1 / 114

سازماندهي منابع پزشكي (سرعنوان هاي موضوعي پزشكي فارسي ، اصطلاحنامه پزشکی فارسی، MeSH , NLMC )

سازماندهي منابع پزشكي (سرعنوان هاي موضوعي پزشكي فارسي ، اصطلاحنامه پزشکی فارسی، MeSH , NLMC ). دانشگاه علوم پزشکی بوشهر نیمسال اول سال 1387-1388 عبدالرسول خسروي. مطالب مورد بحث. مقدمه ضرورت و اهمیت سازماندهی اطلاعات پزشکی چرا نظام مستقل سازماندهی برای منابع پزشکی؟

eudora
Download Presentation

سازماندهي منابع پزشكي (سرعنوان هاي موضوعي پزشكي فارسي ، اصطلاحنامه پزشکی فارسی، MeSH , NLMC )

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. سازماندهي منابع پزشكي (سرعنوان هاي موضوعي پزشكي فارسي ، اصطلاحنامه پزشکی فارسی، MeSH, NLMC) دانشگاه علوم پزشکی بوشهر نیمسال اول سال 1387-1388 عبدالرسول خسروي

  2. مطالب مورد بحث • مقدمه • ضرورت و اهمیت سازماندهی اطلاعات پزشکی • چرا نظام مستقل سازماندهی برای منابع پزشکی؟ • آشنایی با کلاس و تجربیات

  3. سرعنوان موضوعی پزشکی فارسی • رهادوست‌، فاطمه‌. «سرعنوان‌هاي‌ پزشكي‌ فارسي‌». تهران‌: دانشگاه‌ علوم‌ پزشكي‌ ايران‌، 1372 • اولین منبع رسمیِ فارسی، تهیه شده برای مستندسازی واژگان پزشکی • با انتشار اصطلاحنامه پزشکی فارسی استفاده از این منبع منسوخ شد.

  4. اهداف‌: 1. ابزار تحليل‌ موضوعي‌ منابع‌ پزشكي‌ فارسي‌ در كتابخانه‌هاي‌ پزشكي‌ و علوم‌ وابسته‌ 2. رفع‌ نيازهاي‌ اطلاع‌رساني‌ كتابخانه‌ها از نظر بازيابي‌ 3. يكدست‌سازي‌ واژگان‌ پزشكي‌ فارسي‌ براي‌ سه‌ گروه‌ توليدكنندگان‌ اطلاعات‌، ذخيره‌كنندگان‌ و استفاده‌كنندگان‌ نهايي‌ 4. ابزاري‌ براي‌ يكدست‌سازي‌ فهرستنويسي‌ موضوعي‌ منابع‌ پزشكي‌ فارسي‌

  5. پشتوانه‌ انتشاراتي‌ ‌ جمعاً 992 سرعنوان‌ از كتابخانه‌هاي‌ پزشكي‌ جمع‌ شد و 500 سرعنوان‌ از پيش‌ گرفته‌ شد. جمع‌ كل‌: 1492 سرعنوان‌

  6. پوشش‌ موضوعي‌ علوم‌ پايه‌ پزشكي‌، پزشكي‌، بهداشت‌، پرستاري‌، داروسازي‌، دندانپزشكي‌، تاريخ‌ پزشكي‌، روانشناسي‌ و ساير موضوع‌هاي‌غيرپزشكي‌ مثل ‌ جامعه‌شناسي‌ و اطلاع‌رساني‌، آموزش‌ و...

  7. اصطلاحنامه پزشکی فارسی • اصطلاحنامه چیست؟ • اصطلاحنامه‌، معادل تزاروس‌(Thesaurus) استکه برگرفته‌ از ريشة‌ يوناني‌Treasury(به معنای گنجواره‌) است‌. • تعريف‌ «واژگاني‌ از اصطلاحات‌ كنترل‌شده‌ كه‌ در آن‌ روابط‌ بين‌ مفاهيم‌ به‌ وضوح‌ نشان‌ داده‌ مي‌شود و هدف‌ آن‌ برگرداندن‌ زبان‌طبيعي‌ به‌ زبان‌ مقيد يا مهارشده‌ اطلاع‌رساني‌ است‌».

