TARIMSAL FİYAT İSTATİSTİKLERİ İSTATİSTİK BİLGİ SİSTEMİ (İBS)

1. TARIMSAL FİYAT İSTATİSTİKLERİ İSTATİSTİK BİLGİ SİSTEMİ (İBS)

2. Türkiye İstatistik Kurumu, 5429 sayılı kanun uyarınca resmî istatistiklerin üretimine ve organizasyonuna ilişkin temel ilkeleri ve standartları belirlemek; ülkenin ihtiyaç duyduğu alanlarda veri ve bilgilerin derlenmesini, değerlendirilmesini, gerekli istatistiklerin üretilmesini, yayımlanmasını, dağıtımını ve Resmî İstatistik Programın’da (RİP) istatistik sürecine dâhil kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamak üzere, RİP’de yer alan konularda araştırmalar düzenlemekte ve sonuçlarını kamuoyu ile paylaşmaktadır.

3. Tarımsal fiyatlar, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ile Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (GTHB) arasında yapılan protokol gereği, GTHB il/ilçe müdürlükleri aracılığı ile derlenmektedir.

4. Tarımsal fiyatlar, tarımsal faaliyetlerle uğraşan kesimin satın alma gücünde ve ekonomik refahında zaman içinde meydana gelen değişmelere ilişkin hesaplamalar yapabilmek amacı ile derlenmektedir. Tarımsal fiyatlar, • Çiftçinin Eline Geçen (ÇEF) ve • Çiftçinin Ödediği Fiyatlar (ÇÖF) olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır.

5. Tarımsal Fiyatlar, • Bitkisel ve hayvansal üretim değeri, • Üretici Fiyat Endeksi, • Girdi Fiyatı Endeksi, • İç Ticaret Hadleri, • Tarımsal ekonomik hesaplarda, • Tarım sektörü için milli gelirin hesaplanmasında, • Resmi ve özel kurumların çalışmalarında kullanılmaktadır.

6. ÇİFTÇİNİN ELİNE GEÇEN FİYATLAR ÇİFTÇİNİN ÜRETTİĞİ VEYA YETİŞTİRDİĞİ ÜRÜNLERİ ARACI KULLANMADAN DOĞRUDAN PERAKENDE VEYA TOPTAN SATMASI İLE OLUŞAN BİRİM FİYATTIR. ÇEF İÇİN VERİ KAYNAĞI SADECE ÇİFTÇİLERDİR.

7. ÇEF Formuna, tarla ürünleri, meyve, sebze (açıkta ve örtüaltı), hayvansal ürünler ve canlı hayvanlar bölümleri için her ayın 1’i ile 25’i arasında, il veya ilçede oluşan haftalık fiyatlar işlenmelidir. Sistemde çiftçi bilgileri yer almakta olup, çiftçi adı ve soyadı ile birlikte derlenen fiyat bilgiside sisteme girilmelidir. Sistemde olmayan çiftçiler sisteme eklenmelidir.

8. Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar • Fiyatlar, mutlaka il veya ilçenizde yetiştirilen ürünlerin fiyatları olmalı, ilçenizdeki bütün çiftçileri temsil etmeli ve üretim dönemine uygun derlenmeli, • İlgili ayın her haftası için ortalama fiyatlar elde edilmeli, 1. ve 2. haftanın fiyatları her ayın 14. günü, 3. ve 4. haftanın fiyatları ise her ayın 26. günü sisteme girilmelidir

9. Anket formları seçildiğinde ekranda 1.hafta, 2. hafta, 3.hafta ve 4. hafta bölümleri gelecektir. • Aktif olan haftalar koyu renkli olarak görülecektir. ÇEF formları için 1. ve 2. hafta her ayın 14. günü ve 3. ve 4. hafta ise her ayın 26. günü aktif olacak ve haftalık fiyat girişi yapılacaktır. • Her haftanın üzeri tıklandığı zaman örneğin; 1. haftanın üzeri tıklandığı zaman o haftanın veri girişi için bölümler açılacaktır.

10. Her ayın 14. günü hem 1. hem de 2. haftanın fiyatları ve ayın 26. günü ise 3. ve 4. haftanın fiyatları sisteme çiftçi adı ve soyadı ile birlikte girilecektir.

