T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI ÇÖLLEŞME VE EROZYONLA MÜCADELE GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

1. T.C.ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞIÇÖLLEŞME VE EROZYONLA MÜCADELE GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Erozyon Kontrolü Daire Başkanlığı 2011

2. ORMAN VE SU BAKANLIĞI İŞLERİ TEŞKİLAT YAPISI

3. Gayemiz

4. EROZYON KONTROLÜ DAİRE BAŞKANLIĞI GÖREVLERİ

5. EROZYON KONTROLÜ DAİRESİ BAŞKANLIĞININ GÖREVLERİ a) Erozyonla mücadele plan ve projelerini yapmak, yaptırmak, uygulanmasını izlemek, bu faaliyetlere proje bazında destek sağlamak, bu iş ve işlemlerle ilgili politika ve stratejiler belirlemek, ilgili kurum ve kuruluşlar arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlamak. b) Ulusal bazda erozyon ve erozyon risk haritalarını oluşturmak, alınacak önlemler ile ilgili plan ve projeler geliştirmek, yapılan çalışmaları izlemek ve veri arşivi oluşturmak. c) Erozyon kontrol çalışmaları ile ilgili ulusal ve uluslar arası kurum, kuruluş, üniversiteler ile işbirliği yapmak, gelişmeleri takip etmek, konu ile ilgili ulusal ve uluslar arası eğitim, toplantı, sempozyum, çalıştay organize etmek. ç) Erozyonla mücadele konularında uluslararası süreçleri takip etmek, katılım sağlamak. d) Görev alanı ile ilgili eğitim yayım ve tanıtım faaliyetlerinde bulunmak. f) Genel Müdür tarafından verilen benzeri görevleri yapmak.

6. GENEL DURUM • Türkiye;coğrafi konumu,topografik yapısı, iklimi, yanlış tarım uygulamaları, mera ve orman tahribatı ve toprakların erozyona duyarlı olması sebepleri ile dünya üzerindeerozyona maruz ülkeler arasındayer almaktadır. • Türkiye;küresel  iklim değişikliğine bağlı olumsuzluklardan en fazla etkilenecek ülkeler arasında gösterilmektedir.  

7. MEVCUT DURUM Genel Durum Eğimin %15’den yukarı olduğu yerler % 62,5’dir. Toprakların %67’si sığ ve çok sığdır. • Türkiye;iklim, topoğrafya ve toprak özellikleri nedeniyle çok farklı ekosistemlere sahiptir.

8. MEVCUT DURUM Topraklarımızın %40’ı 0-20cm, %33’ü 20-50cm derinliktedir. %2’si alkali ve tuzlu olup bitki yetişmesine uygun değildir. Ülkemizin %37,3’ünde yarıkurak iklim şartları hüküm sürmektedir. Ülkenin %56’sı 1000 metrenin üzerindedir. Yukarıdaki nedenlerden dolayı Türkiye’de yetişme muhiti özellikleri çok kısa mesafelerde değişmektedir. Bu durum aynı zamanda biyolojik çeşitliliğin fazla olmasının nedenidir.

9. KURAKLIK HARİTASI Ülkemizde kurak ve yarı kurak alan miktarı 51 milyon hektardır. (%65) Yıllık Yağış Ortalama: 632mm Rize:2269mm Iğdır:231mm Yağışlar genelde yetersiz ve düzensizdir.

10. İKLİM HARİTASI

11.   Çölleşmenin en önemli sebeplerinden biri erozyondur. Orman alanlarının %54’ü, Tarım alanlarının %59’u, Meraların %64’ünde, orta ve şiddetli erozyon mevcuttur. TÜRKİYE’DE EROZYON Genel Durum

12. İnfiltrasyon: İnfiltrasyon yağış sularının toprak yüzeyinden aşağıya doğru sızması olayıdır. Toprak yüzeyine ulaşan yağış suları ya yüzeysel akış haline geçer ya da infiltrasyonla toprağa sızar. Yağış sularının infiltrasyonla toprağa sızan miktarının, yağış miktarına oranı, yağış şiddetinin infiltrasyon kapasitesini aşıp aşmamasına bağlıdır. Toprağın infiltrasyon kapasitesinin en yüksek olduğu yağışın başlangıcında, şiddeti yüksek bir yağmur fazla yüzeysel akışa neden olmazken, toprağın infiltrasyon kapasitesinin en düşük olduğu yağışın sonuna doğru, şiddeti yüksek bir yağmur aşırı yüzeysel akışlara neden olur. Şayet, yağışın şiddeti infiltrasyon kapasitesinden düşükse, bu durumda yağışın tamamı toprağa sızar. İnfiltrasyonla toprağa sızan suların bir kısmı toprak nemine eklenir, bir kısmı da yer altı ve taban suyu haline gelir. TANIMLAR

13. Erozyon ; Bitki örtüsünün olmaması veya tahrip edilmesi nedeniyle , su ve rüzgâr etkisiyle; Toprağın; Aşınması, Taşınması ve Birikmesi Olayıdır. Şayet , insanın tabiattaki toprak su bitki arasındaki dengeyi bozucu nitelikteki müdahalesi sonucu meydana geliyorsa hızlandırılmış erozyon

14. Erodibilite Toprakların erozyon eğilimi; tamamen kendi bünyelerindeki çeşitli özelliklerden kaynaklanan, su ve rüzgar kuvvetlerine karşı direncini veya erozyona duyarlılığını gösteren bir niteliğidir.

