အသစ္ေပၚထြန္းစ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံမ်ားတြ င ္ အခ်ိဳးက်ကိုယ္စားျပဳေရြးေကာက္ပြဲစနစ္ကုိ အသံုးျပ ဳျ ခင္း

1. အသစ္ေပၚထြန္းစဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အခ်ိဳးက်ကိုယ္စားျပဳေရြးေကာက္ပြဲစနစ္ကုိအသံုးျပဳျခင္း Timothy M. Meisburger

2. အသစ္ေပၚထြန္းစဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အခ်ိဳးက်ကိုယ္စားျပဳေရြးေကာက္ပြဲစနစ္ကုိအသံုးျပဳျခင္းစနစ္ (PR)ကုိအသံုးျပဳျခင္းသည္ အေကာင္းဆံုးေရြးခ်ယ္မႈေလာ??? ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီးႏိုင္ငံအမ်ားအျပားတြင္ (PR) စနစ္ကုိအသံုးျပဳၾကသည္။ ပဋိပကၡမ်ားကိုအဆံုးသတ္ခဲ့ေသာအာဏာခြဲေ၀မႈသေဘာတူညီခ်က္မ်ား တြင္ (PR)စနစ္သည္ အေရးပါေသာအခန္းက႑မွ ပါ၀င္ခဲ့သည္။ (PR) စနစ္သည္ ဒီမိုကေရစီဖြံ႕ၿဖိဳးမႈအတြက္ ေရာေထြးမွတ္တမ္းတစ္ခု ျဖစ္သည္။

3. မဲမ်ားသူအႏိုင္ရေသာစနစ္ႏွင့္ အခ်ိဳးက်ကိုယ္စားျပဳစနစ္ (PR) ပါတီအခ်ိဳးက်ကိုယ္စားျပဳစနစ္- အစုိးရထဲတြင္ ပါတီအေနျဖင့္ကုိယ္စားျပဳ ရေသာစနစ္ျဖစ္သည္။ (PR) စနစ္ကုိယ္စားလွယ္မ်ားသည္ သူတို႕၏ ပါတီေခါင္းေဆာင္မ်ားကုိ အဓိကတာ၀န္ခံရသည္။ မဲေပးသူမ်ားကို တာ၀န္ခံရမႈအားနည္းသည္။ မဲထက္၀က္ေက်ာ္ရမွ အႏိုင္ရသည့္စနစ္ (Majority system) ႏွင့္ မဲမ်ားသူအႏိုင္ရသည့္စနစ္(Plurality system ) တို႕တြင္ ပါတီထက္ ကိုယ္စားလွယ္ တစ္ဦးခ်င္းစီကပိုအေရးႀကီးသည္။ ထိုစနစ္မ်ားတြင္ ကိုယ္စားလွယ္သည္ မဲဆႏၵရွင္မ်ားကိုအဓိက တာ၀န္ခံရသည္။

4. ပါတီမ်ားႏွင့္ PR (PR) စနစ္သည္ ႏိုင္ငံေရးအယူအဆ (Ideology) ကြဲျပားမႈကုိအဓိကေဇာင္းေပးျပင္ဆင္ထားေသာစနစ္ျဖစ္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ျပည္သူလူထု၏ နိုင္ငံေရးဆိုင္ရာအေရြ႕ေမာင္းႏွင္မႈမွာ (Ideology) မဟုတ္ေသာနိုင္ငံမ်ားအတြက္ သိပ္ၿပီးမကုိက္ညီလွေပ။ (PR)စနစ္တြင္ ကို္ယ္စားလွယ္မ်ားသည္ ပါတီမွတဆင့္ ကိုယ္စားျပဳရသျဖင့္ ပါတီသည္ ပါတီတြင္းလည္ပတ္မႈ အားနည္းသည့္အခါ (သို႕မဟုတ္) မရွိသည့္အခါ ကုိယ္စားျပဳမႈ အရည္အေသြးသည္ အလြန္နိမ့္က်ႏိုင္သည္။

5. PR ႏွင့္တာ၀န္ခံမႈ အထက္သို႕တာ၀န္ခံရမႈသည္ ပါတီေခါင္းေဆာင္မ်ားကုိအားေကာင္းေစသည္။ ပါတီတြင္းဒီမိုကေရစီအားနည္းသည့္ ပါတီမ်ားတြင္ တာ၀န္ခံမႈနည္းပါးေစ သည္။ (PR) စနစ္သည္ တာ၀န္ခံမႈမရွိေသာ ေခါင္းေဆာင္မ်ားကိုအကာအကြယ္ ေပးထားနုိင္ၿပီးေခါင္းေဆာင္မႈ အေျပာင္းအလဲႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးအေတြးအေခၚ သစ္မ်ားေပၚထြက္လာမႈကိုတားဆီးထားႏိုင္သည္။

