PHẦN 2 KIỂM CHỨNG GIẢ THUYẾT BẰNG THỰC NGHIỆM (TEST WITH AN EXPERIMENT )

PHẦN 2KIỂM CHỨNG GIẢ THUYẾT BẰNG THỰC NGHIỆM(TEST WITH AN EXPERIMENT) PGS. TS. Phạm Xuân Quế và TS. Nguyễn Đức Sơn

Quy trình thực hiện dự án khoa học đã được sơ đồ hoá PGS. TS. Phạm Xuân Quế

Qui trình thực hiện dự án kỹ thuật (đã được sơ đồ hoá) PGS. TS. Phạm Xuân Quế

1.Tại sao phải dùng thực nghiệm để kiểm chứng giả thuyết? • Đã gọi là giả thuyết thì có thể đúng và cũng có thể sai, cần phải kiểm chứng lại. • Giả thuyết (GT) cần được kiểm chứng bằng thực nghiệm PGS. TS. Phạm Xuân Quế

2.Thực nghiệm là gì? • Thực nghiệm (đôi khi còn được gọi là thí nghiệm) là sựtác động có chủ định,có hệ thốngvào đối tượng nghiên cứutrong điều kiện kiểm soát đượccủa con người để quan sát, thu thập các thông tin, dữ liệu về đối tượng nghiên cứu, phân tích các thông tin, dữ liệu nàyđi đến kết luận khoa học nhằm xác nhận hay bác bỏ một giả thuyết (hay hệ quả được rút ra từ giả thuyết). • Điểm quan trọng nhất là việc tổ chức thực nghiệm để kiểm tra giả thuyết phải hoàn toàn khoa học, đúng đắn., theo đúng qui trình, sao cho khi lặp lại qui trình đó đều cho kết quả như nhau. PGS. TS. Phạm Xuân Quế

3.Một số lưu ý về tổ chức thực nghiệm: • Số lần tiến hành thí nghiệm bao nhiêu là đủ? Thí nghiệm phải được tiến hành với một số lần đủ lớn để cho thấy kết quả thu được không phải là ngẫu nhiên (thường là 3 lần trở lên khi đều cho kết quả ổn định như nhau). Trong nhiều thực nghiệm, các lần thử nghiệm có thể tiến hành song song, ví dụ như trong nghiên cứu về cây trồng (nghiên cứu ảnh hưởng sự phát triển cây trồng vào lượng phân bón ..v..v..). PGS. TS. Phạm Xuân Quế

Đối với thực nghiệm trong lĩnh vực khoa học xã hội nhân văn-hành vi, khoa học giáo dục thì không nhất thiết phải làm lại nhiều lần, song thay vào đó phải thực hiện trên mẫu đủ lớn để kết quả mang tính thống kê (không mang tính ngẫu nhiên). Trong nhiều trường hợp, không nhất thiết phải tổ chức thực nghiệm thu thập thông tin số liệu mà có thể điều tra thực tiễn về những sự kiện đã xảy ra (ví dụ như: để kiểm chứng giả thuyết: trẻ em ăn càng nhiều cá thì chỉ số IQ càng cao) PGS. TS. Phạm Xuân Quế

Để so sánh kết quả ảnh hưởng lên biến phụ thuộc khi thay đổi biến độc lập, trong nhiều nghiên cứu, người ta thường sử dụng nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng. Nhóm thực nghiệm là nhóm ở đó, các giá trị biến độc lập được thay đổi và đo các giá trị thay đổi tương ứng của biến phụ thuộc. Còn ở nhóm đối chứng, để cho các biến độc lập trong trạng thái tự nhiên của nó. PGS. TS. Phạm Xuân Quế

Ví dụ như trong nghiên cứu ảnh hưởng sự phát triển cây trồng vào lượng phân bón A nào đó, nhóm đối chứng là nhóm gồm các cây trồng không được bón loại phân bón A này; còn nhóm thực nghiệm là nhóm gồm các cây được bón phân A theo các lượng khác nhau. • Khi xử lí số liệu và phân tích định tính, cần tìm cách định lượng hoá những đặc điểm định tính. PGS. TS. Phạm Xuân Quế

GT trong lĩnh vực sinh học: lượng phân bón X càng nhiều thì cây tăng trưởng càng nhanh; Biến độc lập là lượng phân bón X, Biến phụ thuộc : độ tăng trưởng của cây; Biến khảo sát là các đại lượng như: lượng nước cung cấp, không khí, độ ẩm GT trong lĩnh vực sinh học : trẻ em ăn càng nhiều cá thì có chỉ số IQ càng cao; BĐL: lượng cá mà trẻ em ăn. BPT: chỉ số IQ; BKS là các đại lượng như. điều kiện ăn ở, học tập khác ..v..v…

MÔ HÌNH THỰC NGHIỆM PGS. TS. Phạm Xuân Quế và TS. Nguyễn Đức Sơn

PHẦN 2 KIỂM CHỨNG GIẢ THUYẾT BẰNG THỰC NGHIỆM (TEST WITH AN EXPERIMENT )