Het OCMW-decreet ontleed

1. Het OCMW-decreet ontleed Studiedagen januari-februari 2009

2. Programma • 9.30 uur Onthaal •  10 uur Welkom door de dagvoorzitter •  10.15 uur Algemene situering en uitgangspunten van het nieuwe decreet: welke analogie met het gemeentedecreet, waar liggen de kansen en knelpunten? Piet Van Schuylenbergh, directeur afdeling OCMW’s VVSG •  10.30 uur Gevolgen voor de bestuurlijke organisatie en het statuut van de OCMW-mandataris Pieter Vanderstappen, VVSG-stafmedewerkerOCMW-wetgeving en David Vanholsbeeck, VVSG-stafmedewerker statuut lokale mandataris •  11.45 uur Implicaties voor het personeel en het personeelsbeleid Katleen Janssens, VVSG-stafmedewerkerOCMW-personeel • 12.45 uur Lunch

3. Programma • 13.45 uur Financiële en administratieve aspecten: gevolgen voor managementteam, planning, interne controle, externe audit, …. Jan Leroy, VVSG-stafmedewerker gemeente en OCMW-financiën • 15 uur: Wat met interne en externe verzelfstandiging? En hoe zal het toezicht en de inwerkingtreding verlopen? Piet Van Schuylenbergh 15. 40 uur Toelichting vertegenwoordiger DEXIA (dubbele handtekening) en VVOS (3-daags vormingstraject) • 16 uur Afsluiting

4. Het OCMW-decreet ontleedAlgemene situering Studiedagen januari-februari 2009

5. Inhoud • Wat regelt het OCMW-decreet ? • Wat zijn de uitgangspunten ? • Kansen en knelpunten

6. Wat regelt het OCMW-decreet? (1) • Alles wat Vlaanderen kan regelen: bestuurlijke aspecten van de OCMW-werking • Politieke en ambtelijke organisatie • Organisatorisch en financieel management • Relatie burger-bestuur • Interne en externe verzelfstandiging • Bestuurlijk toezicht • Samenwerking met de gemeente

7. Wat regelt het OCMW-decreet? (2) • Federaal (OCMW-wet): inhoudelijke aspecten • Missie en bestaansrecht OCMW • Taken van het OCMW • Beroep tegen individuele beslissingen en terugvordering • RMI-wet en wet 2.4.65 • Specifieke regels faciliteitengemeenten

8. Uitgangspunten (1) • Memorie van toelichting : • Afstemming op gemeentedecreet • Autonomie en ruimte voor maatwerk • Vereenvoudiging

9. Uitgangspunten (2) • 12 algemene beleidsdoelstellingen (cf. gemeentedecreet): • OCMW’s positioneren • Rol politieke organen versterken • Democratische controle versterken • Meer zelfregulering • Rol van de administratie in het management verduidelijken

10. Uitgangspunten (3) • Samenwerking politiek – administratie • Planmatig werken • Eigentijds personeels- en financieel beleid • Burger meer betrekken • Intern toezicht versterken, extern toezicht moderniseren • Samenwerking met gemeente • Vernieuwingen in de tijd spreiden

11. Kansen en knelpunten (1) • Decreet vertrekt niet van een visie op bestuurlijke toekomst van de OCMW’s, nl. welke bestuurlijke ingrepen zijn nodig om de uitvoering van de (hoofdzakelijk federale) opdrachten van de OCMW’s te verbeteren

12. Kansen en knelpunten (2) • De vernieuwingen uit het gemeentedecreet kennen de OCMW’s reeds jaren : • 1993 : delegatie bevoegdheden van RMW naar VB en BC’s • NOB sinds 1997 : beleidsvoorbereidende rol secretaris en ontvanger, budgethouderschap, administratief handboek, interne en externe audit

13. Kansen en knelpunten (3) • Praktijk: werken met managementteams, diensthoofdenoverleg, … • Eerder consolidatie dan vernieuwing • Deregulering?

