1 / 17

Aprezentasaun Relatóriu Observasaun Eleisaun Prezidensial, 20 Marsu 2017 husi La'o Hamutuk

Aprezentasaun Relatóriu Observasaun Eleisaun Prezidensial, 20 Marsu 2017 husi La'o Hamutuk. Dili, UN House Caicoli 20 Abríl 2017. Introdusaun. Se mak La'o Hamutuk? Institutu Timor-Leste ba Tau matan no Analiza Dezenvolvimentu Estabelese iha 2000 Independente ka non Partisan

borna
Download Presentation

Aprezentasaun Relatóriu Observasaun Eleisaun Prezidensial, 20 Marsu 2017 husi La'o Hamutuk

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Aprezentasaun Relatóriu Observasaun Eleisaun Prezidensial, 20 Marsu 2017husi La'o Hamutuk Dili, UN House Caicoli 20 Abríl 2017

  2. Introdusaun • Se mak La'o Hamutuk? • Institutu Timor-Leste ba Tau matan no Analiza Dezenvolvimentu • Estabelese iha 2000 • Independente ka non Partisan • La simu osan husi ajénsia internasionál ne'ebé iha interese boot iha TL no mós Gov.TL. • Saida mak La'o Hamutuk nia Papél? • Halo Peskiza, Analiza, monitoriamentu no mós advokasia iha nivel polítika. Liu husi programa; Ekonomia, Orsamentu Estadu, Agrikultura sustentável, Direitu ba Rai no Governasaun • Ajuda no suporta polítiku na'in sira (Parlamentu no Governu) hodi deside polítika ne'ebé loos, realistiku, defende povu nia interese no mós polítika ne'ebé sustentável. • Media advokasia (Bulletin, Hakerek submisaun, Enkontru Públiku, Treinamentu, Briefing no mós Programa radio)

  3. Objetivu • Atu fahe ho partisipante sira liu-liu reprezentante husi ONU, PDHJ, órgaun eleitorál CNE no STAE no mós Sosiedade sivíl sira kona ba La'o Hamutuk nia rezultadu observasaun durante prosesu kampaña eleitorál no mós Eleisaun Prezidensial periodu 2017-2022.

  4. Kontinua • Fahe informasaun ho reprezentante husi órgaun eleitorál sira hodi buka mekanizmu ne'ebé adekuadu ba problema ne'ebé LH identifika iha relatóriu observasaun Eleisaun Prezidensial nian • Hetan feedback husi partisipante sira atu nune'e bele hadi'ak liu tan LH nia servisu monitoriamentu no observasaun ba eleisaun Parlamentár iha fulan Jullu 2017.

  5. Tópiku importante sira • LH nia rezultadu observasaun ba kampaña eleitorál iha Eleisaun Prezidensial periodu 2017-2022 • LH nia rezultadu observasaun iha sentru votasaun no prosesu Eleisaun Prezidensial periodu 2017-2022 • LH nia rekomendasaun xave sira

  6. LH nia rezultadu observasaun sira iha kampaña eleitorál • LH nota katak durante prosesu kampaña eleitorál iha komunikasaun polítiku husi kandidatu balu ne'ebé la esplika loloos knar ne'ebé kabe ba Prezidente Repúblika nia knaar tuir mandatu Konstituisaun RDTL nian. • LH nota katak kandidatura sira hetan periodu tempu kampaña eleitorál ne'ebé limitadu tebes.

  7. Kontinua • Tempu debate ne'ebé CNE organiza ho kandidatu prezidente sira limitadu tebes no esplora didi'ak sira nia programa polítiku no vizaun estratéjiku sira • Programa edukasaun sívika menus, eleitor sira barak mak sei la partisipa iha Eleisaun Prezidensial Debate kandidatura PR Dili, 17 Marsu 2017

  8. LH nia observasaun iha Sentru votasaun no eleisaun • LH observa iha Munisipiu Dili, Liquiça, Aileu no Baucau ho total Sentru Votasaun (16) • Husi sentru votasaun sira ne'e jerálmente prosesu eleisaun la'o tuir lei, hakmatek, seguru no la iha perturbasaun ne'ebé akontese.

