1 / 33

Tyflopedagogika

Tyflopedagogika. Dr hab. prof. AP Jolanta Zielińska. Rewalidacja - Rehabilitacja osób niewidomych i slabowidzących: Przedmiotem rehabilitacji niewidomych i slabowidzących są osoby z zaburzeniami w zakresie percepcji wzrokowej.

eileen
Download Presentation

Tyflopedagogika

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Tyflopedagogika Dr hab. prof. AP Jolanta Zielińska

  2. Rewalidacja - Rehabilitacja osób niewidomych i slabowidzących: Przedmiotem rehabilitacji niewidomych i slabowidzących są osoby z zaburzeniami w zakresie percepcji wzrokowej. Proces rehabilitacji obejmuje optymalny, wszechstronny rozwój i przystosowanie do życia w społeczeństwie ludzi pełnosprawnych.

  3. Czynniki mogących spowodować dysfunkcje w zakresie widzenia: • nieprawidłowości genetyczne (nieprawidłowości w strukturze genetycznej), • czynniki fizyczne (uszkodzenia genetyczne lub nieprawidłowości anatomiczne - zniekształcenia i deformacje oczodołu, gałki ocznej, soczewki itp.), zatrucia matki w czasie ciąży (metale ciężkie, C02, alkohol, nikotyna, leki - na przykład Talomid, antybiotyki itd.), • zaburzenia hormonalne (zaburzenia w wydzielaniu insuliny, kortyzonu), • niedożywienie (awitaminoza), • infekcje (przede wszystkim wirusowe). • UWAGA OGÓLNA: • Do najbardziej znanych schorzeń wrodzonych zalicza się jaskrę, charakteryzującą się podwyższonym ci­śnieniem śródgałkowym.

  4. Czynności fizjologiczne narządu wzroku oparte są na: • czynnościach motorycznych gałek ocznych (ukierunkowanie gałek i konwergacja obrazu), • czynnościach optycznych (skierowanie światła na plamkę żółtą w siatkówce), • przekaźnictwie do ośrodków mózgu impulsów odpowiadających za powstanie obrazów przedmiotów i zjawisk.

  5. Analiza prawidłowości obrazu - sprawdzenie przebiegu czynności wzrokowych składająca się z: • widzenia centralnego (dotyczy ostrości wzroku - widzenia małych znaków), • widzenia obwodowego (komunikacyjnego - pozwalającego widzieć duże przedmioty i ruch), • widzenia stereoskopowego (obuoczne widzenie trójwymiarowe - perspektywa, głębia, horyzont), • widzenia barw, • widzenia nocnego (adaptacja i akomodacja do zmieniających się warunków).

  6. Podział zaburzeń wzroku według Międzynarodowej Klasyfikacji i Obniżenia Ostrości Wzroku

  7. Problemy wynikające z uszkodzenia narządu wzroku: • nieprawidłowe postawy poznawcze, emocjonalne i społeczne, • nieświadomość zagrażających niebezpieczeństw, • trudności z funkcjonowaniem w środowisku.

  8. Nauka orientacji przestrzennej niewidomych: • nauka technik ochraniających, • ustalenie kierunku marszu, • poznanie właściwości otoczenia, • odnajdywanie upuszczonych przedmiotów, • korzystanie z pomocy przewodnika, • posługiwanie się laską, • chodzenie po schodach i korzystanie ze schodów ruchomych, • korzystanie ze środków komunikacji miejskiej, • UWAGA OGÓLNA: • Sytuacja słabo widzących złożona – dylemat w czasie poruszania się wzrok czy słuch.

  9. Grupy osób z uszkodzonym wzrokiem: • niewidomi, w tym dwie grypy rewalidacyjne: od urodzenia, po piątym roku życia, posługiwanie się dotykiem, węchem, słuchem, posługiwanie się brajlem (pismo punktowe, wypukłe), • niedowidzący, słabo widzący: posługiwanie się głównie wzrokiem, zdolność widzenia tekstów czarno-białych przy pomocy optycznych, nie muszą korzystać z brajla, • ociemniali, brak poczucia światła.

