شبكه هاي كامپيوتري و فناوري اطلاعات و ارتباطات ( ICT )

1. شبكه هاي كامپيوتريو فناوري اطلاعات و ارتباطات (ICT) دكتر محسن كاهاني http://www.um.ac.ir/~kahani/

2. فهرست مطالب • عصر اطلاعات • شبكه هاي كامپيوتري • اينترنت و سرويسهاي آن • كاربردهاي اينترنت و فناوري اطلاعات • مسائل ومشكلات

3. هزاره سوم /عصر IT شفافيت دسترسی اشتراک ارزشها بدون محدوديت زمان.مکان.فيزيک

4. تغييرات فضا -------------- فضای حقيقی به فضای مجازی زمان -------------- وقت محلی به وقت جهانی سرعت ------------- سرعت صوت به سرعت نور ارتباطات ----------- آنالوگ به ديجيتال دنياي مجازي

5. جامعه مجازي Virtual: • University • Library • Museum • Radio and TV • Super Market • Medicine • Play • .....

6. e-Everything e-Businesse-Commercee-Bankinge-Learninge-Moneye-Governmente-Maile-Book

7. -دسترسی عادلانه به اطلاعات و منابع جهانی - مشارکت در صادرات -کاهش فاصله ديجيتالی -جذب سرمايه های خارجی- -مسافرت بيشتر گردشگران -تساوی حقوق اقتصادی -مهاجرت برای کار -توسعه حکومتهای مردم سالار INTERNETابزاری برای جهانی شدن

8. شبكه هاي كامپيوتري شبكه: مجموعه اي از تجهيرات كامپيوتري كه بنحوي بيكديگر متصل شده اند.

9. طبقه بندي شبكه ها • شبكه جهاني تلفني • شبكه هاي داخلي موسسات • شبكه جهاني اينترنت

10. برنامه هاي كاربردي برنامه هاي كاربردي سويچ سويچ سويچ ايستگاه كاري سرور ايستگاه كاري سرور ايستگاه كاري مشتري ايستگاه كاري موبايل عناصر شبكه Frame شبكه برنامه هاي كاربردي بر روي ايستگاههاي كاري مختلف را بهم متصل مي كند ايستگاههاي كاري انواع كامپيوترها و دستگاههاي ديگر هستند ايستگاههاي كاري با ارسال بسته هاي داده (frame) با هم تبادل اطلاعات مي كنند frame از سويچهاي متعدد عبور ميكند. هر سويچ frame را خوانده و آنرا هدايت ميكند

11. عناصر شبكه خطوط دسترسي اتصال تا اولين سويچ را مي كنند عموما خطوط مسي و يا ارتباطات راديويي خطوط دسترسي خطوط دسترسي خطوط دسترسي خطوط دسترسي

12. عناصر شبكه خطوط اصلي خطوط اصلي خطوطاصلي خطوط اصلي(TRUNK) سويچها را متصل مي كنند ظرفيت بيشتري از خطوط دسترسي دارند عموما فيبرنوري خطوط اصلي خطوط اصلي

13. معماري مشتري/سرور عموما دو نوع ايستگاه كاري داريم: مشتري و سرور Server Client PC سرويس شبكه مشتري سرويس را دريافت مي كند سرور سريس را ارائه مي كند

14. شبكه محلي Local Area Network (LAN) • شبكه اي است كه در يك محل فيزيكي محدود (يك طبقه‚يك ساختمان…) قرار دارد • شبكه در اختيار سازمان است • سازمان كاربر تكنولژي را انتخاب مي كند • سازمان كاربر بايد شبكه را مديريت كند • هزينه كم ارتباطات • مي توان از سرعتهاي بالا بهره برد • معمولا سرعت 100 Mbps

15. مدلهاي ارتباطي شبكه هاي محلي(LAN) • مـدل Bus • Ethernet • مـدل Ring • ArcNet, FDDI • مـدل Star • Hub

16. WAN شبكه گسترده (WAN): • WAN از اتصال چند LAN بوجود مي‌آيد • سازمانها بايد از شركتهاي مخابراتي درخواست سرويس كنند • مديريت WAN پيچيده است ولي بر عهده شركت مخابراتي است • هزينه ارتباطات بالاست • سازمانها نميتوانند سرعتها بالاي اتصال داشته باشند • سرعت از 56 كيلوبيت بر ثانيه تا جند مگابيت بر ثانيه

17. نحوه اتصال به WAN • موسسات بزرگ از طريق خطوط پرسرعت (T3)يا ماهواره • موسسات كوچكتر از طريق خطوط كم سرعت تر(T1) • اشخاص از طريق تماس با شركتهاي سرويس دهنده(ISP) • از طريق تلفن وModem(با سرعتهاي تا 56 كيلو بيت بر ثانيه) • از طريق تكنولژي xDSL (تا 2مگابيت بر ثانيه و حتي بيشتر)