  9. Kontinua • LH nota katak iha sentru votasaun balu ne'ebé ami observa mosu erru kiik husi staff STAE tanba ho problema ho kapasidade no esperiénsia, (Ezemplu prosesu kontajen de votus ne'ebé ladún konsistente no abilidade atu responde ba reklamasaun sira).

  10. Kontinua • LH konsidera katak esteitmentu konjunta husi konferénsia da imprensa ne'ebé hato'o husi instituisaun F-FDTL no PNTL hasai linguajen ne'ebé forte ba públiku no ida ne'e sai ameasa ba direitu liberdade ema nian. • LH apresia PNTL nia servisu tanba kumpre duni sira nia knar tuir lei hodi fó seguransa no estabilidade durante prosesu Eleisaun Prezidensial nian.

  11. Kontinua • Husi rezultadu taxa partisipasaun votante sira nian iha eleisaun Prezidensial LH nota katak iha sidadaun barak mós la hola parte eleisaun ba Prezidensiál ne'e Dadus husi rezultadu Apuramentu Nasionál Komisaun Nasionál Eleisaun

  12. Kontinua • Rezultadu votus ne'ebé kada kandidatura sira hetan iha Eleisaun Prezidensial foin lalais ne'e. • Dadus husi Komisaun Nasionál Eleisaun

  13. Kontinua • Gráfiku ne'e atu hatudu númeru votante ne'ebé la vota bele halo diferensa boot ba rezultadu Eleisaun Prezidensial nian.

  14. LH nia Rekomendasaun xave sira • Haforte liu tan programa edukasaun sívika no votantes ba sidadaun hotu hodi nune'e sira bele komprende no partisipa ativu liután iha eleisaun Parlamentár tuir mai • Kampaña eleitorál ba kandidatura sira iha futuru presiza tempu ne'ebé nato'on atu sira bele hasoru malu ho nia eleitor sira hodi fahe sira nia vizaun misaun no programa polítiku sira ho di'ak

  15. Kontinua • Polítika ka lejizlasaun ruma ne'ebé estabelese atu regula prosesu eleisaun tenke ha-fasil sidadaun hotu hodi bele partisipa no ejerse sira nia direitu ba vota no labele sai obstákulu ba sira • Haforte liu tan kapasitasaun koñesimentu ba brigada no ofisiál sira husi STAE ne'ebé kontrola eleisaun no mós aumenta sira nia koñesimentu kona ba sistema eleitorál. Ezemplu; kontajen de votus no hare prosesu tomak inklui sira nia abilidade atu responde ba reklamasaun sira

  16. Kontinua • LH apresia STAE no CNE ne'ebé halo servisu maka'as hodi estabelese sentru votasaun ba ita nia sidadaun sira iha Portugal no Australia atu sira bele ba vota. Ami rekomenda atu servisu ida ne'e iha futuru governu no órgaun eleitorál sira bele hadi'ak liu tan no estabelese sistema ne'ebé hafasil sidadaun Timor oan sira iha nasaun sira seluk atu partisipa mós iha eleisaun tuir mai.

  17. Obrigadu Ita boot sira mós bele asesu ba informasaun ne'ebé atualizadu iha ami nia pájina-web; • La'o Hamutuk's website http://www.laohamutuk.org • La'o Hamutuk's bloghttp://laohamutuk.blogspot.com Timor-Leste Institute for Development Monitoring and Analysis Rua Dom Alberto Ricardo, Bebora, Dili, Timor-Leste Mailing address: P.O. Box 340, Dili, Timor-Leste Telephone: +670 77234330 (mobile) +670 3321040 (landline) Email: laohamutuk@gmail.com

More Related