เอกสารประกอบการบรรยาย การตรวจสอบภายในภาคราชการ

1. เอกสารประกอบการบรรยาย เอกสารประกอบการบรรยาย การตรวจสอบภายในภาคราชการ โดย สำนักกำกับและพัฒนาการตรวจสอบภาครัฐ กรมบัญชีกลาง กระทรวงการคลัง

2. ขอบเขตวิชา การตรวจสอบภายใน การควบคุมภายใน การประเมินระบบการควบคุมภายใน การจัดทำรายงานการควบคุมภายใน

3. การตรวจสอบภายใน

4. มติคณะรัฐมนตรี การตรวจสอบภายใน ระเบียบกระทรวงการคลัง ว่าด้วยการตรวจสอบของส่วนราชการ มาตรฐานการตรวจสอบภายใน

5. ความสัมพันธ์ การควบคุมภายใน [ INTERNAL CONTROL ] การตรวจสอบภายใน INTERNAL AUDIT

6. ระเบียบการตรวจสอบภายในระเบียบการตรวจสอบภายใน ระเบียบ หลักการ • - การบังคับใช้ • ระเบียบ • คำศัพท์ • การรักษาการ • ตามระเบียบ ระเบียบ กค. ว่าด้วยการตรวจสอบภายใน ของส่วนราชการ พ.ศ. 2551 หมวด 1 ความทั่วไป หมวด 2 หน้าที่ ความรับผิดชอบ หมวด 3 หน่วยรับตรวจ หมวด 4 เบ็ดเตล็ด • หน้าที่ความ • รับผิดชอบ • ขอบเขตงาน - หน้าที่ความ รับผิดชอบ - สายการบังคับ บัญชา - ความเป็นอิสระ - การเข้าถึงข้อมูล - หน่วยงานที่รับผิดชอบ - จ้างผู้เชี่ยวชาญ • การตรวจสอบของ • กระทรวงกลาโหม • การจัดทำมาตรฐาน • คู่มือ แนวปฏิบัติ • ปัญหาตามระเบียบ

7. การตรวจสอบภายใน คือ กิจกรรมการให้ความเชื่อมั่นและการให้คำปรึกษาอย่างเที่ยงธรรมและเป็นอิสระ ซึ่งจัดให้มีขึ้นเพื่อเพิ่มคุณค่าและปรับปรุงการปฏิบัติงานขององค์กรให้ดีขึ้น การตรวจสอบภายในจะช่วยให้องค์กรบรรลุถึงเป้าหมายที่วางไว้ ด้วยการประเมิน และปรับปรุงประสิทธิภาพของกระบวนการบริหารความเสี่ยง การควบคุมและการกำกับดูแลอย่างเป็นระบบ

8. ระเบียบการตรวจสอบภายในระเบียบการตรวจสอบภายใน ระเบียบ สายการบังคับบัญชาและหน่วยงานที่รับผิดชอบ ผู้ตรวจสอบภายใน กระทรวง ผู้ตรวจสอบภายใน กรม ผู้ตรวจสอบภายใน จังหวัด ขึ้นตรงต่อปลัดกระทรวง ตรวจสอบส่วนราชการใน สังกัดกระทรวง ขึ้นตรงต่อผู้ว่าราชการจังหวัด ตรวจสอบราชการบริหาร ส่วนภูมิภาค ขึ้นตรงต่อหัวหน้าส่วนราชการ ตรวจสอบราชการบริหาร ส่วนกลางที่ตั้งอยู่ในส่วนกลาง ส่วนภูมิภาค ต่างประเทศ

9. ระเบียบการตรวจสอบภายในระเบียบการตรวจสอบภายใน ระเบียบ โครงสร้างและสายการบังคับบัญชาของผู้ตรวจสอบภายใน รัฐมนตรีว่าการกระทรวง/ รัฐมนตรีช่วยฯ ผู้ว่าราชการจังหวัด ปลัดกระทรวง ผู้ตรวจสอบภายใน จังหวัด ผู้ตรวจสอบภายใน กระทรวง ราชการใน จังหวัด ที่ขึ้นตรง ส่วนกลาง ราชการ บริหาร ส่วนภูมิภาค ราชการ บริหาร ส่วนท้องถิ่น อธิบดี อธิบดี ผู้ตรวจสอบภายใน กรม ผู้ตรวจสอบภายใน กรม สำนัก/กอง สำนัก/กอง สำนัก/กอง สำนัก/กอง

