650 likes | 1.3k Views
ÖZOFAGUS HASTALIKLARI. Prof. Dr. Ahmet ÖZDOĞAN. Anatomi. Hipofarenksten başlayıp mideye uzanan tüp şelinde müsküler bir organdır. Erişkinde uzunluğu 23-25cm. Krikoidin alt kenarı hizzasından başlar (C6 hizzası)
E N D
ÖZOFAGUS HASTALIKLARI Prof. Dr. Ahmet ÖZDOĞAN
Anatomi • Hipofarenksten başlayıp mideye uzanan tüp şelinde müsküler bir organdır. • Erişkinde uzunluğu 23-25cm. • Krikoidin alt kenarı hizzasından başlar (C6 hizzası) • Boyunda, servikal ve torasik vertebraların önünde, üst ve orta mediastende, hafifçe sola kıvrılarak seyreder.
Anatomi • T10 hizzasında hiatustan geçer(vagus ve özofagus damarlarıyla beraber • T11 hizasında, cardiada sonlanır. • Pars cervicalis: 5-8cm • Pars thoracica: 15-18cm • Pars abdominalis:1-3cm.
Özofagus Sfinkterleri • Üst sfinkter: Krikofarengeus kası • Alt sfinkter: Fonksiyonel -Özofagogastrik açı -İntraabdominal özofagus -Frenogastrik ligament -Nöral faktörler -Hormonal faktörler: Gastrin
Özofagus Duvarının Müsküler Katmanları • İç musküler katman: Sirkülerdir ve spiral olarak düzenlenmiştir. • Dış musküler katman: longitudinaldir. • Laimer-Haeckerman alanı:Özofagus arka duvarında sadece sirküler kas tabakasından oluşan alan.
Laimer-Haeckerman alanı sadece tek kat kas tabakası olduğundan endoskopi sırasında en sık perfore olan bölgedir. laserasyon İatrojenik perforasyon
Anatomik Darlıklar • I. Darlık: Krikofarengeal kas • II. Darlık: Özofagusun aort arkıyla çaprazlaştığı yer • III. Darlık: Kardiyoözofageal bileşke
Özofagus Yabancı Cisimleri • Çocukluk çağında sık • En sık madeni paralar! • Tüm özofagus cisimlerinin %20 kadarının girişimsel olarak çıkarılması gerekli olur.
Özofagus Yabancı Cisimleri • I. Darlık yabancı cisimleri en kısa sürede çıkarılmalı: yer değiştirme/trakeaya basıyla solunum güçlüğü yapabilir. • Kardiyoözofageal bileşke: 24 saat boyunca gözlem altında kalabilir: Spontan geçiş! • Erişkin: Predispozan neden?(özofagus Ca?)
Özofagus Yabancı Cisimleri • Semptomlar -Disfaji -Odinofaji -Mide bulantısı -Kusma -Ağızda salya birikimi -Göğüs ağrısı -Farenkste yabancı cisim hissi
Özofagus Yabancı Cisimleri • Tanı: Radyoloji -P-A, lateral grafiler -İlk radyolojik incelemelerde kontrast maddeler kullanılırsa, bu maddeler suda çözünür olmalı: Perforasyon olasılığı! • Tedavi -Özofagoskopi-forseps -Açık cerrahi: Çok nadir.
