1 / 28

Paradoksy i decyzje

Paradoksy i decyzje. PLAN. Za chwile zostaną rozdane 2 zestawy pytań Są dwa rodzaje pytań w obu zestawach : Oznaczone liczbą i literą oznaczającą zestaw – różnią się pomiędzy zestawami i w późniejszym etapie będą ze sobą zestawiane , np . 1A) i 1B).

hollye
Download Presentation

Paradoksy i decyzje

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Paradoksy i decyzje

  2. PLAN • Zachwilezostanąrozdane 2 zestawypytań • Sądwarodzajepytań w obuzestawach: • Oznaczoneliczbą i literąoznaczającązestaw– różniąsiępomiędzyzestawami i w późniejszymetapiebędązesobązestawiane, np. 1A) i 1B). • Nie ma prawidłowychodpowiedzinapytania z tejgrupy. Tylko w połączeniu z odpowiedziąnaodpowiadającepytanie z drugiegozestawu, możnamówić, żedaneodpowiedzisązesobązgodnebądźnie. • Oznaczonesamąliczbąnp. 3) – sątakie same dlaobuzestawów. • Dlatychpytańzazwyczajistniejejednaprawidłowaodpowiedź, którąnależyznaleźć. • Nie jest to w szczególnościżadeneksperymentani test a raczejzabawa. Odpowiedzinapytanianiebędąoceniane, niebędązbierane, więcpozostanąanonimowe

  3. PLAN • Pierwszyetap: podziałsalinadwiegrupy • Każdaosoba w danejgrupiestarasięsamodzielnieodpowiedziećnapytania z zestawu, któryzostałprzydzielonytejgrupie (A lub B) • Czas: ok. 20 minut • Statystyki?? • Drugietap: podziałnagrupy 4 osobowe • 2osoby z zestawem A i 2 osoby z zestawem B • Wymianazestawów A na B i B na A • Osoby, któreodpowiadałynapytania z jednegozestawuzastanawiająsię, co by odpowiedziałynaodpowiedniepytania z drugiegozestawu • Znalezienieróżnic w pytaniachspecyficznychdlazestawu, tj. oznaczonychliterą A i B • Czas: ok. 15 minut • Trzecietap: omówieniepytań i dyskusja • Czas ok. 40 minut

  4. 1A i 1B 1A) Wyobraźsobie, żepostanowiłeś/aśzobaczyćdobreprzedstawienie w teatrze i biletnaniekosztuje 50 złotych. Wchodząc do teatru, spostrzegaszsię, żezgubiłeś/aśbanknotpięćdziesięciozłotowy. Czyzapłaciłbyś/abyś 50 złotychzanastępnybilet? 1B) Wyobraźsobie, żepostanowiłeś/aśzobaczyćdobreprzedstawienie w teatrze i kupiłeś/aśbiletza 50 złotych. Wchodząc do teatru, spostrzegaszsię, żezgubiłeś/aśwcześniejzakupionybilet. Biletunie da sięodzyskać. Czyzapłaciłbyć/łabyś 50 złotychzanastępnybilet? • Kahneman, Tversky (1984): (mental accounting) • 88% odpowiedziało TAK w 1A) • 46% odpowiedziało TAK w 1B)

  5. 2A i 2B 2A) „The Economist” oferujeTobienastępującedwieopcjerocznejprenumeraty: • Tylkodostęp ONLINE za 74 złotych • Dostęp ONLINE + wersjadrukowanaza 154 złotych 2B) The Economist oferujeTobienastępującedwieopcjerocznejprenumeraty: • Tylkodostęp ONLINE za 74 złotych • Wersjadrukowanaza 154 złotych • Dostęp ONLINE + wersjadrukowanaza 154 złotych • Arieli (?): • w 2A częściejwybierajątylko ONLINE niż w 2B • a w 2B częściejwybierają ONLINE+ drukniż w 2A

