Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας και Προληπτική Ιατρική

1. Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας και Προληπτική Ιατρική Δρ. Παν. Ανδριόπουλος Επιμελητής Β’ Κ.Υ.Γυθείου Διδάσκων ΠΔ 407/80 Τμήμα Νοσηλευτικής Παν. Πελοποννήσου

2. Claude Bernard και η «Εισαγωγή στην μελέτη της πειραματικής ιατρικής» 1865 • Τα βιολογικά φαινόμενα μπορούν να αναχθούν σε διεργασίες που συμβαίνουν σε μοριακό και γονιδιακό επίπεδο • Η «θετικιστική» στροφή της ιατρικής και τα σύγχρονα «θαύματα» της ιατρικής επιστήμης

3. Ιπποκράτης «Περί αέρων υδάτων τόπων» • Μελέτη των κλιματικών, γεωγραφικών χαρακτηριστικών και υδάτων των διαφόρων τόπων και πόλεων που οδηγεί στην πρόβλεψη των νοσημάτων που παρουσιάζονται ανά περιοχή

4. James Lind • Θεραπευτικό πείραμα με εσπεριδοειδή για την θεραπεία του σκορβούτου 1747 • 1753 «A treatise of the scurvy» • 1794 αποδοχή του εγχειρήματος

5. Edward Jenner • Η υιοθέτηση του δαμαλισμού για την προστασία από την ευλογιά 1796 – 100 χρόνια προ της ιολογίας

6. Ignaz Semmelweis • Η πρόληψη του επιλόχειου πυρετού και η δραματική μείωση της θνησιμότητας 1846

7. John Snow • Οι έρευνές του στην μελέτη των επιδημιών χολέρας στο Λονδίνο και η ανάπτυξη της επιδημιολογίας • Η υιοθέτηση των «spot maps»στην μελέτη των επιδημιών

8. Η μείωση των θανάτων από φυματίωση προ και μετά αντιβιοτικών Public Health Nihilism vs Pragmatism: History, Politics, and the Control of Tuberculosis A.L. Fairchild, G. M. Oppenheimer. American Journal of Public Health, July 1998, Vol. 88, No. 7

9. Τι είναι πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας ; Από το 1961 μέχρι και σήμερα η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας έχει ορισθεί ποικιλοτρόπως: Η πρωτοβάθμια φροντίδα ορίζεται από τις δραστηριότητές της: π.χ. η θεραπεία ή η ανακούφιση από συνήθεις ασθένειες και χρόνιες καταστάσεις Η πρωτοβάθμια φροντίδα ορίζεται από τον χώρο άσκησής της: το σημείο εισόδου στο σύστημα, σύστημα που περιλαμβάνει δευτεροβάθμια φροντίδα («κοινοτικά» ή νομαρχιακά νοσοκομεία) και τριτοβάθμια φροντίδα (μεγάλα νοσοκομεία και εκπαιδευτικά κέντρα) Fry, 1980. Περιπατητικοί vs νοσηλευόμενοι ασθενείς Η πρωτοβάθμια φροντίδα ορίζεται ως προσβάσιμη, συντονισμένη, συνεχής και πολύπλευρη φροντίδα

10. Η πρωτοβάθμια φροντίδα περιγράφει τις δραστηριότητες ενός επαγγελματία υγείας που αποτελεί τον πρώτο που θα συμβουλευθούνόλοι οι ασθενείς για οποιοδήποτε πρόβλημά τουςσε βάθος χρόνου. Ασθενείς κάθε ηλικίας, φύλου, εθνικότητας κοινωνικοοικονομικού επιπέδου, ασθενείς είτε που θέλουν να διατηρήσουν ένα ικανοποιητικό επίπεδο υγείας και ασθενείς με πολλαπλά προβλήματα Που ασκείται και από ποιον σήμερα στην χώρα μας;

