နေမာ တႆ ဘဂ၀ေတာ အရဟေတာ သမၼာသမ ၺဳဒၶႆ

1. နေမာ တႆ ဘဂ၀ေတာ အရဟေတာသမၼာသမၺဳဒၶႆ

2. သင္တန္းဖြင့္ကဗ်ာႏုိင္ရာတာ၀န္ယူၾကပါစုိ႔သင္တန္းဖြင့္ကဗ်ာႏုိင္ရာတာ၀န္ယူၾကပါစုိ႔ • ဘုရားရွင္ေတာ္၊ မပြင့္ေပၚလွ်င္၊ သူေတာ္အမ်ား၊ စိတ္ေကာင္းထားလည္း ဤကားကုသုိလ္၊ အကုသုိလ္ႏွင့္၊ ထုိထုိ ဘုံဘ၀ မသိရ၊ မ်ားလွအျပစ္ေတြ။ • ဘုရားရွင္ေတာ္၊ ပြင့္ထြန္းေပၚ၍၊ ေဟာေဖၚညႊန္ျပ၊ ျမတ္ဓမၼေၾကာင့္ ၊ • ဤကားကုသုိလ္၊ အကုသုိလ္ႏွင့္၊ ထုိထုိ ဘုံဘ၀ သိၾကရ၊ မ်ားလွေက်းဇူးေတြ။ • ေက်းဇူးေတာ္ရင္၊ ဘုရားရွင္ကုိ၊ ဦးတင္မျပတ္၊ ေက်းဇူးဆပ္ဖုိ႔၊ အျမိဳက္ရတနာ၊ သာသနာ၏၊ ႏုိင္ရာ၀န္ထမ္း၊ ကုိယ္စီစြမ္း၊ ၾကိဳးပမ္းၾကပါေလ။

3. သဗၺညဳတဉာဏ္ေတာ္ အစြမ္း သိရန္မွန္က၊ မက်န္ရေအာင္၊ လုံး၀စုံလင္၊ အကုန္ျမင္ သဗၺဥ္ဉာဏ္ေတာ္ အစြမ္းတည္း။ သိသည့္တရား၊ မ်ားအျပား၌၊ ေဟာထားစဖြယ္၊ နည္းသြယ္သြယ္ကုိ၊ ျခယ္လွယ္စုံလင္၊အကုန္ျမင္၊ သဗၺဥ္ဉာဏ္ေတာ္ အစြမ္းတည္း။ ကၽြတ္ထုိက္ၾကေပ၊ မ်ားေ၀ေန၏၊ ဣေျႏၵစရုိက္၊ သူ႕အၾကိဳက္ကုိ၊ ႏွိဳက္ခၽြတ္ စုံလင္၊ အကုန္ျမင္၊ သဗၺဥ္ဉာဏ္ေတာ္ အစြမ္းတည္း။ သဗၺဥ္ဉာဏ္အား၊ စြမ္းသုံးပါးေၾကာင့္၊ အမ်ားေ၀ေန၊ ကၽြတ္လြတ္ေစဖုိ႔၊ မေနမနား၊ သက္ေတာ္အားျဖင့္၊ ၾကီးမားေလဘိ၊ ရွစ္ဆယ္ျပည့္၍၊ ပရိနိဗၺာန္ စံသည့္တုိင္ေအာင္၊ သယ္ယူေဆာင္၊ ဘုန္းေခါင္ ငါတုိ႔ ဘုရားတည္း။ သာဓု၊ သာဓု၊ သာဓု

4. သင္တန္းဆင္းကဗ်ာဆက္လက္ၾကိဳးစားပါဦးမည္သင္တန္းဆင္းကဗ်ာဆက္လက္ၾကိဳးစားပါဦးမည္ • ဗုဒၶျမတ္စြာ၊ ေလာင္းလ်ာတုန္းက၊ • ေနာက္ဆုံးအထိ၊ ပါရမီ၊ • လူနတ္မ်ားစြာ၊ ခ်မ္းသာေရးမုိ႔၊ အသက္ေပးလုိ႔၊ ျဖည့္ခဲ့သည္။ • ဗုဒၶျမတ္စြာ၊ သာသနာအတြက္ေတာ့၊ ငါပါအသက္၊ဆုံးေစမည္၊ • ေနာက္မဆုတ္ေပါင္၊ခုလုိေတြးလုိ႔၊ ကုသုိလ္ေရးမုိ႔၊ ၾကိဳးစားမည္

5. ေက်းဇူးတုံ႔ဆပ္ပူေဇာ္လႊာေက်းဇူးတုံ႔ဆပ္ပူေဇာ္လႊာ • ယေန႔ယခုအကၽြန္ပ္တုိ႔ ေပါင္းစု၍ ျပဳခဲ့သမွ်ေသာဒါနကုသုိလ္၊ေဆာက္တည္ခဲ့ • သမွ်ေသာသီလကုသုိလ္၊ ပြားမ်ားအားထုတ္ခဲ့သမွ်ေသာ ဘာ၀နာကုသုိလ္၊ • သာသနာေတာ္ တည္တံ့ရာတည္တံ့ေၾကာင္း၊ တုိးတက္ရာတုိးတက္ေၾကာင္း၊ • ျပန္႔ပြားရာ ျပန္႔ပြားေၾကာင္း၊ေဆာက္ရြက္ခြင့္ ရသမွ်ေသာသာသနာျပဳ ကုသုိလ္ • အစုစုတုိ႔ျဖင့္ ရတနာျမတ္သုံးပါး၊မိဘ၊ဆရာသမား၊ ေက်းဇူးရွင္အေပါင္းတုိ႔ႏွင့္ • တကြ သာသနာေတာ္ ျမတ္ၾကီးအားဓမၼပူဇာအျဖစ္ ေက်းဇူးတုံ႔ဆပ္ • ပူေဇာ္ပါ၏။

6. ဆုေတာင္းအမွ်ေ၀ • ဤျပဳခဲ့ေသာကုသလေစတနာ အ၀၀တုိ႔သည္ အကၽြန္ပ္တုိ႔ ပန္ဆင္ထားေသာ • မဂ္၊ဖုိလ္၊နိဗၺာန္ ေဗာဓိဆုျမတ္ အသီးအသီးအတြက္ အေထာက္အပံ့့ ျဖစ္ပါေစ။ • ဤျပဳခဲ့သမွ်ေသာကုသလေစတနာ အ၀၀တုိ႔ကုိ အကၽြန္ပ္တုိ႔ႏွင့္တကြ ဘ၀ • အဆက္ဆက္ သံသရာအဆက္ဆက္၌ ေတာ္စပ္ခဲ့ၾကဖူးသမွ်ေသာမိေဟာင္း • ဖေဟာင္း၊ ဆရာေဟာင္း၊သမားေဟာင္း၊ ေဆြေဟာင္း၊ မ်ိဳးေဟာင္း၊ ေက်းဇူးရွင္ • အေပါင္းတုိ႔ႏွင့္တကြ ၃၁ ဘုံတြင္ က်င္လည္လ်က္ ရွိၾကကုန္ေသာသုခိတ၊ဒုကၡိ • တ သတၱ၀ါ၊ ေ၀ေနယ်အေပါင္းတုိ႔အား ထပ္တူထပ္မွ် ရၾကေစျခင္းငွါ အကၽြန္ပ္ • တုိ႔ အားလုံးကအမွ်ေပးေ၀ ဒါနျပဳၾကပါကုန္၏။ • အားလုံး (အမွ်…အမွ်…အမွ်) ယူေတာ္မူၾကပါကုန္ေလာ့ • သာဓု…သာဓု…သာဓု

7. အဘိဓမၼာသင္တန္း • ရုပ္ပုိင္း • ဦးဉာဏ၀ရ (ပညာပါရမီ) • စကၤာပူ • ၀၃.၀၈.၂၀၁၄ တနဂၤေႏြေန႔

8. ရုပ္ပုိင္းမာတိကာ (၅) မ်ိဳး • ၁။ ရူပသမုေဒၵသ = ရုပ္ကုိအက်ဥ္းအားျဖင့္ျပျခင္း • ၂။ ရူပ၀ိဘာဂ = ရုပ္ကုိ ေ၀ဘန္ျပျခင္း • ၃။ ရူပသမု႒ာန = စကၡဳဒသကအစရွိေသာရုပ္ကလာပ္တုိ႔၏ ျဖစ္ေၾကာင္းကုိျပျခင္း • ၄။ ရူပကလာပ = စကၡဳအစရွိေသာရုပ္အေပါင္းကုိအေပါင္းအ အစည္းအာျဖင္းျပျခင္း • ၅။ ရူပ ပ၀တၱိကၠမ = ဘ၀၊ကာလ၊သတၱ၀ါအျပားအားျဖင့္ ရုပ္တုိ႔၏ ျဖစ္စဥ္ ကုိေ၀ဘန္ျခင္းအာျဖင့္ (၅)မ်ိဳးရွိသည္ • (အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၁၉ )

