Download
1 / 18
180 likes | 363 Views
شركت سهامي عام سيمان فارس و خوزستان. هزينة منابع داخلي (DRC) توليد سيمان. دكتر بيژن بيدآباد مجيد اسماعيل‌نژاد شركت سهامي عام سيمان فارس و خوزستان. چكيده.
E N D
شركت سهامي عام سيمان فارس و خوزستان هزينة منابع داخلي (DRC)توليد سيمان دكتر بيژن بيدآباد مجيد اسماعيل‌نژاد شركت سهامي عام سيمان فارس و خوزستان
چكيده در اين مقاله ضمن مروري بر روش‌هاي محاسبه این شا خص هزینه منا بع داخلی را برای صنعت سيمان بررسي مي‌نمائيم. توليد سيمان در ايران از لحاظ قيمتهاي بين‌المللي عوامل توليد و سيمان و نرخ برابري ارز در شرايط حساسي قراردارد که شاخص هزینه منابع داخلی در حدود نزديك به يك مي‌باشد و لذا بايد اين موضوع را مد نظر قرار داد كه با تغييرات كمي شرايط رقابتي سيمان ايران در بازارهاي خارجي مي‌تواند تغيير يافته و حتي از بين برود. با توجه به اينكه روند سياستهاي بين‌المللي در آتيه سبب خواهد شد كه قيمتهاي داخلي عوامل توليد به سمت قيمتهاي بين‌المللي حركت كند لذا توان رقابتي توليدكنندگان سيمان در خارج كشور تنزل خواهد يافت و سود اسمي كمتري در رابطه با صدور سيمان خواهند داشت. به عبارت ديگر در حال حاضر صادرات سيمان داراي مزيت نسبي زيادي براي صادركنندگان سيمان است و در صورتي كه انگيزه‌هاي فروش سيمان در داخل كشور با آزاد سازي قيمت سيمان صورت نپذيرد مي‌توان توقع داشت كه توليدكنندگان سيمان اقدام به جهت‌گيريصادراتي سيمان خواهند نمود.
مقدمه • در اين مقاله به محاسبه مزيت نسبي صنعت سيمان با اندازه‌گيري هزينة منابع داخلي توليد سيمان مي‌پردازيم. • هدف ما در اين بخش اين است كه بدانيم آيا سيمان ايران توان رقابت در عرصه بين‌المللي را دارد يا خير؟ • ضريب هزينه منابع داخلي هزينه فرصت نهاده‌هاي اصلي (كار و سرمايه) مورد استفاده در توليد يك كالارا باتوجه به ارزش افزوده آن كالا به قيمتهاي مرزي محا سبه می نماید. براي محاسبة اين ضريب قيمت سايه‌اي ارز، قيمت سايه‌اي نيروي كار،قيمت سايه‌اي خدمات عامل سرمايه، قيمت سايه‌اي ستانده صنعت، قيمت سايه‌اي نهاده‌هاي قابل مبادله، قيمت سايه‌اي نهاده‌هاي غيرقابل را تعيين و به محاسبة هزینه منا بع داخلی مي‌پردازيم و نهايتاً حساسيت آن را نسبت به تغييرات نرخ ارز و قيمت بررسي مي‌نمائيم.
تعا ریف هزینه منابع داخلی • هزينه منابع داخلي معياري است از هزينه فرصت واقعي منابع داخلي كه يك واحد ارز خارجي را ايجاد يا صرفه جويي مي‌كند. • هزينه منابع داخلي بصورت هزينه پس‌انداز ارز خارجي (از طريق جايگزيني واردات) يا هزينه كسب ارز خارجي (از طريق صادرات) تعريف مي‌شود. • هزينه منابع داخلي عبارت از نسبت ارزش سايه‌اي داده‌هاي خالص داخلي به ارزش سايه‌اي ستانده‌هاي خالص مبادله شده است. • هزينه منابع داخلي يك فعاليت اقتصادي عبارت از ارزش افزوده به قيمتهاي داخلي در مقايسه با ارزش افزوده به قيمتهاي جهاني است. • .