  8. كاربرد سرعنوان‌ها: فهرستنويسي‌ منابع‌ پزشكي‌ فارسي‌ 2. نمايه‌سازي‌ مقالات‌ پزشكي‌ فارسي‌ 3. ابزاري‌ براي‌ بازيابي‌ اطلاعات‌ در بخش‌هاي‌ مرجع‌ و كاوش‌ 4. ابزاري‌ براي‌ كمك‌ به‌ مراجعه‌كنندگان‌ 5. كمك‌ به‌ مؤلفان‌ و مترجمان‌ متون‌ پزشكي‌ جهت‌ يكدست‌سازي‌

  9. ساختار كتاب‌ سرعنوان‌ 1. مقدمه‌، ساختار، روش‌ تهيه‌ و... 2. فهرست‌ الفبايي‌ سرعنوان‌ها و ارجاعها 3. فهرست‌ درختي‌ 4. نمايه‌ انگليسي‌ به‌ فارسي‌ بهتر است‌ در اينجا ابتدا استفاده‌ از فهرست‌ الفبايي‌ و درختي‌ ذكر شود.

  10. اصطلاحنامه پزشکی فارسی • اصطلاحنامه چیست؟ • اصطلاحنامه‌، معادل تزاروس‌(Thesaurus) استکه برگرفته‌ از ريشة‌ يوناني‌Treasury(به معنای گنجواره‌) است‌. • تعريف‌ «واژگاني‌ از اصطلاحات‌ كنترل‌شده‌ كه‌ در آن‌ روابط‌ بين‌ مفاهيم‌ به‌ وضوح‌ نشان‌ داده‌ مي‌شود و هدف‌ آن‌ برگرداندن‌ زبان‌طبيعي‌ به‌ زبان‌ مقيد يا مهارشده‌ اطلاع‌رساني‌ است‌».

  11. اصطلاحنامه پزشکی فارسی • اطلاعات کتابشناختی • رهادوست‌، فاطمه‌. «اصطلاحنامه‌ پزشكي‌ فارسي‌». تهران‌: كتابخانه‌ ملي‌ جمهوري‌ اسلامي‌ ايران‌، 1377. • اصطلاحنامه پزشکی فارسی. ویرایش 2: نمایه درختی، نمایه الفبایی، نمایه گردشی و نمایه انگلیسی به فارسی/ پدیدآورندگان: فاطمه رهادوست، مریم کازرانی، میرمهدی ابراهیم­پور با همکاری اکرم رزم­پور، آنسه حسینی­زاده، رویا حلاوتی. تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، 1384. 2 جلد (2358 ص.). • برای آشنایی بیشتر با ویراست دوم اصطلاحنامه به این منبع مراجعه کنید: • حاجيزينالعابديني، محسن. ((اصطلاحنامه پزشکی فارسی: گامی نو در استانداردسازی ابزارهای سازماندهی اطلاعات پزشکی فارسی)). نقد كتاب. نوشته فاطمه رهادوست و.... كتاب ماه: کليات، شماره پیاپی 97-98، سال نهم، شماره اول و دوم، دی و بهمن 1384. ص. 134-137.

  12. اصطلاحنامه پزشکی فارسی • پشتوانه‌ انتشاراتي‌ • سرعنوانهای موضوعی کتابخانه ملی پزشکی آمريکا (MeSH) • فهرست‌ مقالات‌ پزشكي‌ كشور يا ايندكس‌ مديكوس‌ ايران‌ تأليف‌ دكتر فريدون‌ عزيزي‌ • سرعنوانهاي‌ موضوعي‌ پزشكي‌ فارسي‌ • اصطلاحات‌ نمايه‌سازي‌ پايان‌نامه‌هاي‌ كتابخانه‌ مركزي‌ دانشگاه‌ علوم‌ پزشكي‌ شهيد بهشتي‌ • اصطلاحات‌ نمايه‌سازي‌ دانشگاه‌ علوم‌ پزشكي‌ تهران‌ و مشهد

