Συστήματα Θεματικής Πρόσβασης

1. Χ. Παπαθεοδώρου (papatheodor@ionio.gr)‏ Εργαστήριο Ψηφιακών Βιβλιοθηκών και Ηλεκτρονικής Δημοσίευσης Τμήμα Αρχειονομίας – Βιβλιοθηκονομίας Ιόνιο Πανεπιστήμιο Συστήματα Θεματικής Πρόσβασης

2. Κανόνες ταξινόμησης • Ταξινομούμε με βάση το θέμα και μετά με τη μορφή εκτός από τις κλάσεις Γενικά και Λογοτεχνία • 598.2/03 Θέμα: πουλιά, μορφή: εγκυκλοπαίδεια • 811 Μορφή: Αμερικάνική ποίηση • Ταξινομούμε ένα τεκμήριο στην κατηγορία που θα είναι πιο χρήσιμη • Η βιογραφία ενός αθλητή, αλλιώς ταξινομείται σε μια σχολική βιβλιοθήκη και αλλιώς σε μια αθλητική βιβλιοθήκη • Τοποθετούμε το τεκμήριο στην πιο ειδική κατηγορία που το περιλαμβάνει και όχι στην πιο γενική • Όταν ένα βιβλίο διαπραγματεύεται δύο ή τρία θέματα, το τοποθετούμε στην τάξη του κυρίαρχου θέματος ή αν είναι ισότιμα στο πρώτο που πραγματεύεται το βιβλίο. • Όταν έχουμε δύο θέματα για ένα τεκμήριο και το πρώτο επηρεάζει το δεύτερο, τότε το τεκμήριο ταξινομείται σύμφωνα με το δεύτερο θέμα • Θρησκευτικές αντιλήψεις για τη φιλοσοφία => Φιλοσοφία • Για πάνω από τρία θέματα τα τεκμήρια ταξινομούνται στη γενική κατηγορία που τα περιλαμβάνει όλα

3. Δεκαδική Ταξινόμηση • Dewey Decimal Classification: 10 κλάσεις • 000 Generalities • 100 Philosophy & psychology • 200 Religion • 300 Social sciences • 400 Language • 500 Natural Sciences & mathematics • 600 Technology (Applied sciences)‏ • 700 The arts • 800 Literature & rhetoric • 900 Geography & history

4. DDC συνέχεια • 100 υποδιαιρέσεις: κάθε κλάση έχει 10 υποδιαιρέσεις • 600 Technology (Applied sciences)‏ • 610 Medical sciences • 620 Engineering & allied operations • 630 Agriculture • 640 Home economics & family living • 650 Management & auxiliary services • 660 Chemical engineering • 670 Manufacturing • 680 Manufacture for specific uses • 690 Buildings

5. DDC συνέχεια • 1000 τμήματα: Κάθε υποδιαίρεση διαιρείται σε 10 τμήματα • 610 Medical sciences Medicine • 611 Human anatomy, cytology, histology • 612 Human physiology • 613 Promotion of health • 614 Incidence & prevention of disease • 615 Pharmacology & therapeutics • 616 Diseases • 617 Surgery & related medical specialties • 618 Gynecology & other medical specialties • 619 Experimental medicine • The Relative Index: Σχέσεις μεταξύ θεμάτων (see also)‏

6. DDC συνέχεια • Για εκτενή τμήματα (περισσότερες από 2 σελίδες υπάρχουν περιλήψεις για τις περιγραφές της πρώτης θέσης μετά την υποδιαστολή • Στις υποδιαιρέσεις μετά την υποδιαστολή παρατηρούνται ασυμμετρίες • 612 Human physiology • 612.1 Blood and circulation • 612.11 Blood • 612.12 Blood chemistry • 612.13 Blood vessels and vascular circulation • 612.14 Blood pressure • 612.17 Heart • 612.18 Vasomoters

