1 / 67

ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΙΟΝΤΙΖΟΥΣΩΝ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΩΝ

Διεθνής Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας. ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΙΟΝΤΙΖΟΥΣΩΝ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΩΝ. Επιμέλεια - Παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου Φυσικός. Στόχοι. Οι μαθητές/τριες αναμένεται:

gates
Download Presentation

ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΙΟΝΤΙΖΟΥΣΩΝ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΩΝ

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Διεθνής Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΙΟΝΤΙΖΟΥΣΩΝ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΩΝ Επιμέλεια - Παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου Φυσικός

  2. Στόχοι • Οι μαθητές/τριες αναμένεται: • να εξοικειωθούν με τους μηχανισμούς των διαφόρων τύπων βιολογικών επιπτώσεων μετά από έκθεση σε ιοντίζουσα ακτινοβολία • να εξοικειωθούν με τα αποτελέσματα των επιδημιολογικών μελετών του πληθυσμού που εκτίθεται σε ιοντίζουσα ακτινοβολία. • να γνωρίζουν τα μοντέλα που χρησιμοποιούνται για να προκύψουν οι συντελεστές κινδύνου για την εκτίμηση της βλάβης. Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  3. Περιεχόμενα  Βασικές έννοιες, κυτταρικές επιδράσεις  Στοχαστικά αποτελέσματα  Στοχαστικές συνέπειες  Επιδράσεις στο έμβρυο  Εκτιμήσεις κινδύνου Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  4. Διεθνής Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας Βιολογικές Επιπτώσεις Βασικές Έννοιες Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  5. Πρώιμες Παρατηρήσεις σχετικά με τις επιπτώσεις της ιοντίζουσας ακτινοβολίας • 1895 Ανακαλύφθηκαν οι ακτίνες Χ από τον Roentgen • 1896 Αναφέρθηκαν τα πρώτα εγκαύματα του δέρματος • 1896 Η πρώτη χρήση των ακτίνων Χ στη θεραπεία του καρκίνου • 1896 Becquerel: Ανακάλυψη της ραδιενέργειας • 1897 Αναφέρθηκαν οι πρώτες περιπτώσεις βλάβης του δέρματος • 1902 Η πρώτη αναφορά για πρόκληση καρκίνου από ακτίνες-x • 1911 Η πρώτη αναφορά για λευχαιμία στον άνθρωπο και καρκίνο του πνεύμονα από επαγγελματική έκθεση • 1911 Αναφέρθηκαν στη Γερμανία 94 περιπτώσεις καρκίνου (οι 50 είναι ακτινολόγοι) Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  6. Οι επιπτώσεις της έκθεσης σε ακτινοβολία • Οι πληροφορίες προέρχονται από: • μελέτες σε ανθρώπους (επιδημιολογία) • μελέτες σε ζώα και φυτά (πειραματική ραδιοβιολογία) • μελέτες στα κύτταρα και τα συστατικά τους (κυτταρική και μοριακή βιολογία) • Το κλειδί στην κατανόηση των επιπτώσεων της ακτινοβολίας στην υγεία είναι η διασταύρωση αυτών των πηγών πληροφορίας. Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  7. Η έκθεση στην ακτινοβολία επιδρά στο κέντρο της ζωής: το κύτταρο. Χρωμοσώματα Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  8. Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  9. Ο κρίσιμος στόχος: DNA Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  10. Αλληλεπίδραση της ιοντίζουσας ακτινοβολίας με το DNA DIRECT ACTION INDIRECT ACTION Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  11. Βλάβη στο DNA Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  12. Η έκθεση του κυττάρου Καμία μεταβολή Η ακτινοβολία κτυπάει τον πυρήνα του κυττάρου! Μετάλλαξη DNA Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  13. Αποτελέσματα μετά την έκθεση του κυττάρου Βιώσιμο κύτταρο Η μετάλλαξη επιδιορθώνεται Μη βιώσιμο κύτταρο Κυτταρικός θάνατος Καρκίνος; Μετάλλαξη του DNA Βιώσιμο αλλά μεταλλαγμένο κύτταρο Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  14. Πώς επιδιορθώνεται το DNA; Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  15. Τροποποιημένη βάση Το ένζυμοΓλυκοσυλάση αναγνωρίζει τη βλάβη και απελευθερώνει τη βάση Η AP-ενδονουκλεάσηδημιουργείτομή και απελευθερώνει την υπόλοιπη ζάχαρη ΗDNA-πολυμεράσηγεμίζει το κενό που δημιουργείται αλλά η εγκοπή παραμένει ΗDNA λιγάσησφραγίζει την εγκοπή. Η επιδιόρθωση έχει ολοκληρωθεί. Το DNA έχει επιδιορθωθεί χωρίς απώλεια γενετικής πληροφορίας Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  16. Επιδιόρθωση Το ανθρώπινο σώμα αποτελείται από περίπου 1014κύτταρα. Απορρόφηση δόσης περίπου ίση με 1 mGy το χρόνο (φυσικές πηγές) θα προκαλέσει περίπου 1016ιοντισμούς, που σημαίνει 100 ιοντισμούς ανά κύτταρο μέσα στο ανθρώπινο σώμα. Εάν θεωρήσουμε ότι η μάζα του DNA είναι το 1% της μάζας του κυττάρου, το αποτέλεσμα θα είναι ένας ιοντισμός το χρόνο στο μόριο του DNA κάθε κυττάρου του ανθρώπινου σώματος. Συγκεκριμένα ένζυμα ελέγχουν το DNA και αρχίζουν τη διαδικασία επιδιόρθωσης. Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  17. … τάξη μεγέθους • 999 από τις 1000 βλάβες επιδιορθώνονται • 999 από τα 1000 κατεστραμμένα κύτταρα πεθαίνουν (αυτό δεν είναι μεγάλο πρόβλημα καθώς εκατομμύρια κύτταρα πεθαίνουν κάθε μέρα σε κάθε άνθρωπο) • πολλά κύτταρα μπορούν να επιβιώνουν με τη βλάβη (θα μπορούσαν να μεταλλαχθούν) Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  18. Κυτταρικός θάνατοςΑκτινοευαισθησία • RS = Πιθανότητα ενός κυττάρου, ιστού ή οργάνου ανά μονάδα δόσης να υποφέρει από κάποια επίπτωση. • Bergonie and Tribondeau (1906): “ ΝΟΜΟΙ RS”: Η RS θα είναι μεγαλύτερη εάν το κύτταρο: • Είναι πολύ μιτωτικό. • Δεν είναι διαφοροποιημένο. Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  19. ΑΚΤΙΝΟΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  20. Βιολογικές Επιπτώσεις σε Κυτταρικό Επίπεδο Οι κυτταρικές επιπτώσεις της ιοντίζουσας ακτινοβολίας μελετώνται με τις καμπύλες κυτταρικής επιβίωσης Πιθανοί μηχανισμοί κυτταρικού θανάτου: • Φυσικός θάνατος • Λειτουργικός θάνατος • Θάνατος κατά τη μεσόφαση • Μιτωτική καθυστέρηση • αναπαραγωγική αποτυχία Εκθετική n = στόχοι % κύτταρα που επιβιώνουν (ημιλογαριθμική) 100% Dq (κατώφλι) D0 (ακτινοευαισθησία) Δόση Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  21. Παράγοντες που επηρεάζουν την Ακτινοευαισθησία • Φυσικοί • LET (Γραμμική Μεταβίβαση Ενέργειας):  RS • Ρυθμός Δόσης:  RS • Θερμοκρασία RS • Χημικοί • Αύξηση RS: ΟΞΥΓΟΝΟ, κυτταροτοξικά φάρμακα.. • Μείωση RS: ΘΕΙΟ (cys, κυστεαμίνη…) • Βιολογικοί • Κατάσταση κύκλου: •  RS: G2, M •  RS: S • Επιδιόρθωση βλάβης (υπο-θανατηφόρα βλάβη μπορεί να επισκευαστεί π.