بسم الله الرحمن الرحیم

1. بسم الله الرحمن الرحیم دكتر كوپا

2. دانشگاه پیام نور دكتر كوپا

3. دانشکده علوم انسانی گروه زبان و ادبیات فارسی دكتر كوپا

4. ادبیات معاصر 1 نظم مؤلف:دکتر اسماعیل حاکمى تهیه کنندهاسلاید:دکتر فاطمه کوپا تعداد واحد:2 از سری انتشارات آزمایشی متون درسی دكتر كوپا

5. اهداف كلی درس هدف كلی ازدرس ادبيات معاصر(نظم) آشنايی دانشجو با انقلاب مشروطيت و تاثير آن در شعر و ادب فارسی و شاعران و گويندگان اين عصر است. دكتر كوپا

6. اهداف رفتاری انتظار ميرود كه دانشجو پس ازمطالعه اين درس بتواند به نحوی مستدل درباره تاثير انقلاب مشروطه درشعرفارسی بحث كند و اطلاعاتی نسبتا مبسوط درباره گويندگان اين عصر و آثار آنها ارائه دهد. دكتر كوپا

7. نخستين قدم های ايجاد تحول1 -اقدامات اوليه عباس ميرزا و قائم مقام در ترويج فنون و صنايع جديد. -اصلاحات امير كبير و تاسيس دارالفنون. -اعزام محصل به خارج از كشور. دكتر كوپا

8. نخستين قدم های ايجاد تحول 2 -تاسيس چاپخانه و توسعه صنعت چاپ. -نشر روزنامه و آشنايی با افكار اروپائيان. -اقدام روشنفكران در داخل و خارج ايران جهت روشن ساختن افكار و ذهنيت مردم. دكتر كوپا

9. روشنفكران و نويسندگان(بيدارگران فكر و ذهن مردم) -عبدالرحيمطالبوف:از نويسندگان مطالب روزنامه ملانصرالدين در قفقاز. -علی اکبر دهخدا:ناشرروزنامه صور اسرافیل دكتر كوپا

10. روزنامه های صدر مشروطيت -در روزنامه های صدر مشروطيت مضمون های سياسی و اجتماعی بيشتر در قالب مسمط سروده می شد. -بعدها مسمط با ترجيع در هم آميخته شد. -برخي از اين روزنامه ها عبارتند از:مساوات،نسيم شمال نسيم صبا و...... دكتر كوپا

11. برخي از اشعار صدر مشروطيت از آنجا که نثر مطبوعاتی به تنهايی قادربه برآوردن نيازمندی های مبلغان آزادی نبود ،قسمتی از وظايف مطبوعات بر عهده طنز نويسان و شعرا گذاشته شد بخش عمده ای از اين اشعار شامل ترانه ها و تصنيف های عاميانه بود. دكتر كوپا

12. معنای لغوی و اصطلاحی طنز طنز درلغت به معنای ظرافت و سخنی است كه به رمز و نيشخند بيان می شود،اما در اصطلاح عبارت از روش وي‍‍‍‍‍‍‍‍ژه نويسنده يا شاعر در اغراق آميز نشان دادن حقايق تلخ اجتماعی است. دكتر كوپا

13. مبنای طنز مبنای طنزبر چند اصل عمده استوار است: -شوخی و خنده(تلخ و جدی و خطرناك)‍‍. -بيان معايب و مفاسد جامعه و بزرگ نمايی آن. -تلاش در جهت رفع نواقص و معايب. -بزرگ نمایی جهات منفی زندگی دكتر كوپا

14. يك نمونه طنز در روزگار نزديك به عصر ما عارف نامه ايرج هجويه ای سراسر دشنام وناسزا درباره شاعر و ترانه سرای معروف عهد مشروطيت يعنی عارف قزوينی است. دكتر كوپا

15. روزنامه ملانصرالدين 1 -موسسروزنامه:ميرزا جليل محمد قلی زاده. -محل انتشار:تفليس. -سال انتشار:هزار و نهصد و شش ميلاد. -مطالب و موضوعاتموردنظر:معايب و مفاسد ملل شرق اسلامی. دكتر كوپا

