موضوع: شرکت نوکیا استاد: دکتر حجاریان ارائه دهنده: رفیع رهاننده پور لنگرودی

1. موضوع:شرکت نوکیااستاد:دکتر حجاریانارائه دهنده:رفیع رهاننده پور لنگرودی

2. مقدمه • سابقه 140 سال فعاليت • توليد كاغذ و چكمه هاي لاستيكي • ارتباطات راه دور • نوکیا از سال 1998 تبدیل به بزرگترين توليدكننده تلفن همراه در جهان شد. • در آن سال نوکیا 40 میلیون گوشی تلفن همراه به فروش رساند.

3. نوکیا در یک نگاه • سابقه: 140 سال • مؤسس: فردريك ايدستام • فعاليت اوليه: توليد كاغذ و چكمه هاي لاستيكي • فعاليت كنوني: فناوري ارتباطات راه دور و تلفن همراه • جايگاه: مقام اول از سال 1998 تا سال 2006 • فروش: 250 ميليون دستگاه در سال (4/36 ميليارد دلار) • سهم بازار جهاني: 38 درصد • تعدادكاركنان: 55505 نفر • جايگاه در FORTUN 500 : 130 • مديرعامل: پكا كالاسو

4. تاریخچه • نوكيا در سال 1865 توسط فردريك ايدستام (FREDRIK IDESTAM) در فنلاند و در حوالي رودخانه نوكيا بنيان گذاشته شد. • اصلي ترين توليدات آن كاغذ و چكمه‌هاي لاستيكي بود. • در اولين سالهاي قرن بيستم يعني 1903، تصمیم گرفته شد تا در كنار توليد كاغذ و كفش، به توليد كابل و نيرو (برق) نیز پرداخته شود. • در آن زمان، نوكيا بيش از 250 مدل چكمه لاستيكي عرضه مي كرد. همسايگي شركت نوكيا با كارخانه پلاستيك سازي فنلاند (Finnish Rubber Works :FRW) باعث گرديد كه اين كارخانه بعدها بزرگترين سهامدار نوكيا شود. • در سال 1922 کارخانه کابل سازی نیز به آنها ملحق شد. • در سال 1967، ”گروه نوکیا ” توسط این سه کارخانه تشکیل شد. • کسب و کار گروه متولد شده، لاستيك، كابل، چسب و كاغذ، توليد برق و الكترونيك بود.

5. تاریخچه • در فاصله بين دو جنگ جهاني و كمي پس از آن ، شركتهاي جوان رشد كردند و هم چسب و كاغذ، هم كابل و سيم و هم برق و نيروگاه سهم بازار خوبي از فنلاند يافتند. • در سال 1933 اولين سيم تاير خودرو توسط نوكيا توليد شد. • درسال 1977 با ریاست كاري كايرامو (KARI KAIRAMO)،بر ارتباط با غرب و حضور بيشتر در عرصه توليد نيرو و الكترونيكتاكيد گردید و تلاش براي بين المللي شدن شركت آغاز شد. • در اثر سياستهاي كايرامو، به سه حوزه اصلي كار در گروه نوكيا، حوزه شيميايي، پوششهاي كف و توليد تلويزيون نيز افزوده شد. • در دهه 80 نوكيا سومين سازنده بزرگ تلويزيون در اروپا شد.

6. تاریخچه • نوكيا با سرمايه گذاري مشترك (J.V)با MOBIRA اولين گام را در عرضه تلفن همراه (MOBIRA CITYMAN)برداشت. • عرضه استاندارد NMT (Network Mobile Telephone)گوشي تلفن همراه توسط نوكيا در سال 1981، علت توسعه سريع اين نوع تلفن ها محسوب مي شود. • در سال 1985 يورما اوليلا (JORMA OLLILA)مديرعامل وقت شركت، به عنوان مدير عمليات بين المللي به نوكيا پيوست. • در اين سال تنوع حوزه هاي كاري در نوكيا به اوج خود رسيده بود به گونه اي كه اين گروه در 180 حوزه كسب و كار مشغول فعاليت بود. • يكي از اهداف نوكيا در دهه 90 كاهش تعداد كسب وكارهاي مختلف و متفرق بود.