7. DDC βασικές υποδιαιρέσεις • 01 philosophy and theory • 701 Philosophy of the Arts • 03 Dictionaries, encyclopedias, concordances • 720.3 Dictionary of Architecture • 05 Serial publications • 720.5 Architectural Record • 08 History and description with respect to kinds of persons • 720.8 Architectural adaptations for people with specific needs • 09 Historical and geographical treatment • 720.9 Fletcher’s History of Architecture

8. DDC και άλλες υποδιαιρέσεις • 01Philosophy and theory • 011 systems • 012 classification • 013 value • 014 language (terminology) and communication • 015 scientific principles • 019 psychological principles

9. Κανόνες στις υποδιαιρέσεις • Κάποιες υποδιαιρέσεις προβλέπονται στους πίνακες του DDC • 803 Dictionaries, encyclopedias, concordances και όχι 800.03 • 501 Philosophy and theory και όχι 500.01 • Κάποιες υποδιαιρέσεις δεν προβλέπονται στους πίνακες και εφαρμόζεται ο κανόνας • Για το 371.4 educational guidance and counseling => 371.401 philosophy and theory of educational guidance and counseling • Στους πίνακες του DDC υπάρχουν υποδιαιρέσεις του 0 (271.03) ή του 00 (271.009). Οι βασικές υποδιαιρέσεις εισάγονται με 00 ή 000 (π.χ. 271.0003)

10. Γεωγραφικές περιοχές, ιστορικές περίοδοι, πρόσωπα • Πίνακας 2: Επιτρέπει την επέκταση των αριθμών γεωγραφικά • 01-05 Historical periods • 1 Areas, regions, places in general (temperate zones, land forms, not limited by continent, country and locality)‏ • 2 Persons regardless of area, region, place (subdivision by biography, diaries, ειδικά για πρόσωπα που σχετίζονται με ένα θέμα που το πρότυπο επιβάλλει την άμεση ένδειξη, αντί της -092 • 3 The ancient world αρχαίες χώρες μέχρι την πτώση της Ρώμης • 4 Europe Western Europe • 5 Asia Orient Far East • 6 Africa • 7 North America • 8 South America • 9 Other parts of world and extraterrestrial worlds Pacific Ocean islands

11. Ευρώπη • 41 British isles • 42 England and Wales • 43 Central Europe Germany • 44 France and Monaco • 45 Italian Peninsula and adjacent islands Italy • 46 Iberian Peninsula and adjacent islands Spain • 47 Soviet Union Russia • 48 Scandivavia • 49 Other parts of Europe

12. Υποδιαιρέσεις για λογοτεχνία • Πίνακας 3: αναφέρονται στις οδηγίες για τα 808-809 και 810-890 • 1 Poetry (831 Γερμανική ποίηση)‏ • 2 Drama (842 Γαλλικό Δράμα)‏ • 3 Fiction (839.313 Ολλανδική μυθολογία)‏ • 4 Essays (869.4 Πορτογαλικές εργασίες)‏ • 5 Speeches (845 Γαλλικές ομιλίες)‏ • 6 Letters (836 Γερμανικές αλλληλογραφίες)‏ • 7 satire and humor (880.7 ελληνική σάτυρα)‏ • 8 Miscellaneous writings

13. Υποδιαιρέσεις για τη γλώσσα • Πίνακας 4: Αναφέρεται στα 420-490 • 1 Writing systems and phonology of the standard form of the language • Γερμανικά συστήματα γραφής • 2 Etymology of the standard form of the language • 442 Γαλλική ετυμολογία • 3 Dictionaries of the standard form of the language • 439.313 Ολλανδικά λεξικά

14. Μνημονικοί πίνακες για τη γλώσσα • Πίνακας 6: για δηλώσεις τη γλώσσας ενός έργου • 1 Indo-european languages • 2 English and Old English languages • 3 German (Teutonic) languages • 4 Romance languages 220 Bible 220.5 Modern Versions 220.54 In the Romance language 220.541 In Modern French