  10. Dla osób słabo lub niedowidzących: • wielofunkcyjny aparat telefoniczny typu P100, firmy Philips, z wbudowanym ekranem ciekłokrystalicznym. • Zapewnia on: • dostęp do usług Minitel/BTX oraz AIDS, • pozwala na komunikację z Internetem oraz innymi użytkownikami, • strony WWW w części przystosowane dla niewidomych, • opracowane specjalne programy odczytu ekranu, które przekazują wyświetlane informacje alfabetem Braille’a lub za pomocą mowy syntetycznej.

  11. Komputer używany przez niewidomych wyposażony w: • syntezatory mowy, • monitory brajlowskie, • programy umożliwiające pisanie alfabetem brajla na klawiaturze komputera, • mówiące i brajlowskie notatniki elektroniczne, • drukarki brajlowskie, • aparat do czytania Optacon współpracujący z komputerem, • urządzenia czytające na głos tekst drukowany.

  12. Współczesna technika dla niewidomych: • możliwości dostępu do informacji pisanej za pomocą skanera, nośników danych lub modemu, • samodzielność przy przygotowaniu tekstu na komputerze, • wyprowadzanie informacji w postaci wydruków lub na nośnikach cyfrowych, • formy przekazu informacji szeroko dostępne dla innych osób, • usunięcie ograniczeń pisma Braill'a.

  13. Techniczne środki wykorzystywane w edukacji osób z wadą wzroku dzielimy na: • techniki wspomagające niesprawny wzrok, • techniki wykorzystujące zmysł słuchu. • Techniki wspomagające niesprawny wzrok: • pomoce optyczne takie jak: folia optyczna, liniał optyczny, lupy służące do patrzenia z bliska, w tym lupy ekranowe służące do odczytu z monitora komputera, lunety do dali, monookulary, okulary lornetkowe, • powiększalniki telewizyjne, o szerokim wachlarzu zastosowań i zróżnicowanej skali powiększenia, przenośne urządzenia wyposażone z reguły w małą, ręcznie sterowaną kamerę, niewielki monitor typu kompakt, oraz dodatkowo w łącze komputerowe, pozwalające na stosowanie ich jako powiększającego monitora do komputerów,

  14. komputerowe powiększanie tekstu i grafiki, które można podzielić na dwie grupy sprzętowo-programowe i programowe. W pierwszej grupie typowe rozwiązanie to powiększalnik telewizyjny współpracujący z personalnym komputerem oraz z video-kamerą lub magnetowidem, w drugiej edytory tekstów umożliwiające powiększanie znaków. Osobną grupę stanowią monitory komputerowe o powiększonej przekątnej ekranu 17, 20, 40 cali oraz komputerowe systemy projekcyjne, które umożliwiają rzutowanie obrazu z monitora na ekran o powierzchni kilka lub kilkanaście metrów.

  15. Techniki wykorzystujące zmysł słuchu przez osoby z wadą wzroku: • mowa syntetyczna wytworzona na bazie techniki cyfrowej, • uzupełnienie jej specjalnymi programami odczytu ekranu i klawiatury, co umożliwia osobom nawet całkowicie niewidomym posługiwanie się komputerem i uzyskiwanie w ten sposób informacji.

  16. Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci Niewidomych w Laskach: • powstanie 1922 rok, • pierwsza pracownia komputerowa rok szkolny 1990/91, cel: rozbudzenie zainteresowań i upowszechnienie komputerów wśród młodzieży niewidomej, • druga pracownia komputerowa rok szkolny 1993/94, • obecnie jeden z najlepiej wyposażonych w sprzęt komputerowy ośrodków w Polsce i jeden z wyróżniających się w Europie: cztery pracownie komputerowe działające w oparciu o najnowocześniejsze urządzenia wspomagające efektywnie proces edukacji niewidomych.