9. ရူပသမုေဒၵသ - ရုပ္ကုိအက်ဥ္းအာျဖင့္ျပျခင္း မဟာဘုတ္ (၄) ပါးဥပါဒါရုပ္ (၂၄) ပါး ပထ၀ီ၊ေတေဇာ စကၡဳ၊ေသာတ၊ဃာန၊ဇိ၀ွါ၊ကာယ (ပသာဒရုပ္) အာေပါ၊၀ါေယာ အဆင္း၊အသံ၊အနံ႕၊အရသာ၊ ပထ၀ီ၊ေတေဇာ ၀ါေယာဟုဆုိအပ္ေသာ (ေဖာ႒ဗၺ) ေဂါစရုပ္ ၇ ေယာက်ာ္း၊မိန္းမဟုဆုိအပ္ေသာ ဘာ၀ရုပ္ ၂ ဟဒယရုပ္ ၁ ပါး ၊ဇီ၀ိတရုပ္ ၁ ပါး အာဟာရရုပ္ ၁ ပါး မွတ္ခ်က္။ ။အထက္ပါရုပ္ (၁၈) ပါးတုိ႔ကုိကံ၊စိတ္၊ဥတု၊အာဟာရဟူေသာအေၾကာင္းတရား ၄ ပါးတုိ႔ ျဖစ္ေစအပ္ေသာေၾကာင့္ နိပၹႏၷရုပ္၊ထုိရုပ္တုိ႔သည္ ခက္မာျခင္းစေသာသေဘာတရား ကုိယ္စီရွိၾကေသာေၾကာင့္ သဘာ၀ရုပ္၊တဖန္ ဥပါဒ္၊ဇရာ၊အနိစၥတာဟူေသာသခၤတလကၡဏာတုိ႔ႏွင့္ တကြျဖစ္ေသာေၾကာင့္ သလကၡဏရုပ္၊ေဖါက္ျပန္ျခင္းသေဘာရွိေသာေၾကာင့္ ရူပရုပ္၊အနိစၥ၊ဒုကၡ အနတၱဟူေသာလကၡဏာယာဥ္ သုံးပါးသုိ႔တင္ကာသုံးသပ္ထုိက္ေသာေၾကာင့္ သမၼသနရုပ္ဟုေခၚ သည္ • ( အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္ စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၂၀ )

10. ဥပါဒါရုပ္ အာကာသဓာတ္ဟုဆုိအပ္ေသာပရိေစၦဒရုပ္ ၁ ပါး ကာယ၀ိညတ္၊၀စီ၀ိညတ္ဟုဆုိအပ္ေသာ ၀ိညတ္ရုပ္ ၂ ပါး ကာယ၀ိညတ္၊၀စီ၀ိညတ္ရုပ္၏ လွ်င္ျမန္မႈ (လဟုတာ) ႏူးညံ့မႈ (မုဒုတာ)ႏွင့္ အလုပ္ ၌ပါ၀င္မႈ (ကမၼညတာ) ဟုဆုိအပ္ေသာ ၀ိကာရရုပ္ ၅ ပါး ရုပ္၏ ေရွ႕ရႈကပ္ေရာက္ျခင္း (ဥပစယ) တည္ရွိျခင္း (သႏၱတိ) ေဆြးေျမ႕အုိမင္းျခင္း (ဇရတာ) မျမဲျခင္း (အနိစၥတာ) ဟုဆုိအပ္ေသာလကၡရုပ္ ၄ ပါး မွတ္ခ်က္။ ။ ထုိရုပ္ (၁၀) ပါးတုိ႔ကုိအနိပၹႏၷရုပ္၊ အသဘာ၀ရုပ္၊အလကၡဏရုပ္၊ အရူပရုပ္၊အသမၼသနရုပ္ဟုေခၚသည္။ • ( အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္ စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၂၀ )

11. ရူပ၀ိဘာဂ = ရုပ္ကုိေ၀ဘန္ျခင္း ၁။ ပသာဒရုပ္ ၅ ပါးတုိ႔သည္ အဇၥ်တၱိကရုပ္မည္၏။ က်န္ရုပ္မ်ားသည္ ဗာဟိရရုပ္မည္၏။ မွတ္ခ်က္။ ။ ထုိအဇၥ်တၱိကရုပ္တုိ႔သည္ ခႏၶာကုိယ္အားေက်းဇူးမ်ား၍ သတၱ၀ါတုိ႔ အ ခ်စ္ဆုံးျဖစ္ေသာရုပ္တုိ႔တည္း။ ၂။ ပသာဒရုပ္ ၅ ပါး၊ဟဒယ၀တၳဳရုပ္ ၁ ပါးတုိ႔ကုိ၀တၳဳရုပ္ (၀ိညာဏဓာတ္ ၇ ပါးတုိ႔၏ မွီရာရုပ္) ဟုေခၚသည္။ က်န္ရုပ္မ်ားကားအ၀တၳဳရုပ္တုိ႔တည္း။ • ( အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၂၁ )

12. ၃။ ပသာဒရုပ္ ၅ ပါး၊ ၀ိညတ္ရုပ္ ၂ ပါးတုိ႔သည္ ပဥၥဒြါရာ၀ီထိ၊ စိတ္၊ေစတသိက္တုိ႔ျဖစ္ရာႏွင့္ ကာယကံ၊၀စီကံတုိ႔ျဖစ္ရာ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဒြါရရုပ္မည္၏။ က်န္ရုပ္မ်ားသည္ အဒြါရရုပ္တည္း ၄။ ပသာဒရုပ္ ၅ ပါး၊ ဘာ၀ရုပ္ ၂ ပါးႏွင့္ ဇီ၀ိတရုပ္ ၁ ပါးတုိ႔ကုိ ပဥၥ၀ိညာဏ္စိတ္၊လိင္၊ကမၼဇရုပ္ တုိ႔ကုိမိမိတုိ႔ဆုိင္ရာ၌ အစိုးရေသာေၾကာင့္ ဣျႏၵိယရုပ္ဟုေခၚသည္။ က်န္ရုပ္မ်ားကားအနိျႏၵိ ယရုပ္တုိ႔တည္း။ ၅။ ပသာဒရုပ္ ၅ ပါး၊ ေဂါစရရုပ္ ၇ ပါးတုိ႔သည္ ရုန္႔ရင္းၾကမ္းတမ္းသည္၏အျဖစ္ေၾကာင့္ ဉာဏ္ ျဖင့္ၾကည့္လွ်င္ ထင္လြယ္၊ျမင္လြယ္ေသာေၾကာင့္ ၾသဠာရိကရုပ္၊ဉာဏ္ႏွင့္နီးကပ္သည္၏အ အျဖစ္သုိ႔ေရာက္ေသာေၾကာင့္ သႏၱိေကရုပ္၊ အာရုံအာရမၼဏိကအားျဖင့္ ထိခုိက္ျခင္းႏွင့္တကြ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္လည္းသပၸဋိဃရုပ္မည္၏။ က်န္ရုပ္မ်ားကားသုခုမရုပ္၊ဒူေရရုပ္၊အပၸဋိဃရုပ္ တုိ႔မည္၏။ ၆။ ကံေၾကာင့္ျဖစ္ေသာရုပ္ ၁၈ ပါးတို႔သည္ တဏွာ၊ဒိ႒ိတုိ႔ကပ္ေရာက္ေသာကံက ၄င္း၏အ က်ိဳးဟုစြဲယူအပ္ေသာေၾကာင့္ ဥပါဒိႏၷရုပ္မည္၏။ က်န္ရုပ္မ်ားကားအႏုပါဒိႏၷရုပ္တုိ႔တည္း။ ( အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၂၁ )

13. ၇။ မ်က္စိျဖင့္ ျမင္ေကာင္းေသာရူပါရုံကုိသနိဒႆနရုပ္ ဟုေခၚကာ၊က်န္ရုပ္မ်ားကုိမ်က္ စိျဖင့္ မျမင္ေကာင္းေသာေၾကာင့္ အနိဒႆနရုပ္ဟုေခၚသည္။ ၈။ အာရုံကုိယူတတ္ျပီးအာရုံကုိယူရာဌာနျဖစ္ေသာပသာဒရုပ္ ၅ ပါးတုိ႔ကုိေဂါစရဂၢါဟိ ကရုပ္ဟုေခၚ၍၊ က်န္ရုပ္မ်ားကုိအေဂါစရဂၢါဟိကရုပ္ဟုေခၚသည္။ ၉။ မဟာဘုတ္ ၄ ပါး၊ ၀ဏၰ၊ဂႏၶ၊ရသ၊ၾသဇာေပါင္းရုပ္ ၈ ပါးတုိ႔သည္ တစ္ခုစီကြဲသြား ေအာင္ ခြဲမရေသာေၾကာင့္ အ၀ိနိေဗၻာဂရုပ္မည္၏။ က်န္ရုပ္မ်ားကား၀ိနိေဗၻာဂရုပ္တုိ႔ တည္း။ မွတ္ခ်က္။ ။ အထက္ေဖၚျပပါ ေရတြက္နည္းသည္ ရုပ္ ၂၈ ပါးတုိ႔ကုိ ၂ မ်ိဳးစီခြဲ၍ ေရတြက္ ရေသာေၾကာင့္ ဒု၀ိဓ နည္းဟုေခၚသည္။ ရုပ္ ၂၈ ပါးလုံးကုိအမည္တစ္မ်ိဳးတည္းျဖင့္ ေရတြက္ရေသာနည္းကုိဧက၀ိဓနည္းဟုေခၚ သည္။ အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ( ၂၂၁၊၂၂၂)