7. تاریخچه • در سال 1989 با واردشدن نوكيا به عرضه سيستم هاي شبكه اي، اولين شبكه GSM (GlobalSystemforMobile Communication)به يك شركت راديويي فنلاندي فروخته شد. • نوكيا طي دهه 90، شبكه هاي GSM را به 90 اپراتور در سراسر جهان عرضه كرد. • سرمايه گذاري نوكيا در فناوري ديجيتالي GSM از عوامل موفقيت شركت محسوب مي شود. • اولين تلفن همراه GSM مدل 1011 در سال 1992 توسط نوکیا روانه بازار شد.

8. تاریخچه • در سال 1994، يورمااوليلا مديرعامل شركت، عناصر كليدي استراتژيك شركت را چنين اعلام كرد: كسب وكارهاي قديمي را رها كنيد و به شدت روي ارتباطات راه دور تمركز كنيد.

9. تاریخچه • در سال 1994، نوكيا سري تلفن هاي همراه 2100 را توليد كرد كه بيش از 20 ميليون دستگاه از آنها فروش رفت. • در سال 1998 نوكيا رهبر جهاني در تلفن‌هاي همراه شد. • سال بعد، دستيابي به اينترنت بي سيم جهاني به عنوان يكي از اهداف شركت مطرح گرديد و سپس اولين تلفن WAP(WIRELESSAPPLICATIONPROTOCOL) مدل 7110 عرضه شد. • سال 2000 نوكيا با عرضه تلفن همراه 9210 با صفحه نمايش رنگي به ميدان آمد و دو سال بعد تلفن هاي دوربين دار از سوي نوكيا به بازار عرضه گرديد. • در سال 2006Nokia و Elisa اولین سیستم تجاری WCDMA900 دنیا را برای تماس اطلاعاتی(Data Call) تکمیل کردند.

10. چشم انداز • در سال 1996، چشم انداز شركت نوكيا «صدا در حركت»(VOICE GOES MOBILE PEOPLE) بود. اين چشم انداز در زمان كوتاهي به واقعيت پيوست. • چشم انداز كنوني شركت «زندگي در حركت» (LIFE GOES MOBILE) است.

11. ماموریت • شـــركت نوكيا در سال 1993 شعار «ارتباط انسانها با يكديگر»CONNECTING People))را برگزيد. • اين شعار بيانگر سهم نوكيا براي خلق ارتباطات بدون سيم بين مردم است. نوكيا اميدوار است با ارتباط دادن افراد به يكديگر، نياز اساسي انسان براي برقراري ارتباطات اجتماعي را پاسخ دهد و بين مردم واطلاعات موردنياز آنها پلي برقرار سازد. يورما اوليلا مديرعامل شركت مي گويد: «مأموريت ما مرتبط كردن انسانها با يكديگر است. اين بيش از يك عبارت تبليغاتي است. اين نشان مي دهد ما چه مي‌كنيم و چه نفعي به مشتريانمان مي رسانيم. كه هستيم و چه چيزي ارائه مي دهيم. اين قطب نماي ماست. ما از آن به عنوان موتور محرك كسب وكار خود درجهت ارائه ارزش به مشتريانمان استفاده مي كنيم».

12. استراتژی • استراتژي شركت نوكيا تمركز بر سه فعاليت عمده براي گسترش ارتباطات راه دور از لحاظ حجم وارزش است: • 1 – گسترش شبكه تلفن همراه: پوشش دادن 3 ميليارد نفر تا سال 2008؛ • 2 – حوزه چند رسانه اي (MULTIMEDIA): تصوير، موسيقي، بازي؛ • 3 – تحرك گسترده در حوزه شركتها: شبكه ها. • شركت نوكيا در سال 1993، «راه نوكيا» (THE NOKIA WAY) را به عنوان بيانيه استراتژي و ارزشهاي خود ارائه كرد. • اين بيانيه هر سال بازنگري مي شود. پايه هاي اين استراتژي عبارت است از مسئوليت اقتصادي، مسئوليت زيست محيطي و مسئوليت اجتماعي.

13. ویژگی ها • در اولين سالهاي قرن بيست ويكم، نوكيا به دو گروه كسب و كار تقسيم شد: تلفن هاي همراه و شبكه ها. • در كنار اين دو حوزه، يك مركز تحقيقات مستقل (N.R.C) و سازمان سرمايه گذاري هاي مشترك (N.V.O) نيز وجود دارد. ساختار جديد گروههاي كسب وكار در نوكيا عبارت است از: 1 – تلفن همراه؛ 2 – شبكه ها؛ 3 – بخش سازمانها؛ 4 – محيطهاي چندرسانه اي.