  17. Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci Niewidomych w Laskach: Pracownia komputerowa wyposażona w: 11 komputerów Pentium 100, HDD 650 MB RAM, monitory 14” i 17” kolorowe, 1 serwer Pentium 100, HDD 1,0 i 4,3 GB, 16 MB RAM, CD-ROM, monitor mono, każdy z 11 komputerów posiada urządzenia peryferyjne ułatwiające kontakt niewidomych i słabowidzących, są to syntezatory mowy SMP – 2, linijki brajlowskie, ekrany dotykowe, dodatkowo wyposażenie dołączone do komputera to zasilacz UPS i skaner A – 4. Pracownia posiada drukarkę laserową HP Laserjet 5p, drukarkę drukującą w systemie Brajla EVEREST oraz 6 drukarek igłowych OKI 320 MICROLINE.

  18. Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci Niewidomych w Laskach: Pracownia multimedialna wyposażona w: 11 komputerów 486DX4 100, HDD 650 MB, 8 MB RAM, CD – ROM, kartę muzyczną VIBRA 16, monitory 14” i 17” kolorowe, 1 serwer Pentium 100, HDD 1,0 i 4,3 GB, 16 MB RAM, CD – ROM, monitor mono, każdy z 11 komputerów posiada urządzenia peryferyjne, syntezatory mowy Apollo i linijki brajlowskie oraz zasilacz UPS. Pracownia posiada drukarkę laserową HP Laserjet 5p i drukarkę drukującą w systemie Brajla EVEREST. Serwer linuxowy: komputer Pentium 233MHZ MMX, 64 MB RAM, HDD 4,3 GB, CD – ROM 24X, SVGA 4MB, monitor 15” kolorowy Daytek 1531D, UPS APC BackPro 420.

  19. Program zajęć informatycznych prowadzonych w Ośrodku Szkolno-Wychowawczym dla Dzieci Niewidomych w Laskach: • poznanie konfiguracji mikrokomputera, czyli jego elementów i sposobów ich łączenia, • samodzielne włączanie komputera, uruchomianie programu czytania ekranu i syntezy mowy – „SCR” (twórcą tego programu jest niewidomy programista), • zmiana parametrów czytania ekranu i syntezy mowy oraz przystosowanie ich do indywidualnych potrzeb dziecka, np. głośności, szybkości mowy, • wprowadzanie i uruchamianie programu edytorskiego z pamięci zewnętrznej komputera oraz zatrzymywanie programu i wyłączanie komputera, • poznanie układu klawiatury – nauka pisania na klawiaturze, • edycja tekstów, • obsługa systemu operacyjnego komputera.

  20. Ośrodek Szkolno–Wychowawczy dla Dzieci Niewidomych i Słabowidzących w Krakowie: • powstanie1948 rok, • różnica pomiędzy ośrodkami: w Krakowie mogą kształcić się dzieci niewidome i niedowidzące, w Laskach wyłącznie niewidome, • w Krakowie dodatkowo powiększalniki i programy do powiększania ekranu monitorów, przeznaczone dla niedowidzących dzieci oraz specjalistyczne oprogramowanie.

  21. Ośrodek w Krakowie oprócz pracowni komputerowych posiada m.in.: • syntezatory mowy APOLLO (firmy Dolphin), oprogramowanie HAL (firmy Dolphin) umożliwiające pracę w systemie MS DOS oraz WinEyes (firmy GW Micro) umożliwiające pracę w systemie MS WINDOWS, • syntezatory mowy AlTalk (firmy Altix), oprogramowanie Read Board (firmy Altix) umożliwiające pracę w systemie MS DOS, • syntezatory mowy SMP2 (firmy ECE) oprogramowanie własne + HAL (firmy Dolphin) umożliwiające pracę w systemie MS DOS oraz WinEyes (firmy GW Micro) umożliwiające pracę w systemie MS WINDOWS, • linijki brajlowski Navigator 40, Navigator 80 (firmy Telesensory Systems) oraz Combi Braill (firmy Tieman), • drukarkę brajlowską Everest D (firmy Index), • powiększalnik miksujący Twinkle Bright (firmy Tieman).