18. اينــترنـت • مجموعه اي از شبكه هاي بهم متصل كه در سراسر جهان گسترده است • در اواخر دهه 60 ميلادي در آمريكا ابداع و راه اندازي شد • در دهه 80 و 90 رشد بي سابقه اي يافت • با ابداع Webدر سال 1993 انقلابي در تكنولژي اطلاعات ايجادكرد

19. آدرس دهي در اينترنت • هركامپيوتر در اينترنت داراي يك آدرس منحصر بفرد بنامآدرس IP مي باشد. • آدرس IP يك عدد 32 بيتي است كه به بفرم 4 عدد (0تا 255) كه با . از هم جدا شده اند. • مثال :213.29.233.2 • آدرس IPشامل آدرس شبكه و آدرس كامپيوتر مي باشد • كلاس هاي آدرس دهي A- B - C • مشكل كمبود آدرس IP

20. نامگذاري در اينترنت • نام گذاري حرفي بجاي آدرس IP عددي • نامگذاري سلسله مراتبي • نام كشور - نوع موسسه - نام موسسه - نام كامپيوتر • مثال :kaveh.um.ac.irيا edtlab.uow.edu.au • ثبت نام تجاري در موسسه InterNic • مثال :www.cnn.comيا www.neda.net • تبديل نام به آدرس IP توسط سرورهاي DNS

21. Webserver (Host) IP Address=128.171.17.13 Host name=www.um.ac.ir User PC (Host) IP Address=128.150.50.9 The Internet شبكه جهاني اينترنت مشتمل بر هزاران شبكه است Network Webserver Software Browser Router Router Router Router

22. سرويسهاي اينترنت • E-mailپست الكترونيكي • Usenet گروههاي مباحثه • Telnet اجرا برنامه برروي يك كامپيوتر از راه دور • FTP پروتكل انتقال فايل از راه دور • WWW شبكه جهاني Web • …….

23. پست الكترونيكي(Email) • مشابه پست زميني منتها با سرعت و امكانات بيشتر • شكل كلي آدرس email ‹نام سرور›@‹نام مشترك› • مثال kahani@um.ac.ir • امكان ارسال متنهاي گرافيكي‚ با الفباي غيرلاتين وچندرسانه اي • امكان قرار دادن ارجاعات خارجي در متن نامه • امكان ارسال ويروسهاي كامپيوتري با پست الكترونيكي • استفاده از list-server براي انتقال اخبار و اطلاعات

24. نحوه دسترسي به پست الكترونيكي • از طريق برنامه هاي خاص • Outlook Express, Netscape, Eudora • از طريق Web • سيستمهاي webmail درون سازماني • سرويسهاي رايگان بين المللي (Yahoo, Hotmail, ...)

25. List Server • List-server آدرسemail كليه مشتركين را دارد • پيامهاي دريافتي را براي كليه مشتركين ارسال مي كند • كنترل شده و بدون كنترل • كاملاً اتوماتيك • اشتراك و قطع اشتراك اتوماتيك • آمكان آرشيو پيامها • استفاده هاي علمي‚فرهنگي‚سياسي‚خبري

26. Usenet • مجموعه اي از گروههاي مباحثه ( Newsgroup) • newsgroup ها بصورت سلسله مراتبي طبقه بندي شده اند • امكان دسترسي به مباحثات از طريق newsreader ها • امكانات خواندن‚ ارسال و يا پاسخ گويي به مباحث • روش كار مشابه پست الكترونيكي • منبع عالي براي دريافت اطلاعات در زمينه هاي جديد • قابل دسترسي از طريق Google Newsgroup

27. پروتكل انتقال فابل(FTP ) • انتقال فايل از كامپيوتر هاي دور • امكان دسترسي به: • Programs, utilities, tools, Data bases, files • Diagrams, video sequences, sound files • براي دسترسي مجاز نياز به user ID و password است • در دسترسي ناشناس (Anonymous ) آدرسemailبعنوانpassword وارد ميشود

28. شبكه جهانيWeb • عملا در سال 1993 در سوئيس ابداع و راه اندازي شد • محيط مناسب جهت سازماندهي اطلاعات بصورت غيرخطي است • مجموعه اي از متنها و منابع بهم پيوسته مي باشد • امكان دسترسي به منابع چندرسانه‌اي دراينترنت را فراهم مي‌سازد • در حال حاضر پيشرفته ترين سرويس اينترنت است • از آن با عناوين WWWو Web و W3 ياد مي شود

29. عناصر اصليWWW • (URL)Universal Resource Locator • Protocol://HostName/DirectoryName/FileName#AnchorName • مثال http://www.um.ac.ir/staff/list.html • (HTTP) HyperText Transfer Protocol • روش Request/Response • (HTML) HyperText Markup Langauge • مجموعه اي ازtag ها براي مشخص كردن متن

30. مرورگر Web

31. ايجاد متنهايHTML • استفاده ازاديتورهاي گرافيكي • تبديل متنهاي مختلف با استفاده از مبدلهاي مختلف • ايجاد متن بصورت مستقيم <HTML><HEAD><TITLE> A sample document</TITLE></HEAD> <BODY><H1>A sample HTML document</H1> Writting HTML document is easy. Click <a href=more.html>here</a> </BODY></HTML>