6. PR ႏွင့္လူမႈေရး၊ လူမႈ၀န္းက်င္ကြာဟခ်က္ ႏုိင္ငံေရးဆိုင္ရာအယူအဆ(Ideology) အေရးမပါေသာ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားသည္ လူမႈေရးဆိုင္ရာ၊ လူမ်ိဳးေရးဆိုင္ရာကြာဟခ်က္မ်ားအေပၚ အေျခခံတည္ေဆာက္ၾကသည္။(ကုိးကြယ္သည့္ဘာသာ၊ လူမိ်ဳး၊ မ်ိဳးႏြယ္စု၊ ဘာသာစကားစသည့္) ထို႕ေၾကာင့္ (PR)သည္ လူမႈေရး၊ လူမ်ိဳးေရးဆိုင္ရာကြာဟခ်က္(သုိ႕) အဆင္မေျပမႈကုိ ပို၍ဆိုး၀ါးလာေစနုိင္သည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ထို ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားသည္ လူမ်ိဳးေရး၊ လူမႈေရးကြဲျပားမႈအေပၚအေျခခံတည္ေဆာက္ထား၍ ထုိကြဲျပားမႈ ေလ်ာ့ပါးနည္းပါးသြားျခင္းသည္ ထိုပါတီမ်ားအတြက္ အက်ိဳးမရွိႏိုင္ေပ။

7. PR ႏွင့္ အစြန္းေရာက္၀ါဒ -၁ (PR)စနစ္သည္ အစြန္းေရာက္ပါတီမ်ားဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္လာမႈကိုအားေပးသည္။ မဲထက္၀က္ေက်ာ္ရမွ အနိုင္ရသည့္စနစ္ ႏွင့္ မဲမ်ားသူအႏိုင္ရသည့္စနစ္ မ်ားတြင္ ပါတီမ်ားသည္လူမ်ားစုအၾကိဳက္လိုက္ရန္ လိုအပ္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ အလယ္အလတ္၀ါဒ သေဘာေဆာင္ေလ့ရွိသည္။

8. PR ႏွင့္ အစြန္းေရာက္၀ါဒ -၂ အသြင္ကူးေျပာင္းကာလေရြးေကာက္ပြဲမ်ားတြင္ ႏိုင္ငံေရးပါတီအသစ္မ်ားစြာပါေလ့ရွိသည္။ (PR) စနစ္ေရြးေကာက္ပြဲတစ္ခုတြင္ ပါတီတစ္ခုသည္ ဆႏၵမဲ (၂၀%)ရရုံျဖင့္ လူမ်ားစုမဲကိုအလြယ္တကူရရွိနုိင္သည္။ အသြင္ကူးေျပာင္းကာလေရြးေကာက္ပြဲမ်ားတြင္ ကုိယ္စားလွယ္တစ္ဦးသာ ပါ၀င္ေသာ မဲဆႏၵနယ္မ်ားထားရွိျခင္းျဖင့္ လူသိမ်ားေသာ၊ လူႀကဳိက္မ်ားေသာေဒသခံမ်ားသည္ အလြယ္တကူအႏုိင္ရရွိႏုိင္သည္။ အစြန္းေရာက္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားသည္ ေနရာအနည္းငယ္သာအႏုိင္ရရွိႏိုင္သည္။

9. ဒီမိုကေရစီဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈဒီမိုကေရစီဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ (PR) စနစ္သည္ ပါတီႀကီးမ်ားကုိအားေကာင္းေစသည္။ ထိုပါတီမ်ားသည္ ဒီမိုကရက္တီပါတီ ျဖစ္ခ်င္မွ ျဖစ္လိမ့္မည္။ ထို႕အျပင္ ပါတီေခါင္းေဆာင္ပိုင္းတြင္ အာဏာမ်ားကိုသြားေရာက္စုပံုေနေစနုိင္သည္။ လက္ရွိတည္ရွိေနေသာေအလိ(လူ႕မလိုင္)မ်ားကိုပိုမိုအားေကာင္းေစျခင္းအားျဖင့္ ဒီမုိကရက္တစ္ပါတီမ်ား၏ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈကုိတားဆီးႏိုင္သည္။ မဲမ်ားသူအႏုိင္ရသည့္စနစ္တြင္ အာဏာသည္ ကြဲသြားၿပီးကုိယ္စားလွယ္ တစ္ဦးခ်င္းစီသည္ပါတီအခ်င္းခ်င္းၾကားမဟာမိတ္ဖြဲ႕မႈကို ျပဳလုပ္ႏိုင္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ အခ်ိန္ၾကာလာသည္ႏွင့္အမွ် ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီမ်ား၏ ဖြံၿဖိဳးတိုးတက္မႈကို ျဖစ္ေပၚေစသည္။