Gastroözofageal Reflü • Mide içeriğinin kusma ya da zorlanma olmaksızın özofagusa geri kaçışı. • Fizyopatoloji: -Alt özofagus sfinkter tonusu -Özofagus asit klirensi -Özofagus mukoza direnci -Mide boşalma süresi -Gastrik hipersekresyon -Üst özofagus sfinkteri -İntrabdominal basınç
GÖR • Semptomlar -Retrosternal yanma -Regürjitasyon -Disfaji • Bulgular -Özofajit -Striktür
GÖR • Tanı -Baryumlu özofagografi -Özofagoskopi/ özofagus biyopsisi -Asit perfüzyon (Bernstein) testi -Radyoizotop sintigrafi -Standart asit reflü testi -24 saatlik çift problu pH monitörizasyonu
GÖR • Tedavi -Yaşam biçimi ve diyet alışkanlıklarının değiştirilmesi -Antasitler -H2 reseptör blokerleri -Proton pompa inhibitörleri (PPI) -Cerrahi: Funduplikasyon
Barrett Özofagusu • Özofagusun bir kısmının kolumnar epitelle döşeli olmasıdır. • Ağır reflü özofajit sonucu midenin kolumnar epitelinin distal özofagusa ilerlemesi sonucu oluştuğu düşünülmektedir. • Reflü özofajitli hastaların yaklaşık %10’unda!
Barrett Özofagusu • Çoğu hastada skuamokolumnar bileşkede bir striktürle beraberdir. • Özofagus Ca gelişme riski Barrett özofagusu olmayanlara göre 40 kat daha fazla! • Tanı:Özofagus grafileri, endoskopi
Özofagus Divertikülleri • Pulsiyon Divertikülleri -Genellikle yalancı divertiküller: Mukoza ve submukozadan oluşur (müsküler katı yok) -Traksiyon divertiküllerinden daha sık rastlanılır -En sık hipofarenks-özofagus bileşkesi ve diaframın hemen üzerinde rastlanılır.
Pulsiyon Divertikülleri • Motilite bozukluğu • Hipofarenks ve özofagus kaslarında konjenital/edinsel zayıflık. • Periözofageal enflamasyon-skar kontraksiyonu: tbc • Genellikle çok semptom vermez. • Rastlantısal radyolojik bulgu.
Özofagus Divertikülleri • TraksiyonDivertikülleri -Gerçek divertiküküller -Tüm özofagus katlarını içerirler. -Özofagusun herhangi bir yerinde gelişebilirler ancak en sık midtorasik bölümden çıkarlar.
Zenker Divertikülü • Pulsiyon divertikülü • Hipofarenkste inferior farengeal konstriktör kasın oblik lifleri ve krikofarengeal kasın transvers lifleri arasındaki defektten gelişir. • Özofagusun üst servikal bölümünde kompresyon semptomlarına yol açtığı için : özofagus divertikülü
Zenker Divertikülü • Genellikle yaşlı kişilerde • Daha çok solda • Semptomlar: -Disfaji -”Gürültülü” yutma -Farenkse sindirilmemiş besinlerin regürjitasyonu -Dolan divertikülün uzanınca hipofarenkse boşalması
Zenker Divertikülü • Aspirasyon pnömonisi! • Predispozan faktörler: -GÖR -Hiatus hernisi -Krikofarengeal kasın gevşeme bozukluğu • Tanı: Baryumlu grafi/özofagoskopi • Tedavi:Cerrahi
Akalazya • Alt özofagus sfinkterinde gevşeme bozukluğu • Torasik özofagusta peristaltizm bozukluğu • Kesin etyolojisi bilinmiyor: -Nöromüsküler bozukluklar -Aurbach (myenterik) pleksusta ganglion hücrelerinin yokluğu
Akalazya • Benzer bir durum: Chagas hastalığı- Trypanazoma Cruzii toksinleri • Alt sfinkterin üzerinde progressif dilatasyon • Her yaşta olabilir. • En sık semptom başlangıcı:30-50 yaş arası
Akalazya • Semptomlar: -Paradoksik disfaji: Öncelikle katı gıdalar sıvılara göre daha kolay yutulur. -Regürjitasyon: Özellikle yatınca -Retrosternal ağrı
Akalazya • Tanı: -Radyolojik Bulgular: Mediasten genişlemesi, hava-sıvı seviyesi, gastrik hava görüntüsünün olmaması(karakteristik), baryumlu grafide kuş gagası görünümü -Özofagus motilite testleri -Özofagoskopi -Metakolin testi • Tedavi: -Dilatasyon/Özofagomyotomi
Özofagus Varisleri • Portal venöz sistemin hipertansiyonu sonucu oluşur. • Portal hepatik obstrüktif hastalıklar portal hipertansiyon sebeplerinin %90’ını oluşturur. • İntrahepatik obstrüksiyon: siroz, Wilson hastalığı, maligniteler, şistozomiazis • Ekstrahepatik obstrüksiyon: Portal ven trombozu, konjenital atrezi/stenoz, dış bası
Özofagus Varisleri • Sağ ve sol gastrik venlerin özofageal venlerle şant sonucu oluşur. • Bu venlerin rüptürü ile masif kanamalar ortaya çıkar. • Üst GİS kanamalarından kaynaklanan ölümlerin önemli bir bölümünden sorumlu.
