การจัดการศูนย์สารสนเทศ

การจัดการศูนย์สารสนเทศการจัดการศูนย์สารสนเทศ อาจารย์ ดร. นฤมล รักษาสุข

หน่วยที่ 4 4. การกำหนดนโยบายและการวางแผน 4.1 การกำหนดนโยบาย 4.2 การวางแผน

4.1 การกำหนดนโยบาย 4.1.1 ความหมายของนโยบาย 4.1.2 ความสำคัญของนโยบาย 4.1.3 ประเภทของนโยบาย 4.1.4 ลักษณะของนโยบายที่ดี 4.1.5 การจัดทำเอกสารนโยบาย

4.1.1 ความหมายของนโยบาย นโยบาย (Policy) หมายถึง หลักการที่องค์การกำหนดขึ้นเป็นแนวทางกว้างๆเพื่อให้การดำเนินงานขององค์การเป็นไปตามภารกิจหลักและวัตถุประสงค์ขององค์การโดยรวม

ตัวอย่างนโยบายที่กำหนดในรูปคำขวัญตัวอย่างนโยบายที่กำหนดในรูปคำขวัญ • ศูนย์บรรณสารและสื่อการศึกษา มทส “ทำงานอย่างมีความสุข ทุกขั้นตอนโปร่งใส จิตใจอยู่ที่งาน บริการประทับใจ” • สำนักหอสมุด มธ “ สารสนเทศทันสมัย สืบค้นกว้างไกล ประทับใจบริการ บริหารด้วยคุณภาพ”

4.1.2 ความสำคัญของนโยบาย • เป็นเครื่องชี้ให้เห็นถึงความตั้งใจของผู้บริหาร • เป็นเครื่องกำกับทิศทางขององค์การ • ช่วยให้การดำเนินงานขององค์การเป็นระบบ มีทิศทางที่ชัดเจน

4.1.3 ประเภทของนโยบาย นโยบายเมื่อพิจารณาจากแหล่งที่มาสามารถแบ่งออกเป็น 4 ประเภท ดังนี้ 1) นโยบายริเริ่ม (Original Policy) 2) นโยบายร้องเรียน (Appealed Policy)

4.1.3 ประเภทของนโยบาย(ต่อ) 3) นโยบายเรียกร้อง (Implied Policy) 4) นโยบายจากภายนอก (Externally Imposed Policy)

1) นโยบายริเริ่ม • เป็นนโยบายที่กำหนดขึ้นใช้ภายในเพื่อเป็นแนวทางในการดำเนินงานหลักของศูนย์สารสนเทศ • กำหนดโดยผู้บริหารระดับสูงของศูนย์สารสนเทศ

ตัวอย่างนโยบายริเริ่ม • จัดหาทรัพยากรสารสนเทศในปริมาณที่จำเป็น (จัดซื้อหนังสือร้อยละ 3 ของจำนวนนักศึกษาที่ลงทะเบียนในแต่ละวิชาแต่ไม่เกิน 10 เล่ม)

ตัวอย่างนโยบายริเริ่ม (ต่อ) • บรรณารักษ์ทุกคนควรมีโอกาสได้สัมผัสและรับรู้ความต้องการของผู้ใช้โดยตรง(บรรณารักษ์ หรือ นักสารสนเทศทุกคนต้องเวียนกันทำหน้าที่บริการช่วยการค้นคว้า)

ตัวอย่างนโยบายริเริ่ม (ต่อ) • ผู้ใช้ควรสามารถเข้าถึงทรัพยากรสารสนเทศในห้องสมุดในเวลาที่ผู้ใช้สะดวก (เปิดบริการทุกวัน ตั้งแต่วันจันทร์ถึงวันศุกร์ โดยเปิดเวลา 7.00 น.และปิดเวลา 24.00 น.)