10. PRႏွင့္ လူမ်ားစုအႏုိင္ရသည့္စနစ္ ကိုယ္စားျပဳမႈ PR စနစ္တြင္ ကုိယ္စားျပဳမႈသည္ ႏိုင္ငံေရးအယူအဆ၊ လူမ်ိဳးေရး၊ လူမ်ိဳးႏြယ္စု၊ ဘာသာေရးနွင့္ အမ်ိဳးသားအမ်ိဳးသမီး (Gender)ကြဲျပားမႈ ေပၚမူတည္၍တည္ေဆာက္ထားျခင္းျဖစ္သည္။ မဲအမ်ားဆံုးရသူအႏုိင္ရသည့္စနစ္တြင္လူနည္းစုမ်ားအတြက္ ကိုယ္စားျပဳမႈ ရရွိရန္ ေသခ်ာေအာင္ ျပဳလုပ္ႏိုင္သည္။ ထိုသို႕ျပဳလုပ္ရာတြင္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၏ ကုိယ္ပိုင္ရပ္တည္ခြင့္ႏွင့္ တာ၀န္ခံမႈကုိ ထိခိုက္စရာမလိုေပ။ မဲအမ်ားဆံုးရသူအႏိုင္ရသည့္စနစ္တြင္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားသည္ ပါတီကုိငဲ့စရာမလိုဘဲမိမိ၏ မဲဆႏၵနယ္ကိုကိုယ္စားျပဳခြင့္ရွိသည္။

11. ဒီမိုကရက္တိုက္ေဇးရွင္းသည္ ျဖစ္စဥ္တစ္ခုျဖစ္ၿပီး ျဖစ္ရပ္တစ္ခုမဟုတ္ေပ။ ဒီမုိကေရစီတိုးတက္မႈျဖစ္စဥ္တြင္မတူညီေသာအဆင့္မ်ားတြင္ မတူညီေသာေရြးေကာက္ပြဲစနစ္မ်ားလိုေကာင္းလိုလိမ့္မည္။ ပို၍သင့္ေတာ္ေကာင္းသင့္ေတာ္ပါလိမ့္မည္။ PRစနစ္သည္ ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီးဒီမိုကေရစီနိုင္ငံမ်ားအတြက္ ပိုသင့္ေတာ္ၿပီး၊ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံမ်ားအတြက္ သိပ္မသင့္ေတာ္လွေပ။

12. ကိုယ္စားလွယ္တစ္ဦးပါေသာမဲဆႏၵနယ္ (SMD)ႏွင့္ ဒီမိုကေရစီဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈ SMD သည္ စတင္ဖြံ႕ျဖိဳးစဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံမ်ားအတြက္ ပိုမိုသင့္ေတာ္ ႏိုင္သည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ တျခားေသာေရြးေကာက္ပြဲစနစ္မ်ားထက္ နားလည္ရန္ ပိုလြယ္ကူသည္။ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈႏွင့္ တာ၀န္ခံမႈကုိ ပိုမိုတုိးတက္ေစသည္။ ထိေရာက္ေသာယွဥ္ၿပိဳင္မႈအတြက္ အရင္းအျမစ္အနည္းအက်ဥ္းသာလိုအပ္သည္။ ဒီမုိကရက္တစ္ပါတီမ်ားဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈအတြက္ အေထာက္အကူျပဳေသာ ၀န္းက်င္တစ္ခုကို ဖန္တီးေပးထားသည္။

13. အႏွစ္ခ်ဳပ္ ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္ေရြးခ်ယ္မႈသည္ ဒီမိုကေရစီဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈအတြက္ သိသာေသာသက္ေရာက္မႈရွိသည္။ ထိ္ုသုိ႕ေသာေရြးေကာက္ပြဲစနစ္ေရြးခ်ယ္မႈကိုနုိင္ငံသားမ်ားနွင့္က်ယ္က်ယ္ ျပန္႕ျပန္႕ ေဆြးေႏြးျပီးမွသာလွ်င္ သင့္ေတာ္ေသာေရြးေကာက္ပြဲစနစ္တစ္ခုကိုေရြးခ်ယ္သင့္သည္။ နုိင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားအေနျဖင့္လည္းေရြးေကာက္ပြဲစနစ္တစ္ခုကိုအားေပးေျပာဆိုျခင္းထက္ ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္တစ္ခုေရြးခ်ယ္ရာတြင္ ျပည္သူတစ္ရပ္လံုးပါ၀င္ႏိုင္မႈကိုအားေပးေျပာဆိုသင့္သည္။