اهداف آشنايي با: تار ي خچه مطالعه کار و زمان سنج ي نحوه مطالعه روش ابزار مطالعه روش

1. مقدمه • اهداف • آشنايي با: • تاريخچه مطالعه کار و زمان سنجي • نحوه مطالعه روش • ابزار مطالعه روش • تجزيه و تحليل عمليات در کارهاي صنعتي و خدماتي • بالانس کار • مطالعه حرکت و مکانيزه کردن • روشهاي زمان سنجي 1

2. مقدمه جايگاه درس در رشته مهندسي صنايع ارزيابي کار و زمان از زيربنايي ترين و اساسي ترين دروس رشته مهندسي صنايع و پيش نياز يک شاخه مهم از دروس اين رشته مي باشد. دانشي است که در کليه واحدهاي توليدي و صنعتي و حتي خدماتي جهت بالابردن بهره وري در فرآيند، مورد نياز مهندسين صنايع مي باشد. 2

3. مقدمه • کاربردهاي ارزيابي کار و زمان • افزايش بهره وري • تجزيه و تحليل کارايي عمليات • تعيين استانداردهاي انجام کار جهت برنامه ريزي و کنترل موثر توليد • يکي از موثرترين ابزار تحقيقاتي و کنترلي مديريت بر روي کارايي افراد و سازمان 3

4. مقدمه • موضوع ارزيابي کار و زمان • ثبت سيستماتيک وقايع (در قالب جداول) و راه هاي موجود و پيشنهاد شده براي انجام کار و مقايسه آنها با معيارهاي اقتصادي. • مجموعه تکنيکهايي براي بررسي، ثبت و مطالعه عملکرد جاري و بهبود و توسعه آن 4

5. تاريخچه 5

6. تاريخچه • زمان سنجي • فردريک تيلور پدر علم زمان سنجي، اميدوار بود که با مطالعات زمان سنجي بتواند مقدار کاري را که يک نفر در روز انجام میدهد را محاسبه نمايد و مشخص نمايد که چه نسبتي از نيروي کار يک شخص بکار گرفته مي شود. • تيلور در سال 1883 با روش سيستماتيک مطالعه کار توانست يک کار مشخص را به عناصري تقسيم کرده و تک تک اين عناصر را بررسي کند. 6

7. تاريخچه • مطالعه حرکت • به دنبال نظريات تيلور مبني بر لزوم تجزيه و تحليل حرکات، فرانک گيلبرت و ليليان گيلبرت کوششهاي فراواني صرف پايه گذاري و توسعه روش علمي تجزيه و تحليل حرکات کردند. • تجزيه و تحليل حرکات به عنوان يکي از فنون ساده کردن کار و يکي از ملزومات اندازه گيري کار مي باشد. 7

8. تاريخچه • مطالعه حرکات جزئي • فن مطالعه جزئيات حرکات براي اولين توسط گيلبرت در سال 1912 بکار گرفته شد. • مطالعه جزئيات حرکات عبارتست از بررسي اجزاء اساسي يا حرکات جزئي يک عمل با استفاده از يک دوربين فيلمبرداري و يک وسيله اندازه گيري زمان بطوريکه فواصل زماني دقيق را روي فيلم مشخص نمايد تا امکان بررسي حرکات جزئي و اختصاص زمان به آنها فراهم گردد. 8

9. تاريخچه • مهندسي روشها • در دهه 1930 مهندسي روشها توسط مينيارد پايه ريزي شد. • براي بالابردن راندمان کاري نبايد حرکات، استانداردها، پاداشها و ... را به صورت مجزا مورد بررسي قرار داد بلکه بايد آنها را به صورت يک مجموعه با روشهاي علمي مورد تجزيه و تحليل قرار داد. • Minard, 1930 9

10. مطالعه کار مطالعه کار اصطلاحی است که تکنیکهای مطالعه روش و زمان سنجی را برای تامین حداکثر استفاده ممکن از نیروی انسانی، تجهیزات و مواد اولیه (که برای انجام یک کار مشخص بکار می روند) را دربر میگیرد. توسعه مطالعه کار به فعالیتهای دفتری 10