32. موتورهاي جستجو • جهت جستجوي اطلاعات در Webاستفاده مي شود • با وارد كردن كلمات كليدي محلهاي حاوي كلمات را پيدا مي كند • موتورهاي جستجوي مختلف با امكانات متفاوت وجود دارد

33. چند رسانه اي در محيطWeb • تصاوير متحرك • Java applets • صداوتصوير • تكه هاي كوچك • صدا و تصوير جرياني (بصورت زنده و يا از آرشيو) • همزماني صدا و تصوير با متن • plugins

34. كاربردها • تجارت الكترونيك(e-commerce) • دولت الكترونيكي(e-government) • آموزش از راه دور (e-learning) • شهر هاي الكترونيكي (e-city) • سازمانهاي مجازي(Virtual Organization) • e…

35. تجارت الکترونيکی ٍElectronic Business

36. هزينه يك مبادله بانكي؟ روش سنتي 27/1 دلار ماشين خودكار ATM بيست و هفت سنت اينترنت E. commerce يك سنت

37. آمار E-Commerce The Driving Force The Internet Economy • برای بدست آوردن 50,000,000 کاربر: • راديو 38 سال. • کامپيوتر بيش از 16 سال. • تلويزيون 13 سال. • اينترنت 4 سال! • 45% از مردم کانادا کاربران خانگی کامپيوتر دارند . • بيش از 35% به اينترنت دسترسی دارند. • 12% خريداران دائمیاز طريقWeb site (sources: CBC, Forrester)

38. تجارت الكترونيكي • انجام امور تجاري و بازرگاني بصورت Onlineو از طريق شبكه اينترنت • Business-to-Business (B2B) • Business-to-Customer (B2C) • Customer-to-Customer (C2C) • Business-to-Administration (B2A) • Customer-to-Administration (C2A)

39. دولت الکترونيکی ٍElectronic Government

40. دولت الكترونيكي ارائه خدمات عمومي دولت به مردم از طريقشبكه هاي ارتباطي • مرحله اول: ارائه اطلاعات • مرحله دوم: تعامل • مرحله سوم: يكپارچگي عمودي • مرحله چهارم: يكپارچگي افقي

41. مزايا • كاهش زمان تلف شده مراجعه كنندگان • كاهش هزينه ارائه خدمات و استفاده از آن • افزايش سرعت پردازش اطلاعات • ارتقاي دقت و صحت نتايج در گزارشات مديريتي • دسترسي سريع و آسان به اطلاعات بهنگام

42. ابعاد دولت الكترونيكي • دولت الكترونيكي در مقياس بزرگ (e-Society) • e-Democracy, e-Voting • e-Administration • e-Assistance, e-Justice • e-Healthcare , e-Education • دولت الكترونيكي در مقياس كوچك • e-Administration در ابعاد محلي

43. مولفه ها • ارتباط دولت و شهروندان(G2C) • ارتباط دولت و كارمندان(G2E) • ارتباط دولت و شركتها (G2B) • ارتباط دولت و ديگر سازمانهاي دولتي (G2G)

44. G2C • ارائه خدمات الكترونيكي (eForm) • سيستم حمل و نقل هوشمند • اطلاعات كشاورزي، توريسم، محيط زيست، GIS • سيستم كاريابي الكترونيكي • درگاه اطلاع رساني (ePortal) • سيستم ملي تشخيص هويت • ارائه خدمات امنيتي و انتظامي • راي گيري الكترونيكي (eBallot)

45. G2E • خدماتG2C • سيستم مديريت خدمات و ساختارهاي ارئه خدمات الكترونيكي • دفتر پيگيري ويژه جرائم الكترونيكي

46. G2B • سيستم مالياتي هوشمند و يكپارچه • ارائه خدمات الكترونيكي (eForm) • سيستمهاي ارتباط با بانكداري و تجارت الكترونيكي • گمرك الكترونيكي

47. G2G • سيستم برنامه ريزي تعيين بودجه و تامين اعتبار(eBudget) • شبكه ملي ارتباطي دولتي (VPN) • سيستم اطلاعات قوانين • سيستمهاي مكانيزه و اتوماسيون اداري (eOffice) • سيستم مكانيزه ارتباطات دولتي (paperless)

48. مسائل • زيرساخت هاي ارتباطي • زيرساخت هاي اطلاعاتي • زيرساخت هاي تجاري • نياز به مهندسي مجدد سيستمها و ساختارها • قوانين حقوقي (Cyber Law) • امنيت اطلاعات

49. زيرساخت هاي ارتباطي • يكي از مولفه هاي شكاف ديجيتالي • طولاني بودن زمان ايجاد • هزينه زياد • لايه اصلي core • لايه توزيعdistribution • لايه دسترسي access

50. زيرساخت هاي اطلاعاتي • بستر مورد نياز براي ارائه خدمات • مراكز داده data center • خدمات كاربردي Application services • شهرهاي اينترنتي • پاركهاي فناوري اطلاعات