10. ระเบียบการตรวจสอบภายในระเบียบการตรวจสอบภายใน ระเบียบ กำหนดเป้าหมาย ทิศทาง การประกันคุณภาพ กำหนดกฎบัตร หน้าที่ ความรับผิดชอบ ของผู้ตรวจสอบภายใน ติดตามผล จัดทำแผนการตรวจสอบ การรายงานผลการตรวจสอบ การปฏิบัติงานตรวจสอบ ให้คำปรึกษา / ประสานงาน / ปฏิบัติงานอื่น

11. ระเบียบการตรวจสอบภายในระเบียบการตรวจสอบภายใน ระเบียบ Input Process Output Outcome Impact ขอบเขตงานของผู้ตรวจสอบภายใน ประเมินประสิทธิภาพ ประสิทธิผลการดำเนินงาน สอบทานการปฏิบัติตามข้อกำหนด สอบทานความถูกต้องเชื่อถือได้ของข้อมูล ตรวจสอบการดูแลรักษาทรัพย์สิน ความคุ้มค่าของการใช้ทรัพย์สิน

12. ระเบียบการตรวจสอบภายในระเบียบการตรวจสอบภายใน ระเบียบ การจัดทำแผนการตรวจสอบและรายงานผลการตรวจสอบ ผู้ตรวจสอบภายใน หัวหน้าส่วนราชการ ส่วนราชการอื่น สำเนาให้หัวหน้า ส่วนราชการระดับกรม กรณีกระทรวง เสนอ ภายใน ก.ย. จัดทำแผนการ ตรวจสอบประจำปี พิจารณาอนุมัติ แผนฯ สำเนาให้ผู้ว่าราชการ จังหวัด กรณี กรม ปฏิบัติงานตรวจสอบตามแผนฯ สำเนาให้หัวหน้า ส่วนราชการระดับกรม กรณีกระทรวง จัดทำรายงานผลการตรวจสอบ พิจารณาสั่งการตามรายงานผล การตรวจสอบ สำเนาให้ผู้ว่าราชการ จังหวัด กรณี กรม เสนอ ภายในเวลา อันควร หรืออย่างน้อยทุก 2 เดือนนับจากวันที่ตรวจสอบแล้วเสร็จ สำเนาให้ส่วนราชการเจ้าสังกัดของหน่วยรับตรวจ กรณี จังหวัด

13. ระเบียบการตรวจสอบภายในระเบียบการตรวจสอบภายใน ระเบียบ หน่วยรับตรวจ • อำนวยความสะดวกและให้ความร่วมมือ • จัดให้มีระบบการจัดเก็บเอกสาร • จัดเตรียมรายละเอียดแผนงาน งาน โครงการ และเอกสารที่เกี่ยวข้อง • จัดทำบัญชี รายงานทางการเงิน และจัดเก็บ เอกสารประกอบรายการบัญชีให้เรียบร้อย เป็นปัจจุบัน • ชี้แจงตอบข้อซักถาม • ปฏิบัติตามข้อทักท้วงและข้อเสนอแนะ หน้าที่ ความรับผิดชอบ

14. มาตรฐานการตรวจสอบภายในและจริยธรรมของผู้ตรวจสอบภายในของส่วนราชการมาตรฐานการตรวจสอบภายในและจริยธรรมของผู้ตรวจสอบภายในของส่วนราชการ มาตรฐานการตรวจสอบภายใน - มาตรฐานด้านคุณสมบัติ - มาตรฐานด้านการปฏิบัติงาน จริยธรรมของผู้ตรวจสอบภายใน - ความมีจุดยืนที่มั่นคง - ความเที่ยงธรรม - การปกปิดความลับ - ความสามารถในหน้าที่

15. มาตรฐานการตรวจสอบภายในมาตรฐานการตรวจสอบภายใน มาตรฐานด้านคุณสมบัติ วัตถุประสงค์ อำนาจหน้าที่ ความรับผิดชอบ ความเป็นอิสระ และ ความเที่ยงธรรม ความเชี่ยวชาญและ ความระมัดระวัง รอบคอบ การประกันคุณภาพ และการปรับปรุง อย่างต่อเนื่อง