11. Δίκτυο ιδιωτών ιατρών • Κέντρα υγείας • Εξωτερικά ιατρεία νοσοκομείων • Ιατρούς ασφαλιστικών ταμείων • Η «Κερκόπορτα» του Εθνικού Συστήματος Υγείας

12. Είδη πρόληψης Πρωτογενής πρόληψη: Αποφυγή της νόσου. Μέτρα σε γενικό πληθυσμό Δευτερογενής πρόληψη: Πρώιμη διάγνωση της νόσου με στόχο την αποτροπή εξέλιξής της και εμφάνισης συμπτωμάτων Τριτογενής πρόληψη: Αντιμετώπιση των συνεπειών μιας ήδη εγκατεστημένης νόσου με στόχο την αποκατάσταση της λειτουργίας και αποφυγής ή ελαχιστοποίησης των επιπλοκών Καθολική πρόληψη: αφορά σε ολόκληρο τον πληθυσμό (εθνικό ή τοπικό επίπεδο). Όλα τα άτομα χωρίς διαλογή ενημερώνονται για την πρόληψη του προβλήματος Επιλεκτική πρόληψη: Εστίαση σε ομάδες υψηλού κινδύνου. Εξειδικευμένη πρόληψη: περιλαμβάνει διαδικασία διαλογής για την αναγνώριση ατόμων που εμφανίζουν πρώιμα συμπτώματα Περιβαλλοντική πρόληψη: κανονισμοί από διοικητικές υπηρεσίες σε εξωϊατρικό περιβάλλον

13. Καρδιαγγειακά συμβάματα HIV/AIDS 5 Pulmonary disease 7 Injuries 9 Cancer 13 Infectious and parasitic diseases 19 Cardiovascular disease* 29 0 5 10 15 20 25 30 Percentage of total deaths in 2002 * Στεφανιαία νόσος, καρδιαγγειακή νόσος, υπερτασική καρδιοπάθεια, φλεγμονώδης και ρευματική καρδιοπάθεια 1. The World Health Report 2004. WHO Geneva, 2004. Available at: http://www.who.int/whr/2004/en/. Accessed January 2006.

14. Παράγοντες κινδύνου καρδιαγγειακών συμβαμάτων Τροποποιήσιμοι • Δυσλιπιδαιμία (Αυξημένη LDL Χαμηλή HDL Αυξημένα TGs) • Κάπνισμα • Υπέρταση • ΣΔ και Διαταραγμένη ανοχή στην γλυκόζη • Παχυσαρκία • Διαιτητικοί παράγοντες • Θρομβογόνοι παράγοντες • Καθιστική ζωή • Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες • Μη τροποποιήσιμοι • Φύλο • Ηλικία • Οικογενειακό ιστορικό • Ιστορικό αθηρωμάτωσης • Εθνικότητα

16. Το γράφημα χαμηλού κινδύνου θα πρέπει να χρησιμοποιείται σε Βέλγιο, Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Ελβετία και Πορτογαλία, το γράφημα υψηλού κινδύνου στις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες Figure 2. The new European Risk Chart based on SCORE data. For low CVD risk regions based on total cholesterol. Conroy et al, Eur Heart J, 2003, 24:987-1003

17. Παράγοντες κινδύνου καρδιαγγειακών συμβαμάτων Ελληνική interactive έκδοση: http://www.heartscore.org/greece/Pages/Welcome.aspx European Society of Cardiology

18. Σακχαρώδης διαβήτης Πότε διενεργούμε προσυμπτωματικό έλεγχο; 1.Οικογενειακό ιστορικό 2. Υπέρταση 3. Δυσλιπιδαιμία (↑↑ τριγλυκερίδια ↓↓ HDL) 4. Παχυσαρκία 5. Φυλές υψηλού κινδύνου 6. Παλαιότερο ιστορικό διαταραγμένης ανοχής 7. Διαβήτης κύησης και υπέρβαρο νεογνό 8. Καρδιαγγειακή νόσος 9. Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών 10. Καθιστική ζωή American Diabetes Association