ตัวอย่างนโยบายริเริ่ม (ต่อ) • นักศึกษา อาจารย์และพนักงานควรสามารถเข้าถึงทรัพยากรสารสนเทศของห้องสมุดโดยสะดวก (จัดบริการห้องสมุดเคลื่อนที่ไปยังหอพักนักศึกษาทุกวันศุกร์ จัดบริการนำส่งทรัพยากรสารสนเทศให้แก่คณาจารย์และพนักงานทุกคน)

2) นโยบายร้องเรียน • เกิดจากการตัดสินใจเลือกแนวทางปฏิบัติอย่างใดอย่างหนึ่งของผู้บริหารเมื่อเกิดปัญหาขึ้น • กำหนดเป็นหลักการแล้วถือปฏิบัติต่อๆ มา

ตัวอย่าง นโยบายร้องเรียน • บรรณารักษ์งานจัดหาทรัพยากรสารสนเทศสั่งซื้อหนังสือราคาแพงจำนวนมากทำให้ซื้อหนังสือได้น้อยเล่มและไม่ครอบคลุม (การสั่งซื้อหนังสือที่มีราคาเกินเล่มละหนึ่งหมื่นบาทต้องได้รับอนุมัติจากผอ.ก่อน)

ตัวอย่าง นโยบายร้องเรียน (ต่อ) • ผู้ช่วยวิจัยในโครงการเกษตรอินทรีย์ต้องการยืมหนังสือแต่ยืมไม่ได้เพราะไม่ใช่บุคลากรของ มทส (ผู้ช่วยวิจัยในโครงการต่างๆ สามารถยืมหนังสือได้โดยต้องทำเรื่องขออนุมัติต่อ ผอ. และหากมีปัญหาต่างๆ เกิดขึ้นเช่น ไม่ส่งหนังสือคืน ไม่ชำระค่าปรับหัวหน้าโครงการวิจัยต้องรับผิดชอบ)

3) นโยบายเรียกร้อง • เกิดจากการปฏิบัติเรื่องใดเรื่องหนึ่งบ่อยๆ จนบุคลากรภายในเชื่อหรือถือว่าเป็นนโยบาย • มักไม่ได้เขียนไว้เป็นหลักฐาน

ตัวอย่าง นโยบายเรียกร้อง • การสนันสนุนให้บุคลากรภายในดำรงตำแหน่งที่สูงขึ้นเมื่อมีตำแหน่งว่างลง • ไม่ลาในช่วงที่ตนเองต้องทำหน้าที่ประจำเคาน์เตอร์ให้บริการ

4) นโยบายจากภายนอก • เกิดจากกฎหมายหรือนโยบายของรัฐบาลหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง

ตัวอย่าง นโยบายจากภายนอก • ศูนย์บรรณสารและสื่อการศึกษา มทสไม่ให้บริการทรัพยากรสารสนเทศฉบับสำเนาเพื่อหลีกเลี่ยงปัญหาลิขสิทธิ์

ตัวอย่าง นโยบายจากภายนอก (ต่อ) • ศูนย์บรรณสารและสื่อการศึกษา มทส ลงรายการทรัพยากรสารสนเทศใน Union Catalog ของ สกอ. ตามมาตรฐานที่กำหนด

ตัวอย่าง นโยบายจากภายนอก (ต่อ) • ศูนย์บรรณสารและสื่อการศึกษา มทส อนุญาตให้บุคคลภายนอกเข้าใช้บริการโดยไม่เก็บเงินค่าผ่านประตู เพื่อสนองนโยบายของรัฐบาลในการเป็นแหล่งเรียนรู้ของชุมชน

4.1.4 ลักษณะของนโยบายที่ดี 1) เป็นไปตามเจตนารมย์ของผู้บริหารศูนย์สารสนเทศ 2) เป็นเรื่องที่ปรับเปลี่ยนได้ พัฒนาได้ 3) ต้องได้รับการประเมิน ควบคุมและทบทวนอย่างสม่ำเสมอ

4.1.4 ลักษณะของนโยบายที่ดี (ต่อ) • เขียนเป็นลายลักษณ์อักษรชัดเจนและเผยแพร่อย่างกว้างขวาง อ้างถึงและตรวจสอบได้ตลอดเวลา • เขียนในแผนกลยุทธ์ หรือ รายงานผลการปฏิบัติงานประจำปี