16. มาตรฐานการตรวจสอบภายในมาตรฐานการตรวจสอบภายใน มาตรฐานการปฏิบัติงาน การบริหารงาน ตรวจสอบภายใน การวางแผน การปฏิบัติงาน การรายงาน ผลการปฏิบัติงาน การยอมรับสภาพ ความเสี่ยงของ ฝ่ายบริหาร ลักษณะของงาน ตรวจสอบภายใน การปฏิบัติงาน การติดตามผล

17. จริยธรรมของผู้ตรวจสอบภายในจริยธรรมของผู้ตรวจสอบภายใน จริยธรรมของผู้ตรวจสอบภายใน วัตถุประสงค์ แนวปฏิบัติ หลักปฏิบัติ • ยกฐานะศักดิ์ศรี • วิชาชีพตรวจสอบ • ภายใน • ให้ ผสน. ปฏิบัติ • หน้าที่อย่างมี • ประสิทธิภาพ • หลักการพื้นฐาน • โดยใช้สามัญสำนึก • และวิจารณญาณ • ประพฤติตนตาม • จริยธรรมของ ผสน. • ยึดถือและดำรงไว้ • ซึ่งหลักปฏิบัติ • ความมีจุดยืนที่มั่นคง • ความเที่ยงธรรม • การปกปิดความลับ • ความสามารถในหน้าที่

18. วัตถุประสงค์ของการตรวจสอบภายในวัตถุประสงค์ของการตรวจสอบภายใน • เพื่อช่วยผู้ปฏิบัติงานในองค์กรให้ทำงานในหน้าที่ ความรับผิดชอบของแต่ละคนได้อย่างมีประสิทธิภาพ และประสิทธิผล • เพื่อส่งเสริมให้มีการควบคุมอย่างมีประสิทธิภาพภายใต้ค่าใช้จ่ายที่เหมาะสม

19. ความสำคัญและประโยชน์ของการตรวจสอบภายในความสำคัญและประโยชน์ของการตรวจสอบภายใน • ส่งเสริมให้เกิดกระบวนการบริหารจัดการที่ดี • ส่งเสริมให้เกิดการบันทึกบัญชีและรายงานตามหน้าที่ ความรับผิดชอบ • ส่งเสริมให้เกิดประสิทธิภาพและประสิทธิผลของ การปฏิบัติงาน • เป็นมาตรการถ่วงดุลอำนาจ • ให้สัญญาณเตือนภัยล่วงหน้า

20. ประเภทของการตรวจสอบภายในประเภทของการตรวจสอบภายใน การตรวจสอบการเงินและบัญชี ( FINANCIAL AUDITING ) การตรวจสอบการปฏิบัติตามข้อกำหนด ( COMPLIANCE AUDITING ) การตรวจสอบการบริหาร ( MANAGEMENT AUDITING ) การตรวจสอบการดำเนินงาน ( PERFORMANCE AUDITING ) การตรวจสอบเทคโนโลยีสารสนเทศ ( INFORMATION TECHNOLOGY AUDITING ) การตรวจสอบพิเศษ ( SPECIAL AUDITING )

21. การวางแผน กระดาษทำการ การสำรวจข้อมูลเบื้องต้น การประเมินผลระบบการควบคุมภายใน การประเมินความเสี่ยง การวางแผนการตรวจสอบ การวางแผนการปฏิบัติงาน การปฏิบัติงาน ก่อนเริ่มการปฏิบัติงานตรวจสอบ ระหว่างการปฏิบัติงานตรวจสอบ เมื่อเสร็จสิ้นการปฏิบัติงานตรวจสอบ การจัดทำรายงานและการติดตามผล รายงานผลการปฏิบัติงาน การติดตามผล กระบวนการปฏิบัติงานตรวจสอบภายใน ( Internal Audit Process )

22. ปัจจัยความสำเร็จของงานตรวจสอบภายในปัจจัยความสำเร็จของงานตรวจสอบภายใน 1. นโยบายและความสนับสนุนของฝ่ายบริหาร 2. ความพร้อมของระบบงานและสารสนเทศ 3. ความเข้าใจและการยอมรับของผู้รับตรวจ 4. ความรู้ ทักษะ และมนุษย์สัมพันธ์ของผู้ตรวจสอบภายใน 5. การทำงานเป็นทีม

