‘Ulusal Kümelenme Politikasının Geliştirilmesi Projesi’

1. ‘Ulusal Kümelenme Politikasının Geliştirilmesi Projesi’ TARIK SÖNMEZ Proje Koordinasyon BirimiYöneticisi BAŞBAKANLIK DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI İHRACAT GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Kahramanmaraş 16 Ekim 2008

2. Projeye Genel Bakış Gerçekleştirilen Faaliyetler (Nisan 2007 –Ekim 2008) Gerçekleştirilecek Faaliyetler (Ekim 2008 - Mart 2009) Genel Değerlendirmeler Gündem

3. Projeye Genel Bakış Gerçekleştirilen Faaliyetler (Nisan 2007 –Ekim 2008) Gerçekleştirilecek Faaliyetler (Ekim 2008 - Mart 2009) Genel Değerlendirmeler Gündem

4. Kümelenme Aynı bölgede ve aynı iş kolunda, aynı değer zincirinde faaliyet gösteren, Birbiriyle işbirliğinde bulunan ve aynı zamanda birbirine rakip olan, Birbiriyle ilişkili işletmelerin Ve onları destekleyici kurumların (üniversiteler, kamu kuruluşları, araştırma kuruluşları, mesleki dernekler, teknoloji ve yenilikçilik merkezleri, bankalar, sigorta şirketleri, lojistik firmaları vb) Bir araya geldikleri örgütlenme modelleridir. Tanım

5. Ekonomik Kalkınma Süreci:Değişen Roller ve Sorumluluklar Eski Model Yeni Model • Devlet teşvik politikaları ile yön verir. • Devlet kurumlarının, şirketlerin, üniversitelerin, eğitim ve araştirma merkezlerinin, sivil toplum örgütlerinin işbirliğini gerektirir. Kümelenme Bilinen Anlamda Bir Teşvik Sistemi Değildir.

6. Şirket Stratejileri ve Rekabet Yapısı Faktör-Girdi Koşulları Talep Koşulları İlgili ve Destekleyici Sanayiler Kümelenmenin Unsurları (Elmas Modeli) Yerel tedarikçilerin ve rakip şirketlerin etkin varlığı, bağlantıları güçlü şirketler • Özelleşmiş Girdiler, • İşgücü Niteliği, • Sermaye • Fiziki Altyapı • Bilgi Altyapısı • Bilim ve Teknoloji Altyapısı • Tedarikçiler • Ara Mallar • Hammaddeler • Sofistike Ürün-Çözüm Talebi • Küresel Talebi Önceden Gören Müşteriler • Hızlı ve Büyüyen Talep • Uluslararası Talep ile Uyumlu İç Talep Önemli ortak faaliyetleri, teknolojileri, dağıtım kanallarını, müşteri ilişkilerini kullanan endüstriler.

7. Ulusal Kümelenme Politikasının Geliştirilmesi Projesi

8. Ulusal Kümelenme Politikasının Geliştirilmesi Projesi GENEL AMAÇ Türkiye’nin rekabet edebilirliğini geliştirmek ve AB Lizbon Stratejisinde öngörülen hedeflere katkı sağlamak üzere Türkiye ve AB İş Kümeleri arasında işbirliği kurmak HEDEF Türkiye’nin ekonomik, çevresel ve sosyal gelişimine katkı sağlamak üzere kapsamlı bir küme politikası hazırlamak.

9. Ulusal Kümelenme Politikasının Geliştirilmesi Projesi Proje Bileşenleri ve Temel Çıktılar 1.Ulusal Politika için Temel Kurumlarda Kapasite Geliştirme 2. Ulusal Kümelenme Politikasının Geliştirilmesi 3. Küme Haritalaması ve Stratejik İş Planları Bileşenler 2.1 Ulusal Strateji için Kavramsal Rapor Hazırlama 2.2 Ulusal Strateji Taslak Dokümanı 2.3 Ulusal Strateji Taslağının Paydaşlarla Paylaşımı 2.4 Ulusal Strateji Belgesi Nihai Rapor Hazırlama 2.5 İletişim Stratejisi ve Uygulama 3.1 Ulusal Makro Küme Haritası Hazırlama 3.2 Yerel/Sektörel bazda 10+10 Küme Belirlenmesi 3.3 İlk 10 Küme için Stratejik Yol Haritası 3.4 İkinci 10 Küme için Analiz 1.1 Temel Kurumların Analizi 1.2 Temel Kurumlar için Eğitim Programları 1.3 DTM için İhtiyaç Analizi ve Strateji Planı 1.4 Kümelenme Araç Paketi Faaliyetler 6

10. Ulusal Kümelenme Politikasının Geliştirilmesi Projesi ANA PAYDAŞLAR Kamu Kurumları • Sanayi ve Ticaret Bakanlığı • Tarım ve Köyişleri Bakanlığı • Maliye Bakanlığı • Kültür ve Turizm Bakanlığı • DPT Müsteşarlığı • Hazine Müsteşarlığı • KOSGEB • TÜBİTAK Özel Sektör • TÜSİAD • MÜSİAD • TİM, İhracatçı Birlikleri • TOBB • İSO • İTO • EBSO Üniversiteler • Ortadoğu Teknik Üniversitesi • Bilkent Üniversitesi DİĞER PAYDAŞLAR TEPAV, TTGV, OSD, TAYSAD, TGSD, ETO... (Sahaya inildikçe bir çok Oda ve Üniversite sürece dahil edilmektedir.)