تعا ریف هزینه منابع داخلی • از مقايسه هزينه فرصت نهاده‌هاي اصلي (منابع طبيعي، نيروي كار و سرمايه) مورد استفاده در توليد يك كالا با ارزش افزوده آن كالا به قيمتهاي مرزي (border price) ضريب هزينه منابع داخلي حاصل مي‌شود. چنانچه مقدار ضريب از يك كوچكتر باشد به اين معني است كه منابع مورد استفاده به شكل كارا بهره برداري شده‌اند و در نتيجه كالاي توليدي در رقابت جهاني داراي مزيت نسبي است و چنانچه ضريب DRC بزرگتر از يك باشد عدم مزيت نسبي كالا را در صحنه جهاني نشان مي‌دهد و اگر برابر يك باشد ارزش منابع داخلي استفاده شده برابر با همان ميزان قابليت خريد كالا در بازارهايجهاني است.
مروری بر ادبیات تحقیق • كروگر از روش DRC جهت ارزيابي موقعيت اقتصادي تركيه در شرايط كنترل سيستم ارزي استفاده مي‌كند. وي هزينه‌هاي اقتصادي ناشي از كنترل ارز را براي سال 1965 مورد بررسي قرار مي‌دهد تا صنعت تركيه را تحليل كند. وي با استفاده از اطلاعات قيمت و هزينه هر بنگاه اقدام به برآورد هزينه منابع داخلي مي‌كند. معيار هزينه منابع داخلي كروگر بصورت زير است. • DRCi = هزينه فرصت منابع داخلي كه براي توليدهر واحد از كالا بكار گرفته شده است. • NVAi = ارزش افزوده بين‌المللي عوامل توليد داخلي براي هر واحد محصول. • Vji = مقداري از j امين عامل توليد كه در فعاليت توليد i مورد استفاده واقع شده است. • Sj= قيمت سايه‌اي j امين عامل. • dhi = مقدار h امين كالاي غيرتجاري كه در توليد كالاي بكار رفته است • rf = بازپرداختي به f امين عامل توليد خارجي • Vfi = مقداري از fامين عامل توليد خارجي كه براي توليد هر واحدi بكار گرفته مي‌شود. • mji = مقدار نهاده تجاري كه در توليد i بكار گرفته شده و با قيمتهاي جهاني ارزشگذاري شده است.
میلنر وگرینوی • گرينوي و ميلنر براي تعيين مزيت نسبي صنايع مختلف ماداگاسكار ميزان DRC مربوط به هر يك از آنها را محاسبه مي‌نمايند. فرمول DRC مورد استفاده ايشان بصورت زير است: • DCj: هزينه داخلي توليد كالاي J درحاليكه قيمت عوامل بصورت هزينه فرصت از دست رفته اجتماعي محاسبه شود0 • IVAj = ارزش افزوده در فعاليت J به قيمتهاي جهاني كه در مرز خروجي كشور محاسبه شود.
پر کینز • پركنيز براي ارزشيابي فعاليتهاي صادراتي چين و نوسازي صنعتي آن از يك فرمول ساده هزينه منابع داخلي جهت محاسبه مزيت نسبي كالايي در هر استان استفاده كرده است:
شاخصهای فرمول محا سباتی • CT : هزينه نهاده‌هاي داخلي شركت برحسب پول داخلي • BT : فروش داخلي شركت برحسب پول داخلي • CF : هزينه‌هاي وارداتي شركت به قيمت جهاني (به دلار) • BF : عايدات صادراتي شركت ( به دلار) • EER : نرخ موثر ارز
توسعه اقتصادی • براي بررسي مزيتهاي كشاورزي در جمهوري چك و بلغارستان و مقايسة آن با اتحاديه اروپا مزيتهاي نسبي برحسب RCAو DRC اندازه‌گيري شدند و بر اساس معيار DRC مشاهده گرديد كه اين دو كشور در توليدات غله‌اي داراي مزيت نسبي هستند اما براي توليدات دامي داراي مزيت نسبي نيستند و در بازارهاي جهاني توانايي رقابت ندارند
مفروضات مدل • در محاسبات مربوط به هزينه منابع داخلي شركت سيمان فارس خوزستان در كليه مراحل از نظر منابع داخلي و خارجي قيمتهاي سايه‌اي يا هزينه فرصتي نقش حساسي دارند. بدين ترتيب قيمتهاي سايه‌اي منابع و نرخ ارز بصورت زير محاسبه مي‌گردد.