16. روزنامه ملانصرالدين 2 -ميرزا علی اكبر طاهرزاده(صابر):همكار دائمی اين روزنامه بوده است. -نسيم شمال:به اين روزنامه توجه مخصوص داشته و حتی قسمتی هايی از مطالب و اشعار آن را ترجمه و در اشعار و نوشته های خود نقل كرده است. دكتر كوپا

17. معروفترين شاعران و نويسندگان طنز سرای عصر مشروطيت شاعران:اديب الممالك فراهانی،ايرج ميرزا،نسيم شمال،علی اكبر دهخدا، عشقی. نويسندگان:علی اكبر دهخدا،طالبوف،ميرزا ملكم خان. دكتر كوپا

18. ويژگی های عمده شعر دوره مشروطيت -پويندگی و تنوع. -وجود جلوه های گوناگون لفظ و معنی. -نوآوری و تنوع در همه زمينه های فكری،زبانی،واسلوبی. -طلايه داران شعر:قائم مقام فراهانی،فتح الله خان شيبانی. دكتر كوپا

19. گروههای از آغاز فكر آزادی تا سال های مقارن 1300 هجری شمسی و پس ازآن 1 مركز شعر مشروطيت يا قلب سپاه:شعرشان تمام رنگ وبوی شعر مشروطيت را دارا است: سيد اشرف الدين حسينی(نسيم شمال)،عارف قزوينی و عشقی. دكتر كوپا

20. گروه های شعری2 -شعر شاعران مركز شعر مشروطيت نبض اين عصر است. -زبان شعرشان به زبان کوچه و بازار نزدیک است -اين شعر متكی به سنت و در جستجوی سبك و اسلوب نيست. دكتر كوپا

21. گروه های شعری 3 ذو جنبتين( ميمنه شعرمشروطيت):اين گروه از يك طرف سنن قدما را رعايت می كنند و از سوی ديگر شعرشان با رنگی از تجدد، عطر و بوی زمانه را دارد:ايرجميرزا ، بهار ، دهخدا، اديب الممالك. دكتر كوپا

22. گروه های شعری 4 ميسره شعرمشروطيت:اين گروه هم به لحاظ بعضی جنبه های اجتماعی عميق تر به مسائل می نگرند و هم به لحاظ آشنايی با مسائل فنی شعر ديدگاهی ژرف تردارند:ابوالقاسملاهوتی، نيما يوشيج و..... دكتر كوپا

23. گروه های شعری 5 حاشيه مشروطيت:گروهی كه خصلت مشروطگی يا رنگ و بوی ادب مشروطيت درشعرشان بسيار كم است ويژگی های اين گروه: -قرار گرفتن اين گروه در زمره صورت گرايان عصر مشروطيت: اديب پيشاوری،اديب نيشابوری. -عدم پای بندی به سنت های قدما. دكتر كوپا

24. ويژگی های ادب مشروطه -نوآوری و سنت شكنی در شكل ومحتوا. -توجه به وجوه مختلف مناسبات اجتماعی. -پرداختن به وطن،ناسيوناليسم،ترقی،دانش پژوهی،مساوات اجتماعی. دكتر كوپا

25. ادوار مختلف شعر در يك قرن اخير1 دورهاول:دوره سی ساله اول جنبش مشروطه،سرشاری قصايد قطعات، مثنوی ها و رباعيات از مضامين اخلاقی و اجتماعی: سه تابلو مريم (عشقی)،شمع مرده (دهخدا)،جغد جنگ (بهار)، عقاب(دكتر خانلری)و ..... دكتر كوپا

26. ادوار مختلف شعر......2 دوره دوم:آغاز و شكل گيری دوره با سروده شدن افسانه نيما وادامه آن تاكنون. -گسترش تصويرها وتوصيف ها توسط نيما. -نزديكی شعر به طبيعت بيان و زندگی. دكتر كوپا

27. ويژگی های شعر دوره مشروطيت1 -ايجاد تحول ونوآوری درشعر و توجه به اشعارحماسیو وطنی(تحت تاثيرترجمه آثارشاعران و نويسندگان اروپايی و ايجاد رابطه با فرهنگ غرب). -توجه اديب الممالك به عنوان نخستين سراينده به اشعار اجتماعی. دكتر كوپا