11. Meyve ve sebzeler toptan ve perakende olarak satılmaktadır. Çiftçinin bu ürünleri ağırlıklı olarak toptan sattığı ve il-ilçedeki fiyat oluşumunda toptan fiyatların etkili olduğu bilindiği için, bu ürünler için toptan satış fiyatların takip edilmesi temsil açısından önemlidir. • Lütfen çiftçilerin toptan satış fiyatlarını sisteme girelim.

12. Üretici pazarı; üreticilerin yetiştirdiği ürünlerini perakende olarak satmaya getirdiği yerdir. Perakende satış fiyatları il/ilçe ürün fiyat oluşumunda etkisi azdır. Derleyeceğiniz fiyatlar, manav, tüketici semt pazarları veya market fiyatları değil, çiftçinin eline geçen fiyatlar olmalı ve il/ilçenizdeki bütün çiftçileri temsil etmeli,

13. Sebze ve meyve ürünleri fiyatları için üretici pazar fiyatları alınırken alış-verişin en yoğun olduğu zamanda her ürün için her hafta, pazarda oluşan aynı kalitedeki ürünün en az 5 ayrı fiyatı alınarak, haftalık fiyat elde edilmeli ve sisteme ilgili haftanın fiyatları çiftçi adı ve soyadı ile birlikte sisteme girilmelidir. • Çiftçilerin, meyve ve sebzeleri tüccara, hale, komisyoncuya, fabrikaya vb. yerlere toptan olarak sattığı birim fiyatları derlenmelidir.

14. Her ay aynı kalite ve özellikteki ürünlerin il/ilçenizde en çok işlem gören fiyatlarının doldurulmasına dikkat edilmeli, fiyatlar tespit edilirken kalite farkları göz önünde bulundurulmalı, herhangi bir üründe kalite farklılığından ötürü farklı fiyatlar oluşmuş ise en fazla işlem gören kalitedeki ürünün fiyatı forma işlenmeli ve takip eden hafta/aylarda da aynı tanım ve kalitedeki ürünün fiyatının gönderilmesine özen gösterilmeli (Ör: Haziran ayında bir çiftçiden domates fiyatı alınıyorsa, Temmuz ayında da aynı özellikte domates fiyatının alınması gibi),

15. Fiyatları yazarken ölçü birimine dikkat edilmeli ve ürün fiyatları istenen ölçü biriminde (kg, adet, dekar, baş, aylık vb.) yazılmalı, farklı ölçü biriminde işlem görüyorsa mutlaka istenen birime çevrildikten sonra yazılmalı, • Tanımlar aynı olmasına rağmen fiyatlar bir önceki aya göre önemli ölçüde değiştiğinde nedeni bildirilmeli, • Tek fiyat yazılmalı, fiyat aralığı verilmemeli,

16. Fiyatlar TL olarak yazılmalı, binli sayılarda nokta (.) kullanılmamalı ve ondalık sayılarda virgül (,) kullanılmalı. Örnek: 1354 TL ve 1,45 TL gibi. • Türkiye İstatistik Kurumu’na veri akışının sürekliliğini sağlamak amacıyla, form doldurmakla görevli personelin il/ilçe teşkilatında bulunmadığı zamanlarda ‘İBS’ sorumlusu ve il/ilçe müdürü tarafından verilecek talimat doğrultusunda formlar doldurulmalı,

17. Sistemle ilgili bir arıza durumunda İl sorumlusuna, TÜİK Bölge Müdürlüğüne veya TÜİK Tarım İstatistikleri Daire Başkanlığı Tarımsal Yapı ve Ekonomik Hesaplar Grubuna bildirilmeli, • İl/ilçenizde tarımsal fiyatları dolduran personel ile ilçe müdürlerinin daimi kullandıkları e-posta adreslerini bölge müdürlüğüne göndermeleri iletişimde faydalı olacaktır.

18. ÇİFTÇİNİN ÖDEDİĞİ FİYATLAR ÇİFTÇİNİN ÖDEDİĞİ FİYAT, ÇİFTÇİNİN ÜRETİMİNİ GERÇEKLEŞTİRMESİ İÇİN SATIN ALDIĞI TOHUM, FİDE, FİDAN VE ÇEŞİTLİ MAL VE HİZMETLERE ÖDEDİĞİ PARADIR.