23. การควบคุมภายใน

24. Output การควบคุมภายใน Input Process ประสิทธิภาพ / ประสิทธิผล / คุ้มค่า

25. ความหมาย ความหมาย ตามCOSO “Internal Control is a process, effected by an entity’s board of directors, management and other personnel, designed to provide reasonable assurance regarding the achievement of objectives in the following categories - Effectiveness and efficiency of operations - Reliability of financial reporting - compliance with applicable laws and regulations” ความหมาย ตาม คตง. “การควบคุมภายใน หมายความว่า กระบวนการปฏิบัติงานที่ผู้กำกับดูแล ฝ่ายบริหารและบุคลากรของหน่วยรับตรวจจัดให้มีขึ้นเพื่อสร้างความมั่นใจอย่างสมเหตุสมผลว่า การดำเนินงานของหน่วยรับตรวจจะบรรลุวัตถุประสงค์ของการควบคุมภายในด้านประสิทธิผลและประสิทธิภาพของการดำเนินงาน ซึ่งรวมถึงการดูแลรักษาทรัพย์สิน การป้องกันหรือลดความผิดพลาด ความเสียหาย การรั่วไหล การสิ้นเปลือง หรือการทุจริตในหน่วยรับตรวจ ด้านความเชื่อถือได้ของรายงานการทางการเงิน และด้านการปฏิบัติตามกฎหมาย ระเบียบ ข้อบังคับและมติคณะรัฐมนตรี

26. แนวคิดเกี่ยวกับการควบคุมภายในแนวคิดเกี่ยวกับการควบคุมภายใน • เป็น “ กระบวนการ ” ที่รวมไว้หรือเป็นส่วนหนึ่งในการปฏิบัติงานตามปกติ • เกิดขึ้นได้โดย “ บุคลากร” ในองค์กร • ทำให้เกิด “ ความมั่นใจในระดับที่สมเหตุสมผล” เท่านั้น ว่าการปฏิบัติงานจะบรรลุวัตถุประสงค์ที่กำหนด ฝ่ายบริหาร –จัดให้มีระบบ และติดตามผล ผู้ปฏิบัติงาน -ปฏิบัติตามระบบ

27. ความรับผิดชอบของฝ่ายบริหารความรับผิดชอบของฝ่ายบริหาร การควบคุมภายในเป็นเครื่องมือที่ผู้บริหารนำมาใช้เพื่อให้ความมั่นใจอย่าง สมเหตุสมผลว่าการดำเนินงานจะบรรลุผลสำเร็จตามวัตถุประสงค์ที่กำหนด • ผู้บริหารระดับสูง มีหน้าที่รับผิดชอบโดยตรงในการกำหนดหรือออกแบบและประเมินผลการควบคุมภายใน • ผู้บริหารระดับรองลงมาทุกระดับ มีหน้าที่กำหนดหรือออกแบบการควบคุมภายในของส่วนงานที่แต่ละคนรับผิดชอบ ผู้บริหารควรตระหนักว่าโครงสร้างการควบคุมภายในที่ดีเป็นพื้นฐานที่สำคัญของการควบคุมเพื่อให้การดำเนินงานบรรลุผลสำเร็จตามวัตถุประสงค์ของหน่วยรับตรวจ

28. องค์ประกอบของการควบคุมภายในองค์ประกอบของการควบคุมภายใน 5. การติดตามประเมินผล 2. การประเมิน ความเสี่ยง 3. กิจกรรม การควบคุม 4. สารสนเทศ และการสื่อสาร นโยบาย/วิธีปฏิบัติ ระบุปัจจัยเสี่ยง การกระจายอำนาจ วิเคราะห์ความเสี่ยง การสอบทาน การจัดการความเสี่ยง ฯลฯ จริยธรรม บุคลากร ปรัชญา โครงสร้าง อำนาจหน้าที่ การบริหารงานบุคคล 1. สภาพแวดล้อมการควบคุม

