90 likes | 270 Views
MENFİ TESPİT VE İSTİRDAT DAVASI. Doç. Dr. Mustafa ÇEKER Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi. 7. HAFTA. GENEL OLARAK.
E N D
MENFİ TESPİT VE İSTİRDAT DAVASI Doç. Dr. Mustafa ÇEKER Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi 7. HAFTA
GENEL OLARAK • İlamsız icrada, takip borçlusu, gerçekte borçlu olmadığı halde, herhangi bir sebeple ödeme emrine itiraz etmemiş veya itirazını ispat edememiş olabilir. • Bu durumda takip kesinleşmiş olduğundan takip borçlusu, borçlu olmadığı parayı ödemek zorunda kalacaktır. • Takip borçlusunun önünde iki seçenek kalmıştır: • Menfi Tespit Davası • İstirdat Davası
MENFİ TESPİT DAVASI (MTD) • Menfi tespit davası, borçlunun, borcu ödemeden önce, borçlu olmadığının tespiti için açılır. • Takip borçlusu, bu dava ile borçlu olmadığını ispat etmek suretiyle hakkındaki icra takibini iptal ettirir ve borcu ödemekten kurtulur. • İcra takibine etkisine göre menfi tespit davaları (MTD) iki şekilde açılır: • İcra takibinden önce açılan MTD • İcra takibinden sonra açılan MTD
İCRA TAKİBİNDEN ÖNCEKİ MTD • İcra takibi tehlikesiyle karşı karşıya olan kişilerin alacak iddiasında bulunan kişilere karşı açabileceği bir davadır. • Genel mahkemelerde açılır. • Dava, icra takibi açılmasını önlemeyeceği gibi, sonradan açılan takibi de durdurmaz. • Takibi durdurmak için mahkemeden teminat karşılığında bir ihtiyati tedbir karar aldırmak gerekir.
İCRA TAKİBİNDEN SONRAKİ MTD • Takip borçlusu, icra takibi kesinleşmesine rağmen borçlu olmadığını düşünüyorsa, bu yola başvurmalıdır. • Bu halde de MTD takibin durmasına yol açmaz. • Hatta mahkemenin ihtiyati tedbir kararı vererek takibi durdurmaya da yetkili değildir. • Borçlunun talebi ve en az %15 teminat vermesi halinde, icra veznesine girmiş olan paraların alacaklıya ödenmemesi için ihtiyati tedbir kararı verebilir. • Borçlu davayı kaybederse, mahkemece re’sen alacaklıya tazminat ödemeye mahkum edilir. Bu tazminat alacağın %40’ından az olamaz. • Borçlu davayı kazanırsa, takip derhal durur, hükmün kesinleşmesiyle de takip iptal edilir. Ayrıca, takibin kötü niyetle yapıldığı anlaşılırsa, borçlunun talebi üzerine uğradığı zararın tazminine (en az %40) karar verilir.
İSTİRDAT DAVASI • İcra tehdidi altında borcu ödemek zorunda kalan kişi tarafından açılır. • Takip borçlusu, bu dava ile haksız olarak ödemiş olduğu tutarın iadesini talep eder. • İstirdat davası, bir yıllık süreye tabidir. • Borçlu, davayı kazandığı takdirde, ödediği tutarın dışında icra takip harç ve giderlerini de geri alır.
MAL BEYANI • Takip borçlusu, malvarlığı ve alacaklarından yeteri kadar kısmının çeşit ve niteliklerini icra dairesine bildirmek zorundadır. • Borçlu, sadece borcuna yetecek kadar olan malını beyan etmek zorundadır. • Borçlu, malı olmasa bile mal beyanında bulunmak zorundadır. • Devlet ve belediye gibi resmi bütçeli kuruluşların mal beyanında bulunma zorunluluğu yoktur.
SÜRESİ • Borçlu ödeme emrine itiraz süresi içinde (7 gün) mal beyanında bulunmakla yükümlüdür. • Ödeme emrine itiraz edilmesi, mal beyanında bulunma süresini de uzatır. • İtirazın kesin veya geçici kaldırılması durumunda, bu kararın tefhim veya tebliğinden itibaren 3 gün içinde yükümlülük ortaya çıkar.
SONUÇLARI • Hapisle tazyik • Disiplin hapsi (10 gün) • Hapis cezası (3 ay-1 yıl)