Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti

1. Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti Azərbaycan Tarixi, fəlsəfə və hüquq kafedrası B.\M.-X.Rafael “Azərbaycan Respublikası Konstitusiyası və hüququnun əsasları” interaktiv Mühazirələr... (Bakalavrlar üçün) Gəncə 2009

2. Seçki hüququ və seçki sistemi Plan Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasında seçki hüququnun əsasları. Aktiv və passiv seçki hüququ Seçki sistemi anlayışı və onun mahiyyəti. Majoritar və proporsional seçki sistemi Seçki mərhələləri və seçki prosesi

3. Ədəbiyyat • Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası. Bakı: Qanun -2009, 99səh. • Əsgərov.Z- Konstitusiya hüququ. Bakı :Bakı Universiteti nəşriyyatı, 2002, 632 səh. • Hacızadə H.- Demokratiya və seçki islahatı uğrunda mübarizə. Bakı, 1998,52 səh. • Xarici ölkələrdə seçki hüququ və seçki sistemləri. Vətəndaş Cəmiyyəti Uğrunda Məsləhət və Yardım mərkəzinin redaktəsi ilə. Bülleten N:3, Bakı, 2001. 37 səh.

4. Seçki hüququ və seçki sistemi • Seçkilər demokratiyanın həyata keçirilməsinin mühüm mexanizmidir. • Digər hüquqlardan fərqli olaraq, seçki hüququ iki hissəyə bölünür: • Aktiv seçki hüququ; • Passiv seçki hüququ. Azərbaycan Respublikasında seçki hüququ müəyyən prinsiplər əsasında həyata keçirilir.Bu prinsplər aşağıdakılardır: • Ümumi seçki; • Bərabər seçki;bunlar seçki hüququnu xarakterizə edir; • Birbaşa seçki; • Sərbəst seçki; • Şəxsən seçmək; bunlar isə səsvermə prosesini müəyyən edir. • Gizli seçki.

5. Seçki sistemi • Seçki sistemi anlayışı və mahiyyəti -Hakimiyyətin əldə edilməsinin yeganə sivil vasitəsidir, siyasi mədəniyyət yoludur. • Seçki sistemi istənilən sosial qrupa hakimiyyət uğrunda mübarizədə qalib gələrsə onu əldə edəcəyinə təminat verən açıq sistemdir. Mahiyyəti: Seçkilərin əhəmiyyəti cəmiyyət üçün çox böyükdür. Burada konkret şəxslərin deyil bütün cəmiyyətin mənafeyindən söhbət gedir. Bu baxımdan seçki sisteminin funksiyalarının xüsusi əhəmiyyəti vardır.Seçki sistemi aşağdakı funksiyalara malikdir:

6. Hakimiyyətin formalaşdırılmasının və legitimləşməsinin formal-hüquqi əsası kimi çıxış edir; • Siyasi qüvvələrin ölkənin inkişafında irəli sürdükləri proqramları və siyasi əhval - ruhiyyəni açkara çıxarır; • Xalqa bilavasitə dövlət hakimiyyətinə təsir etmək imkanı verir. “Seçki sistemi” anlayışı iki məna daşıyır: • Geniş mənada seçki sistemi; • Dar mənada seçki sistemi. Seçkidə, səsvermədə iştirak edən şəxslərin məcmusu –Elektorat adlanır.Elektoratın seçkilərdə iştirakına və qeydiyyatına görə üç növü vardır: • Potensial elektorat; • Hüquqi elektorat; • Faktiki elektorat. Seçki sistemi anlayışı və prinsipləri

7. Seçki sistemində mühüm yeri həm də onun prinspləri ilə sıx bağlı olan senzlərtutur. Əsas senzlər bunlardır: • Yaş senzi; • Təhsil senzi; • Oturaqlıq senzi. Seçki sisteminin iki əsas növü vardır: • Majoritar seçki sistemi; • Proporsional seçki sistemi. Seçki sisteminin növləri

8. Majoritar sistemin özündə də aşağdakı növləri vardır: • İxtisaslaşdırılmış majoritar sistem; • Mütləq Majoritar sistem; • Nisbi majoritar sistem. Proporsional seçki sistemi ilk dəfə olaraq 1889-cu ildə Belçikada tətbiq edilib.Bu seçki sistemlərindən başqa digər sistemləri vardır ki, bunlar aşağdakılardır. 1. Kumulyativ seçki sistemi 2. Yarımproporsional sistem 3. Prefersional sistem

9. Seçki (referendum ) komissiyaları sistemi Azərbaycan Respublikasında seçki (Referendum) komissiyaları sisteminə aşağdakı komissiyalar daxildir: Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Seçki (Referendum ) Komissiyası (MSK) Dairə Seçki (Referendum) komissiyaları (DSK) Məntəqə Seçki (Referendum) komissiyaları (MnSK) Hər 3 komissiyaların vəzifələri Azərbaycan Respublikasının Seçki Məcəlləsinin müvafiq olaraq 25, 31 və 37-ci maddələri ilə tənzimlənir

10. Seçki mərhələləri və seçki prosesi Seçki prosesi mərhələlər üzrə hərəkət edir.Bu mərhələlər aşağıdakılardır: Seçkilərin təyin edilməsi; Seçki dairələrinin və məntəqələrinin yaradılması; Seçki orqanlarının yaradılması; Seçicilərin qeydiyyatı; Namizədlərin irəli sürülməsi; Təbliğat kompaniyası; Səsvermə; Səslərin hesablanması və nəticələrin müəyyənləşdirilməsi; İkinci tur; Seçkilərin nəticələrinin elan edilməsi

11. Aşağıdakı hallarda səsvermənin nəticələri etibarsız hesab olunur: • Namizədlərə verilən səslər bərabər olduqda ; 2.Səsvermənin keçirilməsi və ya səsvermənin nəticələri müəyyənləşdirilməsi zamanı yol verilən qanun pozuntuları seçicilərin iradəsini müəyyənləşdirməyə imkan vermədikdə ; 3. Məhkəmənin qərarı əsasında.

12. Son