19. Σακχαρώδης διαβήτης Παρακολούθηση διαβητικού ασθενούς 1. Αρτηριακή πίεση σε κάθε επίσκεψη 2. HbA1c ανά τρίμηνο ή εξάμηνο 3. Εξέταση ούρων και μικροαλβουμινουρία εξάμηνο ή έτος 4. Λιπιδαιμικό προφίλ ανά εξάμηνο ή έτος 5. Οφθαλμοσκόπηση ανά εξάμηνο ή έτος 6. Νευρολογική εξέταση και εξέταση κάτω άκρων ανά εξάμηνο ή έτος

20. Σακχαρώδης διαβήτης • 67% των διαβητικών πεθαίνουν από καρδιαγγειακά νοσήματα • Ποια είναι η ιδανική θεραπεία και οι θεραπευτικοί στόχοι στους διαβητικούς ασθενείς (ειδικά τύπου ΙΙ); • ΑΠ <130/85, ΤRI <150, Total CHOL<200, LDL<100 ή <70 σε καρδιαγγειακούς ασθενείς • HbA1C : <7% ή <6.5% ?

21. Σακχαρώδης διαβήτης • Glucose Control and Vascular Complications in Veterans with Type 2 Diabetes.Duckworth W., Abraira C., Moritz T., Reda D., Emanuele N., Reaven P. D., Zieve F. J., Marks J., Davis S. N., Hayward R., Warren S. R., Goldman S., McCarren M., Vitek M. E., Henderson W. G., Huang G. D., the VADT InvestigatorsN Engl J Med 2009; 360:129-139, Jan 8, 2009 • Long-Term Follow-up after Tight Control of Blood Pressure in Type 2 Diabetes. Holman R. R., Paul S. K., Bethel M. A., Neil H. A. W., Matthews D. R. N Engl J Med 2008; 359:1565-1576, Oct 9, 2008; • 10-Year Follow-up of Intensive Glucose Control in Type 2 Diabetes. Holman R. R., Paul S. K., Bethel M. A., Matthews D. R., Neil H. A. W. N Engl J Med 2008; 359:1577-1589, Oct 9, 2008 • Effects of Intensive Glucose Lowering in Type 2 Diabetes. The Action to Control Cardiovascular Risk in Diabetes Study Group. N Engl J Med 2008; 358:2545-2559, Jun 12, 2008 • Intensive Blood Glucose Control and Vascular Outcomes in Patients with Type 2 Diabetes. The ADVANCE Collaborative Group. N Engl J Med 2008; 358:2560-2572, Jun 12, 2008 • Και μια σειρά από άρθρα σύνταξης για τις μελέτες αυτές

22. ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΙ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ Β. Μπενέτου, Ε. Πετρίδου 2008

23. Πρόληψη λοιμωδών νοσημάτων Ι. Επιβεβαίωση της διάγνωσης και αναζήτηση πρόσθετων περιπτώσεων ΙΙ. Επιβεβαίωση της ύπαρξης επιδημίας ΙΙΙ. Αποτύπωση των περιγραφικών χαρακτηριστικών των κρουσμάτων IV. Αποτύπωση των περιγραφικών χαρακτηριστικών του εκτιθέμενου πληθυσμού V. Εκτέλεση των απαραίτητων μικροβιολογικών και ανοσολογικών προσδιορισμών VI. Διερεύνησητων υποδόχων των λοιμωδών παραγόντων και των αγωγών της μόλυνσης VII. Μελέτη των συνθηκών του περιβάλλοντος κατά τον χρόνο της επιδημικής έκρηξης VIII. Διαμόρφωση, έλεγχος και επαλήθευση της υπόθεσης για την φύση και τα χαρακτηριστικά της επιδημίας Σύγχρονη Επιδημιολογία. Τριχόπουλος 1983

