1 / 26

Many Hands International Projetu Peskiza Kultura Fataluku

Many Hands International Projetu Peskiza Kultura Fataluku SEMINAR KULTURA LAUTEM, Lospalos Abril 2013 www.manyhands.org.au. I. INTRODUSAUN MANY HANDS INTERNATIONAL. 1. MHI HAHU NIA SERBISU IHA TIMOR LESTE HAHU HUSI TINAN 2010

keisha
Download Presentation

Many Hands International Projetu Peskiza Kultura Fataluku

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Many Hands International ProjetuPeskiza KulturaFataluku SEMINAR KULTURA LAUTEM, LospalosAbril2013 www.manyhands.org.au

  2. I. INTRODUSAUN MANY HANDS INTERNATIONAL 1. MHI HAHU NIA SERBISU IHA TIMOR LESTE HAHU HUSI TINAN 2010 2. SAI MEMBRU ONG FORUM IHA 19 FEVEREIRU TINAN 2010 HO NUMERU REJISTU 185 3. SERBISU FATIN MHI MAK IHA DISTRITU LAUTEM 4. OFISIU MHI IHA EDUKASAUN DISTRITU LAUTEM, DALAN SENTRAL, LOSPALOS

  3. Many Hands nia staffs • Diretor : Kim Dunphy • Peskizador Senior : JustinoValentim • Administrasaun & Finansas : Nelinha Pereira • VoluntariaIntenasional : Lucia Maria Pichler • MembrusPeskiza : 1. Maria Madalena dos Santos 2. Frederico Walter R. Caetano 3. Ildefonso Karumalaida Silva • Responsavel Festival : HumbelinaKhey G. • Tradutor : Thomas Lopes

  4. PROGRAMAS SERBISU MHI ( Tinan 2012-2013 ) FESTIVAL KULTURA PESKIZA KONA BA KULTURA NEBE BESIK ATU LAKON (KulturaFatluku) a. Muzika no niaInstrumentus b. Matenektradisional c. Habilidadestradisionais d. Rituais

  5. OBJEKTIVUPROGRAMA MHI 1. PromovekulturaDistrituLautemliuhusi festival kultura 2. Halo peskizabakulturanebeameasaduatulakonhodibelekonserva no salvaguarda

  6. Tempu no mudansas a. Tinan 1500 – 1800 “ Tribusizoladusihaida-idakniaknua “ b. Tinan 1800 – 1900 “ Funu entre tribus no intervensoenshusiKolonizadores (1889)” c. Tinan 1900 – 1943 “ Tribusizoladussofremudansasituasaunfoun no Governu Portugueshahukontrolamakaas no hala’oserbisuobrigatorius no sst.” d. Tinan 1943 – 1950 Sofreintervensaunfunu Mundial ho niakonsekuensias ho kastigus e. Ihatinan 1950 to’o 1974 IhaonaEskola no hahuKristandade (minimizapoligamia fen nian no dezenvolvimentukonabahatais ) f. Iha 1974 – 1999 Funurezistensia ka funubalibertasaun Patria TL g. Ihatinan 1999 – 2013 Povusofretransferiensiapoderes no dezenvolvimentu TL

  7. Daduskonabalia • Total populasaun : 71.285

  8. Problema : ItaniaKulturabalunameasaduatulakontamba: 1. Jerasaunohinloronbarak la dun ihainteresehodiuza valoreskulturais 2. Matenekkonabakultura menus babei-beik 3. LadaukihaliteraturabarakkonabakulturaLautem 4. Modernizasaun no asimilasaunkulturahusirailiur

  9. II. Peskiza MHI MHI ho niapeskizadurantefulan 5 nialaraniha 1. Sub-DistrituLospalos Suku Lore I (Nian, Hil ho Vaihohonu) Suku Lore II (Rata lolo,Nololo, Orontafa ho Tutufa more) SukuMuapitine ( Oioiluta, Vaihoho, Lau fa’i, Kakaluta ho rata lolo ) SukuBauro (No lolo, Vaihoho, Pepurfa’i, ore hina, pet hina ho Oioiluta )

  10. Kontinuasaun2. Sub-DistrituLautem SukuBaduru (Nianfa’i: leuhina, neruhina ho pari-parihina 2. SukuMahina II (Rata lolo, Mamun, Vaihoho, Kekofa’i, Moto me’e-me’e, fara-fara, lonina, ore hina, orontafa, ho ete-asafa’i) 4. SukuMahina I (Rata lolo ho Pepuruta) 5. SukuSerelau ( Rata lolo ) 6. SukuParlamentu ( Vaihoho, Kekouta, kakaluta ho hilfa’i) 7. SukuPairara (Rata lolo ho Aizalelehirafa’i) 8. SukuKom (Rosohina, Rata lolo, Curahilfa’i ho Puhu-puhu fa’i)