  6. 3 3) Wyobraźsobie, żekażdakarta ma liczbępojednejstronie a literępodrugiej. Którekartypowinieneśodwrócić, abysprawdzićprawdziwośćstwierdzenia: Jeślikarta ma samogłoskęnajednejstronie, wtedyrównież ma parzystąliczbęnadrugiejstronie? Wason (1960) [positiveconfirmationbias] • Dużoosóbodpowiada: U+4 • Prawidłowaodpowiedź: U+3 Ludzieczęstostarająsięraczejpotwierdzićniżzanegować

  7. 4 4) Zostałeś/aśzaproszony/ona, abywziąćudział w ekperymencieprzeprowadzonymprzezsłynnegopsychologa. Podczaseksperymentu, pokazująTobiedwapudełka. Jedno jest przezroczyste i pod nimkryjesię 1000 złotych. Drugie jest nieprzezroczyste. PowiedzianoTobie, żezawieraono 1mln złotychlubnic (…) Zawartośćnieprzezroczystegopudełkazostałaustalonaprzezpsychologa. (…) Jeślipsychologprzewidziałby/aby, żeweźmiesztylkonieprzezroczystepudełko, włożyłaby do niego 1 mlnzłotych. Gdybynatomiastprzewidział/a, żewybierzeszobapudełka, niewłożyłby/abynic do nieprzezroczystegopudełka. PowiedzianoTobie, żepsychologjużdokonał/a prognozy i wypełniłapudełkozgodnie z prognozą. (…) Co wybierasz? • Tylkonieprzezroczystepudełko • Oba pudełka • Newcomb’s paradox of rationality • Dominacja – wybierzdwa • Psycholog ma zawszerację: jednopudełkozawszewyższyzysk

  8. 5A i5B 5A) Wyobraźsobie, żeniedługowybieraszsięnatygodniowąwycieczkęstatkiem i chceszkupićubezpieczenienażycie. Wycieczkakosztuje 4000 złotych. ZaoferowanoTobiepolisęubezpieczeniową, zgodnie z którązostaniewypłaconychTobielubTwojejrodzinie 3.000.000 złotychw przypadkuzatonięciastatku z powoduatakuterrorystycznegolubnapadupiratów i zostanieszzabity/a lubpoważniezraniony/a. Czykupiłbyś/łabyśubezpieczenie o poniższychcenach? • 119 złotych TAK/NIE • 169 złotych TAK/NIE • 219 złotych TAK/NIE • 269 złotych TAK/NIE • 319 złotych TAK/NIE • 369 złotych TAK/NIE • 419 złotych TAK/NIE 5B) Wyobraźsobie, żeniedługowybieraszsięnatygodniowąwycieczkęstatkiem i chceszkupićubezpieczenienażycie. Wycieczkakosztuje 4000 złotych. ZaoferowanoTobiepolisęubezpieczeniową, zgodnie z którązostaniewypłaconychTobielubTwojejrodzinie 3.000.000 złotychw przypadkuzatonięciastatku i umrzeszlubzostanieszpoważniezraniony/a.Czykupiłbyś/łabyśubezpieczenie o poniższychcenach? • 119 złotych TAK/NIE • 169 złotych TAK/NIE • 219 złotych TAK/NIE • 269 złotych TAK/NIE • 319 złotych TAK/NIE • 369 złotych TAK/NIE • 419 złotych TAK/NIE • Johnson (1993) • W 5A chcąkupićzawięcejniż w 5B • W 5B chcąkupićzamniejniż w 5A

  9. 6 6) Rozpatrzmyregularnąkostkę z sześciomaścianami, dwie z nichsączerwone, a czterysązielone. Kostkabędzierzucona 20 razy a ciągzielonych (Z) i czerwonych (C) będziezapisywany. Wybierzjedenciągzezbiorutrzech. Jeśliciąg, którywybrałeś/aśukażesię w kolejnychrzutachkostki, wygrasz 100 złotych. Zaznaczproszęciągzielonych i czerwonych, naktórychciałbyś/łabyśpostawić: • CZCCC • ZCZCCC • ZCCCCC Tversky, Kahneman (1983) [conjuction fallacy] Prawidłowaodpowiedź to a., jednakwieleosóbdecydujesięna b.