χ. κλασματοποιημένη δόση) % κύτταρα που επιβιώνουν  LET  LET G0 M G2 G1 S Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  22. Επιβίωση ΚυττάρουΠοιότητα Ακτινοβολίας Μικρή LET Ποσοστό που επιβιώνει Μικρή LET Μεγάλη LET Μεγάλη LET Απορροφούμενη Δόση Η LET (Γραμμική Μεταβίβαση Ενέργειας) είναι το ποσό της ενέργειας (MeV) που ένα σωματίδιο θα χάσει καθώς διανύει συγκεκριμένη απόσταση (m) μέσα σε ένα υλικό. Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  23. Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΩΝ ΙΟΝΤΙΣΜΕΝΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ Η εικόνα των κυττάρων μετά την επίδραση απορροφούμενης δόσης 10 mGy (1 rad). Διάμετρος κυττάρου ~5μm 1 MeV Ακτινοβολία Γάμμα ~ 150 ζεύγη ιόντων σε τυχαία διάταξη. Η εικόνα όλων των άλλων κυττάρων είναι παρόμοια. 1 MeV Νετρόνια ~ 6500 ζεύγη ιόντων σε γραμμική διάταξη. Αυτό εμφανίζεται στο 2% των κυττάρων. Το 98% των κυττάρων δε λαμβάνουν ενέργεια. Προσαρμογή από: Marco Zaider (2000) Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  24. Βιολογικές Επιπτώσεις Άμεσα αποτελέσματα Έμμεσα αποτελέσματα Επιδιόρθωση Πρωτογενής βλάβη Κυτταρικός θάνατος Τροποποιημένο κύτταρο Βλάβη στο όργανο Σωματικά κύτταρα Γεννητικά κύτταρα Θάνατος του οργανισμού Καρκίνος Λευχαιμία Κληρονομικές επιπτώσεις Στοχαστικές επιπτώσεις Ντετερμινιστικές επιπτώσεις Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  25. Χρονοδιάγραμμα των γεγονότων που αφορά στις επιπτώσεις της ακτινοβολίας Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  26. Διεθνής Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας Βιολογικές Επιπτώσεις Ντετερμινιστικές Επιπτώσεις Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  27. Επιπτώσεις του Κυτταρικού θανάτου Πιθανότητα θανάτου 100% Δόση(mSv) D Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  28. Ντετερμινιστικές Επιπτώσεις 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ΔΡΙΜΥΤΗΤΑ Πιο ακτινοευαίσθητο άτομο Πιο ακτινοανθεκτικό άτομο Κατώφλι διάγνωσης ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ Κατώφλι δόσης ΑΠΟΡΡΟΦΟΥΜΕΝΗ ΔΟΣΗ Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  29. ΔΟΣΕΙΣ ΚΑΤΩΦΛΙΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΝΤΕΤΕΡΜΙΝΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Δριμύτητα δόση κατώφλι • Καταρράκτης στο φακό του ματιού 0.5 Gy • Μόνιμη στειρότητα • άντρες 3.5-6 Gy • γυναίκες 2.5-6 Gy • Προσωρινή στειρότητα • άντρες 0.15 Gy • γυναίκες 0.6 Gy Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  30. Επιπτώσεις στο Δέρμα ΕΠΙΔΕΡΜΙΔΑ • Σύμφωνα με τους RS laws (Bergonie και Tribondeau), τα περισσότερα RS κύτταρα είναι εκείνα από το βασικό στρώμα της επιδερμίδας. • Οι επιπτώσεις είναι: • Ερύθημα: 1-24 ώρες μετά την ακτινοβόληση περίπου 3-5 Gy • Αλωπεκία: 5 Gy είναι αναστρέψιμη. 20 Gy είναι μη αναστρέψιμη. • Μελάγχρωση: Αναστρέψιμη, εμφανίζεται 8 ημέρες μετά την ακτινοβόληση. • Υγρή ή ξηρή απολέπιση: διαβάλλει επιδερμική υποπλασία (δόση περίπου 20 Gy). • Καθυστερημένες αντιδράσεις: τελαγγειεκτασία, ίνωση. Ιστολογική άποψη του δέρματος: Από το: “Atlas de Histologia...”. J. Boya Στρωματικά κύτταρα, ιδιαίτερα μιτωτικά, μερικά από αυτά με μελανίνη, υπεύθυνη της μελάγχρωσης. Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  31. Επιπτώσεις στο Δέρμα Βλάβες του δέρματος από την παρατεταμένη ακτινοσκοπική Έκθεση. Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  32. Επιπτώσεις στο Δέρμα Με τη χρήση αθωράκιστων συριγγών και φιαλιδίων που περιέχουν ραδιενεργό υλικό, η δόση κατωφλίου στο δέρμα θα ληφθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα. Παράδειγμα: Ο ρυθμός δόσης στην επιφάνεια ενός φιαλιδίου που περιέχει 30 GBq Tc99m είναι της τάξης των 2 Gy/h πράγμα που σημαίνει ότι η δόση κατωφλίου θα ληφθεί μετά από 2 ώρες έκθεσης. Αυτό αντιστοιχεί σε 36 s ανά εργάσιμη ημέρα σε ένα έτος. Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  33. Επιπτώσεις στο Δέρμα Παράδειγμα: Μετά από μια εξωαγγειακή ένεση των 500 MBq του ραδιοφαρμάκου Tc99m, η τοπικά απορροφώμενη δόση στην περιοχή της ένεσης θα μπορούσε να φτάνει τα 5-20 Gy! Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  34. Επιπτώσεις στο Μάτι • Ο φακός του ματιού είναι εξαιρετικά RS. • Η πήξη των πρωτεϊνών παρουσιάζεται με δόσεις μεγαλύτερες των 2 Gy. • Υπάρχουν 2 βασικές επιπτώσεις: Ιστολογική άποψη του ματιού: Σύντομη έκθεση, Sv Επίπτωση Sv/έτος για πολλά έτη Ανιχνεύσιμες σκιάσεις > 0.1 0.5-2.0 Διαταραχές της όρασης (καταρράκτης) 5.0 > 0.15 Από το : “Atlas de Histologia...”. J. Boya Ο φακός του ματιού είναι εξαιρετικά RS. Η Διεθνής Επιτροπή Ακτινολογικής Προστασίας (ICRP) δήλωσε το 2011 ότι το όριο για τις αντιδράσεις των ιστών στο φακό του ματιού είναι 0,5 Gy. Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  35. Βλάβες στο Μάτι Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  36. Θανατηφόρος Δόση 50/30 • Είναι μια έκφραση της τοις εκατό θανατηφόρου δόσης ως συνάρτηση του χρόνου. • Σημαίνει: "δόση η οποία θα μπορούσε να προκαλέσει το θάνατο στο 50% του πληθυσμού σε 30 ημέρες". • Η τιμή της για τους ανθρώπους είναι περίπου 2-3 ​​Gy για την ακτινοβόληση ολόκληρου του σώματος. Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  37. Ολόσωμη Έκθεση Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  38. Ολόσωμη Έκθεση Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  39. Διεθνής Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας Βιολογικές Επιπτώσεις Στοχαστικές Επιπτώσεις Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  40. Στοχαστικές Επιπτώσεις Ιοντίζουσας Ακτινοβολίας Περιστατικά λευχαιμίας ανά 100000 Εκτεθειμένος πληθυσμός μέσασε 2000m Μη εκτεθειμένος πληθυσμός (Χιροσίμα) Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  41. Στοχαστικές Επιπτώσεις Ιοντίζουσας Ακτινοβολίας Επιπτώσεις στην υγεία από το ατύχημα του Τσέρνομπιλ Διαγνώστηκαν 1800 παιδιά με καρκίνο του θυροειδούς (1998). Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  42. Στοχαστικές Επιπτώσεις Ιοντίζουσας Ακτινοβολίας Καρκίνοι του θυροειδούς που διαγνώστηκαν έως το 1998 σε παιδιά που ήταν 0 -17 ετών κατά την περίοδο του ατυχήματος του Τσέρνομπιλ Αριθμός Έτος Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  43. Γενετικές Επιπτώσεις Frequency (%) 10 5 0 10 20 30 40 Απορροφούμενη δόση(Gy) Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου Συχνότητα (%)