19. ÇÖF, çiftçinin tarımsal üretim için gerekli mal ve hizmetleri (tohum, ilaç, gübre, veterinerlik hizmetleri, vb.) satın alması durumunda her ayın 1’i ile 25’i arasında gerçekleşen ortalama fiyatları içermelidir.

20. Her ayın 1’i ile 25’i arasında gerçekleşen ortalama fiyatlar her ayın 26. günü ilgili bölüme girilmelidir. • ÇÖF için sadece 4. hafta aktif olacak ve her ayın 1’i ile 25’i arasında gerçekleşen ortalama fiyatlar sadece her ayın 26. günü ilgili bölüme (4.hafta ) girilecektir.

21. ÇÖF, üreticilerin bitkisel üretim faaliyetlerini yaptığı ekim-dikim, hasat-harman, bakım işleri zamanına ve hayvansal üretimini gerçekleştirdiği zamana göre aylık ortalama olarak derlenmelidir. • Fiyat derlediğiniz çiftçi, bayi, veteriner hekim ve birlik adı ve bilgileri fiyat ile birlikte sisteme girilmelidir.

22. Girdi fiyatları veri kaynakları; • Tohumculuk üreticileri, • Fide-fidan yetiştiricileri, • Tarımsal girdi satan bayiler (ilaç, tohum, yem, gübre vb.), • Veteriner hekimler, • Çiftçiler, • Çiftçi birlikleri vb.

23. İstatistik Bilgi Sistemi İl Sorumlularının Görevleri • İlçelerin veri girişlerinin istenen zaman diliminde yapılıp yapılmadığını takip etmesi, • Belirtilen tarihte veri girişi yapmayan ilçeleri uyarması, • Ürün fiyatlarının ili temsil edip etmediğini kontrol etmesi, • Hafta/Aylar arası fiyat farklılıklarını analiz etmesi, • İlçeler arası fiyat farklılıklarının analiz edilmesi ve uyarılması, • İVA da belirtilen ürünlerin fiyatlarının olup olmadığının kontrol edilmesidir.

24. 2013 YILI İSTATİSTİK BİLGİ SİSTEMİ (İBS) VERİ GİRİŞİ PROGRAMI

25. AMAÇ Bu sunum İBS programında yapılan güncellemeleri ve programın nasıl kullanılacağı hakkında bilgi vermeyi amaçlamaktadır. İBS İl/İlçe Sorumlularının, veri girişini yaparken, bu sunumda ve İBS’de yer alan bilgileri dikkate almaları gerekmektedir.

26. GİRİŞ • Tarımsal fiyatlar, Çiftçinin Eline Geçen Fiyatlar (ÇEF) ve Çiftçinin Ödediği Fiyatlar (ÇÖF) olmak üzere İBS web programı aracılığı ile derlenmektedir.

27. GİRİŞ • Tarımsal fiyatlar 12 form üzerinden (7’si ÇEF, 5’i ÇÖF olmak üzere) derlenmektedir. • 2013 yılından itibaren veriler haftalık olarak İBS’ye girilecektir. Her ürün için görüşme yapılan çiftçi/bayi/birlik/veteriner bilgileri sisteme girilmelidir. ÇEF bölümlerinde sadece ÇİFTÇİ’lerden veri derlenmelidir.

28. Anket formları seçildiğinde ekranda 1. hafta, 2. hafta, 3. hafta ve 4. hafta bölümleri gelecektir. • Aktif olan haftalar koyu renkli olarak görülecektir. ÇEF formları için 1. ve 2. hafta her ayın 14. günü ve 3. ve 4. hafta ise her ayın 26. günü aktif olacak ve haftalık fiyat girişi yapılacaktır. • Her haftanın üzeri tıklandığı zaman örneğin; 1. haftanın üzeri tıklandığı zaman o haftanın veri girişi için bölümler açılacaktır.

29. Her ayın 14. günü hem 1. hem de 2. haftanın fiyatları ve ayın 26. günü ise 3. ve 4. haftanın fiyatları sisteme çiftçi adı ve soyadı ile birlikte girilecektir. • ÇÖF için ise sadece 4. hafta aktif olacak ve her ayın 1’i ile 25’i arasında gerçekleşen ortalama fiyatlar sadece her ayın 26. günü ilgili bölüme (4.hafta) girilecektir.