14. ဧက၀ိဓနည္းအားျဖင့္ ရုပ္တုိ႔ကုိအမည္ေပးျခင္း ၁။ အေလာဘစေသာယွဥ္ဖက္ဟိတ္မရွိေသာေၾကာင့္ အေဟတုကမည္၏။ ၂။ ကံ၊စိတ္၊ဥတု၊အာဟာရတည္းဟူေသာအေၾကာင္းတရားေလးပါးႏွင့္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ သပၸစၥယမည္၏။ ၃။ အာသေ၀ါတရားေလးပါးတုိ႔၏အာရုံျဖစ္ေသာေၾကာင့္ သာသ၀မည္၏။ ၄။ ကံ၊စိတ္၊ဥတု၊အာဟာရတည္းဟူေသာအေၾကာင္းတရားတုိ႔က ျပဳျပင္စီရင္အပ္ေသာ ေၾကာင့္ သခၤတမည္၏။ ၅။ ဥပါဒါန္၏ အာရုံျဖစ္ေသာသခၤါရေလာက၌ အက်ဳံး၀င္ေသာေၾကာင့္ ေလာကိယမည္၏။ ၆။ ကာမတဏွာ၏ အာရုံျပဳရာက်င္လည္က်က္စားရာျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ကာမာ၀စရမည္၏။ ၇။ စိတ္၊ေစတသိက္တုိ႔ကဲ့သုိ႔ အာရုံကုိမယူႏုိင္ေသာေၾကာင့္ အနာရမၼဏမည္၏။ ၈။ အကုသုိလ္၊ကိေလသာတုိ႔ကဲ့သုိ႔ ပယ္ဖုိ႔ရာမဟုတ္၊ပယ္၍လည္းမျဖစ္ႏုိင္ေသာေၾကာင့္ အပၸဟာတဗၺမည္၏။ အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ (၂၂၂)

15. အထူးမွတ္ရန္ ရုပ္ ၂၈ ပါးတုိ႔တြင္ အာကာသဓာတ္သည္ ပရမတ္အစစ္မဟုတ္။ ရုပ္ကလာပ္ ၂ ခုျဖစ္ေပၚလာ သည့္အခါ အလုိလုိေပၚလာေသာပညတ္မွ်သာတည္း။ ထုိ႔ျပင္ လဟုတာစေသာရုပ္မ်ားလည္း စိတ္ခ်မ္းသာေသာအခါတုိ႔၌ ျဖစ္ေပၚလာတတ္ေသာထူးျခားေသာအမူအရာထူးမွ်သာ ျဖစ္ ေသာေၾကာင့္ ရုပ္အစစ္မဟုတ္ၾက။ ဥပစယစေသာလကၡဏရုပ္ ၄ ပါးတုိ႔ကုိလည္းရန္သူရုပ္ မ်ားဟုေခၚၾကေသးသည္။ ဥပမာ။ ။ ထုိရုပ္ ၄ ပါးတုိ႔သည္ ပူေပါင္း၍ လူတစ္ေယာက္ကုိလုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္ရာ၌ ပထမလူ က စတင္ေခၚေဆာင္လာ၏ (ဥပစယ) ဒုတိယလူကသတ္လုိရာဌာနသုိ႔ေရာက္ေအာင္ ေခၚ ေဆာင္၏ (သႏၱတိ)၊ တတိယလူကခ်ည့္နဲ႔ေအာင္ႏွိပ္စက္ ရုိက္ႏွက္၏ ( ဇရတာ)၊ စတုတၳလူ က အေသသတ္လုိက္၏ (အနိစၥတာ)။ • ( အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၂၃ )

16. ရူပသမု႒ာန • ရုပ္တုိ႔ကုိျဖစ္ေစေသာအေၾကာင္းမ်ားႏွင့္ ရုပ္ျဖစ္ပုံကုိ ျပေသာအခန္းကုိရူပသမု႒ာနဟု • ေခၚသည္။ • ရုပ္ျဖစ္ေၾကာင္းတရား (၄) ပါး • ၁။ ကံေၾကာင့္ျဖစ္ေသာကမၼဇရုပ္ • ၂။ စိတ္ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာစိတၱဇရုပ္ • ၃။ ဥတုေၾကာင့္ျဖစ္ေသာဥတုဇရုပ္ • ၄။ အာဟာရေၾကာင့္ျဖစ္ေသာအာဟာရဇရုပ္ဟူ၍ ရုပ္ျဖစ္ေၾကာင္းတရား ၄ ပါးရွိသည္။ • ( အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၂၃ )

17. ရုပ္ကုိျဖစ္ေစေသာကံ (၂၅)ပါး ၁။ ကမၼပထေျမာက္ေသာအကုသုိလ္ကံ ၁၂ ပါး၊ မဟာကုသုိလ္ကံ ၈ ပါး၊ ရူပ ကုသုိလ္ကံ ၅ ပါးတုိ႔ျဖစ္သည္။ • အကုသုိလ္ကံ ၁၂ ပါးဟူသည္မွာအကုသုိလ္စိတ္ ၁၂ ပါး၌ယွဥ္ေသာေစတနာေစတသိက္တုိ႔တည္း။ ကုသုိလ္ကံဟူသည္မွာကုသုိလ္စိတ္တုိ႔၌ယွဥ္ေသာေစတနာေစတသိက္တုိ႔တည္း။ • (အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၂၃၊၂၂၄ )

18. ရုပ္ကုိျဖစ္ေစေသာစိတ္ (၇၅) ပါး • ေဒြပဥၥ၀ိညာဏ္ ၁၀ ပါးႏွင့္ အရူပ၀ိပါက္ ၄ ပါးၾကဥ္ေသာက်န္စိတ္တုိ႔တည္း • ထုိစိတ္ (၇၅) ပါးတုိ႔တြင္ • အပၸနာေဇာ (၂၆) ပါးတုိ႔သည္ ဣရိယာပုထ္ကုိလည္းခုိင္ခံ့ေစ၏။ • မေနာဒြါရာ၀ဇၨန္း၊ ကာမေဇာ ၂၉ ပါးႏွင့္ အဘိညာဥ္ေဒြ ဟူေသာစိတ္ ၃၂ ပါးတုိ႔သည္ • ရုပ္သာမညကုိကုိေစျခင္း၊ ဣရိယာပုထ္ကုိေထာက္ပံ့ျခင္းအျပင္ ၀ိညတ္ရုပ္ ၂ ပါးကုိလည္း • ျဖစ္ေစႏုိင္၏။ ဤတြင္ ေဒါမနႆေဇာ ၂ ပါးတုိ႔သည္ ညည္းညဴ ငိုေၾကြးျခင္းကုိလည္း • ျဖစ္ေစႏုိင္ၾက၏။ • ေသာမနႆေဇာ ၁၃ ပါးတုိ႔သည္ ျပဳံးရယ္ျခင္းကုိလည္း ျဖစ္ေစႏုိင္ၾက၏။ • ( အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၂၅ )

19. ျပံဳးရယ္ေသာစိတ္မ်ား ဘုရားႏွင့္ ရဟႏၱာတုိ႔သည္ ဟသိတုပၸါဒ္စိတ္ ၁ ပါးႏွင့္ မဟာၾကိယာေသာမနႆ ၄ ပါး၊ေပါင္း ၅ ပါးႏွင့္ ျပဳံးၾကသည္။ ေသကၡပုဂၢိဳလ္တုိ႔သည္ ေလာဘမူ ဒိ႒ိဂတ၀ိပၸယုတ္ ေသာမနႆ ၂ ပါး၊ မဟာကု သုိလ္ ေသာမနႆေဇာ ၄ ပါး၊ ေပါင္းစိတ္ ၆ ပါးတုိ႔ျဖင့္ ရယ္ၾကသည္။ ပုထုဇဥ္တုိ႔သည္ ေလာဘမူေသာမနႆ ၄ ပါး၊ မဟာကုသုိလ္ ေသာမနႆ ၄ ပါး၊ ေပါင္း ၈ ပါးျဖင့္ ရယ္ၾကသည္။ ေဆာင္ပုဒ္။ ။ ရွစ္ပုထုဇန္၊ ေျခာက္ေသကၡန္၊ ငါးတန္ ရဟႏၱာ၊ ဟာသအေၾကာင္း ထူးျပားေရွာင္း၊စိတ္ေပါင္းေတရသ။ အထူးမွတ္ခ်က္။ ။မေနာဓာတ္ ၃ ပါး၊ တဒါရုံ ၁၁ ပါး၊ ရူပ၀ိပါက္ ၅ ပါး၊ ေပါင္း ၁၉ ပါးတုိ႔သည္ ရုပ္သာမညကုိသာ ျဖစ္ေစသည္။ • ( အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၂၅ )

20. အလကၤာက်မ္းလာရယ္ျခင္း (၆) မ်ိဳး • ၁။ မ်က္စိပြင္ရုံမွ် ျပဳံးရယ္ျခင္းသည္ သိတ • ၂။ သြားအနည္းငယ္မွ်ေပၚရုံ ျပံဳးရယ္ျခင္းသည္ဟသိတ • ၃။ သာယာေသာအသံထြက္ေအာင္ ျပဳံးရယ္ျခင္းသည္ ၀ိဟသိတ • ၄။ ပခုံးလွဳပ္ေအာင္ ရယ္ျခင္းသည္ ဥပဟသိတ • ၅။ မ်က္ရည္ထက္ေအာင္ ရယ္ျခင္းသည္ အပဟသိတ • ၆။ လက္ေျခအဂၤါကုိပစ္လႊဲ၍ ရယ္ျခင္းသည္ အတိဟသိတ • ထုိေျခာက္ပါးတုိ႔တြင္ ႏွစ္ခုတြဲအလုိက္ အျမတ္၊အလတ္ႏွင့္ယုတ္ည့ံသူတုိ႔ • ရယ္နည္းဟုပညာရွင္တုိ႔သတ္မွတ္သည္။ • အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ (၂၂၅)