11. مطالعه کار • اهداف مطالعه کار • موثرترين استفاده از تجهيزات و مواد اوليه • موثرترين استفاده از نيروي انساني • عملکرد مطلوب مجموعه تجهيزات، مواد اوليه و نيروي انساني 11

12. مطالعه روش 12

13. مطالعه روش • مطالعه روش: عبارت است از بررسی دقیق و ثبت روشهای فعلی انجام کار و ارائه راه حل مناسبی که منجر به تقلیل هزینه، بهبود و تسهیل در روش انجام کار شود. • هدف: تقلیل عملیات اضافی در انجام کار 13

14. مطالعه روش • مطالعه روش موضوعات زیر را دربر می گیرد: • بهبود فرآيندها و روشهاي توليد • بهبود استقرار تجهيزات در کارگاه و مناطق کاري • بهبود در طرح ماشين آلات و تجهيزات از نظر فاکتورهاي انساني • استفاده بهتر از مواد اوليه، تجهيزات و نيروي کار • صرفه جويي در نيروي کار و کاهش کارهاي طاقت فرسا و غير ضروري • ايجاد و توسعه محيط فيزيکي بهتر براي انجام کار 14

15. مطالعه روش • مراحل مطالعه روش • انتخاب • ثبت • بررسی • طرح و تدوین • تعریف • اعمال • نگهداري و ابقاء 15

16. مطالعه روش • انتخاب • انتخاب کار بمنظور مطالعه و تجزيه و تحليل • بهبود در زمينه هاي: • فني • اقتصادي • انساني 16

17. مطالعه روش • ثبت • ثبت کليه جزئيات واقعي روش موجود انجام کار از طريق مشاهده مستقيم • ثبت در قالب ابزارهاي ترسيمي مناسب صورت مي پذيرد. 17

18. مطالعه روش • بررسی • بررسي دقيق و منتقدانه اطلاعات جمع آوري شده • تجزيه و تحليل آنچه که ثبت شده • استفاده از چک ليست 18

19. مطالعه روش • طرح و تدوین • طراحي و توسعه روش • طرح و تدوين مناسبترين روش با در نظرگرفتن شرايط واقعي و ايده آل • ايجاد روش جديد انجام کار با رعايت نکات فني، اقتصادي، انساني و محيطي 19

20. مطالعه روش • تعريف • تعريف روش جديد با توجه به تعيين زمان مربوطه • تعريف و تشريح روش جديد انجام کار بگونه اي که قابل شناسايي و تشخيص باشد • تعريف مواردي نظير: فرايند، مواد، کيفيت، تجهيزات، آموزش، شرايط کار، استانداردها و ... 20

21. مطالعه روش • اعمال • اعمال روش جديد بر مبناي استانداردهاي تعيین شده در زمان مجاز آن • استقرار عملي و فيزيکي روش جديد و استانداردهاي آن 21

22. مطالعه روش • ابقاء و نگهداري • ابقاء روش جديد بوسيله روشهاي صحيح کنترل • ارزيابي استانداردهاي جديد انجام کار • ابقاء روش جديد و استانداردهاي آن با استفاده از بازرسي هاي مرتب و بموقع • حل مشکلاتي مانند مقاومت در برابر تغيير و عادت به روش قديم 22

23. مطالعه روش • جستجوي بهبود • جستجوي فرصت هاي ايجاد بهبود بيشتر • انجام مستمر بهبودهاي جزئي • تداوم حرکت به جلوي چرخه مطالعه کار 23

24. Plan Do Act Check مطالعه روش چرخه مطالعه کار 24

25. مطالعه روش • انواع ثبت روش • روش انشايي: براي خواننده آسانتر است وليکن قابل اندازه گيري نيست. • روش مصاحبه: بصورت سوال و جواب است. • روش سيستماتيک: در قالب جداول و نمودارها و دياگرام هاي استاندارد است 25