  13. اصطلاحنامه پزشکی فارسی • پوشش موضوعی • تمامی موضوعات پزشکی، علوم وابسته و مقوله های مرتبط دیگر را در بر می گیرد که در قالب 14 مقوله فهرست درختی مشخص هستند و عبارتند از: • علوم‌ پايه‌ پزشكي‌، علوم‌ باليني‌ و زيستي‌، علوم‌ وابسته‌ به‌ پزشكي‌ مثل‌ دندان‌پزشكي‌، پرستاري‌ و بهداشت‌ • شاخه‌هاي‌ غيرپزشكي‌ شامل‌ علوم‌ طبيعي‌، علوم‌ اجتماعي‌ وانساني‌، علوم‌ عملي‌، اطلاع‌رساني‌ و ارتباطات‌، منابع‌ مرجع‌غيرپزشكي‌

  14. اصطلاحنامه پزشکی فارسی • ساختار اصطلاحنامه (ویرایش اول) • مقدمه • نمایه درختی • نمایه الفبایی • نمایه گردشی • نمایه انگلیسی به فارسی • تقسیمات فرعی، نشان های موضوعی و نوع مدرک • ریشه های لغات پزشکی (پیشوندها و پسوندها)

  15. اصطلاحنامه پزشکی فارسی • علائم و اختصارات به کار رفته • اعم • اخص • راس • مرتبط • بجای • بک • علامت ( * ) • علامت( • ) • علامت ( / ) • علامت ( - ) • علامت ([] )

  16. اصطلاحنامه پزشکی فارسی • علائم و اختصارات به کار رفته • اعم‌ اصطلاح‌ اعم‌ • اخص‌ اصطلاح‌ اخص‌ • رأس‌ اصطلاح‌ رأس‌ (در نمايه‌ درختي‌) • مرتبط‌ اصطلاح‌ مرتبط‌ (وابسته‌) • بجاي‌ بكار بريد بجاي‌. اين‌ كلمه‌بعد از توصیفگر انتخاب شده و قبل‌ از غير توصيفگر آمده‌ و نامرجع‌بودن‌ اصطلاح‌بعد از آن را نشان‌ مي‌دهد • بك‌بكار بريد . غيرتوصيفگر را به‌ توصيفگر ارجاع‌ مي‌دهد.

  17. اصطلاحنامه پزشکی فارسی • علائم و اختصارات به کار رفته • در ساختار درختی (رده‌اي) علامت ( * ) ‌ قبل‌ از هر توصيفگر مي‌آيد و نشان‌دهنده‌ مرتبط ‌بودن‌ اصطلاح‌ با اصطلاح‌ گزيده‌ بالا است‌. علامت( • ) نشانه‌ خاص‌تربودن‌ اصطلاح‌ نسبت‌ به‌ بالايي‌ است‌ و هرچه‌ تعداد بيشتر باشد اخص‌تر است‌. علامت ( / ) در هر كد نشان‌ مي‌دهد كه‌ اصطلاح‌ با اصطلاح‌ پيشين‌ رابطه‌ مرتبط‌ دارد. علامت ( - ) در هر كد شماره‌ درخت‌ نشان‌ مي‌دهد كه‌ اصطلاح‌ با اصطلاح‌ پيشين‌ رابطه‌ اعم‌ ـ اخص‌ دارد علامت ([ ]) تكرار اصطلاح‌ در شاخه‌ ديگر است‌ كدهاي‌ حرفي‌ و عددي‌ نمايه‌ درختي‌كدها از دو حرف‌ اول‌ مقوله‌ موضوعي‌ گرفته‌ شده‌ اند. مانند:بي‌ بيماريها تش تشخیص

  18. اصطلاحنامه پزشکی فارسی • مقوله های نمایه درختی • ار ارگانیسم ها • به بهداشت و تندرستی • بي‌ بيماريها • تر ترکیبات شیمیایی و داروها • تش تشخیص • در درمان شناسی • دن دندان پزشکی • رو روانکاوی و روان شناسی • عز علوم زیستی • غپ علوم غیرپزشکی • فن فنون پزشکی • کا کالبدشناسی • گر گروه ها • وس وسایل و تجهیزات پزشکی

