960 likes | 1.29k Views
Non-invazif Ventilasyon. Ali GÜNERLİ Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Rean AD İZMİR. Sunum Planı Neden ventilasyon desteği? Non-invazif ventilasyon tanımı,avantajları Gereksinimler Hasta seçimi, kontraendikasyonları Uygulama yolları Uygulama alanları
E N D
Non-invazif Ventilasyon Ali GÜNERLİ Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Rean AD İZMİR
Sunum Planı • Neden ventilasyon desteği? • Non-invazif ventilasyon tanımı,avantajları • Gereksinimler • Hasta seçimi, kontraendikasyonları • Uygulama yolları • Uygulama alanları • NIV başarısı • Uygulama • NIV? IMV? • Sonuç
Tarihçe • 1930 Alvan Barach, (CPAP) • 1950’lere kadar Çelik Akciğer • 1952 pozitif basınçlı ventilasyon (polio epidemisi) • 1960-70 CPAP, PEEP,IMV • 1980 HFPPV • 1980 Bilgisayar, mikroçip • 1989 Kern ve Sanders'Respironics' Bi-PAP
Non-invazif Ventilasyon( NIV ) Spontan soluyan hastaların Endotrakeal entübasyonsuz (veya trakeotomisiz) solutulmasıdır Amaç;Endotrakeal entübasyonla oluşabilecek komplikasyonlardan kaçınmak
Etki Mekanizmaları • Transpulmoner basınç artışı FRC • Sağdan sola intrapulmoner şant ↓ Oksijenasyon ↑ • Akciğer kompliyansı ↑ • Dakika ventilasyonu ↑ • Solunum işi ↓ • Sol ventrikül transmural basıncı↓ Afterload veKD↓
Kısa dönem (akut) Semptomları iyileştirmek Solunum işini azaltmak Gaz değişimini düzeltmek Hasta konforunu sağlamak Hasta /ventilatör uyumu Riskin azaltılması Entübasyondan kaçınmak Uzun dönem (kronik) Uyku süresini ve kalitesini arttırmak Yaşam kalitesini arttırmak Fonksiyonel durumu düzeltmek Yaşamı uzatmak NIV Hedefleri
Spontan solunum NİV Endotrakeal entübasyon + mekanik ventilasyon Altta yatan nedenin tedavisi sırasında zaman kazandırmalıdır
İnvazif Ventilasyona bağlı sorunlar Endotrakeal Entübasyon • Ventilatör İlişkili Pnömoni ( VİP ) • Sinüzit ( nazal entübasyon) • Silier aktivitenin azalması • Konuşamama • Yiyip, içememe
İnvazif Ventilasyona bağlı sorunlar • Ekstübasyon sonrası • Vokal kord disfonksiyonu • Trakeal stenoz • Sedasyon ihtiyacı • Kardiyo-vasküler instabilite • Gecikmiş weaning • Azalmış öksürük • Azalmış barsak aktivitesi
Nourdin’e göre NIV ve ET entübasyon ile ilişkili girişimler NIV İnvazif V. • Santral venoz yol, % 24 69 • İdrar sondası, % 44 94 • Foley sondası kalış süresi, gün 5 10 • NG sonda, % 12 90 • İV sedasyon, % 3 55 • Mortalite, % 12 29 • Intensive Care Med.,1999,25,567-573
NIV gereksinimler • Maske • Ventilatör • Ventilatör tüpleri
NIV – Endotrakeal Entübasyon • Endotrakeal Entübasyon • İnvazif yöntem • Travmatik • Artmış enfeksiyon riski • Genellikle sedasyon ve analjezi gerektirir • Sözel iletişim sağlanamaz NIV • Non-invazif • Kolaylıkla uygulanabilir • Kolaylıkla sonlandırılabilir • Sedasyon gerektirmez • Konforlu • Sözel iletişim mümkün
Maske • Nazal • Oro-nazal • Tam yüz maskesi • Helmet ( Miğfer )
Nazal maske Nazal yastık
NAZAL YASTIK • Burun üstünde irritasyon, ülser oluşanlarda • Klostrofobisi olanlarda • Yumuşak kauçuk, silikon materyal
Yüz maskesi (oro-nazal maske) Tam yüz maskesi (Full face mask)
Yüz maskesi ve nazal maskenin avantaj (+) ve dezavantajları (-) Yüz maskesi Nazal maske • Ağızdan kaçak + - • Ağızdan soluma ve NİV kalitesi + - • Hava yolu basıncı + - • Arter kan gazlarını etkileme hızı + - • Ölü boşluk - + • İletişim - + • Yiyebilme-içebilme - + • Balgam çıkarma - + • Aspirasyon riski - + • Aerofaji riski - + • Klostrofobi - +
Helmet Maskeleri Ailesi Hacimler: 6L; 8L; 8,5L; 10,5L; 12L; 18L; 19L
Helmet maskeleri • Cilt nekrozu • Gözlerde tahriş • Hava kaçağı • Ölü boşluk fazla • İşitsel sorunlar ???