24. Πρόληψη κακοηθειών • Προσυμπτωματικός έλεγχος καρκίνου μαστού • Φυσική εξέταση • Κάθε έτος μετά τα 40 • Μαστογραφία • Κάθε έτος μετά τα 40 (American Cancer Society) • Κάθε 1-2 έτη μεταξύ 50-69 και 1-3 μεταξύ 70-89 (United States Preventive Task Force)

25. Πρόληψη κακοηθειών • Προσυμπτωματικός έλεγχος καρκίνου παχέως εντέρου • Ανίχνευση αίματος (FOBT) • Κάθε έτος μετά τα 50 • Κολονοσκόπηση • Κάθε 5 έτη μετά τα 50 (American Cancer Society)

26. Πρόληψη κακοηθειών • Προσυμπτωματικός έλεγχος καρκίνου τραχήλου μήτρας • Τεστ Παπανικολάου Κολπική εξέταση • Κάθε έτος με την έναρξη σχέσεων • Μετά τα 65? • Εμβολιασμός

27. Πρόληψη κακοηθειών • Προσυμπτωματικός έλεγχος καρκίνου προστάτη • Ετήσια εξέταση με PSA • Κάθε έτος μετά τα 50 • Screening and Prostate-Cancer Mortality in a Randomized European Study. Schroder FH, Hugosson J, Roobol MJ, et al.N Engl J Med 360:1320, March 26, 2009 • Mortality Results from a Randomized Prostate-Cancer Screening Trial.Andriole GL, Grubb RL 3rd, Buys SS, et al. N Engl J Med 360:1310, March 26, 2009

28. Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα • HIV λοίμωξη • HBV και HCV • Ερπητικές λοιμώξεις • Λοιπά σύνδρομα

29. Παρεμβάσεις σε ζητήματα δημόσιας υγείας • Διαχείριση αποβλήτων • Εφαρμογή οδηγιών για την λειτουργία οργανισμών που προσφέρουν υπηρεσίες οι οποίες αφορούν σε θέματα ανθρώπινης διαβίωσης

30. Κάπνισμα και στρατηγικές διακοπής Το κάπνισμα θεωρείται: Χρόνια νόσος Εξάρτηση Ότι μπορεί να αντιμετωπιστεί Χρειάζεται ιατρική παρέμβαση Λόγω υποτροπών απαιτείται συνεχής και επαναλαμβανόμενη αντιμετώπιση με κινητοποίηση ιατρών και καπνιστών

31. Κάπνισμα και στρατηγικές διακοπής • Μη φαρμακολογικές • Ατομική θέληση • Συμβουλευτική • Υποστήριξη από ιατρό • Θεραπεία συμπεριφοράς • Ύπνωση • Βελονισμός • Φαρμακολογικές • Θεραπεία υποκατάστασης με νικοτίνη (NRT) • Bupropion HCl SR • Βαρενικλίνη

32. Κάπνισμα και στρατηγικές διακοπής

33. Περιοδική εξέταση υγείας

35. Άχαρα συμπεράσματα • Πόσα από όλα αυτά γίνονται σήμερα στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας; • Όσα γίνονται από ποιους και πόσους γίνονται; • Αυτοί που ολοκληρώνουν κάποια από αυτά τι καταγράφουν και που; • Από όσα καταγράφονται τι είναι προσβάσιμο στον ασθενή και σε κάποιον που θα ασχοληθεί με το πρόβλημά του σε δευτεροβάθμιο ή τριτοβάθμιο επίπεδο;

36. Άχαρα συμπεράσματα • Υπάρχει δυνατότητα λειτουργίας της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας στην χώρα μας; • Υπάρχει δυνατότητα νομικού πλαισίου που θα οριοθετήσει τον τρόπο λειτουργίας; • Υπάρχει σύστημα υγείας χωρίς πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας;

39. Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας και Προληπτική Ιατρική Ευχαριστώ για την προσοχή σας