  19. نمونه ای از یک مدخل اصطلاحنامه در نمایه الفبایی اصطلاحنامه پزشکی فارسی

  20. اصطلاحنامه پزشکی فارسی نمونه ای از یک مدخل اصطلاحنامه در نمایه درختی

  21. اصطلاحنامه پزشکی فارسی نمونه ای از یک مدخل اصطلاحنامه در نمایه گردشی

  22. اصطلاحنامه پزشکی فارسی • روش‌ استفاده‌ • فهرست‌ الفبايي‌ الف‌. پس‌ از تشخيص‌ موضوع‌، مناسبترين‌ اصطلاح‌ را انتخاب‌می كنيم‌. ب‌. از طريق‌ يادداشتهاي‌ توضيحي‌ به‌ نكات‌ فني‌ در مورد سرعنوان‌ها مي‌رسيم‌. ج‌. براي‌ تشخيص‌ اينكه‌ سرعنوان‌ در كدام‌ مقوله‌ فهرست‌ درختي‌ قرار مي‌گيرد از شماره‌ها استفاده‌ مي‌كنيم‌. • فهرست‌ درختي‌14 مقوله‌ الف‌. وقتي‌ بخواهيم‌ درباره‌ هر سرعنوان‌ موضوعي‌ به‌ اطلاعات‌ جامعي‌ از نظر مقوله‌ موضوعي‌ دست‌ يابيم‌. مثل‌ پزشكان‌+ M01.526.485.810گروههاي‌ حرفه‌اي‌، سني‌ و غيره‌N02.350.759 تسهيلات‌، نيروي‌ انساني‌ و خدمات‌ ب‌. جاي‌ سرعنوان‌ را مشخص‌ كرده‌ و ارتباط‌ آن‌ با عامتر و خاصتر را مشخص‌ كنيم‌. مثال‌: پشه‌ مالاريا.ـ كتابي‌ در مورد پشه‌ها را بايد موضوع‌ عام‌تر بدهيم‌. ج‌. بررسي‌ پشتوانه‌ انتشاراتي‌ و موضوعاتي‌ كه‌ كمتر كار شده‌ است‌. • فهرست گردشی اگر واژه ای در هیچ یک از نمایه ها قابل ردیابی نبود با مراجعه به نمایه گردشی می توانیم تمامی کاربردهای واژه در اصطلاحنامه را تشخیص دهیم.

  23. اصطلاحنامه پزشکی فارسی • تقسيم‌هاي‌ فرعي‌(Sub Headings) • موضوعي‌Topical subheading • جغرافيايي‌ Geographic subheading • شكلي‌ Form subheading • زباني‌ Language subheading • ساختار یک سرعنوان موضوعی و ترتیب به کارگیری تقسیمهای فرعی: سرعنوان‌ ـ موضوعي‌ ـ جغرافيايي‌ ـ شكلي‌ ـ زباني‌

  24. اصطلاحنامه پزشکی فارسی • تقسيم‌هاي‌ فرعي‌....(ادامه): موضوعي • توضیحات ذیل تقسیمات فرعی موضوعی (انگلیسی به فارسی) که در بخش مربوط به تقسیمات فرعی آمده، برای فهرستنویسان نیز قابل استفاده است. • فهرستنویسان می توانند علاوه بر 82 تقسیم فرعی موضوعی که نمایه سازان برای اخص سازی مفاهیم از آن استفاده می کنند، شش تقسیم فرعی زیر را نیز که در فهرست تقسیمات فرعی موضوعی با ستاره مشخص شده است، به کار ببرند: • در نوزادی و کودکی • در نوجوانی • در بزرگسالی • در میانسالی • در پیری • در بارداری

  25. اصطلاحنامه پزشکی فارسی • تقسيم‌هاي‌ فرعي‌....(ادامه): جغرافیایی (پس‌ از موارد زير مي‌آيند) • سرعنوانهاي‌ موضوعي‌ يك‌ شاخه‌ موضوعي‌ يا تخصص‌ خاص‌ مثل‌: پزشكي‌، روانشناسي‌ • مانند: دندانپزشکی - گلستان • پس‌ از سرعنوانهاي‌ موضوعي‌ كه‌ تقسيم‌هاي‌ فرعي‌ موضوعي‌ زير را داشته‌ باشند: • آموزشي‌، • استانداردها، • اقتصاد، • پيشگيري‌ و كنترل‌، • تاريخ‌، • تهيه‌ و توزيع‌، • روند، • كاربرد، • مرگ‌ و مير، • نيروي‌ انساني‌، • همه‌گيري‌شناسي‌ • پس‌ از سرعنوانهايي‌ كه‌ تقسيم‌هاي‌ شكلي‌ زير را داشته‌ باشند: پيش‌ از تقسيم‌ فرعي‌ شكلي‌ قرار مي‌گيرد.آمارنامه‌ها، قوانين‌، راهنماها • مثال‌: سرطان‌ها ـ پيشگيري‌ و كنترل‌ ـ تهران‌ ـ نشريات‌ ادواري‌ یا مرگ و میر – هندوستان – آمارنامه ها

