TIBBİ ATIKLAR İLE İLGİLİ BÖYLE BİR ÇALIŞMAYA NEDEN İHTİYAÇ DUYDUK?

1. TIBBİ ATIKLAR İLE İLGİLİ BÖYLE BİR ÇALIŞMAYA NEDEN İHTİYAÇ DUYDUK? İZMİR EĞİTİM DİŞ HASTANESİ OLARAK… HAZIRLAYAN: HEMŞİRE AYŞEGÜL DEMİRTAŞ

2. Sağlık kuruluşları tarafından oluşturulan her atık tehlikeli değildir ve doğru bertaraf edildiklerinde aslında halk ve çevre açısından infeksiyöz tehlikeleri yoktur.

3. Uygulama sürecimiz, • Kurumumuz Tıbbi atık yönetmelinde belirtilen(M.8)Tıbbi atık üreticilerinin yükümlülüklerini yerine getiren bir atık yönetimine sahiptir. • Atıkların kaynağında önlenmesi, • Atıkların kaynağında ayrıştırılması, • Atıkların toplanması ve taşınması, • Atıkların geçici depolanması • Uygun ekipman kullanılması, • Periyodik eğitimler düzenlenmesi, • Tüm atık çalışmalarının kayıt altına alınıp,muhafaza edilmesi,

4. Tıbbi atıklar ile ilgili toplama, depolama, nakliye ve arıtma işlemlerinde çevre ve insan sağlığını tehdit edici risk bulunmaktadır. • Enfeksiyon açısından en büyük riski sağlık kuruluşundaki sağlık personeli ve arıtılması esnasında görev alan personel taşımaktadır.

5. Sözü edilen potansiyel infeksiyöz tehlike yüzünden uluslararası kurallara uygun kişisel ve genel koruyucu önlemlerin alınmasının sağlanması mutlak gereklidir.

6. Anılan geçerli yönetmeliğe göre tıbbi atıkyönetiminin amacı; Sağlık kuruluşlarından kaynaklanan atıkların, • Türüne göre ayrıştırılarak toplanması, • Geçici depolanması, • Geri kazanılması, • Nihai bertaraf alanına taşınarak yok edilmesi veya düzenli depolanması süreçlerinde uyulacak teknik ve idari esaslar ile bu esaslara göre yapılacak işlerin kimler tarafından ve nasıl yapılacağı ile ilgili kuralları düzenlemektir.

7. Uluslararası Tıbbi Atıkİlkeleri • Kirleten Öder: Tüm atık üreticileri ürettikleri atığın güvenli ve çevreye zarar vermeyecek şekilde bertaraf edilmesinden sorumludurlar. • Bakım Sorumluluğu:Tehlikeli maddeler ve malzemelerle uğraşan ve bu malzemelerin yönetiminden sorumlu olan kişiler ahlaki olarak işine azami dikkati göstermek zorundadır. • Tedbir Alma:Sağlığın ve güvenliğin korunması hedefine yönelik olarak; karşılaşılan riskin büyüklüğü bilinmiyorsa, en yüksek derecede kabul edilmeli ve tedbirler ona göre alınmalıdır.

8. Atık Yönetim Planı Atıkların; • Oluşumu önlenmeli veya en aza indirilmeli • Mümkün olduğu kadar yeniden kullanıma kazandırılmalı ve kullanılmalı • Çevreye zararı olmayan metodlarla muamele edilmeli ve son kalıntılar dikkatli bir şekilde tasarlanmış ve sınırlandırılmış düzenli depolama sahalarına iletilmelidir

9. Sağlık hizmetleri sonrasında oluşanZARARLIatIklar • İnfeksiyöz atıklar, • Kesici atıklar, • Kimyasal atıklar, • Yüksek düzeyde ağır metal içeren atıklar, • Basınçlı kaplar olarak sınıflandırılabilirler

10. Sağlık hizmetleri sonrasında oluşturulan atıkların zararından korunmada ve doğru bertaraflarında önemli olan, kontamine olanların bilinmesi ve ayrımının yapılmasıdır. • Bu işlem çevrenin, personelin, bu atıkları toplayan kişilerin ve toplumun korunmasında fayda sağlayacağı gibi bertaraf işlemlerinin giderlerini de önemli ölçüde azaltacaktır.

11. Geri Kazanılabilir Atıklar • İnfeksiyöz karakter taşımayan kağıt, karton, cam, metal, plastikler, pet şişe, teneke kutu MAVİ TORBA

12. Evsel Atıklar • İnfekte olmamış mutfak atıkları, • büro atıkları, bahçe atıkları, • naylon torba vb SİYAH TORBA

13. İnfekte Atıklar KIRMIZI TORBA • Evsel atıklar ve geri kazanılabilir atıklar, görevlilere teslim edilene kadar mutlaka infekte atıklardan ayrı depolanmalıdır.

14. ATMADAN ÖNCE BİR KERE DAHA DÜŞÜN! Geri Kazanılabilir Atıklar Kontamine olmamış • Cam • Plastik • Metal • Kağıt • Karton

15. Geri dönüşümde örnekler • 1 Ton kullanılmış kâğıt atığının geri dönüşümü sonucunda, 16 adet yetişmiş çam ağacı ve 85 metrekarelik ormanlık alan tahrip edilmeyecek.Böylelikle Türkiye genelinde yılda 80 milyon çam ağacı ve 40.000 hektar ormanlık arazi korunmuş olacak.

16. Bir Ton metal atığın geri dönüştürülmesi sonucunda 1300 kg hammadde tasarrufu sağlanır.Bu miktar Türkiye'de yıllık olarak toplam 2 milyon tona ulaşmaktadır.