Helmet maskelerine bağlı sorunlar • Boğulma hissi • Yüz dokusunda yaralanma • Omuz ve boyun yaralanması • Göz irritasyonu • Sinüs ağrısı • Kulak rahatsızlığı • Abdominal distansiyon
Physiologic Evaluation of Different Levels of Assistance During Noninvasive Ventilation Delivered Through a Helmet* • Roberta Costa, MD; Paolo Navalesi, MD; Massimo Antonelli, MD et all; • Gönüllülerde yapılan araştırmada helmet ile yeterli ventilasyon sağlandığı,tidal volümün arttığı, solunum sayısının azaldığı saptanmış.Sadece yüksek destek düzeylerinde konforlu olmadığı/rahatsızlık verdiği, hasta/ventilatör uyumsuzluğuna neden olmadığı bildirilmiştir. • CHEST 2005; 128:2984–2990
Is the Helmet Different Than the Face Mask in Delivering Noninvasive Ventilation? Davide Chiumello, MD Milan, Italy • Uygun klinik koşullarda uygulanıp, dikkatli monitorize edildiğinde, hastaların helmeti daha iyi tolare ettiklerini bildirmiştir. • Chest 2006;129;1402-1403
Ventilatör Seçimi • NIV’da tüm ventilatörler kullanılabilir • İnvazif mekanik ventilatörler • Avantajlar: yüksek basınç ve FiO2 sağlanabilir, detaylı monitorizasyon. • Dezavantajlar: Pahalı, sık alarm. • Non-invazif mekanik ventilatörler • Avantajlar: Daha ucuz, hava kaçağı kompansasyonu daha iyi
Ventilasyon Modları • CPAP/ BiPAP • PSV • Volum limited ventilasyon • Proportional assist ventilasyon (PAV)
Ventilatör Devreleri • Tek hortumlu devreler (NİV ventilatörleri) • Ölü boşluk artabilir • Akım düşük tutulursa geri soluma ve CO2 retansiyonu • Çift hortumlu devreler (YB ventilatörleri) • Ölü boşluk az • Geri soluma yok
NİV aralıklı ventilasyon desteği modudur !!!!
NIV için Hasta Seçimi • Geri döndürülebilir hastalık • Spontan solunum aktivitesi • Havayolu reflekslerinin varlığı • Etkin öksürebilme • Maskenin uyumu
NIV Kontrendikasyonları ATS 2001,AJRCCM • Kardiyopulmoner arrest • Diğer organ yetersizlikleri • Ağır ensefalopati (GKS< 10) • Üst GİS kanaması • Hemodinamik instabilite veya ağır aritmiler
NIV Kontrendikasyonları ATS. 2001, AJRCCM • Yüz cerrahisi, travma veya şekil bozuklukları • Üst hava yolu tıkanması • Hastanın koopere olamaması • Hastanın havayolunu koruyamaması • Hastanın sekresyonlarını atamaması • Aspirasyon riski
Non-invazif Ventilasyon • İnspiratuvar kas işi azalır ( IPAP ile tidal volüm artırılarak) ( EPAP ile oto PEEP kompanse edilerek) SOLUNUM KASLARI DİNLENİR • Akciğerdeki mikroatalektazileri düzelterek AKCİĞERLER HOMOJEN HAVALANIR • Solunum sisteminin CO2’e yanıtını artırarak SOLUNUM MERKEZİ DUYARLILIĞI ARTAR IPAP: VT ↑ ------- CO2↓ EPAP: V/Q ------- O2↑
BİPAP= bilevel pozitive airway pressure • İnspiriyum ve ekspiriyumda pozitif basınç verilerek maske ile uygulanan bir ventilasyondur • İnspirasyon basıncı (IPAP) başlangıç olarak 8-10 cmH2O seçilir, düzelme olmazsa saat başı 1-2 cmH2O artışlar yapılabilir • IPAP solunum kasları dinlendirerek solunum sıkıntısını azaltmaktadır
BİPAP= bilevel pozitive airway pressure • Ekspiriyum basıncı ( EPAP) ise başlangıçta 4-6 cmH2O seçilir ve SpO2’ye göre 1-2 cmH2O arttırılabilir • EPAP’ta amaç inspiratuvar basınç desteğini güçlendirmektir