  44. Γενετικές Επιπτώσεις • Η ιοντίζουσα ακτινοβολία είναι γνωστό ότι προκαλεί κληρονομικές μεταλλάξεις σε πολλά φυτά και ζώα ΑΛΛΑ • Εντατικές μελέτες σε 70.000 απογόνους των επιζώντων της ατομικής βόμβας απέτυχαν να εντοπίσουν αύξηση σε συγγενείς ανωμαλίες, καρκίνο, χρωμοσωμικές ανωμαλίες κυκλοφορούντων λεμφοκυττάρων ή συγκεκριμένες μεταλλάξεις της πρωτεΐνης του αίματος. Neel et al. Am. J. Hum. Genet. 1990, 46:1053-1072 Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  45. Διεθνής Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας Βιολογικές Επιπτώσεις Επιπτώσεις στο Έμβρυο Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  46. Η Ευαισθησία του Πρώιμου Κυήματος • Έως τις αρχές της δεκαετίας του 1980, θεωρούσαν το πρώιμο κύημα εξαιρετικά ευαίσθητο στην ακτινοβολία – παρόλο που κανένας δεν ήξερε σε τι βαθμό. • Συνειδητοποίηση ότι: • οργανογένεση ξεκινά 3-5 εβδομάδες μετά τη σύλληψη • Κατά την περίοδο πριν από την οργανογένεση υψηλή έκθεση σε ακτινοβολία μπορεί να οδηγήσει σε αστοχία του εμφυτεύματος. Χαμηλή δόση μπορεί να μην έχουν κανένα παρατηρήσιμο αποτέλεσμα. Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  47. Πριν την εμφύτευση Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  48. Στάδιο πριν την εμφύτευση(έως 10 μέρες) • Μόνο θανατηφόρο αποτέλεσμα, όλα ή κανένα • Το έμβρυο περιέχει μόνο λίγα κύτταρα που δεν είναι εξειδικευμένα • Εάν έχουν καταστραφεί πάρα πολλά κύτταρα – το έμβρυο απορροφάται • Εάν μόνο λίγα κύτταρα σκοτώνονται – αντικαθιστώνται από τα δυνατά κύτταρα μέσα σε μερικές κυτταρικές διαιρέσεις • Επιζώντες από την Ατομική Βόμβα - υψηλή συχνότητα τόσο του φυσιολογικού τοκετού όσο και της αυθόρμητης έκτρωσης. Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  49. Κίνδυνοι για το Έμβρυο από την Ακτινοβολία • Υπάρχουν κίνδυνοιπου σχετίζονται με την ακτινοβολία κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης το μέγεθος των οποίων σχετίζεται με το στάδιο της εγκυμοσύνης και την απορροφούμενη δόση. • Οι κίνδυνοι από ακτινοβολία είναι πιο σημαντικοί κατά τη διάρκεια της οργανογένεσης και της πρώιμης εμβρυϊκής περιόδου, λιγότερο σημαντικοί στο 2ο τρίμηνο και αμελητέοι στο 3ο τρίμηνο. Μεγαλύτερος κίνδυνος Μικρό-τερος Ελάχι-στος Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

  50. ΔΥΣΜΟΡΦΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ • Οι δυσμορφίες έχουν κατώφλι από 100-200 mGy και πάνωκαι συνδέονται με προβλήματα στο κεντρικό νευρικό σύστημα. • Δόσεις στο έμβρυο πάνω από 100 mGy δεν έχουν πραγματοποιηθεί ακόμη ούτε με 3 πυελικές τομογραφίες CT ούτε με 20 συμβατικές διαγνωστικές εξετάσεις με ακτίνες-X. • Τα επίπεδα αυτά μπορούννα επιτευχθούν με καθοδηγούμενη ακτινοσκόπηση, επεμβατικές διαδικασίες της πυέλου και με ακτινοθεραπεία. Επιμέλεια - παρουσίαση: Ευγενία Ποτηριάδου

More Related