فصل ششم

1. فصل ششم بيو مكانيك حركات ژيمناستيك

2. بيو مكانيك دانش كشف و بررسي قوانين مكانيكي حاكم بر ساختارهاي موجود زنده بخصوص بدن انسان است . از اين رو بررسي حركات ژيمناستيك به عنوان گروهي از عملكردهاي توسعه يافته انساني در قلمرو اين علم قرار مي گيرد .

3. اساساَ حركات ژيمناستيك به دليل حركت قسمتهاي مختلف بدن نسبت به يكديگر بوجود مي آيد . وقتي كه قسمتي از بدن جمع مي شود سرعت چرخش زيادتر مي شود و بر عكس وقتي بدن كشيده مي شود سرعت چرخش كم مي شود .

4. بطور خلاصه كليه تكنيك هايي كه مربيان ژيمناستيك در اختيار شاگردان خود قرار مي دهند داراي مبناي مكانيكي است . لذا دانستن اين قوانين مكانيكي براي مربيان ضروري و براي شاگردان كمك كننده مي باشد . در ادامه بحث كاربردي ترين اين قوانين را بررسي مي كنيم .

5. محورهاي چرخش خط فرضي كه بدن حول آن حركت دوراني دارد محور ناميده مي شود . بدن انسان داراي سه محور اصلي است كه عبارتند از : الف ) محور عمودي يا ورتيكال ب) محور افقي فرونتال ج ) محور افقي ساجيتال

6. تعادل بدن و يا جسمي كه در حال تعادل باشد از يك حالت سكون برخوردار است . براي اينكه بدن انسان در حال تعادل باشد بايد دو شرط برقرار باشد . اول اينكه نيروي خالص خارجي وارد بر بدن صفر باشد و دوم اينكه بدن نچرخد . بدن انسان مي تواند در حالات متعدد و بيشماري قرار بگيرد و در هر يك از اين حالات داراي تعادل باشد .

7. پايداري بدن در حالت تعادل به چهار عامل زير بستگي دارد : - وسعت سطح اتكا - وزن بدن - طرز قرار گرفتن خط گرانش زمين در ارتباط با محدوده سطح اتكا - بلندي مركز گرانش بدن در رابطه با سطح اتكا

8. براي اينكه ژيمناستيك كار قادر باشد در حين انجام حركات مختلف تعادل خود را نيز حفظ نمايد بايد به دو نكته توجه داشته باشد : 1- تقويت كافي عضلات براي نگه داري بدن در حالت خارج از بالانس يا تعادل(بطور موقت يا دائم) 2- قابليت انتقال سنگيني بدن به سرعت براي ايجاد موقعيت صحيح در زمان مناسب .

9. مركز ثقل بدن نقطه اثر برآيند نيروهايي كه از طرف زمين به بدن وارد مي شود را مركز ثقل گويند . يا مركز ثقل عبارت است از نقطه اي كه بدن مي تواند در آن نقطه حول هرگونه محوري آزادانه دوران داشته باشد . معمولاَ مركز ثقل در روي خط مياني طولي بدن و در 55 درصد بلندي قد هر فردي قرار دارد ولي بهر حال بين افراد مختلف با اندازه هاي مختلف بدني محلش كمي متفاوت است .

10. گشتاور همانطور كه مي دانيد مقاومت يك جسم در برابر هرگونه تغيير سرعت اينرسي يا لختي ناميده مي شود . در حالت حركت خطي اينرسي يك جسم برابر با توده آن جسم مي باشد ، بنابراين هر قدر توده جسم بيشتر باشد اينرسي آن بيشتر خواهد بود و نهايتاً تغييرات حركت خطي آن مشكلتر است .

11. در حالت حركت زاويه اي نيز يك چنين وضعيتي وجود دارد با اين تفاوت كه در اين حالت تنها توده جسم نيست كه تعيين كننده مقاومت آن در مقابل تغييرات حركتي مي باشد بلكه نحوه توزيع اين توده و يا وزن نسبت به محور حركت كه جسم حول آن مي چرخد نيز در اينجا مهم و اثرگذار است .

12. هرگاه توده و يا وزن جسم نزديك محور چرخش متمركز باشد مقاومت آن كمتر و تغيير دادن حركت زاويه اي آن به مراتب سهل تر از موقعي است كه توده جسم دورتر از محور چرخش قرار گرفته باشد . بنابراين در حركت خطي m = گشتاور و در حركت زاويه اي 2r×m = گشتاور

13. اندازه حركت در حركت خطي اندازه حركت برابر است با حاصلضرب اينرسي يا جرم جسم و سرعت خطي . اما اجسامي كه داراي حركت چرخشي هستند اندازه حركت زاويه اي آنها برابر است با حاصلضرب اندازه گشتاور اينرسي و سرعت زاويه اي بنابراين : m . v = اندازه حركت خطي w .2m . r= اندازه حركت زاويه اي

14. اهرمها اهرم ميله يا شيء سختي است كه به به يك نقطه تكيه داده شده است و نيروهايي بر دو نقطه ديگر آن وارد مي شود . مكاني كه اهرم به آن تكيه داده شده است را تكيه گاه و نيرويي را كه به علت وزن يا وزنه ايجاد مي شود نيروي مقاوم و نيرويي كه مي خواهد اهرم را به حركت درآورد نيروي محركمي نامند .

15. اهرمها داراي دو وظيفه زير مي باشند : • افزايش نيرو • افزايش سرعت

16. عمل و عكس العمل قانون سوم نيوتن مي گويد براي هر عملي عكس العملي وجود دارد مساوي و در خلاف جهت آن. براي مثال در هنگام اجراي مهارت نيم پشتك بدن بايد كشيده و سفت باشد و سر در وضعيت عادي قرار بگيرد. اگر ژيمناست سرش را بالا بياورد پشت او قوس مي شود . در نقطه مقابل اگر ژيمناست سر را بسمت سينه خم كند كمر خم و گرد مي شود .

17. موفق باشيد گروه تربيت بدني استان