Nowy podział kompetencji w zarządzaniu oświatą i poprawa nadzoru pedagogicznego

1. Nowy podział kompetencji w zarządzaniu oświatą i poprawa nadzoru pedagogicznego Poprawa efektywności systemu edukacji

2. Poprawa efektywności systemu edukacji Wzmocnienie kompetencji nadzoru pedagogicznego Decentralizacja kompetencji państwa

3. Poprawa efektywności systemu edukacji Decentralizacja kompetencji państwa

4. Dlaczego potrzebne są zmiany? Poprawa efektywności systemu edukacji – decentralizacja kompetencji państwa Sprostanie współczesnym wyzwaniom Wymagania społeczne Wymagania gospodarcze Co należy zrobić? Dokonać jednoznacznego podziału zadań w strukturze administracji (rządowej i samorządowej) Zwiększyć efektywność nadzoru pedagogicznego Zwiększyć rolę samorządu terytorialnego

5. Jak jest? Poprawa efektywności systemu edukacji – decentralizacja kompetencji państwa Do zadań własnych jednostki samorządu terytorialnego należy prowadzenie publicznych szkół i placówek (Ustawa o systemie oświaty art. 5). Jst jako organ prowadzący szkoły lub placówki odpowiada za ich działalność, a do jej obowiązków należy: • zapewnienie warunków działania szkoły lub placówki, w tym bezpiecznych warunków nauki • wykonywanie remontów obiektów szkolnych oraz zadań inwestycyjnych w tym zakresie • zapewnienie obsługi administracyjnej, finansowej i organizacyjnej szkoły lub placówki • wyposażenie szkoły lub placówki w pomoce dydaktyczne i sprzęt niezbędny do realizacji programów nauczania, programów wychowawczych, przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów oraz wykonywania innych zadań statutowych

6. Jak jest? więc Poprawa efektywności systemu edukacji – decentralizacja kompetencji państwa Kompetencje w zakresie nadzoru Obowiązek współdziałania kuratora oświaty i organów jst, np.: Administracja samorządowa (sprawy finansowe i administracyjne) Administracja rządowa (nadzór pedagogiczny) - uzyskanie przez jst zgody kuratora - wyrażenie przez kuratora opinii w danej sprawie - uzgodnienie przez jst danej czynności z kuratorem - zgłoszenie przez kuratora umotywowanego zastrzeżenia do decyzji jst

7. Jak jest? Poprawa efektywności systemu edukacji – decentralizacja kompetencji państwa Obniżenie sprawności i efektywności sprawowanego nadzoru pedagogicznego obowiązujący zakres współdziałania Ograniczenie autonomii samorządu terytorialnego w realizacji zadań własnych Nadmierne obciążenie kuratora oświaty

8. Koncepcja zmian Skuteczne zarządzanie Sprawny nadzór Poprawa efektywności systemu edukacji – decentralizacja kompetencji państwa Jednoznaczne określenie podziału kompetencji i zakresu odpowiedzialności organów nadzorujących szkoły/ placówki Poprawa jakości kształcenia i wychowania

9. Koncepcja zmian Dlaczego? Poprawa efektywności systemu edukacji – decentralizacja kompetencji państwa Zwolnienie jst z obowiązku uzyskania pozytywnej opinii kuratora oświaty przed ustaleniem planów sieci szkół. Ustalanie planów sieci szkół następuje w drodze uchwały organu stanowiącego jst, przy zachowaniu nadzoru legalnościowego ze strony wojewody, tj. sprawdzania zgodności z prawem podejmowanej uchwały. W takiej sytuacji prawnej kurator oświaty, jako pracownik wojewody, niepotrzebnie jest dodatkowo obciążony czynnościami administracyjnymi polegającymi na wydaniu pozytywnej opinii przed ustaleniem sieci szkół, w sytuacji, gdy akt prawa miejscowego ustalający tę sieć podlega kontroli w zakresie zgodności z przepisami ze strony wojewody.

10. Koncepcja zmian Dlaczego? Poprawa efektywności systemu edukacji – decentralizacja kompetencji państwa Zwolnienie gmin i powiatów z obowiązku uzgadniania z kuratorem oświaty zakładania i prowadzenia w ramach zadań własnych publicznych placówek doskonalenia nauczycieli, zakładów kształcenia nauczycieli oraz bibliotek pedagogicznych. Kurator oświaty sprawuje nadzór pedagogiczny nad szkołami i placówkami prowadzonymi przez jst, zbędne jest więc obciążanie go dodatkowo obowiązkiem wydawania pozytywnej opinii przed uruchomieniem szkoły lub placówki.

