سلامت شغلی

2. سلامت شغلی دکترافشین ملک اردیبهشت ماه 1391

3. مقدمه بر طبق آمار سازمان جهانی کار( سال 2007 میلادی ): سالانه حدود 160 میلیون نفر به بیماریها و عوارض شغلی مبتلا می گردند. سالانه حدود 270 میلیون حادثه شغلی در جهان رخ می دهد. سالاته حدود 2/2میلیون نفر در اثر بیماریها و عوارض ناشی از کار فوت می کنند ( هر دقیقه 4 نفر ) سالانه حدود 438 هزار نفر در اثر مواجهه شغلی و محیطی با سموم و مواد شیمیایی جان خود را از دست می دهند

4. سالانه حدود 100 هزار نفر در اثر ابتلا به آزبستوزیس جان خود را از دست می دهند . ضررهای اقتصادی سالیانه ناشی از حوادث و بیماریهای مرتبط با کارمعادل 8/2تریلیون دلار ( 4% تولید ناخالص داخلی دنیا ) می باشد . این در حالی است که آمار تکان دهنده فوق تنها مربوط به 60 کشور توسعه یافته دنیا بوده و آمار دقیقی از کشورهای در حال توسعه و جهان سوم در دست نمی باشد

5. بر طبق برآورد سازمان جهانی بهداشت تکنولوژیهای جدید صنعتی سبب پیامدهای ذیل گردیده است : مواجهه با حدود 200 نوع عامل زیان آور بیولوژیک مواجهه با حدود 100 هزار ماده شیمیایی که تنها تاثیر 1500 تا 2000 نوع آن بر سلامت انسان مشخص گردیده است. مواجهه 50 تا 70% نیروی کار با عوامل زیان آور ارگونومیکی مواجهه 50% نیروی کار با عوامل زیان آور روانی مواجهه حدود 80% نیروی کار با عوامل زیان آور فیزیکی از قبیل سرو صدا، گرما ، سرما و ....

6. بر طبق تحقیقات بعمل آمده 17% بیماریها منشا شغلی دارد 2 تا 8% سرطانها شغلی هستند 3 تا 5 % موارد آسم منشا شغلی دارد

7. کمیته مشترک کارشناسان سازمان جهانی بهداشت و سازمان بین المللی کار، هدف سلامت شغلی را چنین تعریف نموده: حفظ وارتقاء بالاترین درجه ممکن سلامت جسمی ، روانی و اجتماعی کارگران تمام مشاغل

8. معاینات سلامت شغلی

9. معاینات سلامت شغلی معاینات بدو استخدام معاینات دوره ای معاینات خاص

10. عوامل زیان آور محیط کار الف- فیزیکی: سروصدا، ارتعاش،اشعه ، گرما، سرما ب- شیمیایی: گردوغبار، دمه فلزی ، حلال ها ، اسیدها و بازها ج- باکتری ، ویروس ، انگل د- ارگونومیکی: ایستادن و نشستن طولانی مدت ، وضعیت نامناسب بدن ، حمل و نقل بار سنگین و-روحی و روانی : نوبت کاری ، استرس شغلی

11. سروصدا شایعترین عامل زیان آور فیزیکی در محیط کار می باشد. حدمجاز مواجه برای شیفت کاری 8 ساعت روزانه و 40 ساعت کارهفتگی = 90-85 دسی بل به ازاء هر 5 دسی بل افزایش شدت صوت ، میزان مواجهه روزانه بایستی نصف گردد. تاثیر سروصدا بر سیستم سلامتی: سیستم شنوایی کاهش شنوایی ناشی از سرو صدا قلب و عروق فشار خون- ( افزایش چربی خون؟)