29. สภาพแวดล้อมของการควบคุมสภาพแวดล้อมของการควบคุม “สภาพแวดล้อมของการควบคุม” หมายถึง ปัจจัยต่างๆ ที่ส่งผลต่อทัศนคติและการตระหนักถึงความจำเป็นและความสำคัญของการควบคุมภายในของบุคลากรทุกคนในองค์กร เป็น“รากฐาน”ขององค์ประกอบอื่นๆ ของการควบคุมภายใน

30. สภาพแวดล้อมการควบคุมภายในที่ดีสภาพแวดล้อมการควบคุมภายในที่ดี • บุคลากรมีความรับผิดชอบและเข้าใจอำนาจหน้าที่ของตน • บุคลากรมีความรู้ ความสามารถ และทักษะที่จำเป็นในการปฏิบัติงาน • บุคลากรยอมรับ และปฏิบัติตามนโยบายการปฏิบัติงาน • บุคลากรมีจริยธรรม และศีลธรรมอันดี

31. 1. สภาพแวดล้อมการควบคุม • ความซื่อสัตย์และคุณค่าทางจริยธรรม • ความรู้ความสามารถ • ปรัชญาและวิธีปฏิบัติของฝ่ายบริหาร • โครงสร้างองค์กร • การมอบอำนาจหน้าที่และความรับผิดชอบ • นโยบายและวิธีปฏิบัติงานทางด้านทรัพยากรบุคคล

32. 2. การประเมินความเสี่ยง • การระบุความเสี่ยง - ปัจจัยภายใน - ปัจจัยภายนอก • การวิเคราะห์ความเสี่ยง - โอกาสที่จะเกิด - ผลกระทบ • การบริหารความเสี่ยง - ยอมรับ - บริหาร - กำหนดกิจกรรมการควบคุม

33. การประเมินความเสี่ยง ( Risk Assessment ) บริหาร • โครงสร้าง • ระบบงาน • คน • ทรัพย์สิน • งบประมาณ วิเคราะห์/จัดลำดับ * ยอมรับ * ป้องกัน/ควบคุม * ถ่ายโอน/กระจาย * หลีกเลี่ยง ระบุ * โอกาส * ผลกระทบ ศึกษา ทำความเข้าใจ * ความเสี่ยงอะไร * ส่งผลกระทบ อย่างไร วัตถุประสงค์ เป้าหมาย หมายถึง การระบุปัจจัยเสี่ยงและวิเคราะห์ความเสี่ยงอย่างเป็นระบบ รวมถึงการจัดลำดับ ความสำคัญว่าเหตุการณ์ใด/เงื่อนไขใดที่จะมีผลกระทบต่อการไม่บรรลุวัตถุประสงค์ของ หน่วยงาน ทราบความเสี่ยงและหาทางลดความเสี่ยงให้อยู่ในระดับที่ยอมรับได้

34. 3. กิจกรรมเพื่อการควบคุม หมายถึง นโยบายและวิธีการต่างๆ ที่ฝ่ายบริหารกำหนดให้บุคลากรขององค์กรปฏิบัติ เพื่อลดหรือควบคุมความเสี่ยงและบุคลากรได้มีการปฏิบัติตามกิจกรรมควบคุมนั้น - การอนุมัติ การสอบทาน - การบันทึกรายการ การกระทบยอด - การแบ่งแยกหน้าที่ - การจัดทำเอกสารหลักฐาน ฯลฯ

35. ประเภทของการควบคุมภายในประเภทของการควบคุมภายใน 1. การควบคุมแบบป้องกัน ( Preventive Control ) 2. การควบคุมแบบค้นพบ ( Detective Control ) 3. การควบคุมแบบแก้ไข (Corrective Control) 4. การควบคุมแบบส่งเสริม(Directive Control)

36. 4. ข้อมูลสารสนเทศและการติดต่อสื่อสาร สารสนเทศ หมายถึง ข้อมูลข่าวสารทางการเงิน และข้อมูลข่าวสารอื่นๆที่เกี่ยวกับการดำเนินงานขององค์กร ทั้งจากภายในหรือ ภายนอกองค์กร การสื่อสาร - มีการสื่อสารข้อมูลทั้งจากระดับบนลงล่าง จากระดับล่างขึ้นบนและในระดับเดียวกัน - มีการสื่อสารกับแหล่งข้อมูลภายนอก - กำหนดช่องทางในการรายงานการกระทำที่ไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องผ่านหัวหน้างาน