  10. 7 7) Agnieszkaukończyłasocjologię i podczasstudiówzaangażowanabyła w liczneorganizacjestudenckiepromującepolitycznąrówność i poruszającekwestiespołeczne. Agnieszka jest wegetarianką i próbujejeździćnarowerzetakczęsto, jak to możliwe. Na podstawietego, co wiesz o Agnieszce, które z poniższychstwierdzeń jest bardziejprawdopodobne: • Agnieszka jest kasjerką w banku • Agnieszka jest kasjerką w banku i aktywnądziałaczkąruchufeministycznego Tversky, Kahneman (1983) [conjuction fallacy] Ludzieczęstoodpowiadają b. a powinnobyć a.

  11. 8 8) Zrób ranking swojej (subiektywnej) ocenyprawdopodobieństwa (w ciągucałegożycia) śmierci w wynikunastępującychzdarzeń: • Katastrofalotnicza1) Katastrofalotnicza 1 : 11mln • Rak 2) Atakterrorystyczny 1 : 9,3mln • Wypadeksamochodowy 3) Powódź 1 : 30000 • Atakterrorystyczny 4) Wypadeksamoch. 1 : 8000 • Powódź 5) Morderstwo 1 : 300 • Zawałbądźudarmózgu 6) Rak 1 : 5 • Morderstwo 7) Zawał/udar 1 : 2,5 Pomiędzyktóremiejsca w tymrankinguwstawiłbyś/łabyśnastępująceprzyczynyśmierci: • Atakterrorystównasamolot • Atakterrorystycznylubkatastrofalotnicza [Conjuctionvs Disjunction fallacy]

  12. 9A i9B 9A) Którą loterię wybrałbyś/abyś? • (0,0.9;45,0.06;30,0.01;-15,0.03) • (0,0.9;45,0.07;-10,0.01;-15,0.02) 9B) Którą loterię wybrałbyś/abyś? • (0,0.9;45,0.06;30,0.01;-15,0.01;-15,0.02) • (0,0.9;45,0.06;45,0.01;-10,0.01;-15,0.02) • Tversky, Kahneman (1986) [cancelation, similarity, framing] • Loterie w 9A sądokładnietakie same jak w 9B, ale inaczejprzedstawione • W 9A częściejwybierają a) niż b) • W 9B częściejwybierają b) niż a)

  13. 10 13) Stoiszprzedtrzemazasłoniętymibramkami. Zajedną z nich jest nagroda w postacinajnowszegomodelu BMW. Wybieraszjedną z bramek. Gospodarzprogramu, którywie, zaktórąbramką jest nagroda, odsłaniainnąbramkęogłaszając, że jest to bramkapusta. NastępnieproponujeTobiezmianęwyboru. Czyzgadzaszsięzmienićswójpierwotnywybór? • TAK • NIE Słynny problem Monty Hall Problemy z prawdopodobieństwemwarunkowym Prawidłowaodpowiedź TAK, wieleosóbodpowiada NIE

  14. ParadoxMontyHall’a • http://www.math.ucsd.edu/~crypto/Monty/montybg.html

  15. 11 11.1) Dostałeś/aśnowykubek do kawy (zdjęcieponiżej). Zajakąminimalnącenęsprzedałbyś/sprzedałabyś ten kubek? Podajwartość w złotówkach od 1-50 złotych. 11.2) W sprzedaży jest kubek do kawy. Zajakąmaksymalnącenękupiłbyś/kupiłabyś ten kubek? Podajwartość w złotówkach od 1-50 złotych. Kahneman, Knetsch, Thaler (1990) [endowment effect, WTA-WTP disparity] WTA>WTP

