440 likes | 593 Views
Η Φυσιολογία του α- κυττάρου Τζαντ Μούσλεχ Ενδοκρινολόγος. α- κύτταρο. Το πάγκρεας περιέχει στοιχεία ικανά να προλάβουν την εξέλιξη του ΣΔ (Von Merin 1890) .
E N D
Η Φυσιολογία του α- κυττάρου Τζαντ Μούσλεχ Ενδοκρινολόγος
α- κύτταρο Το πάγκρεας περιέχει στοιχεία ικανά να προλάβουν την εξέλιξη του ΣΔ (Von Merin 1890). Aπομόνωση της ινσουλίνης και χρήση της στην αντιμετώπιση του ΣΔ (Banting, Best 1923). Ανακάλυψη του γλουκαγόνου (Kimball & Murlin 1923). Ο ρόλος και η λειτουργία του παγκρεατικού νησιδίου(Βromer & Behrer 1950). Aπομόνωση του γλουκαγόνου (Setherland 1960). Ο ρόλος του α-κυττάρου και του γλουκαγόνου στην ομοιόσταση της γλυκόζης και διαταραχές της έκκρισής του στο ΣΔ (1970).
a–Cells of the Endocrine Pancreas : 35 Years of Research but the Enigma Remains Endocrine Reviews 84-116 September 2007
Σύνθεση και έκκριση του παγκρεατικού νησιδίου • β-κύτταρα ινσουλίνη • α-κύτταραγλoυκαγόνo • δ-κύτταρα σωματοστατίνη • PP-κύτταρα παγκρεατικό πολυπεπτίδιο (ΡΡ) • TRH, εγκεφαλίνες, ενδορφίνες, CCK, αμυλίνη, GABA.
Ανατομία του α-κυττάρου Νησίδια Langerhans δ-κύτταρο • To φυσιολογικό πάγκρεαςπεριέχει: • 1 εκατομμύριο νησίδια • 2,5% της συνολικής μάζαςτου παγκρέατος • Ένα νησίδιο περιέχει 3000-4000 κύτταρα • Τα β-κύτταρα 68%, τα α- 20% τα δ- 10% τα PP- 2% α- κύτταρο Ερυθροκύτταρα β-κύτταρο Modified from Bishop & Polak, Blackwell 1997.
Non- cellsβ cells β δ Λειτουργική ανατομία του α-κυττάρων Αιματική ροή στα νησίδια: β→→δ Modified from Flatt, Blackwell 1997.
Η Σχέση μεταξύ των α- και β- κυττάρων του παγκρεατικού νησιδίου 35% -κύτταρα 65% β-κύτταρα
Το Προ-Γλουκαγόνο • Το Γλουκαγόνο παράγεται από ένα μεγαλύτερο μόριο το Προ-Γλουκαγόνο. • Το Προ-Γλουκαγόνο αποτελείται από 160 αμινοξέα,ΜΒ 12.000 d και το γονίδιο του βρίσκεται στο χρωμόσωμα 2. • Από τα α- κύτταρα παράγονται το Γλουκαγόνο και GRPP. • Από τα L- κύτταρα του εντέρου παράγονται η Γλυκαντίνη, το GLP-1 και το GLP-2
Δομή και επεξεργασία του παγκρεατικού και εντερικού Προ-Γλουκαγόνου Gromada, J. et al. Endocr Rev 2007;28:84-116
Διαφορές μεταξύ παγκρεατικού και εντερικού Προ-Γλουκαγόνου
Αμινοξέα του Γλουκαγόνου • Πολυπεπτίδιο με 29 Αμινοξέα • Μ.Β = 3485 daltons • Τα επίπεδα του γλουκαγόνου= 25-150 pg/ml
Παράγοντες ρύθμισης της έκκρισης του γλουκαγόνου από το α-κύτταρο
Επίδραση της γλυκόζης στην έκκριση του γλουκαγόνου και της ινσουλίνηςσε πειραματόζωα
Δοσοεξαρτώμενη επίδραση της γλυκόζης στην καταστολή του γλουκαγόνου και στη διέγερση της ινσουλίνης σε μεμονωμένα παγκρεατικά κύτταρα πειραματόζωων
Επίδραση της αύξησης των ελεύθερων λιπαρών οξέων στα επίπεδα γλουκαγόνου του πλάσματος σε φυσιολογικά άτομα
Επίδραση της έγχυσης επινεφρίνης στα επίπεδα γλουκαγόνου του πλάσματος σε φυσιολογικά άτομα
Συγκεντρώσεις των αντιρροπιστικών ορμονών σε σχέση με την υπογλυκαιμία
Φυσιολογικοί μηχανισμοί έναντι της υπογλυκαιμίας Gromada, J. et al. Endocr Rev 2007;28:84-116
Ρυθμιστικοί μηχανισμοί της έκκρισης του γλουκαγόνου σε απάντηση στην υπογλυκαιμία Gromada, J. et al. Endocr Rev 2007;28:84-116
Ο ιοντικός έλεγχος της έκκρισης του γλουκαγόνου από την γλυκόζη -1-
Ο ιοντικός έλεγχος της έκκρισης του γλουκαγόνου από την την γλυκόζη - 2
Ο ιοντικός έλεγχος της έκκρισης του γλουκαγόνου από την γλυκόζη - 3
Αυτόματη ηλεκτρική δραστηριότητα και δίαυλοι ιόντων K & Ca της κυτταρικής μεμβράνης του α-κυττάρου Gromada, J. et al. Endocr Rev 2007;28:84-116
