Download
1 / 14
E N D
Nese nje patogjen kerkon te stabilizoje nje infeksion ne nje bujtes te mundshem, atehere do te kemi nje reagim te shumefishte te imunitetit te lindur dhe te fituar.Nje nga elementet me te rendesishem te imunitetit te lindur te bujtesit jane barrierat qe formohen nga qelizat epiteliale te siperfaqes se lekures si dhe mukozat e traktit tretes, respirator dhe atij urogenital.Veshtiresia qe paraqesin keto barriera per tu depertuar ben qe shumica e patogjeneve te mos kene asnjehere shansin qe te kene akses te bujtesi I mundshem. Nje karakteristike e rendesishme e imunitetit te lindur eshte dhe prania e flores normale bakteriale ne zorre, e cila ne menyre konkurruese parandalon ngjitjen e patogjeneve ne qelizat epiteliale.Imuniteti I lindur mund te parandaloje vendosjen e nje infeksioni. Gellititja e baktereve nga qelizat fagocitare eshte gjithashtu nje mjet efektiv I imunitetit natyral. Mgjth disa baktere qe zakonisht rriten ne brendesi te qelizave kane zhvilluar mekanizma qe e bejne te mundur mbijetesen e tyre dhe ne brendesi te fagociteve. Viruset njihen si stimulues te imunitetit te lindur. Shume viruse stimulojne prodhimin e interferoneve, te cilet nga ana e tyre frenojne shumefishimin e tyre duke induktuar keshtu nje pergjigje antivirale. • Edhe patogjenet perdorin nje variacion strategjish qe ti shpetojne shkaterrimit nga imuniteti I fituar. Disa patogjene “maskohen” duke imituar keshtu siperfaqen e qelizave ku bujtin
Disa mikroorganizma jane te afte te frenojne pergjigjen imune ne menyre selektive ose ta rregullojne ate ne menyre qe ai krah I kesaj pergjigjeje qe aktivizohet te mos e demtoje patogjenin.Po ashtu ndryshimi ne menyre te vazhdueshme I antigjeneve siperfaqesore eshte nje menyre efikase per t ju shmangur pergjigjes imune. Si imunitetii lindur ashtu dhe ai I fituar realizojne nje mbrojtje mjaft te vlefshme, por semundjet infektive, te cilat e kane demtuar rende njerezimin gjate historise, vazhdojne akoma te shkaktojne vdekje.
Pergjigja imunitare varion ne varesi te llojit te infeksionit, qofte ai viral, bakterial, nga protozoaret, krimbat, agjentet e bioterrorizmit etj. Pergjigja imune ndaj viruseve perfshin si imunitetin humoral ashtu dhe ate qelizor. Antitrupat ndaj nje receptori viral mund te bllokojne infektimin e qelizave te pritesit nga virusi ne fjale. Megjithate disa virusesi ai I gripit jane ne gjendje te ndryshojne molekulat e receptoreve te tyre dhe per rrjedhoje ti ikin reagimit te imunitetit humoral specifik. Kur nje infeksion viral ka ndodhur atehere imuniteti qelizor merr perparesi ne raport me ate humoral ne luften ndaj tij.
Pergjigja imune ndaj infeksioneve bakteriale jashteqelizore zakonisht ndermjetesohet nga antitrupat. Antitrupat mund te induktojne aktivizimin lokal te molekulave efektore te sistemit te komplementit, duke lehetsuar keshtu nje pergjigje inflamatore. Ato mund te aktivizojne gjithashtu shkaterrimin e baktereve nga komplementi, neutralizimin e toksinave, si dhe te sherbejne si opsonina duke rritur gagocitozen.Disa baktere prodhojne nje enzime te tipit proteaze qe copeton IgA-te dimerike, duke ulur keshtu efektivitetin e mbrojtjes qe realizon kjo Ig ne sekrecionet e mukozave. • Baktere te tjera I ikin fagocitozes duke prodhuar kapsula siperfaqesore ose proteina qe frenojne aderencen e fagociteve, duke sekretuar toksina qe I vrasin fagocitet ose duke mbijetuar ne brendesi te tyre. Mbrojtja e pritesit ndaj bakterieve brendaqelizore varet shume nga pergjigjja e limfociteve T.
Si pergjigja humorale ashtu dhe ajo qelizore jane pjesetare ne mbrojtjen imunitare ndaj infeksioneve te protozoareve.Pergjithesisht antitrupat jane efektive ne stadet kur parazitet jane ne qarkullim ne gjak, por kur protozoaret infektojne qelizat hyn ne beteje imuniteti qelizor. Protozoaret arrijne ti ikin pergjigjes imunitare ne disa menyra. Disa, mbulohen nga nje veshje glikoproteinash qe ndryshon ne menyre te vazhdueshme si rezultat I disa mekanizmave gjenetike. Te tjere( ku futet Plasmodiumi, shkaktari I malaries) e flakin veshjen e tyre prej glikoproteinash pasi jane ngjitur antitrupat ne te.
