230 likes | 463 Views
5.5 Texnoloji tədbirləri aparan zaman bitkilərin zədələnməsi. Mexaniki və kimyəvi zədələnmələrin başlıca səbəblərdən biri də mexanikləş - mə işlərini öz vaxtında və müvafiq maşın və alətlərlə aparmadıqda texnoloji reji - min pozulmasıdır.
E N D
5.5 Texnolojitədbirləriaparanzamanbitkilərinzədələnməsi Mexanikivəkimyəvizədələnmələrinbaşlıcasəbəblərdənbiridəmexanikləş-məişləriniözvaxtındavəmüvafiqmaşınvəalətlərləaparmadıqdatexnolojireji-min pozulmasıdır.
Müxtəlifyüksəklikdəndüşənzamankartofyumrularınınmexanikizədələnməsi, kütlədən %
100 Yumruların zədələnməsi, % Yumruların temperaturu 5º C 10º C 80 60 40 20 0 25 50 100 150 Düşmə hündürlüyü, sm Kartof yumrularının temperaturu və düşmə hündürlüyündən asılı olaraq zədələnməsi
Kartofyumrularının qəbuluvə boşalmasızamanıyaşçürüməiləyoluxma
5.6 Havanınçirklənməsi Havanınçirklənməsibitkilərdəaşağıdakızədələnmələriəmələgətirir: - Kəskin, zərərlimaddələrinyüksəkkəsafətliyininqısamüddətlitəsirindəndoğur, nəticədətezliklənekrozlaşmavəyabütöv bit-kininvəyaonunayrı-ayrıorqanlarınınməhvolmasıbaşverir; -Xroniki, aşağıkəsafətlitullantılarınuzunmüddətlitəsirindəndoğur, nəticədəyarpaqlartökülürlər; -Latent, dahaazkəsafətlikimyəvitullantılarınuzunmüddətlitəsirindəndoğur. Onlargizlişəkildəbitkilərinböyüməvəinki-şafınıləngidir, quraqlıq, şaxta, xəstəliktörədicilərvəbaşqalarıkimi stress amillərinəqarşıdavamlılığıaşağısalır.
Havanınçirklənməsininmədənibitkilərətəsiri (müxtəlifmüəlliflərəgörə)
5.7 Abiotik stress amillərinindiaqnostikaimkanlarıvəbiotikamillərdənfərqi Abiotik stress amillərdənmədənibitkilərədəyənzərəriaşağısalmaqüçündüzgündiaqnostikatələbedilir. Bu diaqnozvizualmüşahidələrvəlaboratoriyaanalizləriiləqoyulabilər. Prosesciddiyerinəyetirilmə-lidir, beləki, abiotik stress amillərininsimptomlarıçoxdaspesifikdeyildir, məhsuldarlığınbuvəyadigərkomponentinəbiotikvəabiotikmənfi stress amilləritəsiredəbilər. Abiotikmənfi stress amillərinibiotikdənfərqləndirməkasandeyildir. Biotiktörədicilərlədəyənzərərayrı-ayrıbitkilərdəvəyamənbələrdərastgəlinir. Əmələgəlməformasıasimmetrikdir. Nəvaxtki, xəstəliktörədicilərivəyazərərvericilərxelatlarınəmələgəlməsihesabınatoksinayırırlar, onlarudulmayatəsiredir, qidalanmaele-mentlərindənistifadəedirlər, bununladaeləsimptomlarbaşverirki, qidaelementlərininçatışmazlığısimptomlarınabənzəyir.
Dənlibitkilərinməhsuldarlıqkomponentlərinə mənfitəsiredənamillər
Bitkilərin mineral qidalanmarejimininpozulmasıiləqarışıqsalınabilənbiotikmənfiamillər
Özünü yoxlama üçün mövzuya aid test sualları 1. Bitkilərə mənfi təsir edən qida elementlərini sıralayın ? • Al, Cd, Pb, Cr, Hd, F • N, P, K, Cd, Pb, Ca • Cd, Pb, Al, N, P, K • Na, K, Fe, Ca, Fr, F • Fe, Al, Cu, Co, Na, C
2. Hansı tarla bitkiləri duzlara qarşı nisbətən davamlıdır ? • buğda, çovdar, qarğıdalı, tütün • arpa, şəkər çuğunduru, raps, pambıq • günəbaxan, soya, sorqo, yulaf • kətan, yem çuğunduru, buğda, at paxlası • çovdar, yulaf, darı, pambıq
3. Emissiya nədir? • qazşəkilli, aerozol, tozabənzər maddələrin atmosferə tullantılarıdır • atmosferə buraxılan ağır metallardır • atmosferə ultrabənövşəyi şüaların təsiridir • torpağın çirklənməsidir • havanın və torpağın makroelementlərlə çirklənməsidir
4. İmissiya nədir? • atmosferə buraxılan tullantıların insan, heyvan və bitkilərə təsiridir • vahid dərmanların sahəyə düşən zəhərdir • təcrübəaltı obyektin diri kütləsinə düşən zərərli maddələrdir • atmosferə buraxılan suyun miqdarıdır • insana və istiqanlı heyvanlara zəhərlərin təsiridir
5. Havanın çirklənməsi nəticəsində bitkilərdə hansı zədələnmələr əmələ gəlir ? • kəskin, xroniki, latent • mexaniki, fiziki, kimyəvi • xroniki, kəskin, bioloji • bioloji, kimyəvi, texniki • fiziki-mexaniki, bioloji, kəskin
6. Kəskin zədələnmə zamanı bitkilərdə nə baş verir? • yarpaqlar quruyur və tökülür • transpirasiya güclənir • bitkidə tez bir zamanda nekrozlaşma gedir, bütöv bitki və ya onun ayrı-ayrı orqanları ölüşgəyir • bitkidə fizioloji proseslər pozulur, yarpaqlar qıvrılır • patoloji prosesdə kök sistemi zəifləyir, tənəffüs güclənir
7. Xronoko zədələnmə zamanı bitkilərdə nə baş verir? • bütöv bitki zədələnir, məhsuldarlıq azalır • aşağı kəsafətli tullantıların uzunmüddətli təsiri altında yarpaqlar tökülürlər • bitkinin uduculuq qabiliyyəti yüksəlir, yarpaqlar solğunlaşır • bitki quruyur və məhsul vermir • zədələnmiş orqanlar hesabına bitki özünü tam məhv edir