26. مطالعه روش • جدول فرآيند عمليات • جدول فرآيند عمليات ساخت و مونتاژ • جدول فرآيند عمليات چند محصولي • نمودار فرآيند عمليات • نقشه انفجاري (بازشده) محصول • نمودار مونتاژ و دمونتاژ • نمودار مونتاژ تئوري • برخی ابزارهای مطالعه روش • عکس محصول • نقشه طراحي محصول • ليست قطعات • ليست مواد • ليست ماشين آلات • ليست تجهيزات و ابزارآلات • برگه عملياتي 26

27. مطالعه روش • ابزار مطالعه روش • عکس محصول • - معرفي اوليه محصول به بازار و مشتريان • نقشه طراحي(صنعتي) محصول • - توسط مهندسين طراح قطعات محصول براي ساخت قطعات استفاده مي شود. • - تمامي جزئيات، ابعاد و اندازه هاي قطعه در آن درج شده است. • ليست قطعات • - چه قطعاتي در محصول بکار رفته اند؟ • - از هرکدام چه تعدادي؟ • - درصد ضايعات هرقطعه در توليد محصول چقدر است؟ • - کد و مشخصات کامل فني قطعات؟ • - ارجاع به نقشه محصول براي قطعات ساختني 27

28. مطالعه روش نمونه اي از ليست قطعات 28

29. مطالعه روش • انواع قطعات محصول • قطعات خريدني: هيچگونه عمليات ساخت بر روي قطعات خريدني صورت نميگيرد و مستقيماً در مونتاژ و ساخت محصول استفاده ميشود. • قطعات ساختني: بصورت مواد اوليه وارد شرکت مي شوند, عمليات ساخت بر روي آنان صورت مي پذيرد و در مونتاژ و ساخت محصول از آنان استفاده مي شود. • قطعات نيمه ساخته: بعضی مراحل ساخت آنها در واحد تولیدی دیگری انجام شده و قبل از مونتاژ در محصول، نياز به عمليات تکميلي دارند. 29

30. مطالعه روش • ليست مواد • شناسايي مواد مصرفي در يک مرکز توليدي یا بخشهای مختلف براي توليد يک محصول خاص • تکميل توسط بخش هاي فني، طراحي، تدارکات و انبار • مورد استفاده در بخشهای تولید و طراحی انبار 30

31. مطالعه روش نمونه اي از ليست مواد 31

32. مقدار مصرف هر ماده در يک قطعه مقدار مصرف واقعي هر ماده در يک قطعه= درصد ضايعات - 1 مطالعه روش • ليست مواد • توجه: • مقدار مصرف مواد اوليه در هر قطعه محصول کمي متفاوت از مقدار حقيقي آن قبل از توليد است. 32

33. 21.36 21.575= 0.01 - 1 مطالعه روش • ليست مواد • مثال: • نام ماده اولیه: ورق آهنی • کد 101101 • مشخصات فنی: ورق 1mm • مورد مصرف: قطعه خنک کننده • مقدار مصرف: 5.34 کیلوگرم • ضایعات دورریز: 1% • تعداد قطعه خنک کننده در ترانسفورماتور: 4 عدد • مقدار کل ورق مورد استفاده در ترانسفورماتور: 21.36=4*5.34 • مقدار مصرف واقعی: • احتیاجات سالانه: • با فرض تولید 1000 ترانسفورماتور در سال: 21575=1000*21.575 کیلوگرم 33

34. مطالعه روش • ليست ماشين آلات • ليست ماشين آلات براساس ماشين آلات کارگاهي موجود ثبت ميشود. • توجه: • لوازم، ابزارآلات و تجهيزات مرتبط با هر ماشين، وسایل و ابزار کمکی محسوب مي شوند. • آب، برق، فونداسیون و ... تسهیلات هستند 34

35. مطالعه روش نمونه اي از ليست ماشين آلات 35

36. مطالعه روش • ليست تجهيزات و ابزارآلات • اين ليست معمولاً براي هر محصول خاص براساس کاربرد ابزارهاي مختلف در بخش هاي مختلف پر مي شود. • بعلت کثرت، ابزارها بايد توسط کدهاي مناسب شناسايي شوند. 36

37. مطالعه روش • انواع ابزارآلات • مخصوص: ابزارهاي مورد استفاده در فعاليتهاي خاص • عمومي: ابزارهاي مورد استفاده در فعاليتهاي معمولی و عمومی 37