11. Projeye Genel Bakış Gerçekleştirilen Faaliyetler (Nisan 2007 –Ekim 2008) Gerçekleştirilecek Faaliyetler (Ekim 2008 - Mart 2009) Genel Değerlendirmeler Gündem

12. Temel Kurumlarda Kapasite Geliştirme Ulusal Kümelenme Politikasının Hazırlanması Küme Haritalaması ve Yol Haritaları

13. Temel Kurumlarda Kapasite Geliştirme Paydaş Analizi Temel Kurumlar İçin Eğitim Programları Kurumsal İhtiyaç Analizi Kümelenme Araç Paketi

14. Temel Kurumlarda Kapasite Geliştirme Ulusal Kümelenme Politikasının Hazırlanması Küme Haritalaması ve Yol Haritaları

15. Ulusal kümelenme politikasına temel teşkil etmek üzere Katılımcı Bir Yaklaşımla Kümelenme Strateji Belgesi hazırlanacaktır. Kümelenme Strateji Belgesi ileride Hükümetçe belirlenecek ulusal kümelenme politikasının oluşturulmasına alt yapı teşkil edecektir. Anılan Strateji Temelinde DTM’nin “Kurumsal Uyum Programı” hazırlanacaktır. Söz konusu Program ile Devlet Yardımları vb. uygulamaların kümelenme uygulamalarıyla eşgüdüm içerisinde yürütülmesi amaçlanacaktır. Her Kurumun, kendi görev ve yetki alanı çerçevesinde programını hazırlaması önem arz etmektedir. Böylece uygulamada bütünlük sağlanacaktır. Ulusal Kümelenme Politikasının Hazırlanması Ulusal Strateji Belgesi-I

16. Kümelenme Strateji Belgesi, ilgili tüm kuruluşların katılacağı ve Haziran-Aralık 2008 tarihleri arasında düzenlenecek çalıştaylar sonucu ortaya çıkacaktır. (Birinci Çalıştay 5 Haziran 2008, İkinci Çalıştay 24 Temmuz 2008, üçüncü Çalıştay ise 18 Eylül 2008 tarihlerinde gerçekleştirilmiştir.) Kümelenme Stratejisinin öncelikleri arasında uluslararası rekabet edebilirliğin ve istihdamın artırılması, Ar-ge ve inovasyonun teşvik edilmesi yer alacaktır. Ulusal Kümelenme Politikasının Hazırlanması Ulusal Strateji Belgesi-II

17. Proje web-sitesi, e-bülten ve proje kimliği oluşturulmuştur. Ulusal Kümelenme Politikasının Hazırlanması İletişim Stratejisi http://www.clusterturkey.com/

18. Ulusal Kümelenme Politikasının Hazırlanması Projenin Yürütülmesi • KümelenmePolitikalarının Koordinasyonu amacıyla, ilgili kuruluşların üst düzey temsilcilerinden oluşan bir “Komite” oluşturulması ve bu yapının düzenli aralıklarla bir araya gelerek kümelenme politikalarına yön vermesi öngörülmektedir.

19. Ekim-2007 Tarihinde İstanbul’da Düzenlenen Uluslararası Kümelenme Konferansı’na Katılım Sağlanmıştır. “Avrupa Kümeler Arası İşbirliği Ağı” ve bunun 4 alt grubundan biri olan Orta ve Doğu Avrupa Küme Ağı’na dahil olunmuştur. Ana paydaşların üst düzey yöneticilerinden oluşan “İstişare Kurulu Toplantısı” Ocak-2008 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Ulusal Kümelenme Politikasının Hazırlanması Diğer Faaliyetler

20. Temel Kurumlarda Kapasite Geliştirme Ulusal Kümelenme Politikasının Hazırlanması Küme Haritalaması ve Yol Haritaları

21. Makro Küme Haritası (32 Küme Kategorisi) Ulusal Seviyede Makro Küme Haritası ve Analizleri Tarım İhracat

22. Ulusal Seviyede Makro Küme Haritası ve Analizleri Otomotiv İhracat

23. Ulusal Seviyede Makro Küme Haritası ve Analizleri Metal Üretimi İhracat

24. Ulusal Seviyede Makro Küme Haritası ve Analizleri Aydınlanma Elektrik Ekipmanları İhracat

25. 10+10 Kümenin Belirlenmesi Küme Haritalaması ve Yol Haritaları Rekabet Düzeyi: Düşük Orta Yüksek Cazibe Merkezleri

26. SAHA ÇALIŞMALARI Küme Haritalaması ve Analizi • Bursa ve çevresinde otomotiv ve otomotiv yan sanayi, • Ankara’da yazılım, • İzmir’de organik tarım ürünleri kümeleri için analiz ve yol haritası çalışmaları devam etmekte olup, bu kapsamda önemli mesafe kat edilmiştir. Buna ilaveten, 10+10 Küme Çalışması kapsamında tespit edilen illerden Konya, Manisa, Eskişehir-Kütahya-Bilecik, Denizli-Uşak, Muğla illerinde çalışmalar başlatılmış bulunmaktadır.