Μοντέλο ρύθμισης της έκκρισης γλουκαγόνου από α-κύτταρα πειραματόζωων ανάλογα με τα επίπεδα γλυκόζης Gromada, J. et al. Endocr Rev 2007;28:84-116
Κύριοι φυσιολογικοί ρυθμιστές της λειτουργίας του α-κυττάρου και της έκκρισης του γλουκαγόνου Gromada, J. et al. Endocr Rev 2007;28:84-116
Ο ρόλος των διαύλων ιόντων Ca 2+ (Ν και L τύπου) στην βασική και ΡΚΑ –εξαρτώμενη εξωκύττωση του γλουκαγόνου σε α-κύτταρα πειραματοζώων Gromada, J. et al. Endocr Rev 2007;28:84-116
Διέγερση της έκκρισης του γλουκαγόνου από το α-κύτταρο του παγκρέατος
Καταστολή της έκκρισης του γλουκαγόνου από το α-κύτταρο του παγκρέατος
Ο μηχανισμός δράσης της ινσουλίνης στην παραγωγή γλουκαγόνου • Άμεση δράση στον υποδοχέα της ινσουλίνης στο α-κύτταρο[aTC6 & RI G9] • Διέγερση των διαύλων Κ ελαττώνοντας σημαντικά την ευαισθησία τους στο ΑΤΡ μέσω της φωσφατιδυλινοσιτόλης 3 – κινάσης με αποτέλεσμα υπερπόλωση της κυτταρικής μεμβράνης του α-κυττάρου • Καταστολή των διακυμάνσεων του Ca 2+ • Διέγερση των υποδοχέων του GABA • Η κατασταλτική δράση της ινσουλίνης στην παραγωγή του γλουκαγόνου από τα α-κύτταρο αφοράει περισσότερο την λειτουργία των διαύλων των ιόντων παρά την απ’ευθείας εξωκύττωση του γλουκαγόνου.
Ο μηχανισμός δράσης του GLP-1 στην παραγωγή γλουκαγόνου • Η χορήγηση του GLP-1 σε άτομα με ΣΔ1 προκαλεί καταστολή της έκκρισης του γλουκαγόνου. • Η καταστολή αυτή μπορεί να οφείλεται: • άμεση δράση του GLP-1 στον υποδοχέα του στο α-κύτταρο • έμμεσα μέσω διέγερσης της έκκρισης της ινσουλίνης από το β-κύτταρο. • Δράση στο κυκλοφορικό σύστημα του νησιδίου. • Δράση στο Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα. • Διέγερση των υποδοχέων του GABA
Δράσεις του Γλoυκαγόνoυ Ινσουλίνη Συγκέντρωση γλυκόζης αίματος Φυσιολογικό εύρος Γλουκαγόνο
Φυσιολογική δράση τoυ Γλυκαγόνου Διέγερση της παραγωγής γλυκόζης από το ήπαρ Γλουκαγόνο γλυκογόνο αμινοξέα γλυκόζη Αίμα
Το γλουκαγόνο που παράγεται από τα α-κύτταρα είναι υπεύθυνo για το 75% της ηπατικής παραγωγής γλυκόζης START INFUSION * (n= 8†) 150 75% in HGP 100 Net Hepatic Glucose Production (mg/min 50 vs. baseline <.01 < .01 < .01 < .01 < .01 < .01 < .01 < .01 –30 0 30 60 90 120 Time (min) HGP= Hepatic Glucose Production *Somatostatin and insulin were delivered to induce selective glucagon deficiency in healthy, non-obese men aged 18–30 Adapted from Liljenquist JE, et al.J Clin Invest. 1977;39:369–374.
Όταν τα επίπεδα γλυκόζης πέφτουν < 70mg/dl, το γλουκαγόνο: • Διεγείρει την γλυκογονόλυση στο ήπαρ ενεργοποιώντας ένζυμα που υδρολύουν το γλυκογόνο και απελευθερώνουν γλυκόζη. • Ενεργοποιεί την ηπατική γλυκονεογέννεση-την μετατροπή αμινοξέων σε γλυκόζη. • Ενισχύει την λιπόλυση των τριγλυκεριδίων στον λιπώδη ιστό ως ένα επιπλέον μηχανισμό διατήρησης της γλυκόζης.
Μηχανισμός δράσης του γλουκαγόνου στη γλυκογονόλυση, γλυκονεογένεση και κετογένεση στο ήπαρ
Δραστηριότητα συμπαθητικού Σεκρετίνη CCK Δραστηριότητα παρασυμπαθητικού Αμινοξέα cells Ινσουλίνη Γλυκόζη Έκκριση γλουκαγόνου Λιπαρά οξέα και κετόνες Γλυκογονόλυση Αναστολή του αναβολισμού Γλυκονεογέννεση Έκκριση της ινσουλίνης Γενικές δράσεις και ρύθμιση της έκκρισης τoυγλoυκαγόνoυ - Έλλειψη γλυκόζης
Παγκρεατικές ορμόνες, ινσουλίνη & γλουκαγόνο - ρυθμιστές του μεταβολισμού Ο μεταβολισμός ελέγχεται από την ινσουλίνη και το γλουκαγόνο
a–Cells of the Endocrine Pancreas : 35 Years of Research but the Enigma Remains Endocrine Reviews 84-116 September 2007