Tanı: -Baryumlu özofagus pasaj grafisi -Özofagoskopi • Tedavi: -Sengstaeken-Blackmore -Varis ligasyonu (endoskopik/açık teknik) -Skleroterapi -Portokaval şant
Kostik Madde Hasarı • Özellikle kaza sonucu çocuklarda • Erişkinlede: İntihar amaçlı • Bazik kostik maddeler: -Sodyum hidroksid -Sodyum karbonat (çamaşır suyu) -Sodyum metasilikat (otom. çamaşır mak. tozu) -Amonyak
Kostik Madde Hasarı • Asidik Kostik Maddeler -Nitrik asid -Hidroklorik asid -Civa biklorid -Sülfürik asid -Gümüş nitrat -Fenol
Kostik Madde Hasarı • Bazik kostik ajanlar derin dokuya penetre olarak likefaksiyon nekrozu meydana getirirler. • Bu nekroz alınan kostilk madde miktarına bağlı olarak tüm özofagus katlarını içerebilir.
Kostik Madde Hasarı • Asidik kostik maddeler koagülasyon nekrozu meydana getirirler ve derin dokuya penetre olma eğilimleri yoktur. • Ortaya çıkan özofagus hasarının ilk bulguları hiperemi, erozyon, ülserasyon ya da perforasyon olabilir. • Güçlü asidik maddeler ağır hasara yol açarak uzun dönemde özofagus striktürüne yol açabilirler.
Kostik Madde Hasarı • Tedavi -İlk 24 saat:Oral alım kesilir. Parenteral sıvı desteği. Mediastinit, mide perforasyonu, trakeoözofageal fistül, peritonit, pnömoni ve larengeal ödem açısından takip edilir.
Kostik Madde Hasarı • Tedavi -GAA özofagoskopi *Özofagus yangısına rastlanılmazsa 2-3 gün sonra oral alım başlatılarak hasta eksterne edilir.
Kostik Madde Hasarı *Özofagus yangısı varsa: -Küçük bir NGT geçirilir. -Kortikosteroid tedavisi: 6 hafta -Geniş spektrumlu antibiyoterapi -Radyografik olarak özofagus mukoza iyileşmesi takip edilir.
İnfeksiyöz Özofajitler • Candida özofajiti -Özellikle bağışıklık yetersizliği olan hastalarda: *KT(Organ transplantasyonu/kanser) -AİDS -DM -Odinofaji/disfajiyle karakterize
İnfeksiyöz Özofajitler • Candida Özofajiti -Oral candidiasis ile beraber bulunabilir. -Baryumlu grafi: Ülser, nodülarite, intramural psödodivertikül görülebilir. -Tanı: Özofagoskopik biyopsi -Tedavi: Mikostatin
İnfeksiyöz Özofajitler • Herpes Özofajiti -Bağışıklık yetersizliği -Semptomlar: Odinofaji, disfaji -Tanı: Mukozal sürüntü sitolojisi/ biyopsi: inklüzyon cisimcikleri