สื่อการเรียนรู้ เรื่อง ส่วนประกอบของดอกไม้ นางสายบัว วร ภู โรงเรียนเชียงแสนวิทยาคม สพ ม.36

1. สื่อการเรียนรู้ เรื่อง ส่วนประกอบของดอกไม้ นางสายบัว วรภู โรงเรียนเชียงแสนวิทยาคม สพม.36

2. ส่วนประกอบของดอกไม้

3. พืชดอกมีการสืบพันธุ์ได้ทั้งแบบไม่อาศัยเพศ (asexual reproduction) และ แบบอาศัยเพศ (asexual reproduction) การสืบพันธุ์แบบไม่ใช้เพศของพืชดอก มีการแตกหน่อหรือ ต้นใหม่เกิดจากส่วนต่างๆของพืช เช่น ใบ ราก ลำต้น ซึ่ง ต่างจาก การสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศที่เกิดในดอก ซึ่งเป็นที่อยู่ของอวัยวะสืบพันธุ์ทั้งเพศผู้และเพศเมียของพืชดอก เมื่อเกิดการปฏิสนธิระหว่างเซลล์สืบพันธุ์เพศผู้และเพศเมีย ได้ไซโกต (zygote) แล้วเจริญเติบโตไปเป็นเอมบริโอ (embryo) หรือต้นอ่อนที่เจริญเติบโตเป็นต้นใหม่หมุนเวียนซ้ำๆดังกล่าวไปเรื่อย

4. โครงสร้างของดอก ดอกเจริญมาจากตาดอก (flower bud) ซึ่งเป็นกิ่งที่เปลี่ยนแปลงไปเพื่อทำหน้าที่ในการสืบพันธุ์ ดอกชูอยู่เหนือ ก้านดอก (pedicel) และติดอยู่กับฐานรองดอก (receptacle) ซึ่งเดิมเป็นส่วนของลำต้น ดอกประกอบด้วยส่วนต่างๆที่สำคัญอยู่ 4 ส่วนด้วยกัน โดยมีการเรียงตัวกันอยู่เป็นวงหรือชั้น (whorl)อยู่ 4 วงด้วยกัน คือ กลีบเลี้ยง (sepal) กลีบดอก (petal) เกสรตัวผู้ (stamen) และ เกสรตัวเมีย (pistil)

7. 1. วงกลีบเลี้ยง (Calyx) แต่ละกลีบเรียกว่า กลีบเลี้ยง (Sepal) เป็นส่วนที่อยู่ชั้นนอกสุด มักมีสีเขียวเนื่องจากเจริญมาจากใบ ทำหน้าที่ห่อหุ้มป้องกันอันตรายให้แก่ส่วนอื่นๆ และช่วยในการสังเคราะห์แสง แยกได้ 2 แบบ 1.1 กลีบเลี้ยงที่อยู่แยกกันเป็นกลีบๆ เรียกว่า อะโปเซพิลัส (Aposepalous) เช่น ดอกบัว ดอกพุทธรักษา 1.2 กลีบเลี้ยงเชื่อมติดกันเรียก แกมโมเซพิลัส (Gamosepalous) เช่น ชบา บานบุรี

8. พืชบางชนิดอาจมีกลีบเลี้ยงสีอื่นนอกจากสีเขียวซึ่งจะทำ หน้าที่ล่อแมลงในการผสมเกสรเช่นเดียวกับกลีบดอก พืชบางชนิดมี ริ้วประดับ (Epicalyx) เป็นกลีบเล็กๆ ใกล้กลีบเลี้ยง เช่น ชบา พู่ระหง พืชบางชนิดกลีบเลี้ยงและกลีบดอกมีลักษณะเหมือนกันจนแยกไม่ออกเรียกว่า วงกลีบรวม (Perianth) และเรียกแต่ละกลีบว่า กลีบรวม (Tepal) ได้แก่ บัวหลวง จำปี จำปา กลีบเลี้ยง (Sepal)