  26. اصطلاحنامه پزشکی فارسی • تقسيم‌هاي‌ فرعي‌....(ادامه): شکلی • براي‌ خاص‌ و مشخص‌كردن‌ شكل‌ مدارك‌به کار می روند. ‌ مانند: سرطان ها – پیشگیری و کنترل – نشریات ادواری سرطان ها – پیشگیری و کنترل – مواد دیداری و شنیداری

  27. اصطلاحنامه پزشکی فارسی • تقسيم‌هاي‌ فرعي‌....(ادامه): زبانی • فقط‌با سرعنوان موضوعی واژه‌نامه‌ها‌ يا سرعنوانهايي‌ كه‌ تقسيم‌هاي‌ فرعي‌شكلي‌ واژه‌نامه‌ها، عبارتها و واژه‌شناسي‌ را دارند، به کار می روند. • مثال: واژه نامه های پزشکی – فارسی

  28. اصطلاحنامه پزشکی فارسی • اسامی خاص • اسامي‌ خاص‌ مي‌توانند موضوع‌ قرار بگيرند و تقسيم‌ فرعي‌ شكلي‌ بگيرند. • مثل‌: شكسپير، ويليام‌؛ یا وزارت‌ علوم‌، تحقيقات‌ و فن‌آوري‌ • تقسيم‌ فرعي‌ موضوعي‌ نبايد بگيرند اما مي‌توان‌ آنها را با تقسيمهاي‌ فرعي‌ شكلی تركيب‌ كرد. • نکته مهم در موضوع قرار دادن اسامی خاص این است که باید حتما مستند شده و مورد استفاده قرار بگیرند

  29. اصطلاحنامه پزشکی فارسی • اصطلاحاتی که در اصطلاحنامه موجود نیستند • مش • متخصصان • سرعنوان موضوعی فارسی • اصطلاحنامه های دیگر • واژه نامه ها • موضوعات غیر پزشکی • روزآمدسازی اصطلاحنامه و پیشنهاد موضوع

  30. سرعنوانهای موضوعی کتابخانه ملی پزشکی آمریکا Medical Subject Headings (MeSH) http://www.nlm.nih.gov/mesh/meshhome.html

  31. Medical Subject Headings (MeSH)http://www.nlm.nih.gov/mesh/meshhome.html • مقدمه • نظامي‌ كه‌ كتابخانه‌ ملي‌ پزشكي‌ امريكا طراحي‌ نموده‌ براي‌ اختصاص‌ سرعنوان‌ها به‌ كتابها و مقالات‌ مجلات‌ علوم‌ پزشكي‌ • سرعنوان‌هاي‌ موضوعي‌ كنگره‌ در سال‌ 1914 ارائه‌ شد كه‌ براي‌ فهرستنويسي‌ منابع‌ پزشكي‌ كارايي‌ لازم‌ را ندارد. به‌ همين‌ خاطرمش‌ طراحي‌ شد. • اين‌ منبع‌ حالت‌ اصطلاحنامه‌ ـ سرعنوان‌ داشته‌ و براي‌ هر دو فعاليت‌ فهرستنويسي‌ و نمايه‌سازي‌ بكار مي‌رود • به‌ موضوعات‌ پزشكي‌ و علوم‌ وابسته‌ اختصاص‌ دارد. • برای مثال مفهوم‌ واژه‌Guilt يعني‌ گناه‌ در اخلاق‌، مذهب‌، علوم‌ اجتماعي‌ و روانشناسي‌ متفاوت‌ است‌.در مش‌ فقط‌ مفهوم‌ اين‌ واژه‌ از نظر روانشناسي‌ و علوم‌ رفتاري‌ مورد نظر قرار مي‌گيرد.