  11. 3. Sub-DistrituTutualaSukuTutuala - Rata lolo ho - Raranfa’i

  12. Kulturanebeamesadulakonmak: • Muzikanian I. Imaterial • Vaihohonu ( 15 % ) • Sau ( 10 % ) • Leul ( 5 % ) II. Material muzika • Keko ( halo : 5 % no hu’u : 5 % ) • Pepur ( halo : 2 % no dere : 2 % ) • Oioil ( halo : 3 % no hu’u 3 % ) • Fiku/Moto me’e-me’e ( halo : 3 % no hu’u 3 % ) • Kakal ( halo 3 % no dere 3 % )

  13. kontinuasaun B. Ritual 1. Masule/masulfa’i ( hala’o : 25 % ) 2. Le masule ( halo 2 % ) C. Matenektradisional 1. Rata lolo ( hatene 15 % ) 2. Mamun ( hatene no uza 10 % ) 3. Hil ( hatene no halo 20 % )

  14. Kontinuasaun D. Abilidadetradisional 1. Nian ( hatene no halo 25 % ) 2. Raran (hatene no halo 2 % ) 3. Sisiranasile, lauuta ( hatene no halo 10 % ) 4. Ore hina ( hatene no halo 15 % )

  15. RezultaduPeskizadurantefulan 5 Ihapeskizanialaranamirekolleona a. Muzika Vaihoho (maluksiranebehananutinan 50 baleten)

  16. b. Materiaismuzikanian Keko, pepur, fiku ka motome’e-me’e, oioil, fara-fara, puhu-puhu no kakal (Maluksiranebehatene halo no hatenehu’u, tinan 50 baleten )

  17. kontinuasaun c. Matenektradisional (Imaterial) - Rata lolo ( Acanaltau ho Romoloilavan/Teteretau, - Puinor ho Maunor, Lesu vale, Pokoloilavan ho Mate no Lonina/Lonia) ( Maluksiranebeseihateneniatinan 60 baleten )

  18. 3. Rituais - Le masule , Ne ho falu me isi , Pancera me isi nu a sikire ho a vaure( tinan 20 foindalaida )

  19. 4. Abilidadetradisional • Nianfa’i, Raranfa’i,Anukaii’i • (maluksiranebebele halo, siraniatinan 45 baleten)

  20. III. SEI HALO SAIDA HO REZULTADU PESKIZA ? A. RAI IHA SENTRU KULTURA DISTRITU LAUTEM 1. REZULTADU PESKIZA SEI RAI /ARKIVA IHA SENTRU KULTURA DISTRITU LAUTEM HODI SAI ARKIVU BA POVU TIMOR LESTE HOTU, PRINSIPALMENTE POVU DISTRITU LAUTEM. 2. SAI BAZE DADUS KULTURA KA SAI REFERENSIA KULTURA BA JERASAUN TUIR MAI. 3. EMA SELUK BELE ASESU NO KOÑESE DIAK LIU TAN KULTURA FATALUKU.

  21. b. OINSA ITA PREZERVA KULTURA IHA FUTURU ? • Produsmateriaismuzikanianbarbarak no fahebaEskolasiraatuuzahodiaprende • Hanorinmuzikaitanian (vaihohonu) ihaEskolasira • Hanorinlabariksiraatuaprendehoman no aprendekesikabaas/sisiranasile • Promoveabilidadepovuninianliuhusiworshop • Halo konkorensiahakerekkonabakultura • Halo eventuskompetisaunkulturalihanivelDistrital • Halo konviviukulturalihaAldeias ka Sukularanihaloron boot sira no hala’oeventusespozisoenskulturaisnivelDistritalihaloron boot sira

  22. V. Hatudufilmerezultadupeskiza EkipapeskizaseihatudubapartisipantesFilmekonaba : 1. Nianfa’i ( Rosohina ) ho raranfa’i 2. Rata lolo 3. Curahilfa’i 4. Kekouta ho kakaluta 5. Le masule ho OrontafanVaihoho

  23. VI. RAMATA NO AGRADESIMENTU To’oihane’edeitaminia aprezentasaun ! Baita boot sirania atensaun, ami ….

  24. HUSI :Peskizador SeniorJustinoValentimIntrevistadora no NaradoraMaria Madalena dos Santos Fotografu no halo EdisaunFrederico Walter R. CaetanoFilm-maker no Halo EdisaunIldefonso Karumalaida Silva

  25. OBRIGADU!OBRIGADO ! THANK YOU !TERIMA KASIH !ARIGATO !INA I LOLU’E !

  26. Programa seminar ne’e • Hetanapoiuhusi : • Sekretaria de estadu arte kultura • Embaixadaestadusunidusamerika • Australian aid • Administrasaundistritulautem • Departamentu arte kulturadistritulautem • DepartamentuEdukasaundistritulautem. • aminiaagradesimentu boot!

More Related