38. مطالعه روش نمونه اي از ليست ابزارآلات 38

39. مطالعه روش • برگه عملياتي • جدولي است که اطلاعات مربوط به روند ساخت يک قطعه در آن ثبت مي شود. • اين برگه فقط مختص قطعات ساختني است. • ماشين آلات و ابزارهاي مورد استفاده در فرآيند ساخت نيز در برگه عملياتي منظور مي گردد. 39

40. مطالعه روش نمونه اي از برگه عملياتي 40

41. مطالعه روش • برگه عملياتي • در برگه عملياتي, لزوماً بازرسي ثبت نمي شود. • براي قطعات ساختني ميتوان بجاي برگه عملياتي از جدول فرايند عمليات استفاده کرد. 41

42. مطالعه روش • جدول فرآيند عمليات • Operation Process Table (OPT) • جدول فرآيند عمليات جدولي است که اطلاعات کليه مراحل توليد, از ماده اوليه تا قطعه نهايي بهمراه ماشين آلات و ابزارها و زمان مورد نياز و لوازم جانبي در آن مشخص شده است. 42

43. مطالعه روش نمونه اي از جدول فرآيند عمليات 43

44. مطالعه روش • جدول فرآيند عمليات • جدول فرآيند عمليات نوع تکميل يافته برگه عملياتي است. • کليه مراحل ساخت يک قطعه همراه با بازرسي در مراحل مختلف در اين جدول ثبت مي شود. • حاوی اطلاعات اضافه نظیر زمان استاندارد، ظرفیت ماشین و ... است. • اين جدول همانند برگه عملياتي مخصوص قطعات ساختني است. • حمل و نقل، تاخير و انبار در اين جدول ثبت نمي شود. 44

45. مطالعه روش • کاربردهاي جدول فرآيند عمليات • اين جدول بهمراه برگه عملياتي, روش انجام کار را مشخص ميکنند که هر اپراتور موظف است برطبق اين دو جدول عمل نمايد. • يکي از مهمترين منابع اطلاعاتي جهت آناليز و بررسي داده ها و شناسايي بهبود است. • براي طراحي جدول از-به از دو جدول فوق استفاده مي شود. 45

46. مطالعه روش • جدول فرآيند عمليات ساخت و مونتاژ • کليه مراحل ساخت و مونتاژ يک قطعه اصلي از يک مجموعه يا محصول را نشان مي دهد. • علاوه بر تمام مراحل ساخت يک قطعه اصلي، نحوه و روش مونتاژ قطعات به قطعه اصلي را تا تکميل محصول نهايي نشان مي دهد. • شکل کلي آن مشابه جدول فرآيند عمليات مي باشد. • اين جدول مخصوص هر قطعه اصلي از يک زيرمجموعه از محصول است. • حمل و نقل، تاخير و انبار در اين جدول ثبت نمي شود. 46

47. مطالعه روش • جدول فرآيند عمليات چند قطعه اي(چند محصولي) • جدولي است که مراحل توليد (فرآيند توليد) قطعات را با يکديگر مقايسه مي کند. • تمام قطعات يا محصولات مورد مقايسه را در سطر اول جدول رديف کنيد. • طبق فرآيند توليد هر قطعه، ارتباط بين بخش ها را با شماره هاي صعودي مشخص کنيد. 47

48. 10 10 30 20 20 40 30 مطالعه روش نمونه اي از جدول فرآيند عمليات چند قطعه اي 48

49. مطالعه روش • نقشه انفجاري محصول • عکس اجزاء مختلف محصول که بترتيب به هم متصل مي شوند در کنار يکديگر نشان داده مي شوند. • روش مونتاژ محصول بصورت تصويري نشان مي دهد. • توالي و ترتيب اتصال قطعات به يکديگر مشخص مي شود. 49

50. مطالعه روش • نمودار مونتاژ • مراحل مونتاژ يک محصول را از نظر تقدم و تاخر نشان مي دهد. • تصويري از ترتيب و توالي اتصال کليه قطعات(خريدني و ساختني) با رعايت ترتيب مونتاژهاي فرعي به خط مونتاژ اصلي است. 50