9. 2. กลีบดอก ( Petal ) คือส่วนของดอกที่อยู่ถัดจากกลีบเลี้ยงเข้ามา ข้างใน มีสีสันต่างๆ สวยงามเนื่องจากมีรงควัตถุชนิดต่างๆ ภายในเซลล์ ส่วนกลีบดอกที่มีสีขาวจะไม่มีรงควัตถุภายในเซลล์ของ กลีบดอก นอกจากนี้บางชนิดกลีบดอกมีกลิ่นหอม เช่น กุหลาบ มะลิ กระดังงา ราตรี สายหยุด พืชบางชนิดตรงโคนกลีบดอกจะมี ต่อมน้ำหวาน (Nectary gland)ไว้ล่อแมลงเพื่อช่วยในการผสมเกสร กลีบดอก (Petal)

10. 3. เกสรตัวผู้ ( Stamen )อยู่ถัดจากกลีบดอกเข้าไป เกสรตัวผู้มีหลายอันเรียงกันเป็นชั้น เป็นส่วนของดอกที่สร้างเซลล์สืบพันธุ์เพศผู้ มีส่วนประกอบสำคัญ 2 ส่วนคือ 3.1 อับเรณู(anther) 3.2 ก้านชูเกสรตัวผู้(filament) [เกสรตัวผู้จัดเป็นส่วนประกอบวงที่ 3 ของดอกไม้)] อับเรณู (anther) ก้านชูเกสรตัวผู้ (filament)

11. 4. เกสรตัวเมีย ( Pistil) จะเป็นส่วนที่อยู่ในสุดของดอกไม้ ทำหน้าที่สร้างเซลล์สืบพันธุ์เพศเมีย (ไข่ ) มีส่วนประกอบ 3 ส่วน 4.1 ยอดเกสรตัวเมีย (stigma) มักมีน้ำเหนียวๆ เพื่อคอยดักจับ ละอองเรณู 4.2 ก้านชูเกสรตัวเมีย (style) อยู่ถัดจากเกสรตัวเมียลงมา 4.3 รังไข่(ovary) เป็นอวัยวะที่มีลักษณะพอง ภายในแบ่งเป็นห้องๆ ซึ่งจะ มีออวุล (Ovule) เกาะติดอยู่ [ เกสรตัวเมีย ถือว่าเป็นวงในสุดของดอกไม้ เรียกวงของเกสรตัวเมียว่า จินเนเซียม (gynoecium)]

12. ยอดเกสรตัวเมีย(stigma) คอเกสรตัวเมีย (style) รังไข่ (ovary) Ovule

13. จะเห็นได้ว่าดอกไม้ส่วนใหญ่มีโครงสร้างครบ 4 ส่วน เรียกว่า ดอกสมบูรณ์ (complete flower) แต่บางชนิดมีโครงสร้างหลักไม่ครบเรียกว่า ดอกไม่สมบูรณ์ (incomplete flower) และเมื่อพิจารณาเฉพาะเกสรตัวผู้และเกสรตัวเมียพบว่าถ้าอยู่ในดอกเดียวกันจะเรียกว่า ดอกสมบูรณ์เพศ (perfect flower) แต่ถ้ามี เกสรตัวผู้และเกสรตัวเมียอยู่ต่างดอกเรียกว่า ดอกไม่สมบูรณ์เพศ (imperfectflower)นอกจากนี้ยังมีการจำแนกชนิดของดอกโดยพิจารณาจากจำนวนดอกบนหนึ่งก้านเป็น ดอกเดี่ยว (solitary flower) และ ดอกช่อ (inflorescence flower)

