DRUGSANALYSES: screenings- en bevestigingsonderzoek

DRUGSANALYSES:screenings- en bevestigingsonderzoek Laboratorium van de Jellinek Amsterdam Jenneke Weijers PAOKC/PUOZ cursus 20-09-01

DEFINITIES • screening • eerste en in een groot aantal gevallen enige onderzoek van urinemonster op aanwezigheid van een beperkt aantal stoffen of groepen. Meestal uitgevoerd m.b.v. immunoassay en gerelateerd aan een cut-off (afkapwaarde)

DEFINITIES (2) • bevestigingsonderzoek (voor WPT noodzaak!) • herhaling van een onderzoek met een methode gebaseerd op andere analytisch-chemische principes; heel vaak GC/MS • herhalingsonderzoek • herhaling van het screeningsonderzoek met dezelfde methode

SCREENING • doelgroepen • gebruikte technieken • afkapwaarden (cut-off) • welke stoffen of groepen • beperkingen en valkuilen

DOELGROEPEN • diagnostiek • behandeling verslaving of co-morbiditeit • beheersmaatregel in P.I. • workplace drug testing • verkeer • (intoxicaties)

GEBRUIKTE TECHNIEKEN • immuno-assays • o.a. EMIT, CEDIA, FPIA, ELISA, KIMS, RIA, sneltests • HPLC • GC • GC-MS • HPLC-MS • TLC • CE

AFKAPWAARDEN • KKGT • Advies Gezondheidsraad 1998 • SAMHSA (voorheen NIDA) • UK Guidelines defensible WPT • etc, etc

KWALITEIT VAN HET URINEMONSTER • kreatinine >2.0 mmol/L • pH tussen 5 en 8 • s.g. • osmolaliteit • houd rekening met allerlei toevoegingen zoals bleekwater, zout, nitriet, glutaaraldehyde, maar ook methadon en benzodiazepinen

VOORBEELDEN VAN TOEVOEGINGEN • UrinAid, Clear Choice (glutaaraldehyde) • Amber-13, THC-Free (sterk zuur) • Klear, Whizzies, Randy’s Klear (nitriet) • Urine Luck, Sweet Pee’s Spoiler (chromaat) • Stealth (peroxidase en peroxide) Cody JT, Valtier S, JAT, 25, 6 (2001) 466-70.

WELKE STOFFEN OF GROEPEN • opiaten • cocaïne (benzoylecgonine) • amfetaminen en XTC-achtigen • methadon / EDDP • cannabinoïden • benzodiazepinen • alcohol

WELKE STOFFEN OF GROEPEN 2 • nicotine (cotinine) • barbituraten • phencyclidine (PCP) • LSD • GHB • buprenorfine • “paddo’s” psilocine/psilocybine • methaqualon

OPIATEN • heroïne, 6-MAM, morfine, morfineglucuronide, codeïne; maar ook hydrocodon, oxycodon, pholcodine e.d. • ratio morfine/codeïne • maanzaad • fout-positieven: naltrexon, chinolonantibiotica, promethazine • fout-negatieven: ongevoeligheid voor morfineglucuronide

geen problemen maanzaad, codeïne cut-off veel lager: 2-10 ng/ml detectiewindow korter OPIATEN (vervolg)screenen op 6-MAM

COCAÏNE • vnl. benzoylecgonine • denk bij interpretatie ook aan binge-gebruik • immuno-assays zeer specifiek • zeer hoge concentraties mogelijk: Pas op voor carry-over!

AMFETAMINEN/XTC-ACHTIGEN • immuno-assays problematisch • cut-off omstreden • pH monster van belang • veel fout positieven, per immunoassay verschillend • groot verschil in kruisreactiviteit t.o.v. MDMA, MDA, etc

METHADON • therapietrouw/bijgebruik? • grote variatie dosering 5-120 mg/dag • snelle metaboliseerders • invloed pH • methadon versus EDDP

metabolisme van methadon methadon EDDP EMDP p-hydroxylering en glucuronide conjugering

Invloed van de pH van de urine • Eliminatiehalfwaardetijd van methadon in zure urine 20 ± 4 h alkalische urine 42 ± 9 h • Clearance van methadon in zure urine 134 ± 21 ml/min alkalische urine 92 ± 9 ml/min Eliminatie van methadon pH-afhankelijk Eliminatie van EDDP relatief pH-onafhankelijk Nilsson et al Eur.J.Clin.Pharmacol.,22,4, (1982) 337-42.

CANNABINOÏDEN • variatie in cutoff • in Nederland veel variatie in gebruikspatroon: anamnese belangrijk • THC-COOH/kreatinine ratio • hoe betrouwbaar is een kwantitatieve bepaling met een immuno-assay eigenlijk • matrix-effecten!! • bevestigingsonderzoek moet mogelijk zijn

CANNABINOÏDEN (2) matrix-effect: • monster onverdund: • kreat : 20.4 mmol/l • THC-COOH: 101/95 ng/ml (duplo) • monster 1:1 verdund: • kreat: 10.7 mmol/l • THC-COOH: 129 ng/ml

BENZODIAZEPINEN • gebruik zeer wijd verspreid en met veel consequenties, waaronder complicaties bij detoxificatie, interacties • veel verschillende preparaten, waaronder zeer laag gedoseerde en intensief gemetaboliseerde stoffen • behoefte aan gevoelige en betrouwbare methode

BENZODIAZEPINEN (vervolg) • immuno-assays niet gevoelig voor geglucuronideerde verbindingen • deglucuronidering (bij voorkeur on-line) heeft aanzienlijke invloed op het aantal positieven. Deze invloed is veel sterker dan aanpassing van de cut-off

Benzodiazepine test results for positive samples (N=158 + 62) Distribution of the results according to method Method Pos Neg EM2 99 59 EM2DG 149 9 CEDIA 109 + 45** 49 + 17** CEDG 158 + 62** 0 + 0** **samples only analysed with the CEDIA methods. EM2 = EMIT II, EM2DG = EMIT II with ß-glucuronidase CEDG = CEDIA with ß-glucuronidase

ALCOHOL • alcoholmisbruik complicatie van methadonbehandeling • eenvoudig te implementeren (ADH-methode) • blaasapparatuur effectiever • CDT

SAMENVATTING (1) • beoordeel kwaliteit van het monster • testen die metabolieten goed kunnen aantonen verdienen de voorkeur • fout-positief en fout-negatief komen voor • analytische valkuilen o.a. carry-over en matrixeffect

SAMENVATTING (2) • ga uiterst voorzichtig om met kwantitatieve resultaten en ook met de cannabis/ kreatinine ratio • hanteer een juiste cut-off • houd een meer specifieke analysemethode achter de hand

Koffiepauze

DRUGSANALYSES: screenings- en bevestigingsonderzoek