28. ويژگی های شعر دوره مشروطيت2 -رواج برخی از واژه های جديد و بيگانه در شعر از جمله: پارلمان،تآتر،پرسنل،فاكولته،استامپ و...... -تداول و رواج مسمط،ترانه،چهار پاره. -سرايش صلحيه بلد به وسيله اديب الممالك درباره مسائل اجتماعی. دكتر كوپا

29. اديب الممالك فراهانی1 -يكي از استادان دوره بيداری و عهد مشروطيت و دارای تخلص اميری. -ملقب به لقب اديب الممالك از سوی مظفرالدين شاه. -توانايی شاعر در انواع شعر (به جز غزل)به ويژه در قصيده. دكتر كوپا

30. اديب الممالك فراهانی2 -پيرو استادان قديم درشيوه سخنرانی و هم طراز قاآنی و سروش. -توجه شاعر به مسائلی همچون:وطندوستی و وضع رقت بار دهقانان و تجدد گرايی. -پرداختن به واژه های بيگانه ازجمله:اونيورسيته،فاكولته،راديكال و پرسنل. دكتر كوپا

31. نمونه ای از اشعار اديب الممالك افسوس كه اين مرزعه را آب گرفته دهقان مصيبت زده را خواب گرفته خون دل ما رنگ می ناب گرفته وز سوزش تب پيكرمان تاب گرفته رخسار هنر گونه مهتاب گرفته چشمان خرد پرده ز خوناب گرفته دكتر كوپا

32. برخی از واژگان مهم سماوه:نام رودخانه و ناحيه. چكاوه:چكاوك:نوعی مرغابی. صقلیه:جزيره سيسيل. غرناطه:شهری در جنوب اسپانيا. شمطا:سپيد گيسو. اشبيليه:شهری در ناحيه اندلس. دكتر كوپا

33. عشقی -فرزند ابوالقاسم كردستاني،متولد همدان. -انتشار مقالات و اشعار در جرايد آن زمان. -اشعار معروف عشقی عبارتند از:نوروزنامه،رستاخيز،احتياج و سه تابلو مريم. دكتر كوپا

34. نمونه ای از اشعار عشقی(عشق وطن) خاكم به سر،زغصه به سر خاك اگر كنم خاك وطن كه رفت چه خاكی به سر كنم آوخ كلاه نيست وطن تا كه از سرم برداشتند فكر كلاهی دگر كنم مرد آن بود كه اين كلهش بر سرست و من نامردم اركه بی كله آنی به سر كنم دكتر كوپا

35. ايرج ميرزا 1 -فرزند غلامحسين ميرزا نوه فتحعلی شاه قاجار. -متولد تبريز و دانش آموخته در همان شهر. -تصدی مشاغل مختلف دولتی در تهران و شهرستان ها. -گذراندن سال های پايانی زندگی در فقر و پريشانی. دكتر كوپا

36. ايرج ميرزا 2 -اشعار بر جای مانده،حدود چهار هزار بيت. -معروف ترين اثر او:عارفنامه به سبك جلاير نامه قائم مقام فراهانی در بيان اوضاع و احوال ناگوار مردم وكشور. -برخي از آثاراوعبارتند از:زهرهو منوچهر،قطعه مادر، هديه عاشق،قلب مادر. دكتر كوپا

37. نمونه ای از اشعار ايرج ميرزا(انقلاب ادبی)1 انقلاب ادبی محكم شد فارسی با عربی توام شد در تجديد و تجدد واشد ادبيات شلم شوربا شد تاشد از شعر برون وزن وروی يافت كاخ ادبيات نوی دكتر كوپا

38. نمونه ای از اشعار ايرج ميرزا2 اين جوانان كه تجدد طلبند راستی دشمن علم و ادبند شاعری طبع روان ميخواهد نه معانی نه بيان ميخواهد آن كه پيش تو خدای ادبند نكته چين كلمات عربند دكتر كوپا