14. Het OCMW-decreet ontleedBestuurlijke organisatie en statuut mandataris Studiedagen januari-februari 2009

15. Inhoud • OCMW-raad • (Onder)voorzitter • Vast bureau • Bijzonder(e) comité(s) • Optreden in rechte • Betrekken van de burger

16. OCMW-raad: samenstelling • Aantal leden: hetzelfde, behalve als de OCMW-raad groter is dan de gemeenteraad • Wijze van verkiezing: blijft ongeveer gelijk (gemeenteraad, regels voor staking van stemmen, voordrachtsakte,...)Nieuw: - regel om “overlopers” te bestraffen - einddatum • Beide geslachten • Burgemeester

17. OCMW-raad: samenstelling • Max. 1/3de gemeenteraadsleden en gemeentepersoneel: • Nieuw: beperking gemeentepersoneel tot max. 1/3de uitgezonderd: ° gemeentelijk onderwijzend personeel ° leden van vrijwillige ambulancediensten ° vrijwillige brandweerlieden • Bloed- en aanverwanten: • Bloedverwanten tot en met de tweede graad • Echtgenoten en personen die een verklaring van wettelijke samenwoning hebben ondertekend Andere onverenigbaarheden: ongeveer hetzelfde

18. OCMW-raad: statuut raadslid Verhindering (vervanging) Op eigen verzoek (gericht aan OCMW-voorzitter) - medische redenen, studieredenen, verblijf in het buitenland – min. 12 weken - ouderschapsverlof (max. 15/17 weken) - palliatief verlof/bijstand zwaar ziek familielid – min. 12 weken b) Verplicht (van rechtswege) - vervanging verhinderde of geschorste burgemeester/schepen - medische redenen – niet in staat tot verzoek 18

19. OCMW-raad: statuut raadslid Einde mandaat - Einde legislatuur - Einde op voordrachtsakte bepaald - Ontslag ! Definitief vanaf kennisgeving aan GR-voorzitter - niet meer voldoen aan verkiesbaarheids-voorwaarden, onverenigbaarheid, overschrijding maxima 19

20. OCMW-raad: statuut raadslid Vervanging - bij afstand van mandaat, vervallenverklaring mandaat, verhindering (tijdelijk), ontslag, overlijden - door opvolger (cf. voordrachtsakte), indien nodig nieuwe voordrachtsakte of nieuwe verkiezing - onderzoek en goedkeuring geloofsbrieven door GR - eedaflegging in handen GR-voorzitter 20

21. OCMW-raad: statuut raadslid Bijstand vertrouwenspersoon - voor raadslid dat o.w.v. handicap niet zelfstandig zijn mandaat kan vervullen - VP: ° minstens 18 jaar ° legaal verblijf binnen EU ° voldoen aan verkiesbaarheidsvoorwaarden ° geen onverenigbaarheid ° zelfde rechten en plichten raadslid (incl. presentiegeld) ° geen eedaflegging 21

22. OCMW-raad: statuut raadslid Presentiegeld - verplicht voor vergaderingen OCMW-raad - facultatief (?) voor vergaderingen vast bureau, bijzondere comités, overlegcomité gemeente-OCMW (let op: overgangsperiode!), budgetcommissie en voor controle boekhouding OCMW-ziekenhuizen - voor OCMW-raadszitting even hoog als voor GR-zitting, voor andere vergaderingen maximaal even hoog (grenzen in BVR 19 januari 2007) - vermindering/aanvulling presentiegelden op verzoek raadslid (controle door OCMW-secretaris) 22

23. OCMW-raad: statuut raadslid Kostenvergoeding - facultatieve maatregel OCMW-raad - zowel terugbetaling kosten als terbeschikkingstelling faciliteiten mogelijk - kosten houden verband met uitoefening mandaat - bewijs kosten – controle door secretaris – gedetailleerd verslag voor raad - zie art. 42-43 BVR 19 januari 2007 + verslag - fractietoelagen? 23

24. OCMW-raad: statuut raadslid Verzekering/bescherming - verplicht afgesloten door OCMW voor raadsleden, voor: ° burgerlijke aansprakelijkheid (incl. rechtsbijstand) ° ongevallen - dekking burgerrechtelijke aansprakelijkheid (voor geldboeten bij misdrijven) - voorwaarde: overkomen/begaan bij normale uitoefening van hun mandaat (uitzonderingen!) - zie BVR 19 januari 2007 (nog niet aangepast) 24