30. İBS Programı Menüleri • İBS programında kullanıcı adı ve şifremizi girdikten sonra ilk olarak karşımıza ANASAYFA menüsü gelmektedir. Bu sayfada veri girişi talimatı, dikkat edilmesi gereken hususlar ve Tarımsal Yapı ve Ekonomik Hesaplar Grubuna ait iletişim bilgileri yer almaktadır.

31. İBS Programı Menüleri • ANASAYFA’nın altında VERİ DERLEME YÖNTEMİ linki yer almaktadır. Bu kısımda verilerin nasıl derleneceği konusunda bilgilerin yer aldığı bir powerpoint sunumu bulunur. VERİ DERLEME YÖNTEMİ’ne tıklandığında ilgili sunum bilgisayara indirilmektedir. Veri girişi hatalarını önlemek açısından bu sunumda yer alan açıklamaların okunması gerekmektedir.

32. İBS Programı Menüleri • Daha sonraki menü ANKET FORMLARI kısmıdır. Aylık veri girişi bu formlar ile sağlanır. Burada, 12 adet anket formu mevcuttur:

33. İBS Programı Menüleri • ANKET FORMLARI menüsünde yer alan formların ayrıntılı açıklamaları, sunumun ‘‘Anket Formlarının İçeriği’’ başlığı altında sonraki slaytlarda verilecektir.

34. İBS Programı Menüleri • Bayi Listesi linkine tıklandığında ilçede bulunan tüm bayii listesi karşımıza gelir. Bu menüde, ilçedeki bayilere ilişkin bilgilerin güncellenmesi, yeni bayilerin eklenmesi gibi işlemler yapılmaktadır. Bu kısım her zaman veri girişine açıktır. Bayi listelerinin güncelliği sağlanmadan, haftalık anket formlarına veri girişi yapılmamalıdır.

35. İBS Programı Menüleri • Bayi Listesi formunun genel görünümü şu şekildedir:

36. İBS Programı Menüleri • Yeni Kayıt Ekle butonu ile bilgileri girilen bayi listeye eklenir. • Listede var olan herhangi bir bayinin bilgilerinde güncelleme olacaksa, ilgili bayi seçilir ve bilgileri girilir. Daha sonra Kayıt Güncelle butonuna basılarak, kayıt güncellenir. • Eğer listede var olan bir bayi faal değil ise, ilgili bayi ve faal değil seçilir Güncelle butonuna basılır.

37. İBS Programı Menüleri • Veteriner Hekim Listesi, ilçede bulunan veterinerlerin bilgilerinin olduğu listedir. Verilerin güncellenmesi Bayi listesi ile aynıdır.

38. İBS Programı Menüleri • Çiftçi Listesi, ilçede bulunan çiftçilerin bilgilerinin olduğu listedir. Bu liste ÇKS’den alınmıştır. Verilerin güncellenmesi Bayi listesi ile aynıdır.

39. İBS Programı Menüleri • Çiftçi Listesi’ndensonraki menü Fide/Fidan Birliği Listesi’dir. İçeriğinde, ilçede bulunan Fide ve Fidan Birliklerinin bir listesi mevcuttur.

40. İBS Programı Menüleri • Yeni Kayıt Ekle butonu ile bilgileri girilen birlik listeye eklenir. Burada, birliğin türünün (Fidan/Fide) doğru seçilmesi önemlidir. • Listede var olan herhangi bir birliğin bilgilerinde güncelleme olacaksa, ilgili birlik seçilir ve bilgileri girilir. Daha sonra Kayıt Güncelle butonuna basılarak, kayıt güncellenir. • Eğer listede var olan bir birlik faal değil ise, ilgili birlik seçilerek Faal değil seçilir ve Güncelle butonuna basılır.

41. İBS Programı Menüleri • Fide/Fidan Birliği Listesi her zaman veri girişine açıktır. Birlik listelerinin güncel hali sağlanmadan, haftalık anket formlarına veri girişi yapılmamalıdır. Önemli Uyarı!: Bayi, birlik, çiftçi ve veteriner listelerini güncellemek için ilçenizde bulunan bayi, birlik, çiftçi ve veterinerler ile iletişime geçmeniz gerekmektedir.