  32. Medical Subject Headings (MeSH)http://www.nlm.nih.gov/mesh/meshhome.html • تاریخچه • در دهة‌ 1940 فهرستنويسان‌ كتابخانه‌ ملي‌ پزشكي‌ آمريكا با الهام‌ از سرعنوانهاي‌ كنگره،‌ مستند موضوعي‌ به‌ صورت‌ برگه‌ راپديد آوردند. • در دهة‌ 1950، NLM از برگه‌هاي‌ مستند موضوعي‌، اصطلاحنامه‌ سرعنوانهاي‌ موضوعي‌ پزشكي‌ را ايجاد كرد. • اصطلاحنامة‌ سرعنوانهاي‌ موضوعي‌ پزشكي‌ هم‌ براي‌ فهرستنويسي‌ موضوعي‌ كتابها، مجلات‌ و منابع‌ ديداري‌ ـ شنيداري‌بكار مي‌رود هم‌ براي‌ نمايه‌سازي‌ مقالات‌ پزشكي‌

  33. Medical Subject Headings (MeSH)http://www.nlm.nih.gov/mesh/meshhome.html • کاربردهای مش • واژگان کنترل شده ای برای نمایه سازی مقاله های نشریه ایندکس مدیکوس • فهرست سرعنوانهای موضوعی برای فهرستنویسی موضوعی کتابها، نشریات ادواری و مواد دیداری – شنیداری کتابخانه های پزشکی • ابزار بازیابی اطلاعات پزشکی در نظامهای ذخیره و بازیابی مدلارز (Medlars: Medical Literatwre Analysis & Retvival System) و مدلاین (Medlars: Online) • یک منبع مرجع برای برای تعیین رابطه و سلسله مراتب موضوعات پزشکی

  34. Medical Subject Headings (MeSH)http://www.nlm.nih.gov/mesh/meshhome.html • ویرایشهای مختلف مش • مش عمومی یا مش ایندکس مدیکوس (Public MeSH) • بخش دوم شماره ژانویه(Index Medicus)IM در هرسال • اولین شماره درهم کرد سالانه IM • مش توضیح دار یا تحلیلی (Annotated MeSH)

  35. Medical Subject Headings (MeSH) • مش توضیح دار یا تحلیلی (ادامه...) • دارای یادداشتهای توضیحی است • مقدمه مفصلی دارد که بسیاری از مطالب لازم را توضیح داده است • برای استفاده فهرستنویسان، نمایه سازان و جستجوگران نظام Medline طراحی شده است • اطلاعاتی برای جستجوگران دارد که در مش عمومی موجود نیست • سه جلد مجزا دارد(به دلیل داشتن یادداشتها و مقدمه طولانی) • لیست الفبایی MeSh: Annotated Alphabetic List • نمایه درختی MeSh: Tree Structure • نمایه گردشی Permuted Medical Subject Headings

  36. Medical Subject Headings (MeSH) • مقوله های موضوعی مش در نمایه درختی (پوشش موضوعی) • Anatomy • Organisms • Diseases • Chemicals and Drugs • Analyitical,Diagnostic, and Therapeutic Techniques and Equipments • Psychiatry and Psychology • Biological Sciences • Physical Sciences • Anthropology, Education, Sociology, and Social Phenomena • Technology, Industry, Agriculture • Humanities • Information Science and Communications • Named Groups (Persons) • Health Care • Geographicals (Geographical Locations)

  37. Medical Subject Headings (MeSH) نمونه ای از یک پیشینه MeSH در محیط چاپی

  38. Medical Subject Headings (MeSH) • نمونه ای از یک پیشینه MeSH در محیط اینترنت

  39. Medical Subject Headings (MeSH) • ارجاعها • See نگاه کنیده به • تا سال 1975 فقط برای اصطلاحهای مترادف به کار می رفت • از سال 1975 به بعد برای ارجاع از مفهومی به مفهوم نزدیک، شکلهای گوناگون املایی و مخفف ها به کار رفت • علامت ارجاع متقابل آن (X) • مانند Birth controlSeeFamily planning • See relatedنگاه کنید به اصطلاح وابسته • ارجاع از اصطلاحی گزیده به اصطلاح گزیده دیگر که از نظر مفهوم با هم مرتبط هستند (ارجاع به اصطلاح وابسته مفهومی) • مانند Family planning See related Contraception • علامت ارجاع متقابل (XR)

