1 / 60

Doç. Dr. Zekeriya Aktürk, 29 Aralık 2005

Aile Hekimliğinde Koruyucu Hekimlik Uygulamaları Periyodik Sağlık Muayeneleri. Doç. Dr. Zekeriya Aktürk, 29 Aralık 2005. Periyodik Sağlık Muayenelerinde Yöntem - Güncel Periyodik Sağlık Muayenesi Önerileri. Biz Ne Yaparız?. Üçüncül Korunma. Birincil Korunma. İkincil Korunma.

Download Presentation

Doç. Dr. Zekeriya Aktürk, 29 Aralık 2005

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Aile Hekimliğinde Koruyucu Hekimlik Uygulamaları Periyodik Sağlık Muayeneleri Doç. Dr. Zekeriya Aktürk, 29 Aralık 2005 / 60

  2. Periyodik Sağlık Muayenelerinde Yöntem- Güncel Periyodik Sağlık Muayenesi Önerileri / 60

  3. Biz Ne Yaparız? Üçüncül Korunma Birincil Korunma İkincil Korunma Biz Bireysel Koruyucu Hekimlik Yaparız! / 60

  4. Nelerden Koruyacağız? / 60

  5. Hastalıkların Nedenleri (%) / 60

  6. Tarihçe • Çin Çıplak ayaklı hekimler • Osmanlı Fatih vakfiyesi • 1800 Amerika • 1922 Yıllık check-up • II.Dünya S. Tedavi edici hizmetler • 1970- Çağdaş PSM kriterleri • Ülkemizde Check-up (altın check-up, gümüş check up  • Esnaf muayeneleri Okul taramaları / 60

  7. Sigorta şirketi: “Düzenli sağlık kontrolünden geçen kişilerde mortalite düşüyor!” CHECK-UP (1921) Bazı hastalıklar başta yeterli bulgu vermiyor, tanı alacak duruma gelince ise tedaviye yeterli süre kalmıyordu: check-up bitti yaş, maruziyet, cinsiyet, kişisel risk gibi kavramlar ile değişen PERİYODİK MUAYENE geldi. (1970) / 60

  8. Tanım Danışmanlık, fizik muayene, aşılama, laboratuar tetkikleri gibi bir dizi standart işlem kullanılarak sağlıklı gözüken insanların belli aralıklarla değerlendirilmelerine Periyodik Sağlık Muayenesi denir. / 60

  9. İşe Yarıyor mu? • ABD’de İnme mortalitesi 1972’den beri %50 azalmıştır • Hipertansiyonun erken tanısı ve etkin tedavisi • Serviks kanseri mortalitesi %80 azalmıştır • Neonatal tarama • Zihinsel engellilikte azalma • Fenilketonüri taraması • Doğumsal hipotiroidi National Center for Health Statistics. http://www.cdc.gov/nchs/r&d/ndi/ndi.htm / 60

  10. Aşılama ve Polio • Türkiye’de Polio eradikasyon çalışmaları 1989’da başladı. • Her yıl 6.5 milyon çocuk aşılanıyor • Son vaka 1998’de görüldü Sağlık Bakanlığı, Polio morbidite ve mortalite hızları. http://www.saglik.gov.tr/extras/istatistikler/temel2000/97.htm / 60

  11. Günlük Pratiğimizi Düşünelim • 30 yaşında bir kadın size check-up amacıyla başvuruyor. Herhangi bir hastalık öyküsü yok ama meme kanserinden endişe ediyor. • Meme muayenesi yapmalı mısınız? • Kendi kendine meme muayenesi yapmasını öğretmeli misiniz? • Mamografi istemeli misiniz? • Nasıl karar verirsiniz? / 60

  12. Etkili Tarama Kriterleri • Hastalığın yaygınlığı (prevalansı) yüksek olmalıPrevalansı çok düşük olan hastalıklara yönelik PSM anlamlı değil.- Osteogenezis imperfekta insidansı: 1/10 bin/yıl Medline Plus. Medical Encyclopedia. Osteogenesis imperfecta. http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/001573.htm / 60

  13. Etkili Tarama Kriterleri 2. Tahmin ettirici risk faktörleri veya testler olmalıTestin güvenilirliği ve maliyeti bilinmeli- CRP: Ucuz ama özgül (spesifik) değil - EKO: Duyarlı (sensitif) ve özgül ama pahalı / 60

  14. Hangi Tarama Testi ? • İnsidans • Prevalans • Morbidite • Mortalite • Sensitivite (Duyarlık) • Spesifite (Özgüllük) • PPV (Pozitif Tahmin) • NPV (Negatif Tahmin) / 60