25. OCMW-raad: statuut raadslid Eretitels - OCMW-raad bevoegd voor toekenning ! Ook voor ondervoorzitter OCMW - voorwaarden in besluit/reglement Tucht - niet van toepassing op raadsleden 25

26. OCMW-raad: rechten raadslid • Inzage:absoluut voor alle dossiers, stukken en akten • Afschrift:kopie van alle dossiers, stukken en akten, uitgezonderd persoonlijke levenssfeer cliënten/onderhoudsplichtigen • Alle diensten bezoeken • Vragen stellen:mondeling/schriftelijk aan voorzitter • Punten op agenda plaatsen:tot vijf dagen voor de vergadering (voorzitter niet) • Inlichtingen vragen over agenda

27. OCMW-raad: plichten raadslid • Geheimhoudingsplicht in het decreet • geen echte sancties in decreet, want geen tucht voorzien • wel deontologische code: • soort engagement van raadsleden om gedragsregels op te stellen • geen sancties, enkel morele waarde • uitspraak door deontologische commissiebv: publieke blaam, terechtwijzing,… • Decreet verwijst ook expliciet naar beroepsgeheim • strafrechtelijke vervolging mogelijk

28. OCMW-raad: verbodsbepalingen • Deelnemen aan bepaalde besprekingen/stemmingen: vergelijkbaar met vroeger, iets meer uitgebreid: • rechtstreeks belang (incl.wettelijk samenwonenden) • jaarrekening van instanties (rekenschap of uitvoerend) • Verboden rechtstreeks of onrechtstreeks: • tegen betaling als advocaat of notaris ten behoeve van het OCMW (ook collega’s) • als advocaat of notaris ten behoeve van tegenpartij OCMW (ook collega’s) • overeenkomst te sluiten (behalve dienstverlening) • verboden op te treden voor een vakorganisatie

29. OCMW-raad: werking • Gewone raadsvergaderingen: • 10 keer per jaar • Voorzitter roept samen: • tenminste 8 dagen voor de vergadering, tenzij spoed • verplicht na verzoek: - 1/3de leden - burgemeester • oproeping moet bevatten: plaats, dag, tijdstip, agenda, toelichting, voorstel van beslissing • elektronische oproeping mogelijk (HR) • raadsleden: punten toevoegen tot 5 dagen voor vergadering (voorzitter niet) • openbaar maken (actief en passief)

30. OCMW-raad: werking • Voorzitter opent, zit voor en sluit • Voorzitter handhaaft orde: • kan iemand uit publiek uit zaal laten verwijderen • kan PV opmaken • Quorum niet gehaald, al bij tweede oproep geldig beslissen zonder quorum • Vergaderingen openbaar - besloten indien: - persoonlijke levenssfeer - openbare orde of ernstige bezwaren - besloten na openbare

31. OCMW-raad: werking • Stemming, in principe mondeling (of gelijkwaardig) met volstrekte meerderheid • Soms toch geheim: - vervallenverklaring - aanwijzing vertegenwoordigers - individuele personeelszaken • Afzonderlijke stemming: elke benoeming tot ambten, contractuele indienstneming, verkiezing en voordracht van kandidaten.

32. OCMW-raad: werking • Geen fracties en commissies in RMW • Notulen: • opmaak en bewaring: verantwoordelijkheid secretaris • ter beschikking 8 dagen voor de volgende vergadering • indien RMW dit wenst  opgemaakt tijdens de zitting • decreet legt op dat sommige zaken zeker opgenomen moeten worden in de notulen. Bv. feit + argumentatie als burgemeester punt verdaagt

33. OCMW-raad: bevoegdheid • Principes: 1. volheid van bevoegdheid2. bepalen beleid en algemene regels hiervoor3. vaststellen reglementen • Lijst met niet-delegeerbare bevoegdheden (art. 52) bv. vaststellen begrip dagelijks bestuur, aanstellen secretaris,… • Andere bevoegdheden wel delegeerbaar, bepaalde spelregels • Vast bureau of Bijzonder comité: bij dwingende enonvoorziene omstandigheden • geringste uitstel= onbetwistbare schade  voorzitter

