Lifandiveröld Byrkningar

1. Lifandiveröld Byrkningar Erla Brynjarsdóttir 9-SG

2. Byrkningar • Byrkningar eru elsti hópur æðplantna, það er að segja þeirra plantna sem hafa sérstaka leiðsluvefi. • Byrkningar hafa eiginlegar rætur, stöngul og laufblöð.

3. Æxlun Byrkninga • Æxlun byrkninga skiptast í tvo áfanga þar sem í öðrum er kynlaus æxlun með gróum og í hinum kynæxlun þar sem saman renna sáðfruma og eggfruma.

4. Byrkningar • Byrkningar eru betur fallnir til lífs á landi en mosar, en engu að síður eru þeir háðir vatni við frjóvgun því að sáðfruman syndir í vatni yfir að eggfrumunni.

5. Æxlun Burkna • Burknar ganga yfirleitt í gegnum tvö stig á æviskeiðinu til þess að ljúka þroskaferli sínu. Þær plöntur sem vaxa á hvoru stiginu eru svo ólíkar að halda mætti að þetta væru tvær allsendis óskyldar tegundir.

6. Æxlunarmátti burkna er mismunandi á þessum tveimur stigum lífsferilsins. • Á fyrra stiginu myndast brúnir blettir neðan á burknablöðunum og á þessum blettum eru gróhirslur með gróum.

7. Þessir blettir nefnast gróblettir. • Þegar gróin eru orðin þroskuð í gróhirslunum opnast þær og gróin rjúka úr þeim og berast burt með vindi. • Þau gró sem hafna á heppilegum stað spíra þegar skilyrði eru hagstæð og mynda nýjar plöntur.

8. fjölgun • Byrkningar eru ólíkir ber- og dulfrævingum að því leyti að þeir mynda ekki fræ líkt og síðarnefndu hóparnir, heldur fjölga sér með gróum svo sem síðar verður líst.

9. Burknar • Blöð burkna eru í fyrstu upphringuð og minna þá jafnvel á enda á fiðlu (snigilinn). • Þegar blöðin stækka og þroskast vefst ofan af þeim og þau rétta úr sér.

10. Leiðslukerfi og æðplöntur • Þróunarsagan segir okkur að byrkningar hafi verið fyrstu plönturnar með sérstakt leiðslukerfi sem flytur lífræna næringu, vatn og steinefni innan plöntunnar. • Leiðslukerfið er gert úr grönnum pípum, svokölluðum æðum, og þær plöntur sem eru með slíku leiðslukerfi nefnast því æðplöntur.