140 likes | 508 Views
Intoxication Alimentaire (Food Poisoning Disease). Ibikubiye mu kiganiro. Icyo ari cyo Uko yandura Ibimenyetso byayo Ingaruka zayo Kuyivura Kuyirinda. Icyo ari cyo.
E N D
Ibikubiye mu kiganiro • Icyoaricyo • Ukoyandura • Ibimenyetsobyayo • Ingarukazayo • Kuyivura • Kuyirinda
Icyoaricyo • Ni indwaraikundakubonekacyane, akenshiibayorohejearikorimwenarimwearakomerandetseikica. Bimwe mu bimenyetsobiyirangani: kugiraisesesme, kuruka, kuribwa mu nda, impiswiiza mu masaha 48nyumayokuryaibiryocyangwakunywaibinyobwabyanduye. • Bitewen’icyayiteyeumurwayiashoborakubaahindaumushyitsi, imbehonyinshi, kwitumaumusaraniurimoamarso, kugiraumwuma, no gutaubwenge. Ibibishoborakubakumuntuumwecyangwabenshibasangiryehamwe.
Icyoaricyo • Muri USA umuntu 1/6 ahuran’ububurwayi. Muriraporoya 2011, burimwakaabantubarenga 76,000,000 bararwara; abarenga 325,000 bajya mu bitaronahoabarega 5,000 barapfa. Uganda 7,000,000 (27%) DRC 16,000,000 (28%) Sudan 11,000,000 (28%) Rwanda 3,073,529 (28%) barwaraburimwaka.
Ikiyitera • FP nizondwaraziganjezitumaabantubajya mu bitaro (68%) • Mikorobe:harimoamokoyavirusi (norovirus), bagiteri (listeria, salmonella), n’udukokotundi (parasites). • Uburozi: harimoibihumyoby’ubumara, ibiribwabyo mu bikopobyakoranyweisukunke (e.gciguatera toxin) cyangwaimitiyicaubukokobaterakumbogan’imbuto.
Ukoyandura • Kuryaibiryocyangwakunywaamaziyandujwenamikorobeza FP • Kuryaibiribwabirimoubumarabwamikorobe • Kuryaibiryobirimouburozibuturukakumitiyicaudukokocyangwaibihumyobifiteubumara
Ibimenyetsobyayo • Ibimenyetsobiterwan’icyayiteyen’ubwinshibw’ibyoumuntuyariye. Ibimenyetsobishoboragutangira mu minota 30 nyumayokuryacyangwabuhorobuhorobikababishoborakugendabikaranyumay’iminsicyangwaibyumweru. Bimwe mu bimenyetsoni: • Kugiraiseseme • Kuruka • impiswi • Kuribwa mu nda • Guhindaumuriro Akenshiububurwayintabwobubabukabije, bushoborakwikiza mu masaha 48.
Icyowakoreraumurwayiari mu rugo • Kunywaibinyobwabyinshi • Umutiurindaumwuma (ORS) • Kwirindaikawa, inzogan’ibinyobwabirimoisukari • Icyayicyamukarukirimotangawizin’indimubifashaumurwayikoroherwa • Amaziy’umuceri • Isupu (karoti)
Kuyivura Nibaubonyekimwe mu bimenyetsobikurikira, ihutirekujyakwamuganga: • Umurwayiatangiyegutaubwengecyangwaumuriromwinshi (>38.3o C) • Umurwayiutoroherwanyumay’iminsi 2 • Nibaibibimenyetsobigaragayekumwanaurimunsiy’imyaka 3 cyangwakumugoreutwite • Umurwayiatabashakuryacyangwakunywanagato • Umuntuufiteubudahangarwabwagabanutse (SIDA, ufataimitiyakanseri, indwaraz’impyiko, diabete) • Umurwayiugaragajeibimenyetsoby’umwuma
Kuyivura • Kujyakubitarobikomeyeigihe: • Umurwayiatayeubwenge, afiteiserericyangwaatakibonaneza • Indaitangiyekubyimba • Umubiricyangwaamasobitangiyegusan’umuhondo • Kurukacyangwakwitumaamaraso • Umurwayiatacyihagarikacyangwaudukari duke • Igiheubonakoumurwayiarembye
Kuyirinda • Kwitakuisukuy’ibiribwa, kubitegura, kubiteka, kubibikaneza, niingenzikugirangotwirinde FP. Mikorobentizirebeshwaamaso, ntizihumuracyangwangouzumve mu kanwa, zishoborakuboneka mu biribwaibyoaribyobyose. • Ugiyeguhaha: • Ibiribwabyakonjeshejweubihahanyumay’ibindibyosekandiukabyihutana mu rugo. • Ntugatoranyeisasheyatobotse (e.g. amafi, …). • Ntukagureibyokuryabyarengejeigihe. • Wirindegushyirainyamambisin’amafihamwen’ibindibiribwa. • Kubikanezaibiribwa • Kubikanezaibiribwabirimurifrigo. • Ibyangirikavubanibyouhitaushyiramurifrigombere • Inyama, inkokon’amafibigombagusyirwaahakonjacyanemurifrigo. • Inyama, inkoko, amafintibigombakurenzaiminsi 2 murifrigo.
Kuyirinda • Isuku mu guteguraamafunguro • Karabaintokinezan’amazin’isabunemberenanyumayogukorakunyama, amafi, inkoko. • Kozanezaamezaukatirahoibyogutekan’icyumaukatisha. Wirindekuvangainyamambisi, inkokon’amafin’ibindibiribwa.
Kuyirinda • Gutekanezaibiribwabigashyacyanecyaneinyama, inkokon’amafi • Ibiribwabishyushyebigombakugumabishyusyhen’ibikonjebikabauko. • Ntukabikeibiryoahantuhasanzwe mu gihekirenzeisaha (hatarimurifirigocyangwa mu cyumagishyushya).
Kuva 15:26 Arababwiraati: NugiraumwetewokumviraUwitekaImanayawe, ugakoraibitunganye mu masoyayo, ukumviraamategekoyayo, ukitonderaibyoyategetsebyose, ntandwaranzaguteza mu zonatejeAbanyeguputakukoarijyeUwitekaukizaindwara. Murakoze