34. OCMW-raad: bevoegdheid • Spelregels voor delegeren: • RMW kan delegeren aan secr., vast bureau en bijz. comité • RMW kan bij delegatie aan vast bureau en bijz. comité bepalen dat ze deze bevoegdheid mogen subdelegeren naar de secretaris • Secretaris kan deze bevoegdheid dan subdelegeren naar andere personeelsleden • Beperkingen: • individuele steun (enkel door RMW aan vast bureau en bijz. comité, en geen subdelegatie mogelijk) • aanstellen, ontslaan en tucht (enkel door RMW aanvast bureau en secr.; geen subdelegatie mogelijk)

35. (Onder)voorzitter: verkiezing Verkiezing OCMW-voorzitter • Op installatievergadering onder OCMW-raadsleden die geen personeel zijn van de gemeente (excl. vrijwillige ambulancediensten en brandweerlieden) • Akte van voordracht:dubbele meerderheid • nagekeken door voorzitter installatievergadering • alles in orde  voorzitter is verkozen • einddatum op akte mogelijk • Geen akte van voordracht? • onmiddellijke verkiezing (geheime stemming)

36. (Onder)voorzitter: verkiezing Ondervoorzitter(s)? • Enkel als de gemeente het OCMW uitdrukkelijk machtigt door: • verklaring op de akte van voordracht van schepenen • beslissing van de GR op de installatievergadering • Verkiezing ondervoorzitter(s): • idem als bij voorzitter (op installatievergadering, akte, ..) • maar als er een vast bureau is, moet de ondervoorzitter gekozen worden uit een van de leden van het vast bureau. • twee ondervoorzitters? RMW bepaalt rangorde

37. (Onder)voorzitter: bevoegdheid • Bevoegdheid voorzitter • Alles wat wet of decreet aan voorzitter voorbehoudt • bv. raad bijeenroepen, dringende steun verlenen, maar ook deel uitmaken van schepencollege (gemeentedecreet) • Bevoegdheid ondervoorzitter(s) • De voorzitter zelf kan bevoegdheden overdragen aan de ondervoorzitter(s) (vroeger RMW), met uitzondering van: • deel uitmaken van managementteam en CBS • bevoegdheid om de ondertekening over te dragen aan een raadslid • Memorie: niet méér bevoegdheden aan de ondervoorzitter(s) dan de voorzitter er heeft.

38. (Onder)voorzitter: statuut Verhindering (vervanging) Op eigen verzoek (gericht aan OCMW-raad) - mandaat fed./Vla./Eur. parlementslid (↔ raadslid!) - medische redenen, studieredenen, verblijf in buitenland - ouderschapsverlof - palliatief verlof/bijstand zwaar ziek familielid b) Verplicht (van rechtswege) - lid van fed./Vla. Regering of Eur. Commissie - lid van deputatie of Rechtscollege (Brussel) - medische redenen – niet in staat tot verzoek - benoemd tot burgemeester 38

39. (Onder)voorzitter: statuut Einde/onderbreking mandaat - Niet-aanvaarding mandaat - Vervallenverklaring mandaat van raadslid - Verhindering - Afzetting of schorsing - Ontslag - Overlijden  verkiezing nieuwe voorzitter 39

40. (Onder)voorzitter: statuut Nieuwe voorzitter - zie voorgaande gevallen - nieuwe verkiezing (// installatievergadering) - in afwachting: waarnemend voorzitter - zolang verhindering of schorsing duurt 40

41. (Onder)voorzitter: statuut Waarnemend voorzitter - bij tijdelijke afwezigheid voorzitter (≠ verhindering of schorsing) - als voorzitter betrokken partij is - in afwachting van aanstelling nieuwe voorzitter (zie voorgaande) ! Rangorde !! Bij afwezigheid voorzitter van twaalf weken of meer  vervanger ook in college 41

42. (Onder)voorzitter: statuut Wedde - o.b.v. (basis)vergoeding Vlaams Parlementslid - // schepenwedde in zelfde gemeente (ondervoorzitter: (wedde VZ x wedde schepen)/wedde burgemeester) - vakantiegeld en eindejaarspremie - geen bijkomende vergoeding voor lidmaatschap CBS + enkel presentiegeld als GR-lid  geen schepen - klassenverheffingen? afgeschaft (1-1-2007), wel nog overgangsregeling voor bestaande klassenverheffingen 42