15. Κατηγορίες προσώπων • Πίνακας 7: Αναφέρονται σε κατηγορίες σύμφωνα με το DDC • 01 Individual persons • 02 Groups of persons • 03-08 Persons by nonoccupational characteristics • 03 by racial, ethnic, national background • 04 by sex and kinship characteristics • 05 by age • 1-9 Specialists • 1 philosophy, psychology, parapsychology • 2 religion • social sciences, socioeconomic activities

16. Universal Decimal Classification • Ενοποίηση 400 (γλώσσα) και 800 (λογοτεχνία – ρητορική)‏ • Ένα τεκμήριο μπορεί να ταξινομέιται σε περισσότερες θεματικές κατηγορίες (δηλώνονται με “:”)‏ • 362.1 : 658.3 : 681.31 (Hospital: Personnel management: Computers)‏ • οι δηλώσεις για τόπο είναι σε παρένθεση

17. Library of Congress Classification • Κεφαλαίοι Λατινικοί χαρακτήρες για το συμβολισμό των κύριων κλάσεων και υποκλάσεων, αριθμοί για τις υπόλοιπες υποδιαιρέσεις • Συνηθισμένη μορφή: γράμμα-αριθμός-γράμμα αριθμός από τα γενικά θέματα στα ειδικότερα • Χρονολογικές αναφορές αντιστοιχούν σε γεγονότα, ημερομηνίες έκδοσης, κ.α. • Γεωγραφικές αναφορές γίνονται αλφαβητικά, ξεκινώντας από το Δυτικό ημισφαίριο • Η Γεωγραφία (G) είναι διαφορετική κλάση από την ιστορία (D)‏ • Political Science (J): γίνεται γεωγραφική υποδιαίρεση – στο DDC γίνεται θεματική (θέμα-υποθέμα) και μετά γεωγραφική • Λογοτεχνία (P): υποδιαιρέσεις με εθνικότητα, χρονολογία, συγγραφέας – DDC (800): εθνικότητα, τύπος, συγγραφέας • Φιλοσοφία (B): υποδιαιρέσεις με βάση την εθνικότητα, Μουσική (Μ) με βάση τη μορφή (όπερα, μουσική δωματίου), συνθέτης, δεν υπάρχει κατηγοριοποίηση χρονική, είδη έκφρασης κλπ. • Η κατηγορία “Generalia” διαιρείται σε “Α-General works”, encyclopedias AE, general indexes AI, “Z-Bibliographies, works on libraries, book industry”

18. Κριτήρια ταξινόμησης • Ιστορία, κριτική υποδιαιρούνται • χρονολογικά • ακολουθεί η μορφή • Συλλογές και ανθολογίες υποδιαιρούνται με βάση τη μορφή • Συγγραφείς ταξινομούνται • χρονολογικά • ακολούθως αλφαβητικά • Συλλογικά έργα • Ατομικά έργα • Βιογραφίες και κριτικές

19. Synopsis • H Social Sciences (general)‏ • HA Statistics • HB Economic Theory • HC Economic History and Conditions • HD Economic History and Conditions • HE Transportation and Communications • HF Commerce • HG Finance • HJ Public Finance

20. Outline • H Social Sciences (General)‏ • HA Statistics • 29-31.9 Theory and method of social science statistics • 36-37 Organizations. Bureaus. Service • 38-39 Registration of vital events. Registration (general)‏ • 154-4737 Statistical data • 154-155 Universal statistics • 175-4737 By region or country • HB Economic Theory • 71-74 Economics as a science. Relation to other subjects. • 75-130 History of economics. Hostory of economic theory

21. Schedule proper • Παράδειγμα • TD Environmental Technology • TD21 – 26 Country and city subdivisions. Table 1 (Βοηθητικός πίνακας για απόδοση γεωγραφικών υποδιαιρέσεων)‏ • .Α1Α-Ζ General works • .A6-Z States, provices, etc. • TD139 Collective • TD157 Study and teaching • .5 Research