39. برخی از واژگان مهم بوالعلا:شاعر و لغوی معروف عرب. جوجهبا:آش جوجه(سوپ). ذواتلحم:جانداران(صاحبان گوشت). روی:آخرين حرف اصلی قافيه. دستور:پزشك،مشاور. وزن:تناسب و نظم در اصوات. دكتر كوپا

40. عارف قزوينی -تصنيف ساز،موسيقی دان،و شاعر انقلابی. -خدمت بزرگ عارف به موسيقی ايرانی به واسطه صورت شاعرانه دادن به تصنيف. -غزل های معروف او:پيام آزادی ،زنده باد،مرغ اسير. دكتر كوپا

41. نمونه ای از اشعار عارف(غزل) داد حسنت به تو تعليم خودآرايی را زيب اندام تو كرد اين همه زيبايی را قدرت عشق تو بگرفت به سرنيزه حسن طرفه العين زمن قوه بينايی را هم مگر فتنه چشم تو بخواباند باز در تماشای تو آشوب تماشايی را دكتر كوپا

42. نمونه ای از اشعار عارف(خنده پس از گريه) به سر كويت اگر رخت نبندم چه كنم؟ وندر آن كوی اگر ره ندهندم چه كنم؟ غم هجران و پريشانی و بدبختی من تو پسنديدی اگر من نپسندم چه كنم؟ دكتر كوپا

43. سيد اشرف(نسيم شمال)1 -سراينده متجاوز از بيست هزار بيت شعر(تحت عنوان باغ بهشت). -شهرت شاعر به عنوان محبوب ترين و معروفترين شاعر ملی عهد انقلاب. -حمايت و طرفداری بی دريغ وی از زحمتكشان اجتماع و ابراز تنفر از طبقات ممتاز. دكتر كوپا

44. سيد اشرف(نسيم شمال)2 -برتری اشعار شاعر از حيث تركيب عبارات و سبك بيان بر بسياری از اشعار فكاهی و سياسی آن زمان. -سرشاری اشعار اصيل او ازطنزخفيف و درعين حال كوبنده. -استهزای وطن فروشان،خيانت كاران ودشمنان آزادی در اكثر اشعار. دكتر كوپا

45. نمونه ای اشعار سيد اشرف 1 تا چند كشی نعره كه قانون خداكو گوش شنوا كو؟ آن كس كه دهد گوش به عرض فقرا كو گوش شنوا كو؟ انصاف و وفا و صفت و شرم و حياكو گوش شنوا كو؟ دكتر كوپا

46. نمونه ای از اشعار سيد اشرف2 اين اطاق ما شده چون زمهرير باد می آيد زهر سو چون سفير من ز سرما می زنم امشب نفير می دوم از ميسره بر ميمنه آخ عجب سرماست امشب ای ننه دكتر كوپا

47. فرخی يزدی -ميرزا محمد متخلص به فرخی متولد يزد و دانش آموخته در همان شهر. -تحت تعقيب وآزار مستبدين به دليل سرودن اشعار شورانگيز وطنی -انتشار دهنده روزنامه طوفان. -مدافع سر سخت آزادی و نويسنده مقالات آتشين. دكتر كوپا

48. نمونه ای از اشعار فرخی(ناله ها) به زندان قفس مرغ دلم چون شاد مي گردد مگر روزی كه از اين بند غم آزاد می گردد دلم از اين خرابی ها بود خوش زانكه می دانم خرابی چون كه از حد بگذرد آباد می گردد دكتر كوپا

49. پروين اعتصامی -فرزند مترجم و نويسنده دانشمند يوسف اعتصامی(اعتصام الملك). -نزديكی زبان شاعر به زبان شاعرانی همچون: منوچهری، ناصر خسرو،سعدی،مولوی،حافظ. -استفاده بسيار از حكايت،قصه و تمثيل. دكتر كوپا

50. نمونه ای از شعر پروين(نكته اي چند)1 هر كه با پاك دلان صبح و مسايی دارد دلش از پرتو اسرار،صفايی دارد زهد با نيت پاك است، نه با جامه پاك ای بس آلوده،كه پاكيزه ردايی دارد سوی بتخانه مرو ،پند برهمن مشنو بت پرستی مكن،اين ملك خدايی دارد دكتر كوپا