowieka, kształtujący mięśnie i układ nerwowy- jest związany z uporządkowanym w czasie ruchem dźwięków, czyli z rytmem muzycznym. • Ruchy podporządkowane są prawom rytmu -rządzącego funkcjami naszego organizmu oraz techniką wykonywania każdej czynności. • Taniec, ruch i muzyka łączą się w sposób naturalny, pierwotny rytm oddechu i uderzeń serca (towarzyszy nam przez całe życie), daje możliwość wyrażenia swoich uczuć i pragnień

15. PRZYKŁADOWE ĆWICZENIA RUCHOWO-RYTMICZNE: • Ćw. Rytmizajca na „8” (na 3- klaśnięcie, na 5- ukłon, na 7 obrót – potem wszystko razem) • Ćw. gangi – 2 rzędy osób stojąca naprzeciw siebie, 1-8 podejście, 9-16 – taniec, 17-24 – wycofanie (muzyka hip-hop, „czarna”) • Ćw. domino rytmu – w kręgu, każda osoba powtarza ruch poprzednika i dodaje kolejny • Ćw. obroty – 1,2 krok, 3,4 – obrót • Ćw. klaskanie (w kręgu) • Układy gimnastyczne

16. MUZYKOTERAPIA • To forma oddziaływania psychoterapeutycznego i fizjoterapeutycznego poprzez muzykę • Ćwiczenia muzykoterapeutyczne: • Odreagowanie – agresja, napięcia Np. tupanie, klaskanie, ćw. złość- spokój - gdy muzyka (ostra) wszyscy chodzą - na stop – osobie przy której się zatrzymam okazuję złość (miny-gesty), znowu muzyka (spokojna) stop – uśmiecham się, mówię coś miłego

17. W czasie zajęć tanecznych, w zależności od charakteru wybranego tańca, następuje odprężenie i uspokojenie, lub też pobudzenie organizmu: • Różnie dobrane tempa tańców i muzyki regulują emocje uczestników zajęć. • Nadmierne pobudzenie niwelują tańce o umiarkowanym tempie, np. walc angielski lub tańce relaksacyjne gdzie muzyka jest wolniejsza i wyciszona. • Natomiast stany apatyczne, postawy depresyjne - pobudzają w szczególności tańce nowoczesne, bardzo rytmiczne i dynamiczne (np. afro) oraz latynoskie - muzyka głośniejsza

18. 2) MUZYKOTERAPIA W profilaktyce stresu • Ćwiczenia oddechowe – np. rozgrzewka oddechowa • Ćwiczenia relaksacyjne – na koncentrację • Masaże relaksacyjne 3) Trening ciała (ćwiczenia prawidłowej postawy, rozciągające, wzmacniające, ogólnorozwojowe) 4) Komunikatywne 5) Kreatywne 6) Estetyczne

19. TANIEC W SZKOLE • UKŁADY CHOREOGRAFICZNE – KONKURSY, WYSTĘPY (czynnik motywacyjny - dzięki niemu regulowane jest zaangażowanie uczestnika zajęć) • Naśladowanie = rytmizacja, wzrost sprawności ruchowej • Tworzenie układów tanecznych przez młodzież

20. 2) TAŃCE ŚWIATA> na odreagowanie:- t. walki byków (Mikonos – grecki)- t. Kazaczok> na integrację:- PATA-PATA – afrykański- REEL – irlandzki taniec weselny

21. Tańce KOBIECE I MĘSKIE • Taniec KOBIETY – symbol stabilności, piękna, ekspozycja gracji i stroju, ruchy bioder i dłoni • Np. w tańcach latynoskich (Cumbia), hawajskich • Taniec MĘŻYCZNY – symbol wojownika, aktywności, ekspozycja siły i zwinności • Np. taniec miecza (Iliada Homera), t. Kazaczok, t. Zbójnicki

22. 3) IMPROWIZACJA TANECZNA • to spontaniczne tworzenie bez przygotowania - swobodne ruchy ciała, bez struktury, techniki czy narzuconych kroków • identyfikacja ruchu dziecka z emocją wynikająca z percepcji muzyki i tworzenia wpływa na rozwój postawy twórczej, kształci samodzielność myślenia oraz daje możliwość indywidualnej wypowiedzi • Przykłady np. taniec żywołów, taniec części ciała wg Labana (stopy, biodra, dłonie-ramiona, szyja-głowa)

23. CHOREOTERAPIA • TO TERAPIA POPRZEZ TANIEC I RUCH  > Terapia tańcem nie opiera się na nauce zasad technicznych, kroków czy kombinacji tanecznych, natomiast pozwala odnaleźć własny rytm i uwolnić się od codziennych napięć! > TO DOBRA ZABAWA - TO DOBRA KONDYCJA - TO DOBRY WYGLĄD!!!

