Metodat per zbulimin dhe qartesimin e vlerave te nxenesve

1. Metodat per zbulimin dhe qartesimin e vlerave te nxenesve Objektivat e leksionit Zbulimi dhe aftesimi i vlerave te nxenesve nepermjet teknikave te diskutimit dhe te mesuarit zbulues. Njohja me rruget per qartesimin e vlerave morale te nxenesve Zhvillimi i afesive te te menduarit.

2. Diskutimi dhe zbulimi • Metoda sokratike • Konsiston ne nje seri pyetjesh sfiduese por dhe udherrefyese, nepermjet te cilave nxenesit: • Ekzaminojne njohurite e tyre • U largohen paragjykimeve • Arrijne ne perfundime te reja, ne zbulimin e ideve dhe vlerave. • Shembull: Te gjithe njerezit duan te jene te lumtur, apo jo? • Cfare duhet te bejne per te qene te lumtur? • Po ju? Etj.

3. Diskutimi dhe zbulimi • Diskutimi i kontrolluar apo i udhehequr • Eshte nje metode sokratike e pershtatur per klasa me numur te madh nxenesish • Hapat: • Zgjidhen disa pergjithesime qe duhen mesuar • Furnizohen nxenesit me informacion (literature, filma etj.) • Perdoren pyetje hulumtuese • Per te nxitur te menduarit • Per perpunimin e informacionit • Per te arritur drejt konkluzioneve dhe perfundimeve.

4. Diskutimi dhe zbulimi • Recitimi liberhapur • Eshte komponent i diskutimit te mirfillte apo te kontrolluar (mesuesi zgjedh nje nga format e diskutimit ne varesi te temes, problemit qe diskutohet) • Perdoret: • Qe nxenesit te mbrojne idetë e tyre • Te justifikojne kontributin • Te rishikojne propozimet • Nderkohe qe merret informacioni i ri

5. Diskutimi dhe zbulimi • Diskutimi problemzgjidhes • Eshte diskutim i lire dhe i rregullt. Nxit idete • Nxenesit jane te ndryshem dhe ky diskutim nxjerr ne pah keto ndryshime • Perdoret shpesh teknika e brainstormit • Hapat: • Grupi beson se mund ta zgjidhe problemin • Perkufizon problemin • Analizon problemin. Faktet, dhe vlerat e grupit • Grumbullon materiale • Ben permbledhje, votime, mer vendime me konsesus • Hap pas hapi vlereson perparimin • Arrin ne nje konkluzion dhe e provon ne nje situate reale.

6. Diskutimi dhe zbulimi • Diskutimi formal • Paneli, forumi, simpoziumi, tavolina e rrumbullaket etj. • Perdoren per raportimin dhe qartesimin e asaj qe eshte zbuluar

7. Zhvillimi i vlerave te moralit • Modeli dhe modelimi • Sjellja e mesuesit • Shembujt qe perdor • Pervoja e kaluar • Te bindurit • Ndaj nje grup vlersh te perzgjedhura te miratuara nga nje grup i popullates • Kjo funksionon kur alternativat e tjera nuk jane fort tunduese • Bindja ndaj reklames, shtypit, televizionit.

8. Zhvillimi i vlerave te moralit • Kufizimi i zgjedhjeve • Menjanohen zgjidhjet atraktive por te papranueshme • Ofrohen vetem dy zgjidhje te pranueshme • Frymezimi • Mesuesi nepermjet fabulave, mitologjise, historise theksojne vlerat • Nxenesit frymezohen nga vlerat e asaj qe kane lexuar, pare ne skene, kane degjuar etj.

9. Zhvillimi i vlerave te moralit • Rregulla dhe rregullime • Mesuesi vendos rregulla ne klase dhe I stimulon ato nepermjet sistemit te shperblimit dhe denimit • Tradita dhe dogma fetare • Tradita • Dogma fetare

10. Zhvillimi i vlerave te moralit • Apel ndaj ndergjegjies • Ben te njohur fajin dhe kultivon sjelljen e kundert. • Indoktrinim • Mesuesi me autoritetin e tij u trasmeton nxenesve idene se vlerat, bindja dhe sjellja jane te rendesishme dhe pret qe nxenesit ti pranojne pa i diskutuar.