  40. Medical Subject Headings (MeSH) • ارجاعها (ادامه...) • Consider alsoنیز نگاه کنید به • ارجاع به اصطلاحات هم ریشه است • در حقیقت ارجاع به اصطلاحی وابسته از نظر زبان شناختی است • این ارجاع از سال 1991 رواج پیدا کرده است • مانند Heart Consider also terms at Cardi & Myocardi

  41. Medical Subject Headings (MeSH) • ارجاعها (ادامه...) • See under نگاه کنید به اصطلاح کلی تر • این ارجاع دیگر به کار نمی رود • برای ارجاع از اصطلاحی خاص تر و انتخاب نشده به اصطلاحی عام تر و انتخاب شده به کار می رفت • تا سال 1991 به کار می رفت و بعد از آن منسوخ شد • این ارجاعها اکنون در قسمت تاریخچه اصطلاحها ذکر می شوند • مانند Perazine See under Phenothiazine

  42. Medical Subject Headings (MeSH) • تقسیم های فرعی (Subheadings or Qualifiers) • برای محدود کردن موضوع ها به کار می روند که چهار نوع هستند: • موضوعی Topical Subheadings • نوع انتشار Publication Types • جغرافیایی Geographic Subheadings • زبانی Language Subheahings

  43. Medical Subject Headings (MeSH) • تقسیم های فرعی (ادامه...) • تقسیم های فرعی موضوعی • برای محدود کردن اصطلاحها از نظر موضوعی به کار می روند • این تقسیم ها را نمی توان با هر سرعنوانی به کار برد بلکه باید در جلو آنها، شماره شاخه های درختی که مجاز به استفاده به همراه آنها هستند ذکر شده باشد • در متن با علامت (/) در جلو آنها مشخص شده اند مانند: /diet therapy • باید دقت داشت که بیش از سه سرعنوان فرعی موضوعی در زیر سرعنوان اصلی قابل اعمال نیست • در صورتی که بیش از سه سرعنوان فرعی قابل اعمال باشد باید سرعنوان اصلی بدون تقسیم فرعی موضوعی به کار برده شود

  44. Medical Subject Headings (MeSH) • تقسیم های فرعی (ادامه...) • تقسیم های فرعی نوع انتشار (شکلی) Publication types • برای محدود کردن سرعنوان از نظر شکل انتشار منبع ذکر می شود • تقسیم های نوع انتشار به دو دسته تقسیم می شوند: • PT-Genre Terms، كه‌ به‌ صورت‌ عام‌ بوده ، به‌ هيچ‌ سرعنواني‌ وصل‌ نشده‌ و به‌ صورت‌ مستقل‌ (در‌ فيلد 569) بكار مي‌روند. • PT-Scope Note، كه‌ توضیحاتی درباره چگونگی به کارگیری آنها آمده و مي‌توانند به‌ سرعنوان‌ها بچسبند(ص. I-132 مقدمه مش تحلیلی ویرایش 2002)

  45. Medical Subject Headings (MeSH) • تقسیم های فرعی (ادامه...) • تقسيمهاي‌ جغرافيايي‌ • این تقسیمها قبلا با محدودیتهایی به کار می رفت اما از سال‌ 1999 به‌ بعد تقسيمات‌ جغرافيايي‌ با هر سرعنواني‌ مي‌توانند بكار روند. • اينها در رده‌ Z فهرست‌ درختي‌ ليست‌ شده‌اند و در ليست‌ الفبايي‌ وجود دارند. • اينها را براي‌ نمايه‌سازي‌ ايندكس مديكوس‌ بكار نمي‌برند اما براي‌ جستجو در مدلاين‌ استفاده‌ مي‌شوند.

  46. Medical Subject Headings (MeSH) • تقسیم های فرعی (ادامه...) • تقسیم های فرعی زباني‌: • تقسيم‌ فرعي‌ زباني‌ در نظام‌ Locator Plus چون‌ فيلد مارك‌ زبان‌ یعنی فیلد 041را دارد در فيلد موضوع‌ و جزئي‌ از موضوع‌ به‌ عنوان‌تقسيم‌ فرعی ذکر نمی شود. • با تقسيمات‌ نوع‌ انتشارات‌ زير Phrases و Encyclopedias و Dictionary Terminology مي‌توان‌ تقسيم‌ فرعي‌ زبان‌ را بكاربرد. • بايد از ليستهاي‌ زبان‌ در سرعنوانهاي ویرایش‌ قبلي‌ استفاده‌ كرد.