11. Koncepcja zmian Dlaczego? Poprawa efektywności systemu edukacji – decentralizacja kompetencji państwa Rezygnacja z obowiązku uzyskiwania opinii kuratora oświaty przez dyrektora liceum profilowanego lub szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe przed ustaleniem odpowiednio profili kształcenia ogólnozawodowego lub zawodów. Praktyka pokazuje, że dotychczas wydawana przez kuratora opinia powielała zadania samorządu, gdyż to samorząd wojewódzki lub powiatowy w zakresie polityki rynku pracy ma obowiązek prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Dysponując taką wiedzą powinien dokonywać racjonalizacji kierunków kształcenia zawodowego z uwzględnieniem specyficznych potrzeb swojego regionu oraz aspiracji edukacyjnych mieszkańców.

12. Koncepcja zmian Dlaczego? Poprawa efektywności systemu edukacji – decentralizacja kompetencji państwa Odstąpienie od konieczności uzyskania pozytywnej opinii kuratora oświaty w przypadku: • łączenia szkół/placówek w zespół i rozwiązywania zespołów • likwidacji szkoły prowadzonej przez jst, likwidacji profili kształcenia ogólnozawodowego lub zawodu, w jakim szkoła kształci oraz przeniesienia kształcenia w określonym zawodzie do innej szkoły lub placówki Ekspercka pomoc kuratora była niezbędna w pierwszych latach wprowadzania reformy (po 1998), gdy następowały gwałtowne zmiany w liczbie szkół. Obecnie, kiedy jst wypracowały systemy zarządzania szkołami na własnym terenie, a świadomość obowiązków wynikających z realizacji zadań własnych osiągnęła poziom gwarantujący zapewnienie wszystkim dzieciom spełnianie obowiązku przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego i nauki, działania kuratora powstrzymujące zamiary jst w sprawach związanych z ustalaniem sieci szkolnej nie znajdują uzasadnienia z punktu widzenia realizacji polityki oświatowej państwa.

13. Koncepcja zmian Dlaczego? Poprawa efektywności systemu edukacji – decentralizacja kompetencji państwa Zwolnienie kuratora oświaty z obowiązku opiniowania arkuszy organizacji publicznych szkół i placówek, w tym placówek doskonalenia nauczycieli Zgodność organizacji szkoły/placówki z przepisami kurator oświaty może efektywniej sprawdzić w drodze sprawowanego nad nimi nadzoru pedagogicznego.

14. Koncepcja zmian Dlaczego? Poprawa efektywności systemu edukacji – decentralizacja kompetencji państwa Zwolnienie jst jako organu prowadzącego z obowiązku uzyskiwania zgody kuratora oświaty na powierzenie stanowiska dyrektora szkoły lub placówki osobie niebędącej nauczycielem oraz rezygnacja z instytucji zgłaszania zastrzeżeń przez kuratora oświaty w procedurze powierzania stanowiska dyrektora W skład komisji konkursowej wchodzą przedstawiciele kuratora oświaty, którzy mogą na bieżąco zgłaszać uwagi i zastrzeżenia do kwalifikacji i kompetencji kandydata na stanowisko dyrektora, jak również do prezentowanych przez niego koncepcji. Nastąpi skrócenie procedury obsadzania stanowiska dyrektora oraz zwolnienie z obowiązku dwukrotnej oceny spełniania wymagań przez kandydata.

15. Koncepcja zmian Dlaczego? Poprawa efektywności systemu edukacji – decentralizacja kompetencji państwa Zwolnienie organu prowadzącego szkołę/placówkę z obowiązku uzyskania pozytywnej opinii kuratora oświaty przed odwołaniem nauczyciela ze stanowiska dyrektora w trybie określonym w art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty, tj. w szczególnie uzasadnionym przypadku, w trakcie roku szkolnego, bez wypowiedzenia. Wymaganie w tym przypadku pozytywnej opinii kuratora zaburza proces natychmiastowego odwołania. Ponadto opinia kuratora w odniesieniu do przypadków szczególnie uzasadnionych, niejednokrotnie wykracza poza jego kompetencje ustawowe, gdy merytoryczne uzasadnienie odwołania ze stanowiska nie obejmuje spraw z zakresu nadzoru pedagogicznego.

16. Koncepcja zmian Dlaczego? Poprawa efektywności systemu edukacji – decentralizacja kompetencji państwa Zwolnienie jst będącej organem prowadzacym szkołę/ placówkę z obowiązku uzyskiwania opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny przed ustaleniem zasad rozliczania pensum nauczycieli, dla których ustalony plan zajęć jest różny w poszczególnych okresach roku szkolnego, zasad ustalania i rozmiaru zniżek pensum dla kadry kierowniczej szkół/placówek oraz pensum dydaktycznego niektórych nauczycieli na podstawie art. 42 ust. 7 Karty Nauczyciela Przedmiotowe zagadnienia są regulowane przez organ prowadzący w formie uchwały i jako takie podlegają nadzorowi legalnościowemu ze strony wojewody. Zbędne jest zatem powielanie zadań wojewody i kuratora oświaty.