مفروضات مدل • قيمت سايه‌اي نرخ ارز برابر با نرخ بازار آزاد در سال 1382 است. • هزينه فرصت واقعي سرمايه 11/0 فرض مي‌شود. • هزينه‌هاي فرصت واقعي نيروي كار به ترتيب داراي ضريب تبديل 1، 5/0 و 94/0 است. • قيمتهاي انرژي و نهاده‌هاي قابل مبادله و سوخت به قيمتهاي مرزي محاسبه گرديد. • قيمت يك تن سيمان در عرضة جهاني 32 دلار فرض مي‌شود. • نهاده‌هاي غير قابل مبادله را با توجه به جداول داده و ستانده به نهاده‌هاي قابل مبادله تقسيم و قيمتهاي سايه‌اي آنها را 62/1 دلاردر نظر گرفتيم.
محا سبه شاخص هزینه منابع داخلی • با توجه به مفروضات بالا شاخص DRC بر اساس قيمتهاي سايه‌اي و عملكرد توليد يك تن سيمان برابر با 90/0 گرديد. بدليل اينكه اين شاخص كمتر از يك مي‌باشد، توليد سيمانداراي مزيت نسبي بسيار كمي است، لذا در صورت نزديك شدن قيمتها به قيمتهاي جهاني توانايي رقابت زيادي در عرضه بين‌المللي نخواهيم داشت.
نتیجه گیری • اگر قيمت يك تن سيمان به 50/30 دلار در عرصه بين‌المللي برسد (با ثابت در نظر گرفتن قيمت ساير عوامل) شاخص DRC برابر يك خواهد بود. يعني زير قيمت فوق توليد سيمان متوجه زيان است. • اگر نرخ برابري دلار به 7500 ريال تنزل كند (با ثابت در نظر گرفتن قيمت ساير عوامل) شاخص DRC برابر يك خواهد بود. يعني زير نرخ فوق توليد سيمان متوجه زيان است. • كشش ارزي DRC نسبت به تغييرات ده درصدي نرخ ارز 88/0 محاسبه گرديد
نتیجه گیری • از تحليل حساسيت DRC نسبت به تغيير قيمت مي توان فهميد در صورتيكه قيمت سيمان 10 درصد افزايش يابد آنگاه ميزان DRC به 74/0 خواهد رسيد. • اگر قيمت مرزي برق به ازاي هر كيلو وات ساعت از 4 سنت به 5/5 سنت افزايش يابد و قيمت ساير عوامل ثابت باشد 1=DRC خواهد شد. لذا با افزايش قيمت جهاني برق از 5/5 سنت به ازاي هر كيلو وات ساعت مامزيت نسبي خود را از دست مي دهيم. • اين وضعيت در مورد سوخت مازوت نيز مشابه است يعني اگر قيمت مرزي مازوت از 9 سنت به 11 سنت برسد ميزان 1=DRC خواهد شد. لذا در عين حالت نيز با افزايش قيمت مرزي مازوت به بيش از 11 سنت مامزيت نسبي خود را از دست مي دهيم.
نتیجه گیری • مقايسه DRC محاسبه شده (90/0 = DRC) با قيمتهاي جهاني و DRC بدست آمده با قيمتهاي داخلي (46/0 = DRC) ما را به اين موضوع مي رساند كه ما در صنعت سيمان از سوبسيدهاي پنهاني بالايي برخوردار هستيم با اين وجود ما در توليد سيمان در عرصه جهاني توانايي رقابت داريم و از مزيت نسبي ايستا برخوردار هستيم اما لازم است در سياستهاي تجاري كشور و سياستهاي صنعتي بنگاه‌ها اصلاحاتي در جهت بهره گيري از مزيت نسبي فوق بعمل آيد.
نتیجه گیری • با توجه به اينكه روند سياستهاي بين‌المللي در آتيه سبب خواهد شد كه قيمتهاي داخلي عوامل توليد به سمت قيمتهاي بين‌المللي حركت كند لذا DRC محاسبه شده با قيمتهاي داخلي نيز از سطح 46/0 به سمت 9/0 حركت خواهد كرد و اين موضوع مبين اين است كه توان رقابتي توليدكنندگان سيمان در خارج كشور تنزل خواهد يافت و سود اسمي كمتري در رابطه با صدور سيمان خواهند داشت. به عبارت ديگر در حال حاضر صادرات سيمان داراي مزيت نسبي زيادي براي صادركنندگان سيمان است و در صورتي كه انگيزه‌هاي فروش سيمان در داخل كشور با آزاد سازي قيمت سيمان صورت نپذيرد مي‌توان توقع داشت كه توليدكنندگان سيمان اقدام به جهت‌گيري صادراتي سيمان خواهند نمود.