24. DEFINICJA Wg Polskiego Stowarzyszenia Choreoterapii w PTT w Poznaniu: TERAPIA TAŃCEM = CHOREOTERAPIA OPIERA SIĘ NA WYKORZYSTANIU RUCHU JAKO PROCESU, KTÓRY ZWIĘKSZA FIZYCZNĄ, PSYCHICZNĄ I DUCHOWĄ INTEGRACJĘ CZŁOWIEKA. PODSTAWOWE ELEMENTY TAŃCA – RUCH I RYTM STAJĄ SIĘ DROGĄ DO UZYSKANIA HARMONII CIAŁA I UMYSŁU, UŁATWIAJĄ POZNANIE SIEBIE I SWOICH EMOCJI, A TAKŻE POROZUMIEWANIE SIĘ Z INNYMI LUDŹMI.

25. ZALETY WYKORZYSTANIA TAŃCA I MUZYKI W PRACY Z MŁODZIEŻĄ: I. NA POZIOMIE FIZYCZNYM, NA POZIOMIE CIAŁA: • usprawnia motorykę - wpływa na rozwój i kształtowanie sprawności ruchowej człowieka • kształtuje precyzję ruchów, • formuje nawyki ruchowe pod względem orientacji przestrzennej, dynamiki i czasu trwania. • doskonali ogólną koordynację ruchową i kondycję • praca mięśni – przyśpiesza akcję serca, poprawia krążenie, spalanie tłuszczu, wydalanie toksyn • Wzmacnia kręgosłup i poprawia funkcjonowanie układu kostnego • Uświadamia własne predyspozycje ruchowe i rozszerza wachlarz ruchów

26. II. NA POZIOMIE EMOCJONALNYM: • wzbogaca się skala przeżyć emocjonalnych - im silniejsze zabarwienie emocjonalne odbieranej muzyki, tym większa moc jej oddziaływania na serce i umysł dziecka [B. Kamińska 1995 s.195] 2) Taniec podnosi poziom endorfin – uczucie zadowolenia, szczęścia i satysfakcji 3) Przyjemność czerpana z ruchu w takt muzyki zwiększa naturalną radość - Johan Huizinga w książce "Homo ludens" pisał, iż " taniec jako taki jest szczególną i szczególnie doskonałą formą samej zabawy". - Człowiek wyraża w tańcu swoją radość i szczęśliwość {B.Woisen} 5) Odreagowanie emocjonalne np. taniec tarantela

27. III. NA POZIOMIE PSYCHICZNYM TANIEC I MUZYKA: • Kształtuje dodatnie cechy charakteru i woli: cierpliwość, wytrwałość, odwaga, odporność na trud i zmęczenie • Rozwija: pamięć, myślenie dziecka, spostrzegawczość, uwagę i koncentrację, orientację, wyobraźnię i inteligencję twórczą • Przyswojenie przez młodzież umiejętności relaksowania pozwala na jasny, obiektywny wgląd w samego siebie. Taki stan likwiduje niepokój, lęk, a wyzwala poczucie spokoju i pewności. W dalszej konsekwencji budzi to aktywność i chęć zdobywania osiągnięć oraz daje poczucie satysfakcji • Taniec pozwala nieśmiałym, nadmiernie wrażliwym osobom zapomnieć o swoich słabościach, zaś nadmiernie pobudliwym "wyładować nadmiar energii"

28. IV. NA POZIOMIE SPOŁECZNYM: 1) INTEGRACJA Z GRUPĄ 2) BUDOWANIE KOMUNIKACJI MIĘDZYPOKOENIOWEJ 3) POPRAWA KOMUNIKACJI MIĘDZYLUDZKIEJ np. tańce w kręgu symbolizują • Krąg – wspólnota, wsparcie, równość • Skrzyżowanie – zamknięcie, bycie w sobie • Trzymanie za ramiona, za dłonie – wsparcie • Przytupnięcie – ugruntowanie, siła • W prawo – rozwój, ewolucja • W lewo – emocje, do partnera

29. PRZYKŁADOWE ĆWICZENIA: • ćw. Kto tutaj rządzi (1 osoba wychodzi, grupa ustala kto „rządzi” – w kręgu pokazuje ruchy reszta naśladuje, wraca osoba i odgaduje) • ćw. Impuls w miejsca zablokowane (pary 1 tańczy, 2 obserwuje) Czasami tylko taniec potrafi powiedzieć, co musi być powiedziane [Zorba]

30.  Przypowieść :„TANIEC BEZ STÓP” Sudha Chandran, współczesna hinduska tancerka klasyczna, została powalona w kwiecie swej kariery tanecznej – całkiem dosłownie, ponieważ trzeba było amputować jej prawą nogę. Kiedy dorobiono jej sztuczną nogę, wróciła do tańca i nie do wiary, znowu osiągnęła sukces. Kiedy zapytano ją, jak tego dokonała, powiedziała, całkiem prosto: „Nie potrzeba stóp, żeby tańczyć”. [„Modlitwa żaby” Anthony de Mello]

31. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ! Opracowanie Mgr Edyta Jachyra