17. Koncepcja zmian Dlaczego? Poprawa efektywności systemu edukacji – decentralizacja kompetencji państwa Upoważnienie organu prowadzącemu szkołę/placówkę do samodzielnego dokonywania oceny pracy jej dyrektora Organ prowadzący otrzymuje od kuratora oświaty informację o wynikach sprawowanego nadzoru pedagogicznego nad szkołą (wyniki wizytacji, kontroli, hospitacji itp.) oraz od OKE informację o wynikach zewnętrznych sprawdzianów i egzaminów. Posiada zatem wiarygodne dane dotyczące efektywności pracy szkoły/placówki, które mogą stanowić podstawę dokonania rzetelnej oceny pracy jej dyrektora.

18. Poprawa efektywności systemu edukacji Wzmocnienie kompetencji nadzoru pedagogicznego

19. Jak jest? Przewiduje nadzór pedagogiczny oraz nakazuje uregulowanie zasad jego sprawowania w ustawie. Określa przedmiot nadzoru pedagogicznego, organy uprawnione do jego sprawowania i środki nadzoru oraz deleguje do określenia szczegółów w rozporządzeniu. Określa szczegółowe zasady nadzoru pedagogicznego. Poprawa efektywności systemu edukacji – wzmocnienie kompetencji nadzoru pedagogicznego Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej Ustawa o systemie oświaty Rozporządzenie MEN z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie szczegółowych zasad sprawowania nadzoru pedagogicznego, wykazu stanowisk wymagających kwalifikacji niezbędnych do sprawowania nadzoru pedagogicznego, a także kwalifikacji osób, którym można zlecać prowadzenie badań i opracowywanie ekspertyz

20. Jak jest? ale Hospitacje, wizytacje, badania wybranych obszarów działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkół/placówek Szkolenia, narady, konferencje, instruktaż, przekazywanie informacji Poprawa efektywności systemu edukacji – wzmocnienie kompetencji nadzoru pedagogicznego Nadzór pedagogiczny Działalność diagnostyczno-oceniająca Działalność wspomagająca

21. Jak jest? Jak? więc Poprawa efektywności systemu edukacji – wzmocnienie kompetencji nadzoru pedagogicznego Nadzór pedagogiczny nie jest efektywnie realizowany między innymi z powodu obciążenia kuratora oświaty dodatkowymi zadaniami Niezbędne jest przeprowadzenie zmian w zakresie sprawowania nadzoru pedagogicznego.

22. Koncepcja zmian Poprawa efektywności systemu edukacji – wzmocnienie kompetencji nadzoru pedagogicznego Ograniczenie zadań i obowiązków kuratora oświaty o charakterze organizacyjnym i administracyjnym przy jednoczesnym wzmocnieniu i scentralizowaniu zadań odnoszących się bezpośrednio do zapewniania jakości kształcenia Dlaczego?

23. Koncepcja zmian więc Poprawa efektywności systemu edukacji – wzmocnienie kompetencji nadzoru pedagogicznego Wzrasta mobilność osób uczących się i poszukujących pracy Ocena poziomu kompetencji powinna być w coraz większym stopniu scentralizowana – w interesie osób kontynuujących kształcenie w różnych warunkach, w tym w różnych systemach edukacji.

24. Koncepcja zmian więc Poprawa efektywności systemu edukacji – wzmocnienie kompetencji nadzoru pedagogicznego Nadzór pedagogiczny powinien charakteryzować się zasadą neutralności oraz wiarygodności Powinien opierać się na zewnętrznej i wewnętrznej ocenie efektów kształcenia.

25. Poprawa efektywności systemu edukacji - projektowane zadania zewnętrznego nadzoru pedagogicznego Wymagania stawiane szkole/placówce przez państwo Jakość kształcenia Efektywność procesów edukacyjnych Zarządzanie jakością Szkoła w środowisku Warunki funkcjonowania szkoły Nadzór pedagogiczny = ewaluacja pracy szkoły/placówki Szczegółowe wymagania przygotowane centralnie i zatwierdzane przez MEN

26. Poprawa efektywności systemu edukacji - projektowane zadania zewnętrznego nadzoru pedagogicznego Jakość kształcenia ocenie podlegać będzie Przeprowadzona przez szkołę analiza wyników egzaminów zewnętrznych w stosunku do możliwości uczniów (z wykorzystaniem EWD - edukacyjnej wartości dodanej). Sposób wykorzystania wyników egzaminów zewnętrznych w doskonaleniu pracy szkoły. Uczestnictwo w programach edukacyjnych i ich wpływ na rozwój ucznia. Losy absolwentów. Udział uczniów w zajęciach obowiązkowych i dodatkowych.