21. အရူပ၀ိပါက္က ရုပ္ကုိမျဖစ္ေစႏုိင္ျခင္းအေၾကာင္း • အရူပ၀ိပါက္သည္ အရူပဘုံ၌သာပဋိသေႏၶ၊ဘ၀င္၊စုတိကိစၥတပ္၍ျဖစ္၏။ ထုိအရူပဘုံ၌ ကားရုပ္ကုိစက္ဆုပ္ေသာ ျဗဟၼာတုိ႔၏ေနရာေပတည္း။သုိ႔အတြက္ ထုိအရူပဘုံ၀ယ္ ရုပ္ကုိ • ျဖစ္ေစဖြယ္မလုိေသာေၾကာင့္ အရူပ၀ိပါက္မ်ားသည္ ရုပ္ကုိမျဖစ္ေစပါ။ • ပဥၥ၀ိညာဏ္တုိ႔က ရုပ္ကုိမျဖစ္ေစျခင္းအေၾကာင္း • စ်ာနင္၊မဂၢင္၊ဟိတ္ႏွင့္မယွဥ္သည့္အတြက္ စိတ္အဂၤါ အားနည္းေသာေၾကာင့္ ေဒြပဥၥ • ၀ိညာဏ္တုိ႔ရုပ္ကုိမျဖစ္ေစပါ။ • ပဋိသေႏၶစိတ္၏ ရုပ္ကုိမျဖစ္ေစႏုိင္ေၾကာင္း • ၁။ မွီရာဟဒယ၀တၳဳအားနည္းျခင္း ၂။ တည္တည္တံ့တံ့မရွိေသးျခင္း • ၃။ ပုေရဇာတစေသာအေၾကာင္းအေထာက္အပံ့ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္း ၄။ ဘ၀သစ္၌ ေရာက္ခါစ • အာဂႏၱဳမွ်သာျဖစ္ျခင္းႏွင့္ ၅။ စိတၱဇရုပ္တုိ႔တည္ဖုိ႔ရာအေၾကာင္းကုိကမၼဇရုပ္မ်ားက • ယူထားျခင္း၊ ဤအေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ ပဋိသေႏၶစိတ္ဟူသမွ် ရုပ္ကုိမျဖစ္ေစႏုိင္ပါ။ • ( အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၂၄ )

22. ခပ္သိမ္းေသာရုပ္ကလာပ္တုိ႔၌ပါရွိသည့္ သီတဥတုႏွင့္ ဥဏွဥတုဟုေခၚေသာ • ေတေဇာဓာတ္သည္ ရုပ္ကုိျဖစ္ေစေသာဥတုတည္း • အဇၥ်တၱႏွင့္ ဗဟိဒၶ ခပ္သိမ္းေသာရုပ္ကလာပ္တုိ႔၌ပါရွိသည့္ ၾသဇာဓာတ္သည္ • ရုပ္ကုိျဖစ္ေစေသာအာဟာရတည္း • ( အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၂၆ )

23. ရုပ္ျဖစ္ပုံ ၁။ ကံေၾကာင့္ျဖစ္ေသာကမၼဇရုပ္တုိ႔သည္ ပဋိသေႏၶစိတ္၏ ဥပါဒ္ခဏမွစ၍ ခဏတုိင္းခဏ တုိင္းခဏတုိင္းမျပတ္မလပ္ ျဖစ္ေပၚၾက၏။ ၂။ စိတ္ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာစိတၱဇရုပ္တုိ႔သည္ ပဋိသေႏၶစိတ္ေနာင္ ပထမဘ၀င္စိတ္၏ ဥပါဒ္ ခဏမွစ၍ စိတ္တုိ႔၏ ဥပါဒ္ခုိက္၌ျဖစ္ေပၚၾက၏။ ၃။ ဥတုေၾကာင့္ျဖစ္ေသာရုပ္ကုိဥတုဇရုပ္ဟုေခၚ၏။ ပဋိသေႏၶစိတ္၏ ဥပါဒ္ခဏ၌ျဖစ္ေသာ ကမၼဇရုပ္တုိ႔တြင္ ေတေဇာဓာတ္ပါ၏။ ထုိေတေဇာသည္ ပဋိသေႏၶစိတ္၏ ဌီခဏမွစ၍ ဥတုဇ ရုပ္ကုိျဖစ္ေစ၏ • ( အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၂၆ )

24. ၄။ အာဟာရေၾကာင့္ျဖစ္ေသာရုပ္ကုိအာဟာရဇရုပ္ဟုေခၚသည္။ ၾသပပါတိကႏွင့္ သံေသဒဇသတၱ၀ါတုိ႔သည္ ပဋိသေႏၶေနျပီးေနာက္ တစ္စုံတစ္ခုေသာစားဖြယ္ကုိစားမ်ိဳး ေသာအခါ ၀မ္းတြင္း၌ ပါစကေတေဇာဓာတ္မီးျဖင့္ ထုိအစာကုိေပါင္းေႏႊးရ၏။ ထုိ႔ေနာက္ အစာတြင္ပါေသာ ၾသဇဓာတ္သည္ ေသြးႏွင့္အတူ ခႏၶာကိုယ္အႏံွ႕ပ်ံ႕ႏွံ႕သြား၏။ ထုိအခါ ခႏၶာကုိယ္ရွိအဇၥ်တၱၾသဇာႏွင့္ေတြ႔၍ ရုပ္၏ ဌီသုိ႔ေရာက္ေသာအခါမွ စတင္ကာထုိအတြင္းအပ ၾသဇတုိ႔သည္ ခဏမစဲအာဟာရဇရုပ္တုိ႔ကုိ ျဖစ္ေစ၏။ ဂဗၻေသယ်ကသတၱ၀ါတုိ႔၏ ပဋိသေႏၶတည္ျပီးေနာက္ တစ္သတၱာဟ (၇ ရက္) ႏွစ္သတၱာဟခန္႔ၾကာလွ်င္ မိခင္စားမ်ိဳလုိက္ေသာအစားအစာတုိ႔မွ တဆင့္ျဖစ္ေပၚလာသည့္ ၾသဇဓာတ္သည္ ေသြးႏွင့္အတူလွည့္ ပတ္လာရာမွ သေႏၶသားေလာင္း၏ ကုိယ္၌ပ်ံ႕ႏွံ႕၏။ ထုိပ်ံ႕ႏွံ႕ေသာဗဟိဒၶၾသဇာႏွင့္ ပင္ကုိရွိရင္းျဖစ္သည့္ အဇၥ်တၱၾသဇာတုိ႔ ေပါင္းဆုံမိသည္မွ ရုပ္၏ဌီသုိ႔ေရာက္ေသာအခါ အာဟာရဇရုပ္တုိ႔ျဖစ္ေပၚၾက၏။ ထုိ႔သုိ႔ျဖစ္ရာ၌ အတြင္း၊အပၾသဇတစ္စုံလွွင္ အာဟာရဇရုပ္ကလာပ္တစ္ခုက် စိတ္၏ ဥပါဒ္၊ဌီ၊ဘင္ အစီ အစဥ္အတုိင္းခဏမစဲ ျဖစ္ေပၚ၏။ • (အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၂၇ )

25. ရုပ္အမ်ိဳးအစားမ်ား အေၾကာင္းတစ္ပါးေၾကာင့္ျဖစ္ေသာရုပ္ကုိဧကန္ရုပ္၊ တစ္ပါးထက္ပုိေသာအေၾကာင္းတုိ႔ ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာရုပ္ကုိအေနကန္ ရုပ္ဟုေခၚ၏။ ၁။ ကမၼဇရုပ္ (၁၈) ပါး။ ။ အ၀ိနိေဗၻာဂရုပ္ ၈ ပါး၊ ဣျႏၵိယရုပ္ ၈ ပါး၊ ဟဒယ၀တၳဳ ႏွင့္ ပရိေစၦဒရုပ္တုိ႔တည္း။ ထုိရုပ္တုိ႔တြင္ ဣျႏၵိယရုပ္ ၈ ပါးႏွင့္ ဟဒယ၀တၳဳ၊ ေပါင္း ၉ ပါးတုိ႔သည္ ကမၼဇဧကန္ရုပ္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ၂။ စိတၱဇရုပ္ (၁၅) ပါး။ ။ အ၀ိနိေဗၻာဂရုပ္ ၈ ပါး၊လဟုတာဒိရုပ္ ၃ ပါး၊ ၀ိညတ္ရုပ္ ၂ ပါး၊ သဒၵရုုပ္၊ပရိေစၦဒရုပ္တုိ႔တည္း။ ထုိရုပ္တုိ႔တြင္ ၀ိညတ္ရုပ္ ၂ ပါးတုိ႔သည္ စိတၱဧကန္ရုပ္မ်ားျဖစ္ျပီးက်န္ ၁၃ ပါးတုိ႔သည္ စိတၱဇအေနကန္ရုပ္မ်ားျဖစ္သည္။ (အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၂၇ )