  16. 12A i12B 12A) Określprawdopodobieństwo, żezaczterytygodnie w środębędzie: • słonecznie • padać 12B) Określprawdopodobieństwo, żezaczterytygodnie w środębędzie: • słonecznie • ulewa • burza i grad • kapuśniak • mżawka Często P(padać) wychodzimniejszeniż P(ulewalubburza i grad lubkapuśniaklubmżawka)

  17. 13i14 13) Taksówkarze w NowymJorkuczasemstosująnastępującąstrategięzwaną w żargonieekonomicznym targeting. Strategia jest prosta i poleganapozostawaniu w pracy (w taksówce) aż do osiągnięciawyznaczonegoceluzarobkównajedendzień (np. 200 dolarów). CzywedługCiebiestrategia ta jest stosowanaprzezpoczątkującychczyprzezdoświadczonychtaksówkarzy? Camerer, Babcock, Loewenstein, Thaler (1997) Prawidłowaodpowiedź: przezniedoświadczonych 14) Jakie jest prawdopodobieństwowygranej w DużymLotku (6 cyfrpoprawnych)? Czyzagrałbyś/abyś w lotto? Co siędzieje, jak jest więcejniżjednatrafnaodpowiedź? Czyoczekiwanawypłatawygranej w DużymLotku jest wyższa w przypadkukumulacji, czybezkumulacji? Prawidłowaodpowiedź: wszystkichmożliwości jest 49 nad 6 W przypadkukumulacjioczekiwanawypłata jest niższaniżbezkumulacji!!!

  18. 15 15) Wyobraźsobie, żeprzetestowaliCiebienaobecnośćwirusa HIV w Twoimorganizmie i test wskazał „POSITIVE”. Jakbardzo jest prawdopodobne, żerzeczywiściejesteśzarażony/a? (Prawdopodobieństwozarażeniawynosi 0.0769%. Dokładnośćtestunaobecność HIV wynosi 99.5%.) A = HIV X = test pozytywny B = NO HIV Y = test negatywny

  19. 16 16) Obserwujeszrzutysymetrycznąmonetą. W ostatnich 10 rzutachwypadłareszka: RRRRRRRRRR. Co postawisz? • 2:1 naOrła • 5/3:1 naOrła • 4/3:1 naOrła • 1:1 OrzełvsReszka • 4/3:1 naReszkę • 5/3:1 naReszkę • 2:1 naReszkę • Nic z powyższych Shefrin, Stetman (1985) [disposition effect – hold losers, sell winners] WięcejosóbstawianaOrła, a prawdopodobieństwo jest równe

  20. 17.1 i17.2 17.1) Wybierz jedną loterię: • P=(1 mln, 1) • Q=(5 mln, 0.1; 1 mln, 0.89; 0 mln, 0.01) 17.2) Wybierz jedną loterię: • P’=(1 mln, 0.11; 0 mln, 0.89) • Q’=(5 mln, 0.1; 0 mln, 0.9) Kahneman, Tversky (1979) [commonconsequenceeffectviolation of independence] Wiele osób wybiera P>Q i Q’>P’

  21. 18.1 i18.2 18.1) Wybierz jedną loterię: • P=(3000 PLN, 1) • Q=(4000 PLN, 0.8; 0 PLN, 0.2) 18.2) Wybierz jedną loterię: • P’=(3000 PLN, 0.25; 0 PLN, 0.75) • Q’=(4000 PLN, 0.2; 0 PLN, 0.8) Kahneman, Tversky (1979) [common ratio effect, violation of independence] Wiele osób wybiera P>Q i Q’>P’

  22. 19.1 i19.2 19.1) Wybierz jedną loterię: • P-bet = (100 PLN, 0.8; 0 PLN, 0.2) • $-bet = (1000 PLN, 0.1; 0 PLN, 0.9) 19.2) A teraz wyobraź sobie, że jesteś w posiadaniu biletu lotto, który ma wypłaty tak jak jedna z loterii powyżej. Podaj minimalną sumę jaką byś żądała/żądał za ten bilet lotto. Zrób to dla obu loterii. Grether, Plott (1979) [preferencereversal, transitivityviolation?] Wiele osób: • P-bet > $-bet w bezpośrednim wyborze • CE(P-bet) < CE($-bet)