4.1.5 การจัดทำเอกสารนโยบาย • เพื่อการเผยแพร่ให้บุคลากรภายในและสังคมภายนอกรับรู้ • อาจระบุไว้ในรายงานประจำปีของศูนย์สารสนเทศ

4.2 การวางแผน 4.2.1 ความหมายของการวางแผน 4.2.2 องค์ประกอบของการวางแผน 4.2.3 การวางแผนกลยุทธ์ศูนย์สารสนเทศ

4.2.1 ความหมายของการวางแผน • การวางแผน คือ กิจกรรมหรืองานในการกำหนด นโยบาย วัตถุประสงค์และวิธีปฏิบัติที่ดีที่สุดไว้ล่วงหน้า เพื่อเป็นแนวทางสำหรับดำเนินการให้เป็นไปตามเป้าหมายขององค์การที่กำหนดไว้

4.2.1 ความหมายของการวางแผน ( ต่อ) • การวางแผนเป็นกระบวนการทางสติปัญญาที่ผู้บริหารพิจารณากำหนดแนวทางการปฏิบัติงานขององค์การด้วยการตัดสินใจตามวัตถุประสงค์ของศูนย์สารสนเทศ ความรู้และการคาดคะเนอย่างใช้ดุลยพินิจ

4.2.2 องค์ประกอบของการวางแผน 1) วิสัยทัศน์ (Vision) 2) พันธกิจ (Mission) 3) เป้าหมาย (Goal) 4) วัตถุประสงค์ (Objectives)

1) วิสัยทัศน์ (Vision) • ข้อความที่ชัดเจนที่ระบุถึงสิ่งที่ต้องการให้ศูนย์สารสนเทศเป็นในอนาคต เป็นการมองการณ์ไกลถึงสิ่งที่คาดหวังว่าจะเกิดขึ้นหรือเป็นไปในอนาคต

วิสัยทัศน์ของ ศบส. มทส • เป็นแหล่งสารสนเทศและเทคโนโลยีการศึกษาชั้นนำระดับชาติ เพื่อสนับสนุนความเป็นเลิศของมหาวิทยาลัย

2) พันธกิจ (Mission) ข้อความที่แสดงจุดมุ่งหมายหลักของศูนย์สารสนเทศในปัจจุบันและอนาคต ระบุจุดหมายที่ศูนย์ฯ พยายามจะบรรลุซึ่งอาจแสดงทัศนคติหรือค่านิยมที่แสดงให้เห็น บรรยากาศและคุณภาพของศูนย์ฯ หรือ จุดยืนที่แตกต่างจากคู่แข่งแต่สอดคล้องกับหน่วยงานต้นสังกัด

พันธกิจของ ศบส. มทส • ศูนย์บรรณสารและสื่อการศึกษามุ่งพัฒนาขีดความสามารถให้เป็นศูนย์กลางการบริการสารสนเทศ สื่อการศึกษาและโสตทัศนูปกรณ์ เพื่อส่งเสริมภารกิจหลักของมหาวิทยาลัย ได้แก่

พันธกิจของ ศบส. มทส (ต่อ) 1. พัฒนา จัดหา จัดระบบทรัพยากรสารสนเทศ 2. บริการและส่งเสริมการรู้สารสนเทศแก่ชุมชนมหาวิทยาลัยและสังคมโลก

พันธกิจของ ศบส. มทส (ต่อ) 3. บริการและส่งเสริมการใช้เทคโนโลยีการศึกษา เพื่อสนับสนุนการเรียนการสอนการวิจัย และกิจกรรมของมหาวิทยาลัย 4. พัฒนา จัดหาระบบเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการดำเนินงานของหน่วยงาน

3) เป้าหมาย (Goal) • ข้อความที่อธิบายผลลัพธ์ที่ต้องการเป้าหมายจะชี้ทิศทางในอนาคตและชี้ชัดถึงกิจกรรมและบริการของศูนย์สารสนเทศในการที่จะบรรลุจุดมุ่งหมายที่กำหนดไว้ในแต่ละช่วงเวลา