26. ၃။ ဥတုဇရုပ္ (၁၃) ပါး ။ ။ အ၀ိနိေဗၻာဂရုပ္ ၈ ပါး၊ လဟုတာဒိရုပ္ ၃ ပါး၊ သဒၵရုပ္ ၁ ပါး၊ • ပရိေစၦဒရုပ္ ၁ ပါးတုိ႔သည္ ဥတုဇအေနကန္ရုပ္မ်ားျဖစ္ၾကသည္။ • ၄။ အာဟာရဇရုပ္ (၁၂) ပါး ။ ။ အ၀ိနိေဗၻာဂရုပ္ ၈ ပါး၊ လဟုတာဒိရုပ္ ၃ ပါး၊ ပရိေစၦဒရုပ္ ၁ • ပါးတုိ႔သည္ အာဟာရဇအေနကန္ရုပ္မ်ားျဖစ္သည္။ • ၅။ ဧကဇရုပ္ (၁၁) ပါး။။ ကမၼဇဧကန္ရုပ္ ၉ ပါး၊ စိတၱဇဧကန္ရုပ္ ၂ ပါးတုိ႔သည္ အေၾကာင္း • တစ္ပါးေၾကာင့္သာျဖစ္ေသာရုပ္တုိ႔တည္း။ • ၆။ ဒိြဇရုပ္ ၁ ပါး။ ။ သဒၵရုပ္ ၁ ပါးသည္သာလွ်င္ စိတ္ႏွင့္ ဥတုအေၾကာင္း ၂ ပါးတုိ႔ေၾကာင့္ • ျဖစ္၏။ စကားသံ၊ အသံရႈသံစသည္တုိ႔သည္ စိတၱဇသဒၵရုပ္ျဖစ္၏။ မုိးသံ၊ေလသံ၊ကားသံ၊ • ေခါင္းေလာင္းသံ၊ ကက္ဆက္သံတုိ႔ႏွင့္ ၀မ္းတြင္းရွိေလသံတုိ႔သည္ ဥတုဇသဒၵရုပ္မ်ားျဖစ္ ၾက၏။ • (အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၂၈ )

27. ၇။ တိဇရုပ္ (၃) ပါး။ ။ စိတ္၊ဥတု၊အာဟာရတုိ႔ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာလဟုတာဒိရုပ္ ၃ ပါးတုိ႔တည္း ၈။ စတုဇရုပ္ (၉) ပါး။ ။ အ၀ိနိေဗၻာဂရုပ္ ၈ ပါး၊ ပရိေစၦဒရုပ္ ၁ ပါး၊ေပါင္း ၉ ပါးေသာရုပ္တုိ႔သည္ ကံ၊စိတ္၊ဥတု၊အာဟာရဟူေသာအေၾကာင္းေလးပါးေၾကာင့္ျဖစ္ေသာရုပ္တုိ႔တည္း။ မွတ္ခ်က္။ ။ လကၡဏရုပ္ ၄ ပါးတုိ႔သည္ နိပၹႏၷရုပ္တုိ႔၏ ျဖစ္၊တည္၊ပ်က္ သေဘာမွ်သာျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္ ကံ၊စိတ္၊ဥတု၊အာဟာရဟူေသာအေၾကာင္း ၄ ပါးမွလြတ္ေသာရုပ္တုိ႔တည္း။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ထုိရုပ္တုိ႔ကုိနကုေတာစိ ( အေၾကာင္းကင္းေသာ) ရုပ္ဟုေခၚၾကသည္။ • (အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၂၈ )

28. ရူပကလာပ • ရုပ္တုိ႔၏ ေပါင္းစပ္ဖြဲ႕စည္းပုံကုိျပျခင္းကုိရူပကလာပဟုေခၚသည္။ • ဆုိင္ရာရုပ္မ်ားပူးတြဲေပါင္းစပ္၍ ျဖစ္ေပၚလာေသာရုပ္အဖြဲ႕အစုတစ္ခုကုိရုပ္ • ကလာပ္ ၁ ခုဟုေခၚသည္။ • (အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၂၈ )

29. ရုပ္ကလာပ္တုိ႔၏ လကၡဏာ ၁။ ဧကုပၸါဒ = အတူတကြျဖစ္ျခင္း ၂။ ဧကနိေရာဓ = အတူတကြခ်ဳပ္ပ်က္ျခင္း ၃။ ဧကနိႆယ = တူေသာမွီရာရိွျခင္း ၄။ သဟ၀ုတၱိ = ခြဲျခား၍မရေအာင္ ေပါင္းေရာေနျခင္း မွတ္ခ်က္။ ။ ကံ၊စိတ္၊ဥတု၊အာဟာရတည္းဟူေသာအေၾကာင္းတရား ၄ ပါးတုိ႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ ပ်က္ေနေသာရုပ္ကလာပ္ အမ်ိဳးအစားမ်ားမွာကမၼဇကလာပ္ ၉ စည္း၊ စိတၱဇကလာပ္ ၆ စည္း ဥတုဇကလာပ္ ၄ စည္းႏွင့္ အာဟာရဇကလာပ္ ၂ စည္း၊ေပါင္း ၂၁ စည္းရွိသည္ • (အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၂၈၊၂၂၉ )

30. ကမၼဇကလာပ္ ၉ စည္း ၁။ စကၡဳဒသကကလာပ္ = အ၀ိနိေဗၻာဂရုပ္ ၈ ပါး၊ ဇီ၀ိတရုပ္ ၁ ပါး၊ စကၡဳပသာဒ ၂။ ေသာတဒသကကလာပ္ = အ၀ိနိေဗၻာဂရုပ္ ၈ ပါး၊ ဇီ၀ိတရုပ္ ၁ ပါး၊ ေသာတပသာဒ ၃။ ဃာနဒသကကလာပ္ = အ၀ိနိေဗၻာဂရုပ္ ၈ ပါး၊ ဇီ၀ိတရုပ္ ၁ ပါး၊ ဃာနပသာဒ ၄။ ဇိ၀ွါဒသကကလာပ္ = အ၀ိနိေဗၻာဂရုပ္ ၈ ပါး၊ ဇီ၀ိတရုပ္ ၁ ပါး၊ ဇိ၀ွါပသာဒ ၅။ ကာယဒသကကလာပ္ = အ၀ိနိေဗၻာဂရုပ္ ၈ ပါး၊ ဇီ၀ိတရုပ္ ၁ ပါး၊ ကာယပသာဒ ၆။ ဣတၳိဘာ၀ဒသကကလာပ္ = အ၀ိနိေဗၻာဂရုပ္ ၈ ပါး၊ ဇီ၀ိတရုပ္ ၁ ပါး၊ ဣတၳိဘာ၀ရုပ္ ၇။ ပုမၻာဘာ၀ဒသကကလာပ္ = အ၀ိနိေဗၻာဂရုပ္ ၈ ပါး၊ ဇီ၀ိတရုပ္ ၁ ပါး၊ ပုမၻာ၀ရုပ္ ၈။ ဟဒယဒသကကလာပ္ = အ၀ိနိေဗၻာဂရုပ္ ၈ ပါး၊ ဇီ၀ိတရုပ္ ၁ ပါး၊ ဟဒယရုပ္ ၉။ ဇီ၀ိတန၀ကကလာပ္ = အ၀ိနိေဗၻာဂရုပ္ ၈ ပါး၊ ဇီ၀ိတရုပ္ ၁ ပါး၊ • (အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၂၉ )

31. စိတၱဇကလာပ္ ၆ စည္း ၁။ သုဒၶ႒ကကလာပ္ = စိတ္ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ အ၀ိနိေဗၻာဂရုပ္ ၈ ပါး ၂။ ကာယ၀ိညတၱိန၀ကကလာပ္ = အ၀ိနိေဗၻာဂရုပ္ ၈ ပါး၊ ကာယ၀ိညတ္ ၃။ ၀စီ၀ိညတၱိသဒၵဒသကကလာပ္ = အ၀ိနိေဗၻာဂရုပ္ ၈ ပါး၊ ၀စီ၀ိညတ္၊သဒၵရုုပ္ ၄။ လဟုတာဒိဧကာဒသကကလာပ္ = အ၀ိနိေဗၻာဂရုပ္ ၈ ပါး၊ လဟုတာဒိရုပ္ ၃ ပါး ၅။ ကာယ၀ိညတၱလဟုတာဒိ ဒြါဒသကကလာပ္ = အ၀ိနိေဗၻာဂရုပ္ ၈ ပါး၊ ကာယ၀ိညတ္၊လဟုတာဒိရုပ္ ၃ ၆။ ၀စီ၀ိညတၱိသဒၵလဟုတာဒိ ေတရသကကလာပ္ = အ၀ိနိေဗၻာဂရုပ္ ၈ ပါး၊ ၀စီ၀ိညတ္၊သဒၵရုပ္၊လဟုတာ ဒိရုပ္ ၃ ပါး။ • (အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၂၉ )