42. İBS Programı Menüleri • Kümes Hayvanları ve Ürünleri Üreticileri Listesi yumurta, et tavuğu, yumurta tavuğu, hindi, ördek, kaz, tavuk eti gibi kümes hayvanları ve ürünlerini yetiştiren çiftliklerin listesini vermektedir. • Bu formun güncel tutulması önemlidir.

43. İBS Programı Menüleri • İBS programının sol tarafında yer alan menüler arasında Üretici Pazarı Bilgileri formu da yer almaktadır. • Üretici Pazarı Bilgileri formu ilçede üretici pazarının hangi günlerde ve nerelerde kurulduğu bilgilerini almak için kullanılır.

44. İBS Programı Menüleri • Üretici Pazarı Bilgileri formuna veri girişi yapılırken önce gün seçimi yapılır. Daha sonra üretici pazarı yeri kısmına semt veya mahalle bilgisi yazılır. • Üretici Pazarı günü veya yeri değiştiğinde İBS İl/İlçe Sorumlusunun bu formda gerekli güncellemeleri yapması yeterlidir.

45. İBS Programı Menüleri • Raporlar menüsü girilen verileri kontrol etmek için oluşturulmuş, SAS tabanlı bir raporlama arayüzüdür. Bu kısımda şu raporlar mevcuttur: İlçe Veri Kontrolü: Seçilen Yıl, Ay, İl, İlçe için, tüm girilen verileri getirir. (İBS İlçe Sorumlusu kontrol eder.) İl Veri Kontrolü: Seçilen İl ve ÇEF/ÇÖF bölümü için girilen verileri getirir. (İBS İl Sorumlusu kontrol eder.)

46. İBS Programı Menüleri Bölge Veri Kontrolü: Seçilen Yıl, Ay, Bölge ve ÇEF/ÇÖF bölümü için girilen verileri getirir. (İBS Bölge Sorumlusu kontrol eder.) Veri Girişi Yapmayan İlçeler: Seçilen Yıl, Ay, İl için, her ilçede veri girişi yapılmayan bölümlerin listesini verir. (İBS İl Sorumlusu kontrol eder.) Veri Girişi Yapmayan İl ve İlçeler: Seçilen Yıl, Ay, Bölge için, her il ve ilçede veri girişi yapılmayan bölümlerin listesini verir. (İBS Bölge Sorumlusu kontrol eder.)

47. İBS Programı Menüleri İlde Veri Girişi Yapılmayan Ürünler ve İlçe Notları: Seçilen Yıl, Ay, İl için, her ilçede veri girişi yapılmayan ürünlerin listesini ve ilçe açıklamalarını verir. (İBS İl Sorumlusu kontrol eder.) Bölgede Veri Girişi Yapılmayan Ürünler ve İlçe Notları: Seçilen Yıl, Ay, Bölge için, her ilçede veri girişi yapılmayan ürünlerin listesini ve ilçe açıklamalarını verir. (İBS Bölge Sorumlusu kontrol eder.)

48. İBS Programı Menüleri • İlçe Bayi/Birlik Listesi (İBS İlçe Sorumlusu kontrol eder.) • İl Bayi/Birlik Listesi (İBS İl Sorumlusu kontrol eder.) • Bölge Bayi/Birlik Listesi (İBS Bölge Sorumlusu kontrol eder.)

49. İBS Programı Menüleri • Üretici Pazarı Bilgileri (İBS Bölge Sorumlusu kontrol eder.) Aşağıdaki Raporları tüm kullanıcılar görür: • Çiftçi Listesi • Veteriner Listesi • Kümes Hayvanları ve Ürünleri Üreticileri Listesi

50. İBS Programı Menüleri • İBS programının diğer bir menüsü de Kullanıcı İşlemleri’dir. Bu kısımdan şifre değişikliği işlemleri yapılmaktadır. Bölge Sorumlusu ekleme ve çıkarmaları Merkeze bildirmek zorundadır. Burada, her il/ilçede tek bir İBS İl/İlçe Sorumlusu tanımlı olması gerekir.