Studie Jongeren en Gezondheid

1. Studie Jongeren en Gezondheid Een Vlaamse en internationale studie

2. Achtergrond • Internationale scholierenbevraging: 43 landen en regio's binnen Europa en Noord-Amerika • 11, 13 en 15 jaar • Om de 4 jaar: 1989/1990 – 1993/94 – 1997/98 – 2001/02 – 2005/06 – 2009/10 – 2013/14 ****

3. Achtergrond • Internationaal netwerk van onderzoekers • Gefinancierd door Vlaamse gemeenschap • Samenwerking WereldGezondheidOrganisatie

4. Thema’s • Gezondheid en mentalegezondheid • Middelengebruik • Voedingsgedrag en lichaamsbeeld • Ongevallen • Pesten en vechten • Fysiekeactiviteit en sedentairgedrag • School en schoolomgeving • Relaties met familie en vrienden • Seksueelgedrag • De socio-economischeomgeving …

5. Methodologie • School survey met zelf-gerapporteerdevragenlijstafgenomen in de klas • Internationaalonderzoeksprotocolwordtopgesteld • Vragenlijst • Wetenschappelijke rationale voor de vragen • Technischeuitlegvoordataverzameling en datamanagement • Goedgekeurd door ethischcomitéUniversitairZiekenhuis Gent

6. Opbouwvragenlijst: • Mandatory: vastevragen die wordenopgenomen in elk land • Optional: pakketten die internationaalwordenaangeleverdmaar de landenzijnvrijomze op tenemen of niet • Vlaamsevragen: stakeholders wordenaangeschrevenom de vragentebekijken en eventueelaantevullen (AgentschapZorg en Gezondheid, VIGeZ, VAD, SENSOA, Departementonderwijs, …)

7. Vragen waarop de studie een antwoord wil bieden: • Gezondheidsgedrag: universeel of regionaal verschillend?

8. Vragen waarop de studie een antwoord wil bieden: • Is er een positieve of negatieve trend in gezondheidsgedrag?

9. Vragen waarop de studie een antwoord wil bieden: • Zijn er risicogroepen in Vlaanderen?

10. Vragen waarop de studie een antwoord wil bieden: • Zijn er verklaringen voor het gezondheidsgedrag van jongeren?

11. Zwaktes • Geen causale verbanden • Alleen schoolgaande jongeren (spijbelen, speciaal onderwijs, zieke kinderen, …) • Monitoren maar geen details • Zelf-gerapporteerde gegevens • Lage response op schoolniveau

12. Sterktes • Grote groepen jongeren worden bevraagd • Veel thema’s • Internationale vergelijking mogelijk • Trends over de tijd • Basis voor verder onderzoek, detectie pijnpunten

13. Family Affluence Scale : een indicator van SES ?

14. Structure • Socioeconomische status (SES) en gezondheid • SES metenbijkinderen • Mechanismen: waarom ? • Absolute or relatievewelvaart? • Eenuitdagingvoor de toekomst

15. Structure • Socioeconomische status (SES) en gezondheid • SES metenbijkinderen • Mechanismen: waarom ? • Absolute or relatievewelvaart? • Eenuitdagingvoor de toekomst

16. 3 intergerelateerdeindicatoren: • Economische status • Socialestatus • Werk status Adler, N. E., et al. (1994). "Socioeconomic status and health: the challenge of the gradient." American Psychologist 49(1): 15-24.

17. Source HIS Belgium: Van Oyen, Deboosere, Lorant e.a., 2010.

19. “Ifoneimaginesthat a change in the latent variableshouldlead to a change in all indicators, the indicators are effect indicators”

20. “Ifoneimaginesthat a change in an indicator shouldresult in a change in the latent variable, then the indicators shouldbetreated as causalindicators”

21. Structure • Socioeconomische status (SES) en gezondheid • SES metenbijkinderen • Mechanismen: waarom ? • Absolute or relatievewelvaart? • Eenuitdagingvoor de toekomst

22. FAS = Family Affluence Scale 4-item index van materiële welstand

23. Somscore van 0 tot 9 • Cut-points: “low” (0 to 2), “medium” (3 to 5) and “high” (6 to 9) affluence groups • Validatie van de FAS schaal: Gemiddelde FAS per land is gerelateerdaan BNP per land, levensverwachting en mortaliteit

24. Problemen? 1) Item drift over tijd en context vb1. computer item in 2002 versus 2014 vb2. auto in Copenhagen versus Istanbul -> eenzelfde FAS score van 4 kanhoge SES zijn in arm land en lage SES in rijk land 2) Item drift zelfsbinneneenzelfdejaar en context vb1. jongens en oudereadolescentenhebbenvaker computer vb2. oudereadolescentengaan minder vaakmee op reis 3) Absolute welstand versus relatievewelstand

25. Oplossingen? 1) Item drift over tijd en context • z-scores • Ridit transformation and standardization 2) Item drift zelfsbinneneenzelfdejaar en context • MIMIC analysis • Multiple group analysis • Rasch modeling 3) Absolute welstand versus relatievewelstand - Slope Index of inequality (SII) versus Relative index of inequality (RII)

26. The way we conceptualize FAS is essential…

27. Structure • Socioeconomische status (SES) en gezondheid • SES metenbijkinderen • Mechanismen: waarom ? • Absolute or relatievewelvaart? • Eenuitdagingvoor de toekomst

28. De manier waarop we de FAS conceptualiseren is bepaald door de manier waarop we de relatie tussen FAS en gezondheid verklaren.

29. Explanationscanbegroupedinto3 categories:

30. Research focus ? Line 1:individual social class (SES) Carpiano, Link & Phelen (2008) Line 2:income inequality Kawachi (2000) Wilkinson & Pickett (2006) Line 3:neighborhood effects Diez-Roux (2001) Pickett & Pearl (2001)

31. Line 1:individual social class (SES) Carpiano, Link & Phelen (2008) Line 2:income inequality Kawachi (2000) Wilkinson & Pickett (2006) Line 3:neighborhood effects Diez-Roux (2001) Pickett & Pearl (2001) Psychosocial interpretation Materialist interpretation Fundamental cause interpretation

32. Structure • Socioeconomische status (SES) en gezondheid • SES metenbijkinderen • Mechanismen: waarom ? • Absolute or relatievewelvaart? • Eenuitdagingvoor de toekomst

33. Wilkinson, R. G. (1997). "Health inequalities: relative or absolute material standards?" British Medical Journal 31: 591-595.

34. 3 central arguments why health in developed countries is affected more by relative than absolute living standards: • Mortality is related more closely to relative income within countries than to differences in absolute income between them. • National mortality rates tend to be lowest in countries that have smaller income differences and thus have lower levels of relative deprivation. • Most of the long term rise in life expectancy seems unrelated to long term economic growth rates.

35. 3 central arguments why health in developed countries is affected more by relative than absolute living standards: • Mortality is related more closely to relative income within countries than to differences in absolute income between them.

36. 3 central arguments why health in developed countries is affected more by relative than absolute living standards: • Mortality is related more closely to relative income within countries than to differences in absolute income between them.

37. Mean FAS scores do not relate to mean psychosomatic symptoms But there is social gradient in psychosomatic symptoms between levels of FAS

38. Similarly, mean FAS does not relate to mean life satisfaction There is a steep social gradient in life satisfaction across levels of FAS

39. Structure • Socioeconomische status (SES) en gezondheid • SES metenbijkinderen • Mechanismen: waarom ? • Absolute or relatievewelvaart? • Eenuitdagingvoor de toekomst

41. Take home message… It’s all about how we conceptualize FAS as a measure of socioeconomic status.