  47. Medical Subject Headings (MeSH) • تقسیم های فرعی (ادامه...) • نکته • با هر سرعنوان‌ تنها 3 تقسيم‌ فرعي‌ موضوعي‌ مي‌توان‌ بكار برد و در صورتيكه‌ لازم باشد بيشتر از سه تقسیم استفاده شود، بايد با مراجعه‌ به‌سلسله‌مراتب‌ تقسيمات‌ فرعي‌ موضوعي‌ (مقدمه مش) يك‌ تقسيم‌ فرعي‌ عامتر براي‌ آن‌ انتخاب‌ كرد. • مگر در موارد استثنايي‌ بتوان‌ بيشتر از 3 تقسيم‌ فرعي‌ موضوعي‌ بكار برد و آن در صورتی است که ارتباطی با هم نداشته باشند. (مقدمه مش)

  48. Medical Subject Headings (MeSH) سرعنوانهایی که در فهرستنویسی به کار نمی روند • گروهي‌ از سرعنوانهاي‌ كلي‌ و عمده‌ • اين‌ گروه‌ با عبارت‌ CAtaLOG: do not use مشخص‌ مي‌شوند. • فهرستنويسان‌ بايد عبارات‌ و سرعنوانهاي‌ خاص‌تر يا معادل‌ براي‌ اينها بكار برند. • مانند نوشيدني‌هاFood and Beverages 2. گروهي‌ از نشانهاي‌ موضوعي‌ (Check Tags) كه‌ در ص‌. I-6 مقدمه‌ ليست‌ شده‌اند. (مانند Animal) • اين‌ گروه‌ با توضيح‌ Check tags Only در جلو سرعنوان‌ مشخص‌ مي‌شوند. 3. تنالگانها: • اين‌ گروه‌ با عبارت‌ CATALOG: use NAF entry مشخص‌ مي‌شوند. • Name Authority File NAF • فهرستنويسان‌ بايد از فايل‌ مستند تنالگانهای خود استفاده‌ كنند. • مثل‌: National Library of Medicines

  49. Medical Subject Headings (MeSH) • نشانه ها و علائم در مش • علامت (+): که در جلوي‌ شماره‌هاي‌ درخت‌ می آید و نشانگر وجود تقسيمات‌ فرعي‌ جزئي‌تر و بيشتر در ساختار درختي‌ است. • علامت(): که نشانگر وجود تقسيمات‌ فرعي‌ فراوان‌ در فهرست‌ درختي‌ در زير اين‌ موضوع‌ است‌. مانند: Reproductive and urinary physiology • یادداشتهای زیر هر سرعنوان در مش • يادداشتهاي‌ نمايه‌سازي‌ و فهرستنويسي‌ • يادداشتهاي‌ تاريخچه‌ • يادداشتهاي‌ جستجوي‌ پيوسته‌ (Online notes) • يادداشتهاي‌ جستجو For Search

  50. Medical Subject Headings (MeSH) • ارجاع های توصیفی زیر هر سرعنوان • ارجاع‌ به‌ دستنامه‌ نمايه‌سازي‌Indexing Manual • اين‌ دستنامه‌ در سال‌ 1983 منتشر شده‌ و هرساله‌ ضميمه‌هاي‌ سالانه‌ آن‌ منتشر مي‌شود.مثل‌ ارجاع‌ زير سرعنوان‌Animals و animal diseases • ارجاع‌ به‌ نشريه‌ يادداشت‌ فني‌Technical Note (TN) • اين‌ نشريه‌ نيز به‌ عنوان‌ بخشي‌ از NLM Technical منتشر شده‌ و در اختيار نمايه‌سازان‌ قرار مي‌گيرد.مانند سرعنوان‌Domestic و Animals با عبارت‌ 146 TN شماره‌ بولتن‌ مربوطه‌ است‌. ضمیمه های گذشته مش که اکنون منتشر نمی شوند

More Related