15. EROZYONUN ÇEŞİTLERİ Su erozyonu Rüzgar erozyonu Çığ erozyonu Yerçekimi erozyonu Buzul erozyonu

16. SU EROZYONUNA ETKİ EDEN FAKTÖRLER İKLİM : İklimin erozyon üzerine etkisi yağış , sıcaklık ve rüzgarla olmaktadır. Bunların içerisinde en önemlisi yağıştır. yağışında şekli şiddeti, süresi ve zamanı erozyona farklı etki yapmaktadır. VEJETASYON ve ÖLÜ ÖRTÜ : Bitki Örtüsü toprağa ulaşan yağışın miktarını, şiddetini ve mekanik etkisini azaltmaktadır. Bitki örtüsünün sıklığı, kapalılığı ve boyu yüzeysel akışın önünde mekanik bir engel oluşturur. TOPOGRAFYA : Yamacın eğimi ve uzunluğu erozyonda önemlidir. Erozyonun şiddeti bakımından eğim çok daha önemlidir. Eğimin % 5 ‘den %10’a çıkması erozyon miktarında 3 kat, % 15’e çıkması 5 kat artış yapmaktadır. İKLİM : İklimin erozyon üzerine etkisi yağış , sıcaklık ve rüzgarla olmaktadır. Bunların içerisinde en önemlisi yağıştır. yağışında şekli şiddeti, süresi ve zamanı erozyona farklı etki yapmaktadır. İKLİM : İklimin erozyon üzerine etkisi yağış , sıcaklık ve rüzgarla olmaktadır. Bunların içerisinde en önemlisi yağıştır. yağışında şekli şiddeti, süresi ve zamanı erozyona farklı etki yapmaktadır.

17. SU EROZYONUNA ETKİ EDEN FAKTÖRLER • ANAKAYA –TOPRAK • Ana materyalin , toprak erozyonunun etkileyen özellikleri; toprakların erodibilitesi ( erozyon eğilim değeri) ve toprakların ıslanabilme yetenekleridir. Örneğin granit, diorit, gnays ve şistler erozyona karşı hassastır. Bazalt, gabro ve andezit gibi ana materyaller erozyona karşı son derece dayanıklıdır. • Toprağın fiziksel özellikleri yüzeysel akış miktarını etkilemektedir. Toprağın tekst ürü, sitrik türü, nem ve organik madde miktarı erozyona etki eden faktörler arasında yer almaktadır. • İNSAN FAKTÖRÜ • Tabiatı en çok tahrip eden de en çok imar edende insandır.

18. SU EROZYONUNA ETKİ EDEN FAKTÖRLER

19. SU EROZYONUNA ETKİ EDEN FAKTÖRLER

20. SU EROZYONUNA ETKİ EDEN FAKTÖRLER TOPOGRAFYA : Yamacın eğimi ve uzunluğu erozyonda önemlidir. Erozyonun şiddeti bakımından eğim çok daha önemlidir. Eğimin % 5 ‘den %10’a çıkması erozyon miktarında 3 kat, % 15’e çıkması 5 kat artış yapmaktadır.

21. SU EROZYONUNA ETKİ EDEN FAKTÖRLER

22. SU EROZYONU İLE MÜCADELE • YÜZEY EROZYONU İLE MÜCADELE • TERASLAR • İş gücü İle yapılan Teraslar • Makineli Teraslar • ÖRME ÇİT • ÇİZGİ OT EKİMİ • DİĞER TESİSLER • OYUNTU EROZYONU İLE MÜCADELE • EŞİKLER • Kuru Duvar eşikler • Örme Eşikler • Kafes Tel Eşikler • Çuvallı seddeler • Harçlı Yapılar

23. YÜZEY EROZYONU İLE MÜCADELEDE 1-TERASLAR :Arazi üzerinde, meyil ve bölge hidroliği gereklerine göre aralıkları belli edilen, toprak ve suyu satıh üzerinde tutmaya yarayan, tesviye eğrilerine paralel (su tutucu) veya havzadan suyu erozyona sebep olmayacak şekilde dışarı boşaltan kanallardır.

24. APLİKASYON İnşa edilecek terasların aralık mesafelerinin ve yerlerinin arazide işaretlenmesi işlemidir.

25. YÜZEY EROZYONU İLE MÜCADELEDE Eğimli(Akıtıcı) Teraslar: Esas itibariyle eğimli yamaçlar üzerinde, ani sel tahribatının ve toprak erozyonunun önlenmesi amacı ile tesis edilen teraslardır.