11. Strategjia e qartesimit te vlerave • Qartesimi i vlerave eshte i domosdoshem per nxenes qe shfaqin apati, paqenrueshmeri, kaprico, konformizem te teperuar etj. • Ai ka dhe disa kufizime si: • Trysnia e shokeve te klases • Ai eshte relativ • Nuk e lejon nxenesin te beje gjykimin vleresues te vlerave (pra ndikohen nga qendrimi I mesuesit) • Nxenesit te shohin sjelljet e tyre dhe te marrin vendime per alternativat qe ekzistojne • Te modifikojne orientimin e jetes se tyre • Te ekzistojne opsione te pranueshme • Liria per te zgjedhur

12. Strategjia e qartesimit te vlerave • Reagime qartesuese • Nxenesit i kerkohet te rikonsideroje ate qe tha apo qe veproi • Pyetje qartesuese: • A beson se eshte vertet ashtu? • Si mund te veproje ndryshe? Etj • Diskutime vlere –qartesuese • Behet diskutim nisur nga pyetje provokative, nga anekdota, incizime, piktura etj.,per situata te ngjashme. • Lihen nxenesit ne diskutim pa kaluar ne moralizime.

13. Strategjia e qartesimit te vlerave • Fletet e vlerave • Nxenesve u jepet nje flete me pyetje lidhur me nje ceshtje • Pastaj u jepet nje situate e shkruar, e incizuar, apo dramatizuar etj., • Nxenesit ne grupe diskutojne pergjigjet e pyetjeve dhe plotesojne fletet • Nxenesit dorezojne fletet te mesuesi, i cili i lexon, por pa i identifikuar • Pastaj ato i dorezohen nje bordi te klases i cili i klasifikon sipas kendveshtrimeve te ndryshme dhe lexohen para klases

14. Strategjia e qartesimit te vlerave • Loja me role • Nxitet te mesuarit permes zbulimit nga aktrimi • Dobia • Qarteson qendrime e koncepte • Thellon kuptimin e situatave sociale • Pergatit nxenesit per situata reale • Planifikon dhe provon strategji per zgjidhjen e problemeve • Teston zgjidhje hipotetike • Mangesi • Kerkon kohe • Shpeshhere nuk eshte realiste • Ceshtje serioze shpesh interpretohen si argetim

15. Strategjia e qartesimit te vlerave • Simulimi • Eshte realizimi I nje episodi qe eshte sa me afer situates reale, por me disa faktore te ndryshuar • Ne simulim nuk levizet nga skenari • Hapat • Pergatitet materiali • Prezantohet plani te nxenesit • Caktohen rolet dhe sqarohen per rolin • Udhehiqet situata sipas skenarit te pergatitur • Zhvillohet debat

16. Ceshtje te debatuara • Perzgjedhja e temes (jo tema shume te debatueshme sa qe mund te prishin efektivitetin e mesimdhenies) • Duhet patur parasysh: • Sa tema eshte e lidhur me mesimin? • A ka mesuesi njohurite e duhura per te dhe aftesine per paanesi ne debat? • A ja vlen koha dhe mundi? • A jane nxenesit te pjekur dhe te informuar per ate teme • A ekziston material ne liber lidhur me temen? • A mund te diskutohet pa u kapur nga emocionet dhe pa krijuar zemerime ne klase? • Temat e debatuara jane pa pergjigje te percaktuar • Mesuesi perqendrohet te procesi dhe jo te permbajtja • Ndihmon nxenesit te ndajne faktet nga opinionet (ben nje tabele ne derrase ku shenohen faktet dhe opinionet)

17. Zhvillimi i aftesive te te menduarit • Disa teknika per aftesimin e te menduarit: • Te mesuarit vete nepermjet nje problemi • Perpjekja per te imagjinuar ate qe lexon apo degjon • Perifrazimi asaj qe lexohet apo degjohet me fjalet e nxenesit • Zgjidhja e problemit pjese-pjese dhe pastaj kombinimi I zgjidhjeve • Zgjidhja e nje versioni te thjeshte te problemit e pastaj e nje problemi me komleks.

18. Zhvillimi i aftesive te te menduarit • Per te rritur aftesine e te menduarit duhet: • Perzgjedhur aftesia qe duhet mesuar • Identifikuar cilesia kryesore e aftesise se re • Prezantuar aftesia • Nevoja e saj • Ofruar praktike