  23. 20.1 i 20.2 20.1) W urnie jest 90 kulek – 30 niebieskich i 60 żółtych i czerwonych. Maszynalosującawybierajednąkulkę. Jeśliwybierzekulkę o kolorze, naktórypostawiłeś/aś, dostaniesz 100 złotych. Jakikolorkulkiobstawiasz? (jednaodpowiedź) • Niebieski • Żółty 20.2) Kontynuacja – Jeślimaszynawybierzekulkę o jednym z kolorów, naktórepostawiłeś/aś, dostaniesz 100 złotych. Jakiekolorykulekobstawiasz? (jednaopcja) • Niebieski i czerwony • Żółty i czerwony ParadoksEllsberga (1962?) [uncertainty aversion] Wieleosóbwybiera: • Niebieski w 20.1 • Żółty i czerwony w 20.2 To jest błąd!

  24. Dlaczego to błąd…

  25. 21A i 21B • 21A) Dostałeśwłaśnie 40 złotych. Czychceszzaniekupićloterię, która z jednakowymprawdopodobieństwemwypłaca 100 złotychlub zero złotych? 21B) Czychceszkupićloterięza 40 złotych (zeswojegoportfela), która z jednakowymprawdopodobieństwemwypłaca 100 złotychlub zero złotych? • Thaler, Johnson (1990) [house money effect] • Ludzieodpowiadają: • W 21A częściej TAK niż w 21B • W 21B częściej NIE niż w 21A

  26. 22 22) Masz do wyboru 3 restauracje: francuską La Coupole, włoskąTrePancheorazpolskąSarmacja. Ustaliłeś/aśjednakowoważnetrzykryteriawyborurestauracji. Potrafiszustalićrankingiporządkowerestauracjiwedługwszystkichtrzechkryteriów. Postanowiłeś/aśwybraćnajlepsząopcjępoprzezgłosowanieparami (prowadzącyzajęcia z analizydecyzjiniewytłumaczyłmetodyporównywaniawszystkichtrzechrazem), gdziewynik jest ustalanypoprzezsumępozycjirankingowychdladanejopcji. Czy jest to dobra metodawyborurestauracji? (Dobra, czyli taka, żedlajakichkolwiektrzechkryteriów i odpowiednichrankingów da sięwyłonićzwycięzcę) Paradox Condorcet [intransitivity] Przykład: opcje A,B,C orazkryteria I,II,III A vs B 2:1 A>B B vs C 2:1 B>C C vs A 2:1 C>A

  27. 23A i 23B 23A) Krajnawiedzaegzotycznaazjatyckachoroba, która ma zabić 600 osób. Jesteśodpowiedzialny/a zaobronęprzeciwkryzysową i masz do wyborudwaprogramy: • Program A: 200 osóbbędzieocalonychnapewno • Program B: 600 osóbbędzieocalonych z prawdopodobieństwem 1/3, niktniebędzieocalony z prawdopodobieństwem 2/3 23B) Krajnawiedzaegzotycznaazjatyckachoroba, która ma zabić 600 osób. Jesteśodpowiedzialny/a zaobronęprzeciwkryzysową i masz do wyborudwaprogramy: • Program A: 400 osóbzginienapewno • Program B: Niktniezginie z prawdopodobieństwem 1/3, 600 osóbzginie z prawdopodobieństwem 2/3 • Kahneman, Tversky (1979) [framing, Asian disease] • Loterie w 27A sądokładnietakie same jak w 27B, tylkoinny framing • Ludzięczęsto: • Wolą program A w 23A • Wolą program B w 23B

  28. 24 • 24) Jakie jest prawdopodobieństwotego, żeteraz w sali, gdziesiedzicieprzynajmniejdwieosobymająurodzinytegosamegodnia? Birthday problem

More Related