12. قدرت تطابق و تعقیب اشیاء اختلال در سیستم بینایی سیستم عصبی افزایش اضطراب و پرخاشگری، کاهش تمرکز ، تاثیر منفی بر خواب و افزایش ریسک حوادث تاثیر منفی بر تطابق گرمائی گروههای آسیب پذیر : جوانان ، آقایان ، افراد دیابتی، سیگاری ها ، افراد با چربی خون بالا ، سابقه بیماری گوش در گذشته ، افراد با پوست روشن ، موهای بور و چشمان رنگی

13. ارگان هدف مورد توجه در مواجهه با عوامل زیان آور ارتعاش ( الف. ارتعاش کل بدن: سیستم اسکلتی عضلانی ب. سگمنتال : سیستم عصبی-عروقی ) اشعه یونیزان و غیر یونیزان ( پوست ، چشم ، سیستم عصبی ،سیستم تنفسی، سیستم گوارشی ، تولید مثل و...) استرس حرارتی ( سیستم قلبی-عروقی، تیروئید) گردو غبار ( سیستم تنفسی، سیستم قلبی-عروقی)

14. ارگان هدف مورد توجه در مواجهه با عوامل زیان آور دمه فلزات ( سیستم تنفسی فوقانی و تحتانی- سیستم کلیوی) حلال ها ( سیستم قلبی-عروقی، سیستم کلیوی، سیستم عصبی، سیستم گوارشی) عوامل بیولوژیک ( بسته به نوع عامل ، تظاهرات بیماری متفاوت می باشد) عوامل ارگونومیکی( سیستم اسکلتی- عضلانی).

16. اهميت آنتروپومتری در طراحی يک وسيله ای که برای 90% مردان آمريکايي طراحی شده می تواند برای 90% آلمانيها ، 80% فرانسويها ، 65% ايتاليائيها ، 45% ژاپنيها ، 25% تايلنديها و 10% ويتناميها قابل استفاده باشد. فوائد اصلاح ارگونومیکی ایستگاه های کاری معمولا" با گذشت یک سال از شروع فرایند مشخص می گردند خديجه رحماني كارشناس ارشد ارگونومي

17. نوبت کاری ساعات معمول کار روزانه بین ساعت 6 صبح تا 6 بعدازظهر است.هر نوع فعالیت کاری برنامه ریزی شده خارج از این محدوده زمانی را نوبت کاری یا شیفت کاری می گویند. اثرات نوبت کاری بر سلامت : الف- تاثیر بر خواب: بر کیفیت و مدت خواب تاثیر منفی دارد. ب-پیامدهای روحی- روانی ( استرس، تحریک پذیری، اختلال در روابط اجتماعی ) ج- اختلات گوارشی ( سوء هاضمه ، زخم پپتیک، التهاب روده و معده، یبوست و...)

18. د- پیامدهای قلبی و عروقی ( افزایش فشارخون – افزایش چربی خون و افزایش ریسک بیماری های ایسکمیک قلب) و- یافته های تولید مثلی( زایمان زودرس ؟- افزایش احتمال سقط جنین؟ ) ن- عدم تحمل به نوبت کاری: در 20 % کارگران اتفاق می افتد. خود را با مجموعه ای از اختلالات گوارشی ، تغیرات رفتاری، خستگی مداوم و اختلال خواب نشان می دهد. با گذشت زمان بدتر می شود. و- وخیم شدن بیماری زمینه ای ( صرع، دیابت، آسم و افسردگی و...) ه- پیامدهای ایمنی( حوادث شغلی)

19. سابقه شخصی، خانوادگی و پزشکی بر مبنای پاسخ های فرد شاغل در مجموعه سوالات 16 گانه تنظیم می شود. قد و وزن : وزن مطلوب برای آقایان : 100- قد ( به سانتی متر) وزن مطلوب برای خانم ها : 105- قد ( سانتی متر) تعریف چاقی براساس BMI ( ایندکس توده بدنی) : فرمول محاسبه : وزن تقسیم بر قد به توان 2 وزن برحسب کیلوگرم و قد برحسب متر می باشد. به عنوان مثال BMI فردی با قد 174 سانتی متر و وزن 72 کیلوگرم ، 23/84 می باشد.