17. 1 Ton plastik ambalaj atığının geri dönüşümü sonucunda 14000 kwh enerji tasarrufu sağlanmış olur. Ülke genelinde tasarruf edebilecek enerji miktarı yıllık 4 Milyon Megavattır.

18. Tıbbi Atıklar • Kontamine olmuş bütün atıklar • Kan ve vücut sıvıları • Dolu kesici ve delici atıkkutuları • Laboratuvardan çıkan alçı atıkları • MSÜ de kullanılan biyolojik indikatörler • Hastalarda kullanılan matrix bantları

19. Evsel Atıklar • Evsel nitelikli kontamine olmamış atıklar • Mutfak atıkları • Büro atıkları • Geri dönüşümsüz ambalaj atıkları

20. Tehlikeli atıklar başlığı altında incelediğimiz • kimyasal atıklar, • eczacılık atıkları, • akril, • pil, • kablo, • toner için çok farklı prosedürler söz konusudur. Bu atıkları oluşturan birimler, tehlikeli atığın türüne en uygun ve çevreye zararı olmayan bertaraf yolunu kullanmak zorundadır.

21. Siyah torbaya atılması gerekenler • BÜRO ATIKLARI • DOKTOR ODASI ATIKLARI • HEMŞİRE ODASI ATIKLARI • YİYECEK ATIKLARI • MUTFAK ATIKLARI • DEPO, AMBAR ATIKLARI • TEHLİKELİ ve TIBBİ OLMAYAN GERİ DÖNÜŞÜMSÜZ ATIKLAR

22. Enjektör kullanımı sonrasında uçlar kapatılmaya çalışılmamalı, kutulara açık olarak atılmalıdır.

23. Şırınga, bistüri, delici-batıcı-kesici her türlü tek kullanımlık malzeme ayrı toplanılmalı.

24. İğne, • bistüri ucu, • kırılmış ampuller, • ortodontik bant ve tel artıkları, • kırılmış el aletleri, • kesilerek çıkarılmış protezler, • eski protez ve apareyler, • frez, kanal aletleri... delinmeye ve sızdırmaya dirençli, renkli, numaralandırılıp kodlanmış taşıyıcılar içinde biriktirilmelidir.

25. Kesici delici özellikteki atıklar infeksiyöz karakter taşıyıp taşımamalarına bakılmaksızın taşıma ve toplama esnasında yırtılmaya delinmeye sebep olabileceğinden dışarıdan gelen darbelere dayanıklı kutularda toplanılmalıdır.

26. Kimyasal atıklar, PBTs (Persistent Bioaccumulative Toxic Substances) kapsamında değerlendirilen cıva gibi maddeler, amalgam artıkları, banyo solusyonları genel şebekeye verilmemeli, şartlar zorlanarak lokal şebekeler oluşturulmalıdır.

27. Diş hekimliği uygulamalarında sık kullanılan bir madde olan amalgam, ihtiva ettiği cıva nedeniyle atık yönetiminde önemli bir yere sahiptir. CiVA!!!!!

28. Cıva Hijyeni • Çok yoğun bir element olmasına rağmen uçucu özelliktedir. • Buharlaşarak atmosfere karışır ve yağmur aracılığıyla tekrar yeryüzüne döndüğünde göller ve denizlerde lağımlar tarafından beslenen diğer cıva çökeltilerine katılır.

29. Metil civa biyolojik prosesler sonucu mikroorganizmalarla oluşmakta ve çeşitli yollarla canlılarda, özellikle hedef organlar olan beyin ve böbreklerde birikerek yüksek toksisite göstermektedir.

30. Tüm bu etkilerinden dolayı civa birçok ülkede “Persistent Bioaccumulative Toxic Substances” (PBTs) kapsamında değerlendirilmekte ve çeşitli programlar geliştirilerek doğadaki varlığı azaltılmaya çalışılmaktadır.

31. Birçok ülkede bu konu ile ilgili yasal düzenlemeler getirilmiştir. Örneğin Mart 2003’te çıkan bir yasa ile NewYork’ta diş hekimleri için, amalgam dolgularda kapsül olmayan elemental şekildeki cıvanın kullanımı yasaklanmıştır. Amalgam atıklarının, boş kapsüllerin, amalgam dolgusu olan çekilmiş dişlerin saklanılması, diğer tıbbi atıklarla karıştırılmaması ve geri dönüşüm için ilgili merkezlere gönderilmesi zorunluluğu getirilmiştir.

32. Diş hekimliği uygulamaları sonrasında ortaya çıkan amalgam parçacıkları genel gidere verilmemeli, su altında biriktirilmeli ve mutlaka yeniden değerlendirilmelidir. • Kreşuar filtreleri ve lavabo filtreleri partikül geçişine izin vermez şekilde dizayn edilmelidir.

33. Kimyasal zararlılar, yüksek düzeyde ağır metal içeren atıklar ülkemizde veya ülke dışında atık işleme ve ayrıştırma merkezlerine ulaştırılmalıdır.

34. Atık yönetiminin başarısı • Tüm sağlık personelinin, kurum çalışanlarının, atıkların taşınması ve yok edilmesi işiyle görevli personelin işbirliğine bağlıdır.

35. İYİ BİR ATIK YÖNETİMİ ile SAĞLIKLI BİR HAYAT ve TEMİZ BİR ÇEVRE

36. İZMİR EĞİTİM DİŞ HASTANESİ KALİTE İÇİN EL ELE

37. SABRINIZİÇİN TEŞEKKÜRLER…