14. فرهنگ و ارزش های سازمانی • سه پايه اصلي فرهنگ سازماني و ارزشها در نوكيا عبارت است از: 1 – رضايت مشتري؛ 2 – احترام به انسان؛ 3 – يادگيري مستمر و كاربردي.

15. منابع انسانی • تعداد كاركنان شركت در سال 2002، 51 هزار و 748 نفر و در سال 2005، 55 هزار و 505 نفر بوده است. از اين تعداد 41 درصد در فنلاند و بقيه در ساير نقاط جهان مستقر هستند. • در سال 1987، 70 درصد كاركنان در فنلاند حضور داشتند. • حدود نيمي از كاركنان در محدوده سني 40 – 30 سال و حدود 73 درصد آنها كمتر از 50 سال سن دارند.

16. منابع انسانی • در زمينه منابع انساني، شركت نوكيا توجه به ارزشهاي سازماني، بازبودن فضاي كار، توسعه شغلي، مديريت عملكرد، تنوع و موازنه بين كار و زندگي را عوامل بسيار مهم در جذب، نگهداري و انگيزش كاركنان مي داند. • نوكيا درعملكرد و رضايت شغلي وكيفيت زندگي كاركنان به موازنه بين محتواي كار وعلائق و نيازهاي كاركنان مي‌انديشد.

17. منابع انسانی • اوليلا مديرعامل سابق شركت در زمينه اثرات مثبت و موثر تنوع نيروي انساني در شركت مي گويد: • «ما به سمت دنياي متحرك (MOBILE WORLD)مي رويم كه در آن انسانها درهر جا و هر زمان توانايي برقراري ارتباط با اطلاعات نامحدود را خواهند داشت. اين بدان معناست كه بازار ما «جهان» است، بنابراين تنوع نيروي انساني، عرصه مهمي از كسب وكار ماست. بهترين افراد را مي توان از مليتهاي متنوع و زمينه هاي فرهنگي متفاوت برگزيد. ما بايد تنوع بازار را در سازمان خود متجلي و منعكس كنيم تا مطمئن شويم كه نيازهاي همه مشتريانمان را درك مي كنيم. براي موفقيت در بازار متنوع، خلاقيت عامل كليدي است. تيم هاي متنوع خلاق تر هستند و راه حلهاي بهتري براي مسائل پيدا مي كنند تا تيم هاي يكدست وهمگن».

18. منابع انسانی • شركت نوكيا نشستي سالانه به صورت جهاني براي كاركنان خود ترتيب مي دهد كه به عنوان «به شما گوش فرامي‌دهيم» (LISTENING TO YOU) معروف است و شركت از اين راه بازخورد خوبي از كاركنان به دست مي‌آورد. • همچنين سيستم «از منابع انساني بپرسيد» (ASK HR) در شركت برقرار است كه پرسشهاي مكتوب كاركنان درزمينه منابع انساني، همواره پاسخ داده مي شود.

19. فناوری و R&D • در دهه 1980، كايرامو مي خواست كه در آموزش و تحقيقات سرآمد باشد. • پس از سال 1993، تحت رهبري او، تمركز و توجه به موضوع تحقيق و توسعه و فناوري برجسته شد. • آنچه شركت نوكيا را سرآمد صنعت ارتباطات راه دور كرد موفقيت در فناوري هاي ديجيتالي NMT وGSM در تلفن همراه بود. طراحي پلت فورم نرم افزاري سري 60 كه بيش از 60 درصد سازنده هاي تلفن همراه تاكنون تحت امتياز آن كار مي كنند گام مهمي در توسعه شركت بود. فناوري نسل سوم شبكه ها براي تلفن همراه، WCDMA است كه توسط نوكيا طراحي و عرضه شده است. نوكيا اولين طراح قابهاي قابل تعويض تلفن همراه درجهان و مبدع و عرضه كننده محصولات جانبي آن است.