20. )BMIنمايه توده بدن ( • BMI = Weight (kg)/ (Height m)2

21. چاقي

22. حقایقی درباره چاقی افراد چاق بطور متوسط 9 سال کمتر از افراد با وزن نرمال عمر می کنند. افراد چاق در معرض خطر بیشتری جهت ابتلا به دیابت، فشارخون، اختلال چربی خون، بیماری قلبی-عروقی ،وقفه های تنفسی حین خواب ، آرتروز زانو و ... هستند. اصول کلی درمان چاقی بر مبنای رژیم غذایی مناسب و فعالیت جسمانی ( ورزش) می باشد. برنامه کاهش وزن بایستی تحت نظارت پزشک یا کارشناس مجرب و دارای صلاحیت انجام شود. کاهش وزن به میزان 10% وزن پایه در یک دوره 6 ماهه قابل قبول و استاندارد می باشد.

23. محل اضافه وزن مهم است؟ • چاقي سنترال (مرکزي) خيلي بد است. • اندازه دور کمر • Male: < 94 cm (> 102 cm seriously at risk) • Female:< 80 cm (> 88 cm seriously at risk)

24. يک مقدار خيلي کم افزايش دريافت انرژي منجر به افزايش خيلي زياد وزن در طي زمان مي گردد • 100 کيلو کالري اضافه دريافتي انرژي در روز = 36500 کيلو کالري انرژي در سال. • 5کيلو گرم اضافه وزن در سال. • 26 کيلو گرم در 5 سال. • براي يک شخص 70 کيلو گرمي و=23BMI ، BMI به 31 افزايش خواهد يافت.

25. HTN فشارخون سیستول بالاتر از 140 میلی متر جیوه و یا دیاستول بالای 90 میلی متر جیوه را هیپرتانسیون ( فشار خون بالا) می گویند. اکثراً بدون علامت است .علایم احتمالی سردرد، سرگیجه ، تپش قلب، درد روی قفسه سینه و ... می باشد. درمان داروئی بایستی تا پایان عمر ادامه یابد ( بجز هیپرتانسیون های ثانویه) در صورتی که در معاینات غربالگری فشار خون بالا گزارش گردید بایستی در طی 2 هفته آینده حداقل 3 بار چک گردد و سپس در خصوص ابتلا به فشار خون اظهار نظر قطعی گردد. White Coat HTN ( فشار خون ناشی از روپوش سفید) محدوده طبیعی ضربان قلب 60 تا 100 بار در دقیقه می باشد.

26. معاینات بالینی بر مبنای پرسش پزشک از بیمار و معاینه بیمار صورت می گیرد . Symptom( علامت) : از بیمار پرسیده می شود. Sign (نشانه): در معاینه پزشک مشخص می گردد.

27. آزمایشات WBC =تعداد گلبول سفید محدوده طبیعی 4000 تا 11000 RBC =تعداد گلبول قرمز محدوده طبیعی 4.5تا 6.5میلیون Hb ( هموگلوبین) و HCT ( هماکوتریت) Hb کمتر از 12 در خانم ها و کمتر از 13 در آقایان آنمی ( کم خونی) اطلاق می گردد. HCT بیشتر از 55% را پلی سیستمی ( پر خونی) می گویند. PLT = تعداد پلاکت محدوده طبیعی 150 تا 450 هزار

28. در آزمایش ادرار دفع Pr ( پروتئین) و Glu (گلوکز) بایستی منفی باشد. میزان RBC ( گلبول قرمز ) و WBC ( گلبول سفید) نیز نبایستی از 3-2 عدد در هر شان میکروسکوپی تجاوز نماید. Bact ( باکتری) هماچوری ( وجود RBC بالاتر از محدوده مجاز در ادرار) و پیوری(WBC بالاتر از حد مجاز در ادرار) را حتما جدی بگیرید چرا که گاهی اوقات تنها نشانه یک بیماری خطرناک می باشد.