  15. Temel Parametreler Toplum-100 kişi (+) Test (-) Test Hasta (Prevalans) Sensitivite(Duyarlık) 10 4 6 80 Spesifite(Özgüllük) Sağlıklı PPV NPV / 60

  16. PPV’nin Prevalansla İlişkisi Nüfus = 100,000 Sensitivite= % 90 Spesifite= % 90 Kanser Prevalansı = % 1 Kanser Kanser Var Yok Positif test 900 9,900 Negatif test 100 89,100 PPV = % 8.3 Kanser Prevalansı = % 0.1 Kanser Kanser Var Yok Positif test 90 9,990 Negatif test 10 89,910 PPV = % 0.9 / 60

  17. Etkili Tarama Kriterleri 3. Hastalığın morbidite ve mortalitesi yüksek olmalıHastalığın türü dışında morbidite ve mortaliteye etki eden faktörler: - Yaş- Cins- Irk- Coğrafi konum- Yaşam tarzı (kültür) / 60

  18. / 60

  19. Yaş Gruplarına Göre Mortalite 0-18 ay- Perinatal nedenler- Konjenital anomaliler 2-6 yaş- Motorlu araç dışındaki kazalar - Motorlu araç kazaları 7-12 yaş- Motorlu araç dışındaki kazalar - Motorlu araç kazaları / 60

  20. 13-18 yaş- Motorlu araç kazaları - Cinayet 19-39 yaş- Motorlu araç kazaları - Cinayet 40-64 yaş- Kalp hastalıkları - Akciğer kanseri 65 yaş ve üzeri- Kalp hastalıkları - Serebrovasküler hastalıklar / 60

  21. Etkili Tarama Kriterleri • Kabul edilebilir bir tedavi olmalıTedavi edilemeyecek hastalıkları taramanın bir anlamı yok- Akciğer kanseri • 5. Şikayetlerin olmadığı bir “erken dönem” olmalı- AIDS- Sifilis- Serviks kanseri- Meme kanseri / 60

  22. Hastalıkların Doğal Seyri • Biyolojik başlangıç • Erken tanı mümkün • Klinik tanı • Sonuç  1 2 3 4 / 60

  23. Agresif bir kanser türü 6 ay 1 yıl Başlangıç Belirtiler ÖLÜM Yılda bir yapılan tarama testi 2 yıl 4 yıl Belirtiler ÖLÜM Başlangıç Aynı kanserin daha az agresif bir türü” / 60

  24. Meme Kanseri Örneği • Kadınlar için önemli bir hastalıktır • Kadınlarda en fazla görülen kanser. Türkiye’de yılda 30 bin vaka. • Belirtiler oluşmadan saptanabilir • Kendi kendine muayene, fizik muayene, Mamografi • Tedavisi mümkün • Cerrahi, Kemoterapi, Radyoterapi • Tedavinin değeri verdiği rahatsızlıktan fazladır / 60

  25. Periyodik Muayene Zararlı Olabilir mi? Bir testin ortalama hata olasılığı: %5 Ian R. McWhinney. A Textbook of Family Medicine. Oxford University Press, USA 1997. / 60

  26. Ülkemizdeki Checkup Kaosu --Akciğer hastalıklarını taramak için akciğer grafisi, --İdrar yolu hastalıklarının taranması için idrar tahlili, --Kalp hastalıklarının taranması için EKG, --Esnaflarda tuberküloz taraması için mikrofilm, --Prostat kanseri taraması için PSA bakılması, --Meme kanseri için kendi kendine muayene, --Kan hastalıklarının taranması için tam kan sayımı, --Sağlıklı gençlere gripten korunmak için grip aşısı / 60

  27. PSM Nasıl Yapılır? • Bireyler sağlıklı oldukları halde belli aralıklarla randevu verilerek kontrole çağrılırlar • Bireysel PSM kriterlerine göre hizmet verilir- Danışmanlık - Aşı- Ev ziyareti - Muayene- Proflaksi - Test (tarama) / 60

  28. Ülkemiz için öneriler var mı? / 60

  29. Sağlık Bakanlığı TTR / 60

  30. www.aafp.org, Ağustos 2005 / 60

  31. / 60

  32. / 60

  33. / 60

  34. / 60

  35. / 60

  36. / 60

  37. / 60

  38. / 60

  39. / 60

  40. / 60

  41. / 60

  42. / 60

  43. / 60

  44. / 60

  45. / 60

  46. / 60

  47. / 60

  48. / 60

  49. / 60

  50. / 60

More Related