20. فناوری و R&D • تحقيق و توسعه (R&D)در نوكيا با مشاركت دانشگاهها و ساير شركتها انجام مي شود. • در پايان دهه 90 يك سوم كاركنان نوكيا در بخش تحقيق وتوسعه در 44 مركز و 12 كشور – علاوه بر مركز تحقيقات نوكيا – كار مي كردند. • در ابتداي سال 2005، 20 هزار و 722 نفر يعني حدود 37 درصد كاركنان درمراكز تحقيق و توسعه در سراسر دنيا كار مي كردند. در اين سال، نوكيا 8/3 ميليارد يورو يعني 8/12 درصد فروش خالص خود را صرف R&D كرده است. اين رقم در سال 2002، 10 درصد و در سال 1980، 2 درصد بوده است.

21. کیفیت • شركت نوكيا، كيفيت را به منزله كليد بهره وري، سودآوري و افتخار مي داند و آن را در سه بعد جستجو مي‌كند: • فرايند، • محصول و • مديريت. Process Product Quality Management

22. فروش و سهم بازار • درآمد شركت نوكيا در سال 2005، 4/36 ميليارد دلار بود كه در فهرست جهاني FORTUN 500 در رتبه 130 جاي گرفت. • فروش خالص شركت در سال 2004، 4/29 ميليارد يورو بوده كه ازطريق فعاليت 55 هزار نيروي انساني و 15 كارخانه توليدي مستقر در 9 كشور به دست آمد. • سهم فروش در بازار آمريكا 4/3 ميليارد، چين 6/2، انگلستان 2/2، آلمان 7/1، هند 3/1 و برزيل يك ميليارد يورو در سال 2004 بوده است.

23. فروش و سهم بازار • در سال 2004 ، سود عملياتي 3/4 ميليارد يورو، سود قبل از عمليات 7/4 ميليارد يورو وسودخالص 2/3 ميليارد يورو بوده است كه 77 درصد آن به حوزه تلفن همراه، 21 درصد به حوزه شبكه ها و 2 درصد به ساير حوزه هاي فعاليت برمي‌گردد.

24. مدیر عامل (سابق) • مديرعامل (سابق) و رئيس هيئت مديره نوكيا، «يورما اوليلا»ست. • اوليلا متولد 1950 (56 ساله) در فنلاند شخصيت استثنايي است كه شركت توانست تحت هدايت او مقام اول را در فناوري و بازار تلفن همراه جهان در سال 1998 كسب كند و تاكنون پايدار نگه دارد. • او نوكيا را از سازنده كاغذ و چكمه هاي لاستيكي به بزرگترين توليدكننده تلفن همراه درجهان تبديل كرد. • اوليلا» در سه رشته مدرك دكترا دارد: علوم سياسي، اقتصاد، فناوري‌هاي علمي، ضمن آنكه شيفته ادبيات نيز هست.

25. مدیر عامل (سابق) • او در سال 1985 از شعبه CITIGROUP در فنلاند كه بزرگترين بانك جهاني آمريكايي محسوب مي شود به عنوان مديرعمليات بين المللي به نوكيا پيوست و يك سال بعد او نايب رئيس بخش تلفن همراه و عضو هيئت مديره شد. • از سال 1992 تا 1999 به عنوان مديراجرايي شركت و از 1999 تا 2006 به عنوان مديرعامل و رئيس هيئت مديره نوكيا مشغول به كار بود. • مشخصه ويژه سهم و كار او قطع حركت سنتي نوكيا در كسب و كار و تمركز شديد بر ارتباطات راه دور بود. • «اوليلا» در دهه 90 موفق شد نوكيا را به جايگاه يك شركت كلاس جهاني برساند.

26. مدیر عامل (سابق) • ديدگاه «اوليلا» يعني مديريت فعال و فداكاري و همت براي توسعه پايدار باعث تحسين و احترام جهانيان شده است. • اسطوره فنلاندي ها براساس آمارهاي مجله فوربس (FORBES) مقام اول پردرآمدترين مدير اروپا را داراست. • وی به دليل تحصيلات چندگانه، سبك مديريتي او سيستمي و پايدار بوده است. • او بيانيه جامع ارزشهاي نوكيا را معرفي كرده است. تيم مديريتي كه با او كار مي كند كاملا همراه و هماهنگ هستند. • «اوليلا» توانسته بين فرهنگ رهبري مبتني بر ارزش و مديريت كاركنان مبتني بر واقعيت موازنه برقرار كند.