  22. Badania ankietowe w Ośrodeku Szkolno–Wychowawczym dla Dzieci Niewidomych i Słabowidzących w Krakowie: Cel: przedstawienie opinii nauczycieli i uczniów dotyczących wykorzystania sprzętu komputerowego w edukacji dzieci z wadą wzroku, stanu aktualnego, perspektywicznych możliwości rozwoju oraz przewidywanych jej kierunków.

  23. Wykres 1: Odpowiedzi nauczycieli na pytanie „Czy ludzie niewidomi mogą w pełni rozwijać się bez wspomagania tego celu osiągnięciami techniki komputerowej?” Ankietowani nauczycieli w 80 % odpowiedzieli negatywnie.

  24. Wykres 2: Odpowiedzi uczniów na pytanie „Czy ludzie niewidomi mogą w pełni rozwijać się bez wspomagania tego celu osiągnięciami techniki komputerowej?”

  25. Wykres 3: Odpowiedzi nauczycieli na pytanie „Których urządzeń wspomagających edukację uczniów jest zbyt mało w Ośrodku?”

  26. Wykres 4: Odpowiedzi uczniów na pytanie „Których urządzeń wspomagających edukację uczniów jest zbyt mało w Ośrodku?”

  27. Wykres 5: Odpowiedzi uczniów na pytanie „Jakie oprogramowanie jest najbardziej przydatne podczas realizacji programu nauczania ?”

  28. Wykres 6: Odpowiedzi nauczycieli na pytanie „W jakim kierunku będzie przyszłościowo zmierzać edukacja osób z wadą wzroku?”

  29. Wykres 7: Odpowiedzi uczniów na pytanie „W jakim kierunku będzie przyszłościowo zmierzać edukacja osób z wadą wzroku?”

  30. Strony WWW dostępne dla osób z wadą wzroku: • największe trudności o charakterze technicznym w zakresie korzystania z usług Internetu. Komputery przekazują użytkownikowi większość informacji w sposób wizualny, czyli za pomocą tekstu lub rysunku, • przetworzenie informacji pokazywanych na ekranie komputera, opracowanie specjalnych programów odczytu ekranu, które przekazują wyświetlane informacje za pomocą alfabetu Braille’a lub mowy syntetycznej, • programy umożliwiające dostęp do informacji na stronach WWW, współpracujące z przeglądarkami WWW Microsoft Internet Explorer, Netscape Navigator.

  31. Tworzenie stron WWW dostępnych dla osób z wadą wzroku: • wymagają większego nakładu pracy ze strony ich kreatora, • wykorzystanie czwartej wersji języka HTML, • informacje nietekstowe, czyli obrazy, animacje lub filmy podane w formie dostępnej dla niewidomych, za pomocą alternatywnych informacji tekstowych, opisujących ich treść (np.: dla obrazów wykorzystując znaczniki „ALT tag text”, • w celu sprawdzenia, czy strona jest dostępna dla osób niewidomych należy obejrzeć ją bez automatycznego pobierania obrazów i w ten sposób sprawdzić, czy zawarte na niej informacje graficzne zostały prawidłowo i możliwie jak najwierniej przedstawione w formie alternatywnych opisów tekstowych.

  32. Sprawdzanie dostępności stron WWW dostępnych dla osób z • wadą wzroku: • czy wszystkie elementy posiadają znaczące etykiety, • czy wszystkim przyciskom wyboru odpowiadają alternatywne opisy w formie tekstowej, • czy możliwa jest nawigacja między poszczególnymi elementami strony przy użyciu klawiatury, co w znaczący sposób wpływa na łatwość poruszania się po niej przez niewidomego użytkownika, • automatyczne testowania dostępności stron WWW programy np. Bobby, udostępniony przez Center of Applied Special Technology. Sprawdzają poprawność budowy strony, a w przypadku wykrycia elementów trudnodostępnych dla osób niewidomych, podają informacje o sposobie rozwiązania problemów.

  33. Przedstawiciele zajmującymi się problematyką tyflopedagogiki: Jan Antoni Dziedzic, Jadwiga Kuczyńska-Kwapisz, Jacek Kwapisz, Tadeusz Majewski, Ryszard Ossowski, Zofia Sękowska, Wanda Szuman, Marzenna Zaorska.

More Related