27. Poprawa efektywności systemu edukacji - projektowane zadania zewnętrznego nadzoru pedagogicznego Efektywność procesów edukacyjnych ocenie podlegać będą Zasady przyjęte przy wyborze programów edukacyjnych i podręczników oraz ich dostosowywanie do potrzeb uczniów i zakładanych efektów. Sposób planowania procesów edukacyjnych. Sposób motywowania i oceniania uczniów. Zasady diagnozowania i wspierania edukacyjnych możliwości ucznia, organizacja działań wspierających ucznia.

28. Poprawa efektywności systemu edukacji - projektowane zadania zewnętrznego nadzoru pedagogicznego Zarządzanie (jakością) ocenie podlegać będą System zapewniania jakości – analiza działań podejmowanych przez szkołę/placówkę na rzecz podnoszenia jakości pracy. Procesy ewaluacji wewnętrznej i ich wykorzystanie w doskonaleniu pracy szkoły/placówki. Zespołowe działania na rzecz jakości. Efektywność prowadzonych działań naprawczych. Skuteczność komunikacji społecznej w szkole/placówce. Rozwój zawodowy nauczycieli adekwatny do potrzeb szkoły/placówki. Demokratyczny proces decyzyjny.

29. Poprawa efektywności systemu edukacji - projektowane zadania zewnętrznego nadzoru pedagogicznego Szkoła/placówka w środowisku ocenie podlegać będą Skuteczność systemu opieki pedagogicznej (rozpoznawanie potrzeb w zakresie opieki, udzielanie pomocy uczniom). Zachowanie równości szans (zaspokajanie specjalnych potrzeb, zapobieganie specyficznym trudnościom, sposób doboru zespołów klasowych, sposób wykorzystania orzeczeń i opinii ppp). Wpływ współdziałania i współpracy z rodzicami, środowiskiem i instytucjami na pracę szkoły/placówki. Powiązanie działań szkoły z rynkiem pracy.

30. Poprawa efektywności systemu edukacji - projektowane zadania zewnętrznego nadzoru pedagogicznego Warunki funkcjonowania szkoły/placówki ocenie podlegać będą Celowość prowadzonej polityki kadrowej – zatrudnianie, system motywacyjny, doskonalenie zawodowe, rozwój, awans zawodowy. Sposób wykorzystania zasobów rzeczowych i infrastruktury (wyposażenie, zapewnianie bezpieczeństwa, zmianowość, dowożenie, otoczenie szkoły).

31. Poprawa efektywności systemu edukacji - projektowane zadania zewnętrznego nadzoru pedagogicznego Warunki funkcjonowania szkoły/placówki ocenie podlegać będą Celowość prowadzonej polityki kadrowej – zatrudnianie, system motywacyjny, doskonalenie zawodowe, rozwój, awans zawodowy. Sposób wykorzystania zasobów rzeczowych i infrastruktury (wyposażenie, zapewnianie bezpieczeństwa, zmianowość, dowożenie, otoczenie szkoły).

32. Poprawa efektywności systemu edukacji - projektowane zadania zewnętrznego nadzoru pedagogicznego Inne zadania nadzoru pedagogicznego (poza ewaluacją): Przedstawianie ministrowi wniosków i rekomendacji pomocnych do kreowania polityki oświatowej państwa. Opracowywanie i okresowe aktualizowanie wymagań państwa w stosunku do szkół/placówek. Opracowywanie metodologii dokonywania ewaluacji. Opracowywanie wskaźników jakości do samooceny pracy szkół/placówek. Dostarczanie narzędzi i materiałów wspomagających wewnętrzną ewaluację pracy. Formułowanie i upowszechnianie zbiorczych informacji o jakości pracy szkół/placówek. Promowanie wysokiej jakości pracy szkół/placówek. Opracowywanie przewodników dobrej praktyki. Prowadzenie szkoleń osób prowadzących nadzór pedagogiczny z zakresu zewnętrznej ewaluacji. Przeprowadzanie egzaminów dla osób starających się o zajmowanie stanowisk w nadzorze pedagogicznym.

33. Z chwilą gdy decydujesz się stawić czoło problemom, przekonujesz się, że możesz więcej, niż ci się zdawało. Paulo Coelho, Zahir