43. (Onder)voorzitter: statuut Wedde vervanger - verhindering of schorsing titularis  vervanger krijgt wedde - vervanging op andere basis  vervanger krijgt pas wedde vanaf 30 dagen vervanging Compensatie inkomensverlies/vermindering wedde  op verzoek mandataris (controle door OCMW-secretaris) Cumulatiebeperking Financieel plafond: som van OCMW-wedde en inkomsten uit andere publieke functies = max. anderhalve maal vergoeding Vlaams Parlementslid 43

44. (Onder)voorzitter: statuut Kostenvergoeding - facultatieve maatregel OCMW-raad - zowel terugbetaling kosten als terbeschikkingstelling faciliteiten mogelijk - kosten houden verband met uitoefening mandaat - zie regeling raadsleden Geen aanvullende vergoedingen ten laste van OCMW, OCMW-verenigingen en gemeente (buiten wedde, vakantiegeld, eindejaarspremie en (ev.) kostenvergoeding)  Bv. geen maaltijdcheques, hospitalisatieverzekering, bedrijfsvoertuig, … 44

45. (Onder)voorzitter: statuut Verzekering/bescherming - verplicht afgesloten door OCMW voor (onder)voorzitter, voor: ° burgerlijke aansprakelijkheid (incl. rechtsbijstand) ° ongevallen - dekking burgerrechtelijke aansprakelijkheid (voor geldboeten bij misdrijven en schade aan derden) - voorwaarde: overkomen/begaan bij normale uitoefening van hun mandaat (uitzonderingen!) - zie BVR 19 januari 2007 (nog niet aangepast) 45

46. (Onder)voorzitter: statuut Bijstand vertrouwenspersoon - voor voorzitter of ondervoorzitter die o.w.v. handicap niet zelfstandig zijn mandaat kan vervullen - VP: ° minstens 18 jaar ° legaal verblijf binnen EU ° voldoen aan verkiesbaarheidsvoorwaarden ° geen onverenigbaarheid ° zelfde rechten en plichten raadslid (incl. presentiegeld) ° geen eedaflegging 46

47. (Onder)voorzitter: statuut Eretitels, onderscheidingstekens, ambtskledij (enkel OCMW-voorzitter) - Vlaamse Regering bevoegd voor toekenning - zie BVR 19 januari 2007 (+ Omzendbrief voor eretitels) Tucht - Vlaamse Regering kan (onder)voorzitter schorsen of afzetten (zelfde gevolg voor schepenmandaat) - wegens kennelijk wangedrag of grove nalatigheid - kan pas na 2 jaar terugkeren - procedure in BVR 15 juni 2007 (+ Omzendbrief) 47

48. Vast bureau • Facultatief • Wat met bevoegdheden die in decreet voorbehouden zijn aan het vast bureau? in principe RMW (decreet: vooral voorzitter) • Samenstelling • vast aantal leden, afhankelijk van aantal leden in RMW, incl. voorzitter • verkiezing: geheime stemming (staking van stemmen: jongste) • beide geslachten • geen plaatsvervangers, tenzij verhindering

49. Vast bureau • Werking • principe: zelfde als RMW, maar: • niet openbaar • zo vaak als nodig • agenda kan later bezorgd worden (5 dagen) (RMW) • notulen na goedkeuring versturen aan RMW met uitzonderingen van persoonlijke levenssfeer cliënten en onderhoudsplichtigen

50. Vast bureau • Bevoegdheden • Toevertrouwd door wet of decreet  Opm: merkwaardig voor een facultatief orgaan. • Gedelegeerd door RMW • subdelegeerbaar aan secretaris als RMW dit toelaat:uitzonderingen: • individuele steun en verhaal (niet subdelegeerbaar) • het aanstellen, ontslaan en de tucht ten aanzien van het personeel (wel aan secretaris, niet verder) • Dwingende en onvoorziene omstandigheden (tenzij geringste uitstel en onbetwistbare schade)