22. Ταξιθετικοί αριθμοί (call numbers)‏ • Ομαδοποιούν θεματικά σχετικό υλικό • Ταυτοποιούν μοναδικά τα τεκμήρια μιας κατηγορίας με βάση τα: αριθμό συγγραφέα, αριθμό τεκμηρίου, cutter number • Ταξιθετικός αριθμός = (Ταξινομικός κωδικός, Αναγνωριστικό)‏ • Cutter number: Αλφαριθμητικά σύμβολα για την αλφαβητική ταξιθέτηση των τεκμηρίων μέσα σε μια κατηγορία • Συγγραφέας Hansen -> H35 • TD157.5 H35

23. Απαριθμητικά ταξινομικά συστήματα • Διαιρούν το σύνολο της γνώσης σε κύριες κατηγορίες, στη συνέχεια διαιρούν αυτές σε υποκατηγορίες, οι οποίες διαδοχικά διαιρούνται ξανά και ξανά μέχρι να καθοριστεί το εξειδικευμένο θέμα • Σε κάθε στάδιο χρησιμοποιείται κάποιο συγκεκριμένο χαρακτηριστικό με βάση το οποίο γίνεται η υποδιαίρεση. • Αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας είναι το ταξινομικό σύστημα να καταγράφει τελικά όλα τα θέματα που θέλει να συμπεριλάβει, σε μια ακολουθία που προχωρά από το γενικό στο ειδικό με μια σειρά διαδοχικών βημάτων, δίνοντας έτοιμα σύμβολα για καθένα από αυτά.

24. Φασετικά ταξινομικά συστήματα • Το ταξινομικό σχήμα να αναγνωρίζει τα βασικά συστατικά των θεμάτων καταγράφοντας κάτω από κάθε επιστήμη ή κύρια κατηγορία τις βασικές έννοιες που απομονώνονται σύμφωνα με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. • Χρησιμοποιεί τις σαφώς καθορισμένες, αποκλειστικές και εξαντλητικές πτυχές, ιδιότητες, ή χαρακτηριστικά μιας κατηγορίας ή ενός συγκεκριμένου θέματος . Αυτές οι πτυχές, ιδιότητες, ή χαρακτηριστικά ονομάζονται φασέτες (facets) μιας κατηγορίας ή ενός θέματος • Raganathan, Colon Classification

25. Φασετικά ταξινομικά συστήματα • Ο Ranganathan έθεσε πέντε βασικές φασέτες: (formula PMEST)‏ • την προσωπικότητα (personality), • το υλικό (matter), • την ενέργεια (energy) (δηλαδή οποιαδήποτε δραστηριότητα, λειτουργία, ή διαδικασία), • τον χώρο (space) και • τον χρόνο (time)‏ • Παράδειγμα: σχεδιασμός ξύλινων επίπλων τον 18ο αιώνα στην Αμερική • προσωπικότητα → επίπλωση, υλικό → ξύλο, ενέργεια → σχέδιο, χώρος → Αμερική και χρόνος → 18ος αιώνας.

26. Παραδείγματα industries agricultural industries (people)‏ farm managers dairy personnel shepherds (products)‏ cereal products dairy products butter cheese cream ice cream

27. Βιβλίο για εργαστηριακά μαθήματα μαθηματικών στο γυμνάσιο Ταξινομικός αριθμός: 2/Γ/α • Επίπεδο εκπαίδευσης 1. Πρωτοβάθμια 2. Δευτεροβάθμια 3. Τριτοβάθμια • Αντικείμενο διδασκαλίας Α. Ιστορία Β. Γεωγραφία Γ. Μαθηματικά • Μέθοδος διδασκαλίας α. Εργαστήριο β. Διάλεξη