ตัวอย่างเป้าหมาย • ในปี พ.ศ. 2563 ASEAN จะก้าวสู่การเป็นประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน (ASEAN Economic Community – AEC) เต็มตัว คือ เป็นตลาดและฐานการผลิตเดียวร่วมกันและสามารถเคลื่อนย้ายสินค้า บริการ การลงทุน เงินทุนและแรงงานฝีมืออย่างเสรี

ตัวอย่างเป้าหมายของห้องสมุดตัวอย่างเป้าหมายของห้องสมุด • เป้าหมายระยะยาว: ในปี พ.ศ. 2562 (5 ปีข้างหน้า) หอสมุดแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติ ร.9 จังหวัดนครราชสีมาจะพัฒนาสู่ความเป็นห้องสมุดดิจิทัลเต็มรูปแบบ

เป้าหมายระยะสั้น ปีพ.ศ. 2558 จัดหาระบบห้องสมุดอัตโนมัติ ปีพ.ศ. 2559-2560 แปลงทรัพยากรสารสนเทศที่มีอยู่ทั้งหมดให้อยู่ในรูปดิจิทัลไฟล์ ปีพ.ศ. 2560 ปรับปรุงระบบเครือข่ายคอมพิวเตอร์

เป้าหมายระยะสั้น (ต่อ) ปีพ.ศ. 2561 จัดหาฐานข้อมูลออนไลน์ ปีพ.ศ. 2562 จัดหาระบบยืมคืนอัตโนมัติ • จัดทำแผนโครงการรองรับเป้าหมายของแต่ละปี

4) วัตถุประสงค์ (Objectives) กิจกรรมที่จะปฏิบัติเพื่อการบรรลุภารกิจและเป้าหมายของศูนย์สารสนเทศ

ตัวอย่างวัตถุประสงค์ 1. เพื่อจัดหาทรัพยากรสารสนเทศให้ครอบคลุมทุกสาขาวิชาที่มีการเปิดการเรียนการสอนในมหาวิทยาลัย 2. เพื่อจัดบริการสารสนเทศให้แก่ผู้ใช้ทั้งที่เป็นบุคลากรของมหาวิทยาลัยและบุคคลภายนอก

4.2.3 การวางแผนกลยุทธ์ศูนย์สารสนเทศ 1) พิจารณาโอกาสและข้อจำกัด 2) ประเมินทรัพยากรที่มีอยู่ 3) กำหนดกลยุทธ์หลัก 4) ดำเนินตามกลยุทธ์ 5) ประเมินกลยุทธ์

1) พิจารณาโอกาสและข้อจำกัด • วิเคราะห์จุดแข็ง จุดอ่อน วิกฤตและโอกาส (SWOT) ของศูนย์สารสนเทศ

2) กำหนดกลยุทธ์หลัก • ตัดสินใจวางกลยุทธ์โดยกำหนดจากการประสานโอกาสต่างๆ และความสามารถที่มีอยู่

3) ดำเนินตามกลยุทธ์ • นำกลยุทธ์ที่วางไว้มากำหนดมาตรการและแผนโครงการ

4) ประเมินกลยุทธ์ • ตรวจสอบการดำเนินโครงการตามแผนกลยุทธ์พร้อมปรับแก้กลยุทธ์และแผนโครงการที่รองรับ

กิจกรรม วิสัยทัศน์ สำนักหอสมุด มก. กพส. “เป็นแหล่งช่วยผลิตบัณฑิตคุณภาพและมุ่งสู่ความเป็นนานาชาติด้วยเทคโนโลยีและสารสนเทศที่มีคุณภาพ ทันสมัยและเพียงพอ ให้บริการโดยบุคลากรที่มีประสิทธิภาพ” (กำหนดกลยุทธ์และนโยบายริเริ่ม)

การจัดการศูนย์สารสนเทศ

การจัดการศูนย์สารสนเทศ

Presentation Transcript