32. ဥတုဇကလာပ္ ၄ စည္းႏွင့္ အာဟာရဇကလာပ္ ၂ စည္း ၁။ သုဒၶ႒ကကလာပ္ = အ၀ိနိေဗၻာဂရုပ္ ၈ ပါး ၂။ သဒၵန၀ကကလာပ္ = အ၀ိနိေဗၻာဂရုပ္ ၈ ပါး၊ သဒၵရုပ္ ၃။ လဟုတာဒိဧကာဒသကကလာပ္ = အ၀ိနိေဗၻာဂရုပ္ ၈ ပါး၊ လဟုတာဒိရုပ္ ၃ ပါး ၄။ သဒၵလဟုတာဒိဒြါဒသကကလာပ္ = အ၀ိနိေဗၻာဂရုပ္ ၈ ပါး၊ သဒၵရုပ္၊လဟုတာဒိ ရုပ္ ၃ ပါး။ အာဟာရဇကလာပ္ ၂ စည္း ၁။ သုဒၶ႒ကကလာပ္ = အ၀ိနိေဗၻာဂရုပ္ ၈ ပါး ၂။ လဟုတာဒိဧကာဒသကကလာပ္ = အ၀ိနိေဗၻာဂရုပ္ ၈ ပါး၊ လဟုတာဒိရုပ္ ၃ ပါး အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ( ၂၃၀ )

33. အဇၥ်တၱ ဗဟိဒၶ ရုပ္ကလာပ္ခြဲပုံ သတၱ၀ါတုိ႔၏ အဇၥ်တၱသႏၱာန္၌ ရုပ္ကလာပ္ ၂၁ စည္းလုံးရႏုိင္၏။ အထီးသႏၱာန္၌ ဣတၳိဘာ၀ ဒသကကလာပ္ကုိမရထုိက္၊ အမသတၱ၀ါ၌ ပုမၻာ၀ဒသကကလာပ္ကုိမရထုိက္။ ပဋိသေႏၶအား ျဖင့္မ်က္စိကန္းသူ၊နားပင္းသူတုိ႔တြင္ သက္ဆုိင္ရာဒသကကလာပ္ကုိမရထုိက္။ ဗဟိဒၶသႏၱာန္၌ ဥတုဇသုဒၶ႒ကကလာပ္ႏွင့္ ဥတုဇသဒၵန၀ကကလာပ္ ၂ စည္းကုိသာရ၏။ သစ္ ပင္၊ေတာေတာင္၊ေျမ၊ေရ၊ေလ၊မီး၊အေလာင္းေကာင္ စသည္တုိ႔သည္ ဥတုဇသုဒၶ႒ကကလာပ္ ခ်ည္းသာျဖစ္၏။ သစ္ပင္၊သစ္ကုိင္းမ်ား ၾကိတ္ခတ္သံ၊ တုံးေခါက္သံ၊မုိးျခိမ္းသံ၊ ေရဒီယုိသံ စ သည္တုိ႔မွာ ဥတုဇသဒၵန၀ကကလာပ္မ်ားျဖစ္သည္။ အထူးမွတ္ခ်က္။ ။ အာကာသဓာတ္ဟုဆုိအပ္ေသာပရိေစၦဒရုပ္သည္ ရုပ္ကလာပ္တုိ႔၏ အပုိင္း အျခားသာျဖစ္၍လည္းေကာင္း၊ လကၡဏရုပ္ ၄ ပါးတုိ႔သည္ ရုပ္ကလာပ္တုိ႔၏ ျဖစ္၊တည္၊ပ်က္ အမွတ္လကၡဏာမွ်သာျဖစ္၍လည္းေကာင္း ကလာပ္ဖြဲ႕စည္းရာတြင္မပါ၀င္ၾက။ • (အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၃၀ )

34. ရူပ ပ၀တၱိကၠမ ရုပ္တုိ႔၏ျဖစ္ပုံ၊ပ်က္ပုံအစဥ္ကုိျပေသာအပုိင္းသည္ ရူပ ပ၀တၱိကၠမမည္၏။ • ( အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၃၁ )

35. ပုဂၢိဳလ္ ၄ မ်ိဳး (ေယာနိ- အမ်ိဳးဇာတ္ ၄ ပါး) ၁။ သံေသဒဇ= ၀ါးပင္၊ၾကာပင္၊လမုပင္၊ေရပုပ္ပင္၊ရႊံ႕ညြန္စေသာ ျငိကပ္တြယ္ရာအရပ္ (အညွိ)၌စြဲ၍ျဖစ္ေသာ သတၱ၀ါမ်ိဳး။ ။ ဥပမာ။ ပဒုမ၀တီ၊ျခင္၊ပုိးေလာက္စေသာ သတၱ၀ါမ်ား ၂။ ၾသပပါတိက (ဥပပါတ္) = ဘ၀ေဟာင္းမွ ခုန္လႊားခဲ့၍ ဘြားခနဲက်လာသကဲ့သုိ႔ ခႏၶာကုိ္ယ္ ထင္ရွားျဖစ္ေသာ သတၱ၀ါမ်ိဳး။ ဥပမာ။ ကမၻာဦးလူမ်ား၊နတ္၊ျဗဟၼာ၊ငရဲသား ၃။ ဇလာဗုဇ= သားအိမ္၌ ျဖစ္ေသာသတၱ၀ါမ်ိဳး။ ။ ဥပမာ။ လူ၊ေၾကာင္စေသာသတၱ၀ါမ်ား ၄။ အ႑ဇ= ဥခြံ၌ျဖစ္ေသာ သတၱ၀ါမ်ိဳး။ ။ ဥပမာ။ ၾကက္၊ငွက္စေသာ သတၱ၀ါမ်ား မွတ္ခ်က္။ ။ ထုိဇလာဗုဇႏွင့္ အ႑ဇသတၱ၀ါ ၂ မ်ိဳးလုံးသည္ အမိ၀မ္း၌ကိန္းေအာင္း၍ ပဋိ သေႏၶေနၾကရေသာေၾကာင့္ ဂဗၻေသယ်သတၱ၀ါဟုေခၚသည္။ သုိ႔ျဖစ္၍ ေယာနိ ၄ မ်ိဳးဟု၄င္း၊ ၃ မ်ိဳးဟု၄င္းမွတ္သားၾကသည္ • ( အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၃၁)

36. ပုဂၢိဳလ္ႏွင့္အမ်ိဳးဇာတ္ယွဥ္တြဲပုံပုဂၢိဳလ္ႏွင့္အမ်ိဳးဇာတ္ယွဥ္တြဲပုံ ၁။ ဘုမၼဇုိးၾကဥ္ေသာ ၾကြင္းကာမနတ္၊ျဗဟၼာ၊နိဇၥ်ာမတဏွိက (မီးသရဲ)ျပိတၱာ၊ငရဲဘုံ သားမ်ား၌ ဥပပါတ္ပဋိသေႏၶ ၁ မ်ိဳးသာရသည္။ ၂။ ဘုမၼဇုိးနတ္၊လူ၊တိရစၦာန္၊နိဇၥ်ာမတဏွိကျပိတၱာမွတပါး ၾကြင္းေသာ ျပိတၱာတုိ႔သည္ ေယာနိ ၄ မ်ိဳးလုံးရႏုိင္သည္။ • ( အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၃၁ )

37. ပဋိသေႏၶအခါရုပ္ျဖစ္စဥ္ပဋိသေႏၶအခါရုပ္ျဖစ္စဥ္ သံေသဒဇႏွင့္ ဥပပါတ္သတၱ၀ါတုိ႔အား ပဋိသေႏၶအခါ စကၡဳ၊ေသာတ၊ဃာန၊ဇိ၀ွါ၊ကာယ၊ဘာ၀၊ ၀တၳဳဒသကတည္းဟူေသာကလာပ္ ၇ စည္းတုိ႔သည္ အလြန္ဆုံးအားျဖင့္ တျပိဳက္နက္ ထင္ ရွားစြာ ျဖစ္ေပၚၾက၏။ အကုသုိလ္ကံေၾကာင့္ အာယတနခ်ိဳ႕တဲ့သူတုိ႔၌ စကၡဳ၊ေသာတႏွင့္ ဘာ၀ ဒသကကလပ္တုိ႔ ခ်ိဳ႕ႏုိင္၏။ ဂဗၻေသယ်ကသတၱ၀ါတုိ႔အား ပဋိသေႏၶ ကလလေရၾကည္တည္ေသာအခါ၌ ကာယ၊ဘာ၀၊ ၀ တၳဳဒသကဟူေသာကလာပ္စည္း ၃ ခုရုပ္အစုေပါင္း ၃၀ တုိ႔ တျပိဳင္နက္ ထင္ရွားစြာ ျဖစ္ေပၚ ၏။ တစ္ခါတစ္ရံအကုသုိလ္ကံႏွိပ္စက္သျဖင့္ ဘာ၀ရုပ္ခ်ိဳ႕တဲ့ႏုိင္၏။ ထုိအခါ ကလာပ္ ၂ စည္း ရုပ္ ၂၀ တုိ႔သာျဖစ္သည္။ မွတ္ခ်က္။ ။ ပဋိသေႏၶအခါ သဒၵရုပ္၊၀ိကာရရုပ္ ၅ ပါး၊ဇရတာ၊အနိစၥတာရုပ္ဟူ၍ ေပါင္းရုပ္ ၈ ပါးတုိ႔ကုိမရႏုိင္။ • ( အဘိမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၃၂ )