Helmintet jane parazite te medhenj qe normalisht nuk shumefishohenne brendesi te organizmit tone. Duke qene se nje individ I infektuarmund te kete pak nga keta patogjene, kontakti I sistemit imun me ato eshte I paket e per rrjedhoje kemi ne reagim te dobet te tij.Megjithese helmintet pergjithesisht sulmohen nga antitrupat, ky sulm nuk eshte efektiv. Patogjenet qe po shperhapen dhe po rishperhapen perfshijne disa qe po zbulohen per here te pare dhe te tjere qe me perpara mendohej te ishin nen kontrrollin e sherbimeve te shendetit publik. Nder faktoret qe I favorizojn eketo dukuri perfshihen levizjet e shumta te njerezve si dhe grumbullimet e popullatave.
Imunizimi aktiv- VAKSINAT • Vaksinim quhet stimulimi I nje individi me perberes antigjenike ne menyre qe te modifikohet(fuqizohet apo frenohet) iminiteti ne favor te individit. • Imunizimi aktiv(vaksinat) mund te shpjere ne zhdukjen e nje semundjeje kur ajo ka si habitat te vetin vetem njeriun, perndryshe kur ajo mund te mbijetoje apo dhe te shumohet edhe jashte organizmit tone, imuniteti aktiv mund te sherbeje vetem per te mbrojtur individin, ai nuk ka vlera mbrojtese per komunitetin. • Synimi I vaksinimit eshte qe te jape nje perqendrim te mjaftueshem At dhe qelizash specifike, te cilat mund te aktivizohen dhe te shtohen vrullshem ne nje kontakt te dyte me Ag.
Klasifikimi I vaksinave • 1.Vaksina me mikroorganizma te ngordhura, si psh v. e tifos, koleres, poliomelitit. • 2. V. me mikroorganizma te gjalle te zbutur, psh e fruthit, rubeoles etj • 3.Vaksinat e ADN-se,si psh poxviruset, salmonella etj. • 4.Vaksina qe permbajne vetem antigjene te vecante
Kalendari I vaksinimit • Skema e vaksinimit te popullates eshte ne ndryshim te vazhdueshem. Ajo perfshin vaksinimin qe te te porsalindurit e me tej per nje sere semundjesh, si difetria, tetanozi, TBC,Hepatit B, fruthi, rubeola, kolla e mire, poliomeliti etj. • Principi baze I perdorimit te vakinave eshte: Mbrojtja nga semundjet infektive qe mund te shkaktohen nga agjentet perkates duhet te arrihet perpara kohes kur femijet te jene ne rrezik nga semundja ne fjale.
Reaksionet e Hipersensitivitetit • Pergjigjjaimune e ekzagjeruarquhethipersensitivitetosealergji. Reaksionet e hipersensitivitetitmundtezhvillohen ne linjen e imunitetithumoraldheatijqelizor. • Reaksionet e h.sensitivitetitndahen ne 4 tipa. Tretipat e pare ndodhinbrendaimunitetithumoraldhendermjetesohenngaantitrupaosekomplekseantigjen-antitrup; tipi I ndermjetesohetngaIgE-te, tipi II ndermjetesohetngaantitrupat e tjeredhe tipi III ndermjetesohetngakompleksetantigjen-antitrup. Tipi IV zhvillohetngaimunitetiqelizordhequhetmbindjeshmeria e vonuar. • Reaksioni I tipit I-re teh.sensitivit. Provokohetngadisatipaantigjeneshqequhenalergjene, sipshpoleni I luleve.Disaindividemundtekenenjeanomalitequajturatopi, e cilaeshtepredizpozite e trasheguar per tezhvilluarreaksionete h. sensitiv.temenjehershem. Manifestimetkliniketereaksionevetetipit I mundtejeneteshkallevetendryshme, sipshreaksionetanaflaktikesistemike, astma, ekzema, rinitialergjikeetj.
Reaksionet e tipitte II-teperfshijneshkaterrimin e qelizave me ndihmen e antitrupave. Antitrupatmundteaktivizojnekomplementin, duke krijuarvrima ne membranen e qelizavetehuaja, osemundtendermjetesojneshkaterriminetyrendermjetcitotoksicitetitqelizoretendermjetesuar me aneteantitrupave.Manifestimetklinikejane: reaksionetgjatetranfuzionevetegjakut, semundjahemolitike e teporsalinduritetj.
Hipersensitiviteti I tipit III • Nderveprimi I antitrupit me antigeninkrijonkomplekseimune. Ne disarastesasitemedhateketyrekomplekseve, mundteshkaktojnedemtimteindeve-mbindjeshmeri e tipitteIII.Madhesia e reaksionitvaretngasasia e kompleseveimunesidhengashperndarja e tyre ne organizem.Kurkompleksetdepozitohen ne indetpranevendittehyrjes se antigjenit, ateherezhvillohetnjereaksion I lokalizuar.Nesekompleksetformohen ne gjak, reaksionimundtezhvillohetkudoqeatomundtedepozitohen.Manifestimetklinikeperfshijnesemundjetautoimunesilupusieritematoz, artritireumatizmal, reaksionetngabarnatetj
Reaksionet e tipit te IV • Kurdisanenpopullatatelinfociteve T NDIHMESE takojnedisatipatevecanteantigjenesh, atasekretojnecitokinaqeinduktojnenjereaksionlokalinflamatortequajturmbindjeshmeri e tipittevonuar.Karakteristike e tijeshtevonesa ne kohedherekrutimi I makrofageve. Shprehja me tipike e tijeshtetesti I tuberkulines, reaksioniinflamatorlokal I individeveteinfektuar me Mycobacterium tuberculosis.