29. FBS ( قند خون ناشتا) محدوده طبیعی زیر 100 100 تا 125= قندخون ناشتای مختل قندخون ناشتای بیشتر و یا مساوی 126 در صورتی که در آزمایش دوم تکرار شود به معنی ابتلا به دیابت می باشد. 3 نوع اصلی دیابت : وابسته به انسولین ( تیپ I ) غیر وابسته به انسولین ( تیپ II ) دیابت حاملگی 3 علامت اصلی ابتلا به دیابت ( پرخوری، پرنوشی، پر ادراری)

30. chol Total( کلسترول توتال) سن - 220 = محدوده طبیعی کلسترول توتال LDL ( کلسترول بد) HDL( کلسترول خوب) HDL بالای 60 اثر محافظتی در برابر بیماری های قلبی- عروقی دارد TG ( تری گلیسیرید) محدوده طبیعی زیر 150 در مقادیر بالاتر از 200 نیازمند درمان می باشد. BUN و کراتی نین ( Cr ) فاکتورهای نسبتاً ضعیف برای بررسی اختلال عملکرد کلیه هستند.

31. (SGPT)ALT و (SGOT)AST و Alkph ( الکالن فسفاتاز) برای بررسی اختلال عملکرد کبد و سیستم صفراوی مورد استفاده قرار می گیرد. • PSA ( آنتی ژن اختصاصی پروستات ) جهت غربالگری سرطان پروستات در سن بالای 50 سال توصیه می شود. • HBS Ag ( آنتی ژن سرمی هپاتیت B ) : مثبت بودن این تست به معنای آلودگی با ویروس هپاتیت B می باشد.

32. E/S( آزمایش مدفوع) جهت بررسی انگل و تک یاخته ها • OB ( آزمایش خون مخفی در مدفوع) به منظور غربالگری سرطان روده بزرگ در افراد بالای 50 سال • PPD ( تست توبرکولین ) جهت غربالگری بیماری سل ریوی به کار می رود.

33. اپتومتری ( معاینات بینائی) • حدت بینائی: با استفاده از چارت اسنلن صورت می گیرد. • معاینه دید رنگی: به منظور تشخیص کوررنگی توسط تست ایشی هارا انجام می پذیرد. • معاینه میدان بینائی : توسط مقایسه میدان بینائی پزشک با فرد معاینه شونده و یا دستگاه پریمتری • معاینه دید عمق ( دید سه بعدی) Stereo Fly Test

34. اودیومتری • در غربالگری روتین از اودیومتری با صوت خالص بوسیله هدایت هوائی ( AC- PTA ) استفاده می شود. • اودیومتری تشخیصی با استفاده از هدایت هوایی ( (AC و هدایت استخوانی (BC) توام انجام می شود. • آسیب شنوائی ناشی از سروصدا ابتدا در فرکانس بالا(4000 تا 8000 هرتز) رخ می دهد و فرکانس های گفتاری ( 500-1000-2000) گرفتار نمی شود. • در پاره ای موارد و بدلایل علمی تکرار اودیومتری در فاصله زمانی مشخص توصیه می گردد.

36. اسپیرومتری (بررسی عملکرد ریه) • تست حساس و اختصاصی در ارزیابی عملکرد سیستم تنفسی و تشخیص بیماریهای ریوی در مراحل اولیه می باشد. • گزارش تفسیر اسپیرومتری بصورت ذیل می باشد: الگوی تحدیدی( Restriction) الگوی انسدادی ( obstraction ) الگوی مختلط ( Mixed ) نرمال( Normal)

37. CXR( عکس قفسه سینه) ، EKG ( نوار قلب)، سونوگرافی ، سی تی اسکن و دیگر تست های تکمیلی بر حسب ضرورت انجام می پذیرد و در پایان با توجه به مجموع معاینات صورت گرفته در خصوص وضعیت کار شاغل تصمیم گیری می گردد.