15. ดอกช่อบางชนิดจะมีดอกย่อยเล็กๆ จำนวนมากรวมอยู่บนฐานรองดอก ซึ่งมีก้านชูดอกรวมมองดูคล้ายดอกเดี่ยว เช่น ดอกบานชื่น ตอกดาวเรือง ดอกทานตะวัน ดอกเยอบีรา เป็นต้น โดยมีดอกย่อย 2 ชนิดรวมกันอยู่ ชนิดแรกจะอยู่รอบนอก มีกลีบดอกยาวและแผ่ออกซึ่งอาจจะมีชั้นเดียวหรือหลายชั้นก็ได้ ส่วนมากจะเป็นหมันหรือดอกตัวเมีย อีกชนิดหนึ่งเป็นดอกที่อยู่รอบในจะอยู่ตรงกลางเป็นดอกเล็กๆ เป็น ดอกสมบูรณ์เพศดอกทั้งสองชนิดอาจมีขนเล็กๆแทรกอยู่จำนวนมากซึ่งอาจเป็นใบประดับย่อยที่เปลี่ยนแปลงไป เรียกว่าดอกรวม (composite flower)

16. การสร้างไข่หรือเซลล์สืบพันธุ์เพศเมีย (megasporegenesis) ภายในรังไข่มีออวุล ( ovule ) และภายในออวุลมีเนื้อเยื่อ นิวเซลลัส ( nucellus) ซึ่งเจริญไปเป็นเซลล์แม่ของเมกะสปอร์หรือเมกะสปอร์มาเทอร์เซลล์ ( megasporemother cell ) ซึ่งมีโครโมโซม 2n เมกะสปอร์มาเทอร์เซลล์จะแบ่งตัวแบบไมโอซิสได้ 4 เซลล์ แต่ละเซลล์เรียกว่า เมกะสปอร์ ซึ่งจะสลายไป 3 เซลล์ เซลล์ที่เหลือจะขยายขนาดขึ้นแล้วมีการแบ่งนิวเคลียสแบบไมโทซิส 3 ครั้ง ได้ 8 นิวเคลียส และจะมีการแยกย้ายของนิวเคลียสไปยังบริเวณต่างๆ ของเซลล์ดังนี้

17. 15 เซลล์สืบพันธุ์เพศเมียคือรังไข่ ใช่ ไม่ใช่

18. 15 ดอกไม้ในภาพเป็น ดอกสมบูรณ์เพศ ใช่ ไม่ใช่

19. 15 • ส่วนประกอบของดอกไม้ถ้าเรียงจากชั้นนอก สุดไปยังชั้นในสุดได้แก่ข้อใด กลีบเลี้ยง กลีบดอก อับละอองเรณู รังไข่ กลีบเลี้ยง กลีบดอก เกสรตัวผู้ เกสรตัวเมีย เกสรตัวเมีย เกสรตัวผู้ กลีบดอก กลีบเลี้ยง เกสรตัวเมีย เกสรตัวผู้ ก้านชูอับละอองเรณู รังไข่

20. 15 2. ดอกไม้ในข้อใดเป็นดอกครบส่วน บัว ชบา ฟักทอง ผักบุ้ง เฟื่องฟ้า มะลิ บวบ แตงกวา

21. 15 ดอกไม้ในข้อใดต่อไปนี้มีเฉพาะ เกสรเพศผู้และเกสรเพศเมีย A B C D

22. ดอกไม้ต่อไปนี้เป็นดอกไม่สมบูรณ์เพศดอกไม้ต่อไปนี้เป็นดอกไม่สมบูรณ์เพศ A ดอกกุหลาบ B ดอกฟักทอง C ดอกตำลึง D ดอกหน้าวัว E ดอกมะละกอ F ดอกข้าวโพด Alphabet Buttons Appear Here

23. จงจับคู่ส่วนประกอบของดอกไม้จงจับคู่ส่วนประกอบของดอกไม้ กลีบเลี้ยง Petel กลีบดอก Stamen เกสรเพศผู้ Pistil เกสรเพศเมีย Sepal

24. 60 ให้ต่อภาพดอกไม้ให้สมบูรณ์ แล้วระบุชื่อดอกไม้

25. <Scoreboard will appear here, leave shape as-is.>