Akut KOAH alevlenmesi • KOAH‘da NİV tercih edildiğinde entübasyon sıklığında (11/13'e karşılık 1/13) ve yoğun bakımda kalış süresinde azalma Brochard L. N Engl J Med 1990; 323: 1523-1530 • NİV uygulanan hastalarda endotrakeal entübasyon sıklığında konvansiyonel tedavi grubuna göre 3 ila 4 kez azalma; ventilasyon ve yoğun bakımda kalış süresinde, nozokomiyalpnömoni insidansında ve mortalitede azalma Keenam SP. Crit Care Med 1997; 25: 1685-1692 Keenam SP. Critical Care Clinics 1998; 14: 359-372 Lightowler JV. Br Med J 2003; 326: 185-195 Peter JV. Crit Care Med 2002; 30: 555-562
Akut KOAH alevlenmesi • İnspiratuvar destek ventilasyonu arttırır ve solunum işini azaltır • PEEP gaz değişimini düzeltir, ekspiratuvar rezistansı azaltır ( hava yollarının dinamik kollapsına karşı durarak ) ve oto- PEEP'in etkilerini dengeler Kondili E. Intensive Care Med 2004; 30: 1311-1318 Appendini L. Am J Respir Crit Care Med 1994; 149: 1069-1076
Akut KOAH alevlenmesi • NİV acil servislerde, hatta hastane öncesinde daha erken uygulanabilir • NİV'a geç başlanması başarışansını azaltır Conti G. Intensive Care Med 2002; 28: 1701-1707 Squadrone E. Intensive Care Med 2004; 30: 1303-1310 • İlaç tedavisi başarısız olduğunda, NİV entübasyona alternatif olmaktan çok, erken bir strateji olmalıdır • Akut KOAH alevlenmesinde kanıta dayalı tıpta NİV'un hastanın yararına olduğu kabul edilmektedir
Akut KOAH alevlenmesi • Başlangıçta tedaviye verilen iyi yanıt (klinik ve kan gazlarında) daha sonraki olası bir başarısızlığı(yeniden alevlenme, kalp yetmezliği, pnömopati) kesinlikle ekarte ettirmez • Moretti M. Thorax 2000; 55: 819-825 • Başarısızlığın erken belirtileri; • pH NİV'dan önce < 7.20 ve NİV'dan bir-iki saat sonra < 7.30 • Başlangıçta ve ilk NİV seansından sonra PaC02 > 90 mmHg • Yüksek risk (eşlik eden hastalıklar) • Ajitasyon • Koopere olmama • NİV'u tolere edememe • Hava kaçakları • Yetersiz sekresyon çıkarma • Personelin yetersiz bilgi ve tecrübesi • Anton A. Chest 2000; 117: 828-833 • Carlucci A. Am J Respir Crit Care Med 2001; 163: 874-880 • Squadrone E. Intensive Care Med 2004; 30: 1303-1310
AKUT KOAH ALEVLENMESİNDE NİV META-ANALİZLER Lightowler ve ark; (cochrane systematic review) • Mortalite riski %10 azalıyor • Entübasyon gereksinimi %28 azalıyor • Hastanede yatış süresi 4.57 gün azalıyor Lightowler JV, BMJ 2003;326:185
Astımda NIV • Kullanımı destekleyen RKÇ yok • 17 hiperkarbik astımlıdan 2’si entübe edilmişMeduri 1996, Chest • Teorik yararları • Bronkodilatörler daha etkin uygulanması • otoPEEP’in azaltılması • sekresyonların atılmasının kolaylaşması • Ani kötüleşme açısından dikkatle izlenmeli
Hipoksik Solunum Yetersizliğinde NIV Antonelli ve ark. ARDS tedavisinde non-invazif ventilasyonun bir seçenek oluşturup oluşturmayacağını araştırdıkları çalışmalarında akut hipoksik solunum yetersizliği olan ARDS hastalarında non-invazif mekanik ventilasyon uygulaması hastalarının ancak % 50’sinde başarılı/etkili olabilmektedir. Antonelli 2001, ICM