26. YÜZEY EROZYONU İLE MÜCADELEDE

27. YÜZEY EROZYONU İLE MÜCADELEDE

28. YÜZEY EROZYONU İLE MÜCADELEDE Eğimsiz Teraslar: Tesviye eğrilerine paralel sıfır meyilli teraslardır. Yüzeysel akışa geçen suların tamamen tutulması ve arazinin ön görülen kültürel önlemlere hazır hale getirilmesi için tesis edilirler.

29. TERASLAR

30. TERASLAR İŞGÜCÜ İLE YAPILAN

31. TERASLAR İŞGÜCÜ İLE YAPILAN

33. YÜZEY EROZYONU İLE MÜCADELEDE ÇALI DEMETLİ TERAS: • Çalı demetli teraslar meyilli, rüzgar erozyonuna hassas, ince kumlu yapıda, ince materyal taşınan yamaçların stabil hale getirilmesinde kullanılır. Yamaç arazide kazı tabanının içe doğru meyli % 10 olacak şekilde bir hendek açılır. • Bu hendek üzerine civardan temin edilen her türlü dallar demetler halinde yatırılır. Demetlerin ucu topraktan dışardadır. Daha sonra, bu terasın üzerine toprak çekilerek tam bir gradoni tipi terasa dönüştürülür. • Teras üzerinden toprak sıkıştırılarak % 35-40 meyil verilir. Daha sonra açılan çukurlara projesinde belirtilen fidanlar dikilir. Bu metotda kazık kullanılmamaktadır. Çalı demetli terasın üzerine fidan dikilecekse, çalı demetleri terasa yerleştirilirken, fidan dikilecek yerin çalı demetleri ile kapatılmamasına dikkat edilmelidir.

34. YÜZEY EROZYONU İLE MÜCADELEDE ÇALI DEMETLİ TERAS:

35. YÜZEY EROZYONU İLE MÜCADELEDE ÇALI DEMETLİ TERAS

36. ÇALI DEMETLİ TERAS

37. YÜZEY EROZYONU İLE MÜCADELEDE ÇALI DEMETLİ TERAS • .

38. YÜZEY EROZYONU İLE MÜCADELEDE ÇALI DEMETLİ TERAS

39. YÜZEY EROZYONU İLE MÜCADELEDE ÖRME ÇİT TESİSİ : Toprağı gevşek çürük yamaçlarda, toprağın taşınmasını önlemek için çoğu yerlerde örme çitler yapılır. Bu çitler, yağmur sularının akışını yavaşlatarak toprağın aşınmasını ve taşınmasını önlerler. Örme çitlerin inşaatında ince çapları 4-6 cm. olan 90-100 cm. boyunda kazıklar kullanılır. Çakılan kazıkların birbirine olan mesafesi 30-40 cm. olmalıdır. Sıralar arasındaki mesafe 1-1.5 metredir. Kazık çakmada kılavuz kazık kullanılması ve toprağın tavda olması kazık çakılmasını kolaylaştırır. Ayrıca, sürgün verme özelliği olan kazıklar tercih edilmelidir.

40. YÜZEY EROZYONU İLE MÜCADELEDE ÖRME ÇİT : Kazıkların üçte ikisi toprağa girmelidir. Toprağın gevşek ve yamaç eğiminin fazlalığı oranında kazıklar derin çakılmalıdır. Kazıklar yamaca ne tam düşey, ne de araziye dik olmalı bunun ikisinin arası yönde ve daha ziyade yukarı doğru çakılmalıdır Örme çitlerin tesis zamanı genellikle İlkbahardır. Çünkü, ağaç budama bu mevsimde yapılır. Ayrıca, yağışların bol olması nedeniyle toprak yumuşak olduğu için kazıkların çakılması bu mevsimde daha kolaydır. Kazık çakma ve örme işlemleri tamamlandıktan sonra çitlerin arkası toprakla doldurulur ve üst kısımlarına da ağaç nevilerinden uygun olanları dikilir.

41. YÜZEY EROZYONU İLE MÜCADELEDE ÖRME ÇİT KAZIKLARININ ÇAKILMASI

46. YÜZEY EROZYONU İLE MÜCADELEDE ÖRME ÇİT

47. YÜZEY EROZYONU İLE MÜCADELEDE MAKİNE İLE YAPILAN TERASLAR: Değişik özelliklere sahip toprak işleme makinelerinden yararlanılarak özellikle sel ve taşkın önlemede kullanılan, genişliği 140-150 cm, derinliği 60-80 cm ebatlarında yapılan teraslardır.

48. YÜZEY EROZYONU İLE MÜCADELEDE TERASLAR MİNİ EKSKAVATÖR Palet aralığı maksimum 170 cm Gücü 24-50Hp

49. YÜZEY EROZYONU İLE MÜCADELEDE TERASLAR MAKİNE İLE YAPILAN AĞRI 2010

50. YÜZEY EROZYONU İLE MÜCADELEDE TERASLAR MAKİNE İLE YAPILAN