27. Küme Haritalaması ve Analizi • HARİTALANDIRMA ÇALIŞMA GRUBU Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, DPT, TÜBİTAK, KOSGEB, TOBB ve TİM • TEMALAR • Yenilikçiliğin ve girişimciliğin desteklenmesi, • Aktörler Arası İş Ağlarının Geliştirilmesi, • Küme Oluşumu, • Yerel Faktör Piyasa ve Koşullarının Geliştirilmesi, • Küme tabanının geliştirilmesi, Temaları Küme Seçiminde Göz Önüne Alınmıştır.

28. Analiz ve Yol Haritası Yapılacak Kümeler

29. BROP*-Analiz Yapılacak Kümeler *BROP: Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı

30. Projeye Genel Bakış Gerçekleştirilen Faaliyetler (Nisan 2007 –Ekim 2008) Gerçekleştirilecek Faaliyetler (Ekim 2008 - Mart 2009) Genel Değerlendirmeler Gündem

31. Gerçekleştirilecek Faaliyetler(Ekim 2008 – Mart 2009) 3. Küme Haritalaması ve Stratejik İş Planları 1.Ulusal Politika için Temel Kurumlarda Kapasite Geliştirme 2. Ulusal Kümelenme Politikasının Geliştirilmesi Bileşenler 3.1 Ulusal Makro Küme Haritası Hazırlama 3.2 Yerel/Sektörel bazda 10+10 Küme Belirlenmesi 3.3 İlk 10 Küme için Stratejik Yol Haritası 3.4 İkinci 10 Küme için Analiz 2.1 Ulusal Strateji için Kavramsal Rapor Hazırlama 2.2 Ulusal Strateji Taslak Dokümanı 2.3 Ulusal Strateji Taslağının Paydaşlarla Paylaşımı 2.4 Ulusal Strateji Nihai Rapor Hazırlama 2.5 İletişim Stratejisi ve Uygulama 1.1 Temel Kurumların Analizi 1.2 Temel Kurumlar için Eğitim Programları 1.3 DTM için İhtiyaç Analizi ve Strateji Planı 1.4 Kümelenme Araç Paketi Faaliyetler tamamlanan faaliyetlerdevam eden faaliyetlergerçekleştirilecek faaliyetler

32. Gerçekleştirilecek Faaliyetler(Ekim 2008 – Mart 2009) ULUSLARARASI KONFERANS (3-4 Aralık 2008) Uluslararası Kümelenme Konferansları • 2006 yılında GAP (GİDEM), TOBB (ABİGEM) ve İTKİB(MTK), • 2007 yılında GAP (GİDEM), İTKİB (MTK) ve DTM (KPG) tarafından organize edilmiştir. 2008 Yılı Konferansı Müsteşarlığımız Kümelenme Projesi tarafından organize edilecektir. İki gün sürmesi öngörülen Konferans kapsamında toplam altı adet çalıştayın gerçekleştirilmesi planlanmaktadır.

33. Projeye Genel Bakış Gerçekleştirilen Faaliyetler (Nisan 2007 –Ekim 2008) Gerçekleştirilecek Faaliyetler (Ekim 2008 - Mart 2009) Genel Değerlendirmeler Gündem

34. GENEL DEĞERLENDİRMELER-I Kümelenme Projesi ile, • kümelenme modeli çerçevesinde, başta KOBİ’ler olmak üzere firmalarımız arasındaki işbirliği imkanlarının geliştirilmesi, • yenilikçilik faaliyetlerinin geliştirilmesi, • yabancı sermayenin çekilmesi, • ölçek ekonomilerinin yaratılması • nihai olarak bölgesel ve ulusal düzeyde rekabet gücünün artırılmasına katkı sağlayacak altyapının oluşturulmasına yönelik politikanın ortaya konması hedeflenmektedir.

35. GENEL DEĞERLENDİRMELER-II • Kümelenme Projesi’nin temel çıktılarından birisi olan “Ulusal Kümelenme Strateji Belgesi” ülkemizdeki tüm kümelenme çalışmaları için bir çerçeve belge niteliğinde tasarlanmıştır. • 2009 yılının ilk aylarında nihai hale getirilecek olan söz konusu Strateji Belgesi ilgili tüm kurum ve kuruluşlarımızın kullanımına sunulacaktır. • Kümelenme konusunda yolun başında olan ülkemizin bu alanda hızlı bir şekilde yol kat edebilmesi için kamu kurumları, özel sektör, üniversiteler ve sivil toplum kuruluşlarının sıkı bir işbirliği içerisinde olması büyük önem arz etmektedir.

36. ‘Ulusal Kümelenme Politikasının Geliştirilmesi Projesi’ TARIK SÖNMEZ Proje Koordinasyon BirimiYöneticisi BAŞBAKANLIK DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI İHRACAT GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Kahramanmaraş 16 Ekim 2008