27. وجوه تمايز شركت نوكيا از دیدگاهمدیر عامل(سابق) • اوليلا»، خود وجوه تمايز شركت نوكيا را چنين برمي شمرد: -گسترش و رشد محصولات؛ -وسعت فعاليتهاي تحقيق و توسعه؛ -سرعت پاسخگويي به نياز متغير مصرف كنندگان؛ -تمركز بر طراحي و سهولت كاربرد. • او نقش نيروي انساني را در موفقيت كنوني شركت چنين بيان مي كند: «استعداد و كوشش كاركنان ما بنيان موفقيت ما در سرآمد شدن در عرصه ارتباطات راه دور است. ما كار مي كنيم كه مطمئن شويم كاركنان ما درجهت نيل به اين موقعيت و حفظ آن با انگيزه و متعهد به ارزشها باقي مي مانند. با اجراي كسب و كار به صورت مسئولانه، نوكيا مي تواند سهم مهمي در توسعه پايدار و ايجاد پايه هاي رشد اقتصادي داشته باشد.

28. نقش نیروی انسانی از دیدگاهمدیر عامل(سابق) • او نقش نيروي انساني را در موفقيت كنوني شركت چنين بيان مي كند: «استعداد و كوشش كاركنان ما بنيان موفقيت ما در سرآمد شدن در عرصه ارتباطات راه دور است. ما كار مي كنيم كه مطمئن شويم كاركنان ما درجهت نيل به اين موقعيت و حفظ آن با انگيزه و متعهد به ارزشها باقي مي مانند. با اجراي كسب و كار به صورت مسئولانه، نوكيا مي تواند سهم مهمي در توسعه پايدار و ايجاد پايه هاي رشد اقتصادي داشته باشد.

29. دیدگاه توسعه • «در عرصه بازار تلفن همراه، هر انسان به صورت بالقوه يك مشتري محسوب مي شود». • «اوليلا»، چين، هند، روسيه، برزيل، آفريقا و آمريكاي لاتين را ظرفيتهاي بالقوه براي توسعه دراين زمينه مي داند و معتقد است «هميشه اين مصرف كنندگان هستند كه تصميم مي‌گيرند كدام خدمات رشد كند. ديگر نمي توان مصرف كنندگان را با ارائه خدمات ساده اي همچون پيام كوتاه (SMS)جلب كرد.

30. دلایل افول نوکیا 1-تکیه بیش از حد به سیستم سیمبیان2-پیشرفت شرکت های اپل وسامسونگ3-عدم نوآوری در محصولات 4-ضعف در تطابق با جریان بازار و ذائقه مصرف کنندگان

31. چشم انداز آینده شرکت نوکیا اعلام کرد که در پی آخرین تصمیمات خود مبنی بر عدم توسعه سیستم‌عامل سیمبین در آینده و واگذاری سیستم پشتیبانی آن به یکی از شرکت‌های توسعه‌دهنده نرم‌افزاری قصد دارد 7 هزار کارمند خود را اخراج کند که این اقدام به دنبال انعقاد قرارداد همکاری نوکیا و مایکروسافت و استفاده از سیستم‌عامل Windows Phone در نسل جدید گوشی‌های هوشمند نوکیا صورت می‌گیرد.

32. .استیفن ایلاپ"(Stephen Elop) مدیرعامل شرکت نوکیا در این خصوص با انتشار بیانیه‌ای گفت: «ما در شرکت نوکیا اهدافی را برای حرکت به جلو در نظر گرفته‌ایم که طی آن قصد دارد تمرکز بیشتری بر گوشی‌های هوشمند و نسل جدید دستگاه‌های الکترونیکی همراه داشته باشیم».به گزارش ایستنا او در ادامه گفت: "ما بر اساس تمرکزات جدید خود قصد دارد تعداد کارمندان خود را کاهش دهیم. این یک حقیقت دشوار است، ولی ما همکاری نزدیکی را با کارمندان و شرکای خود آغاز کرده‌ایم تا در برنامه بلندمدت‌مان استخدام مجدد کارمندان را جای دهیم و نیروهای متخصص نوکیا را حفظ کنیم".

33. ماتریس SWOT فرصت ها قوت ها تهدیدها ضعف ها

34. منابع • بنگاه های برتر جهانی- شرکت نوکیا- مسعود بینش؛ ماهنامه تدبیر، شماره 167، فروردین 1385 • www.nokia.com • www.fortune.com • www.elisa .com • www.forbes.com

35. موفق باشید