38. ဂဗၻေသယ်ကသတၱ၀ါတုိ႔ သတၱာဟအလုိက္ ရုပ္ျဖစ္ေပၚပုံ သတၱာဟရုပ္ ရက္ေပါင္း ၁ ကလလေရၾကည္ ၇ ရက္ ၂ အျမႈပ္ ၇ ရက္ ၃ သားတစ္ ၇ ရက္ ၄ အစုိင္အခဲ ၇ ရက္ ၅ ခက္မငါးျဖာ ၇ ရက္ ၆ ခက္မရင့္မာ ၇ ရက္ ၇ ခက္မရင့္မာ ၇ ရက္ ၈ ခက္မရင့္မာ ၇ ရက္ ၉ ခက္မရင့္မာ ၇ ရက္ ၁၀ ခက္မရင့္မာ ၇ ရက္ ၁၁ စကၡဳ၊ေသာတ၊ဃာန ဇိ၀ွါဒသကကလာပ္မ်ား ၇ ရက္ ( အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၃၂ )

39. ရူပဘုံသားပဋိသေႏၶအခါ ရုပ္ကလာပ္ျဖစ္ပုံ အသညသတ္ၾကဥ္ ရူပဘုံ (ဥပပါတ္ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္) ဃာန၊ဇိ၀ွါ၊ကာယ၊ဘာ၀ဒသက ကလာပ္မ်ားၾကဥ္ေသာ ၁။ ဇီ၀ိတန၀ကကလာပ္ ၂။ စကၡဳ ၃။ ေသာတ ၄။ ၀တၳဳဒသကကလာပ္ ေပါင္းကမၼဇကလာပ္ ၄ စည္းျဖစ္ၾကသည္။ မွတ္ခ်က္။ ။ ကာမဂုဏ္ကုိစက္ဆုပ္ေသာ ကာမ၀ိရာဂဘာ၀နာအစြမ္းျဖင့္ ဃာန၊ဇိ၀ွါ၊ကာယ ဘာ၀ရုပ္မ်ားကုိပယ္ထားေသာေၾကာင့္ ဒသကကလာပ္ ၅ စည္းမရႏုိင္။ နာမ္တရားမွန္သမွ်ကုိပယ္ထားေသာ ျဗဟၼာျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အသညသတ္ဘုံ၌ ဇီ၀ိတန၀က ကလာပ္ ၁ စည္းသာရ၏။ • (အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၃၃ )

40. ပဋိသေႏၶအခါ သတၱ၀ါတုိ႔ရႏုိင္ေသာ ကလာပ္စည္းမ်ား ဘုံ (ပုဂၢိဳလ္) ကမၼဇ(၉) စိတၱဇ(၆) ဥတုဇ(၄) အာဟာရဇ (၂) ေပါင္း ၁။ ကာမဘုံသား ဇီ၀ိတန၀ကႏွင့္ ၆စည္း ၄ စည္း ၂ စည္း ၁၉ သံေသဒဇ၊ဥပပါတ္ ဘာ၀ကလာပ္ ဂဗၻေသယ်က ၁ ခုၾကဥ္ ၇ စည္း ၂။ ကမၻဦးလူဥပပါတ္ ဇီ၀ိတန၀ကႏွင့္ ဘာ၀ၾကဥ္ ၆ စည္း ၆ ၄ ၂ ၁၈ ၃။ အသညၾကဥ္ရူပ ဃာ၊ဇီ၊ကာ၊ဘာ၀ ၾကဥ္ ၄ ၆ ၄ ၁၄ ၄။ အသညသတ္ ဇီ၀ိတန၀က ၁ သဒၵၾကဥ္ ၂ ၃ ၅။ ဗဟိဒၶသႏၱာန္၊ လဟုတာၾကဥ္ ၂ ၂ အရာ၀တၳဳ အေလာင္းေကာင္ • ( အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၃၄)

41. ပ၀တၱိအခါရႏုိင္ေသာ ရုပ္မ်ားကာမဘုံသား (က်ား၊မ) ကာမဘုံသားမ်ားသည္ ေယာက်္ားျဖစ္လွ်င္ ဣတၳိဘာ၀ရုုပ္ၾကဥ္ ရုပ္ ၂၇ ပါးရႏုိင္သည္။ မိန္းမျဖစ္လွ်င္ ပုမၻာ၀ၾကဥ္ ရုပ္ ၂၇ ပါးပင္ရသည္။ ကမၻာဦးလူ၊ ဥပပါတ္ပုဂၢိဳလ္မ်ား ျဗဟၼျပည္မွ စုေတခဲ့ေသာေၾကာင့္ ဘာ၀ရုပ္မ်ားမရၾကသျဖင့္ ဘာ၀ရုပ္ၾကဥ္ ရုပ္ေပါင္း ၂၆ ပါးသာရ၏။ အသညသတ္ၾကဥ္ ရူပ ၁၅ ဘုံသားတုိ႔သည္ ဃာန၊ဇိ၀ွါ၊ကာယပသာဒရုပ္ ၃ ပါးႏွင့္ ဘာ၀ရုပ္ ၂ ပါးၾကဥ္ ရုပ္ ၂၃ ပါးရ၏။ • ( အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၃၅)

42. အသညသတ္ၾကဥ္ ရူပ ၁၅ ဘုံ၌ ဃာနစသည္မရျခင္းအေၾကာင္း ၁။ ဃာနပသာဒရွိျခင္းေၾကာင့္ နမ္းရႈခ်င္စိတ္ျဖစ္၏ ၂။ ဇိ၀ွါပသာဒရွိျခင္းေၾကာင့္ စားေသာက္ခ်င္စိတ္ျဖစ္၏ ၃။ ကာယပသာဒရွိျခင္းေၾကာင့္ တုိ႔၊ထိခ်င္စိတ္ျဖစ္၏ ၄။ ဘာ၀ရုပ္ရွိျခင္းေၾကာင့္ ေမထုန္အမႈကုိျပဳလုိ၏ ဤသုိ႔ ဃာနစေသာရုပ္ကလာပ္တုိ႔သည္ ကာမစိတ္ကုိတုိးပြားေစတတ္ကုန္၏။ရူပဘုံကလည္း ကာမဂုဏ္ကုိစက္ဆုပ္ေသာ ျဗဟၼာတုိ႔၏ေနရာတည္း။ ထုိ႔ေၾကာင့့္ ဃာနစေသာရုပ္ကလာပ္ မ်ားကုိမရထုိက္။ မွတ္ခ်က္။ ။ ဘုရားဖူး၊တရားနာျခင္းစေသာေက်းဇူးမ်ားေသာဌာနလည္းရွိေသးေသာေၾကာင့္ စကၡဳ၊ေသာတဒသကကလာပ္မ်ားရထုိက္သည္။ • ( အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၄၁၅ )

43. အာဟာရဇကလာပ္မ်ားမရျခင္းအေၾကာင္းအာဟာရဇကလာပ္မ်ားမရျခင္းအေၾကာင္း လူတုိ႔သည္ တစ္စုံတစ္ခု၌ ပီတိျဖစ္ေနေသာအခါ ဘာကုိမွ်မစားဘဲေနႏုိင္ၾကသကဲ့သုိ႔ ျဗဟၼာ မ်ားသည္ မိမိတုိ႔စ်ာန္၌ ႏွစ္သက္ျခင္းပီတိျဖင့္ တင္းတိမ္ကာအစာမစားဘဲေနႏုိင္ၾကသည္။ သုိ႔ျဖစ္၍ ျဗဟၼာတုိ႔၌ အတြင္းအဇၥ်တၱသႏၱာန္မွာ ၾသဇာရွိေသာ္လည္းခဲဖြယ္ေဘာဇဥ္ အာဟာရ ကုိစားမ်ိဳးျခင္းမရွိရကားဗဟိဒၶၾသဇာႏွင့္ပူေပါင္းရျခင္းမရွိေသာေၾကာင့္ အာဟာရဇရုပ္မ်ားကုိ မရၾက။ မွတ္ခ်က္။ ။ အသညသတ္ဘုံသား၌ မဟာဘုတ္ ၄ ပါး၊ သဒၵရုပ္ၾကဥ္ ေဂါစရုပ္ ၃ ပါး၊ ဇီ၀ိတရုပ္ ၁ ပါး၊အာဟာရ (ၾသဇာ) ၊ပရိေစၦဒရုပ္ ၁ ပါး၊ လဟုတာဒိရုပ္ ၃ ပါး၊ လကၡဏရုပ္ ၄ ပါး၊ေပါင္း ၁၇ ပါးျဖစ္၏။ ( အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၃၆ )

44. အခါအားေလွ်ာ္စြာရႏုိင္ေသာရုပ္မ်ားအခါအားေလွ်ာ္စြာရႏုိင္ေသာရုပ္မ်ား ၁။ ပဋိသေႏၶအခါ ရႏုိင္သမွ်ရုပ္ေပါင္း = ၂၀ ရွိ၏။ မရႏုိင္ေသာရုပ္မ်ားကားသဒၵရုပ္ ၁ ပါး၊ ၀ိညတ္ရုပ္ ၂ ပါး၊ လဟုတာဒိရုပ္ ၃ ပါး၊ ဇရတာ၊အနိစၥတာေပါင္း ၈ ပါးတုိ႔ ျဖစ္သည္။ ၂။ ပ၀တၱိအခါ၌ ရုပ္ ၂၈ ပါးလုံးရႏုိင္၏။ ၃။ စုတိအခါ၌ ၂၁ ပါးသာရ၏။ မရႏုိင္ေသာရုပ္မ်ားကားသဒၵရုပ္ ၁ ပါး၊၀ိညတ္ရုပ္ ၂ လဟုတာဒိရုပ္ ၃ ပါး၊ဥပစယ ၁ ပါး၊ ေပါင္း ၇ ပါးတုိ႔တည္း အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ( ၂၃၆ )