37. 5. การติดตามและประเมินผล หมายถึง กระบวนการประเมินคุณภาพการปฏิบัติงานและประเมินประสิทธิผลของการควบคุมภายในอย่างต่อเนื่องสม่ำเสมอ 1. ติดตามระหว่างการปฏิบัติงาน - การบริหารและการกำกับดูแลการปฏิบัติงานประจำวัน 2. ประเมินผลเป็นรายครั้ง - ประเมินการควบคุมด้วยตนเอง - ประเมินการควบคุมอย่างอิสระ 3. การรายงานจุดอ่อนและข้อบกพร่อง

38. การประเมินผลระบบการควบคุมภายในการประเมินผลระบบการควบคุมภายใน ความหมาย:- การพิจารณาถึงผลสัมฤทธิ์ของระบบการควบคุมภายในที่มีอยู่ในหน่วยงาน วัตถุประสงค์:-  สามารถป้องกันหรือลดความเสี่ยง  บรรลุผลสำเร็จตามวัตถุประสงค์  ปรับปรุง/แก้ไขเหมาะสมและทันเวลา

39. การจัดทำรายงานฯ : ส่วนราชการ รายงานผลการประเมินระบบการควบคุมภายใน ตามมาตรฐานฯ ข้อ 6 • ส่วนงานย่อย • ปย. 1 รายงานผลการประเมินองค์ประกอบของ • การควบคุมภายใน • ปย. 2 รายงานการประเมินผลและการปรับปรุง • การควบคุมภายใน • หน่วยรับตรวจ (องค์กร) • ปอ. 1 หนังสือรับรองการประเมินผลการควบคุม • ภายใน • ปอ. 2 รายงานผลการประเมินองค์ประกอบของ • การควบคุมภายใน • ปอ. 3 รายงานแผนการปรับปรุงการควบคุมภายใน ผู้ประเมินอิสระ ผู้ตรวจสอบภายใน - ปส. รายงานผลการสอบทานการประเมินการควบคุมภายในของผู้ตรวจสอบภายใน ข้อมูลจากwww.oag.go.th

40. ขั้นตอนการประเมินการควบคุมภายในขั้นตอนการประเมินการควบคุมภายใน ขั้นตอนที่ 2 1.กำหนดงานใน ความรับผิดชอบ ออกเป็นกิจกรรม/ งาน 2.ทำความเข้าใจ วัตถุประสงค์และ เป้าหมายหลักของ กิจกรรม/งาน ขั้นตอนที่ 3 จัดเตรียมเครื่อง มือการประเมิน 1.แบบประเมิน องค์ประกอบของการ ควบคุมภายใน (ภาคผนวก ก) 2.แบบสอบถาม การควบคุม ภายใน (ภาคผนวก ข) ขั้นตอนที่ 1 จัดประชุมเชิง ปฏิบัติการ 1.จนท.อาวุโส คณะทำงาน กับฝ่ายบริหาร ส่วนงานย่อย 2.ฝ่ายบริหาร ส่วนงานย่อย กับผู้ปฏิบัติ ขั้นตอนที่ 4 ประเมินผล การควบคุมภายใน 1.ระดับส่วนงาน ย่อย 2.ระดับหน่วย รับตรวจ

41. การจัดทำรายงานฯ : ส่วนราชการ ขั้นตอนการจัดทำรายงานระดับส่วนงานย่อย แบบประเมินองค์ประกอบ การควบคุมภายใน ภาคผนวก ก ปย.1 1 2 จุดอ่อนของ การควบคุมภายใน ปย.2 ภาคผนวก ข แบบประเมินเฉพาะด้าน- ด้านการบริหาร - ด้านการเงิน– ด้านการผลิต– ด้านอื่น ๆ

42. การจัดทำรายงานฯ : ส่วนราชการ ขั้นตอนการจัดทำรายงานระดับหน่วยรับตรวจ ปอ.1 ปส. 2 3 ปย.1 ปย.1 ปย.2 ปย.2

43. สำนักกำกับและพัฒนาการตรวจสอบภาครัฐสำนักกำกับและพัฒนาการตรวจสอบภาครัฐ กรมบัญชีกลาง โทร. 0 2127 7000 ต่อ 6512 E-mail address : IASTD@cgd.go.th