45. အေၾကာင္းေလးပါးေၾကာင့္ ရုပ္တုိ႔ျဖစ္စဥ္ ၁။ ကမၼဇရုပ္တုိ႔သည္ ပဋိသေႏၶစိတ္၏ ဥပါဒ္အခုိက္မွစ၍ ခဏတုိင္းျဖစ္ၾက၏။ ၂။ စိတၱဇရုပ္တုိ႔သည္ ပဋိသေႏၶေနာင္ ပထမဘ၀င္၏ ဥပါဒ္အခုိက္မွစ၍ စိတ္တုိ႔၏ ဥပါဒ္တုိင္း ျဖစ္၏။ ၃။ ဥတုဇရုပ္တုိ႔သည္ ပဋိသေႏၶစိတ္၏ ဌီကာလမွစ၍ ခဏမစဲျဖစ္ၾက၏။ ၄။ အာဟာရဇရုပ္တုိ႔သည္ ဂဗၻေသယ်ကသတၱ၀ါတုိ႔အား တစ္သတၱာဟ၊ႏွစ္သတၱာဟလြန္၍ မိခင္စားမ်ိဳသည့္အစာအာဟာရမွျဖစ္ေသာ ၾသဇာ၏ ကုိယ္အဂၤါအတြင္းပ်ံ႕ႏွံ႔သည့္အခါမွစ၍ ခဏမစဲ ျဖစ္ၾက၏။ သံေသဒဇႏွင့္ ဥပပါတ္သတၱ၀ါတုိ႔အား မိမိမ်ိဳအပ္ေသာသလိပ္တံေတြး သုိ႔မဟုတ္ အာဟာရမွျဖစ္သည့္ ၾသဇာ၏ ကုိယ္အဂၤါ အတြင္းပ်ံ႕ႏွံ႔ေသာအခ်ိန္မွစ၍ အာဟာရ ဇရုပ္တုိ႔ ခဏမစဲ ျဖစ္ၾက၏။ အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ( ၂၃၇)

46. တစ္ဘ၀၌ ရုပ္ ၄ မ်ိဳးတုိ႔ခ်ဳပ္ပုံအစဥ္ ၁။ ကမၼဇရုပ္တုိ႔သည္ စုတိစိတ္ႏွင့္ ျပိဳင္၍ခ်ဳပ္သျဖင့္ စုတိစိတ္မွျပန္၍ေရေသာ္ ၁၇ ေျမာက္စိတ္ ၏ဥပါဒ္၌ ကမၼဇရုပ္ေနာက္ဆုံးခ်ဳပ္၏။ သုိ႔ျဖစ္၍ ၁၇ ခ်က္ေျမာက္စိတ္၏ ဌီမွစ၍ ကမၼဇရုပ္ အ သစ္မျဖစ္ေတာ့။ ၂။ စိတၱဇရုပ္တုိ႔သည္ စုတိစိတ္၏ ဥပါဒ္၌ ေနာက္ဆုံးျဖစ္သျဖင့္ စုတိစိတ္ေနာက္ ခဏငယ္ ၄၈ ခ်က္ (စိတၱကၡဏ ၁၆) ၾကာမွခ်ဳပ္၏။ ၃။ အာဟာရဇရုပ္တုိ႔သည္ စုတိစိတ္၏ ဘင္ အထိေနာက္ဆုံးျဖစ္ႏုိင္သျဖင့္စုတိေနာက္ ခဏ ငယ္ ၅၀ ခ်က္ (စိတၱကၡဏ ၁၆ ခ်က္ေက်ာ္ေက်ာ္) ၾကာမွခ်ဳပ္၏။ ဗဟိဒၶမွ မ်ိဳအပ္ေသာအစာ အာဟာရလည္းရွိေစ၊အဇၥ်တၱအာဟာရႏွင့္ ပူးေပါင္းမိသည္လည္းျဖစ္ေစ၊၀ိညာဏ္ အေထာက္ အပံ့ ရသည္လည္းျဖစ္ေစ၊ ဤအေၾကာင္းသုံးညီညြတ္လွ်င္ အာဟာရဇရုပ္မ်ား ျဖစ္ၾက၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အာဟာရဇရုပ္တုိ႔သည္ စုတိစိတ္၏ ဘင္ တုိင္ေအာင္ ျဖစ္ၾက၏။ • ( အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၃၇ )

47. ၄။ ဥတုဇရုပ္တုိ႔သည္ ဥပပါတ္ ပုဂၢိဳလ္တုိ႔အားမ်က္စိတစ္မွိတ္ လွ်ပ္တျပက္အတြင္းအခ်င္း ခပ္သိမ္းရုပ္ခႏၶာ ကြယ္ေပ်ာက္၏။ ဂဗၻေသယ်ကႏွင့္ သံေသဒဇပုဂၢိဳလ္တုိ႔အားကမၻာ့ေျမဇာ အထိအဆင့္ဆင့္ျဖစ္၍ ခ်ဳပ္၏။ ဥတုဇရုပ္ကလာပ္တစ္ခုစီတြင္ပါရွိေသာေတေဇာဓာတ္သည္ ရုပ္၏ဌီအခ်ိန္၌ ခဏငယ္တုိင္း ဥတုဇရုပ္သစ္ကုိ ျဖစ္ေစႏုိင္သျဖင့္ ဥတုဇရုပ္မ်ားသည္ စုေတျပီးသည့္ေနာက္၌လည္းဆက္ ကာဆက္ကာ ျဖစ္ပ်က္သြားၾက၏။ သုိ႔အတြက္ အေလာင္းေကာင္သည္ ဥတုဇရုပ္မ်ား၏ အစု အေ၀းသာျဖစ္၏။ အေလာင္းေကာင္ပုပ္ပြ ေဆြးေျမ႔၍ အရုိးစုျဖစ္သည့္တုိင္ေအာင္ ဥတုဇရုပ္ ကလာပ္တုိ႔ ဆက္ကာဆက္ကာ ျဖစ္ရစ္ေနေပသည္။ • ( အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၃၈ )

48. ေသျခင္းသတ္မွတ္ပုံ • ၁။ အာယု( ရုပ္သက္၊ နာမ္သက္) • ၂။ ဥသၼာ(ကုိယ္ေငြ႕ = ကမၼဇေတေဇာ) • ၃။ ၀ိညာဏ ( စိတ္ ) • ဤသုံးပါးတုိ႔သည္ တစ္ျပိဳင္နက္ခ်ဳပ္လွ်င္ အသက္ကုန္ စုေတသည္။ ေသဆုံးျပီဟုသတ္ • မွတ္ႏုိင္သည္။ တစ္ဘ၀အတြက္ ရုပ္သက္၊နာမ္သက္တုိ႔ တစ္ျပိဳင္နက္ အျပီးသတ္ခ်ဳပ္ • သည္ကုိပင္ အသက္ကုန္သည္၊စုေတသည္ဟုေခၚၾကသည္။ • မွတ္ခ်က္။ ။ ကမၼဇရုပ္ကလာပ္တြင္ အျမဲပါ၀င္ေသာ ဇီ၀ိတရုပ္သည္ တကြျဖစ္ဖက္ ကမၼ • ဇရုပ္မ်ားကုိေစာင့္ေရွာက္ေသာေၾကာင့္ ရုပ္သက္ မည္၏။ • စိတ္တုိင္း၌ယွဥ္ေသာ ဇီ၀ိတိေျႏၵေစတသိက္သည္လည္းတကြျဖစ္ဖက္ နာမ္တရားမ်ား • ကုိေစာင့္ေရွာက္ေသာေၾကာင့္ နာမ္သက္မည္၏။ • (အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၃၈ )

49. ရုပ္သံသရာလည္ပုံ ဤသုိ႔ ပစၥဳပၸန္ဘ၀၌ ရုပ္ေလးမ်ိဳးတုိ႔သည္ ပဋိသေႏၶစိတ္၏ ဥပါဒ္ကုိအစျပဳ၍ ျဖစ္ၾကသကဲ့သုိ႔ ေသလြန္ျပီး ဘ၀တစ္ပါး၌လည္း အသစ္အသစ္ေသာပဋိသေႏၶစိတ္၏ ဥပါဒ္ကုိအစျပဳကာ ျဖစ္ၾကေလျပန္သည္ • ( အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၃၈ )

50. နိဗၺာန္ သတၱ၀ါတုိ႔ကုိ သံသရာ၀ဋ္၌ ခ်ဳပ္တတ္၊ေျမွးယွက္တတ္ေသာေၾကာင့္ ၀ါန မည္ေသာတဏွာမွ ထြက္ေျမာက္သည္၏အျဖစ္ေၾကာင့္ နိဗၺာန္မည္၏။ • ( အဘိဓမၼာပုိ႔ခ်ခ်က္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၃၈)