4. Valfler

1. Temel Pnömatik 4. Valfler

2. 4. Valfler 4.1 valf çeşitleri

3. Valf seçimini kolaylaştırmak amacıyla valfleri çeşitli konularda bölümlere ayırırız: model tip dizayn kontrol ünitesi fonksiyon bağlantı ölçüsü Bütün bu valflerin ana görevi ise hava hattını açıp kapamaktır. Bizim ise amacımız bu seçimi yaparken baz aldığımız kriterler sayesinde sistemimize en uygun valfi bulmaktır. Genel bilgi

4. Bir valfe ilk ismini ve modelini veren dış görünüşüdür. Ör.; Nugget ISO Star Super X Model

5. Bir valfin tipinden bahsederken ara unite olup olmadığını, tek başına mı kullanıldığını veya valf adası olarak mı kullanıldığını anlatmaya çalışırız. Tip

6. Valfin dizaynı işletim prensibini belirler. Ör.; makaralı valf popet valf sürgülü valf Dizayn

7. Kontrol ünitesi valfin konumu değiştirmeye yarar. Manuel, mekanik veya elektrikli olabilir. Basmalı Buton Çevirmeli Pimli Kilitlemeli Kilitlemeli Makaralı Emniyet Stop Switch Hava Uyarılı Bobin Uyarılı Mafsal Makaralı Kontrol ünitesi Gömme Başlı Button Basmalı Buton

8. Valfin hava hattını açıp kapamasına fonksiyon denir. Ör.; 2/2, 3/2, 4/2, 5/2, 3/3, 4/3 & 5/3 Valfler iki numarayla gösterilir birinci rakam hava hatlarını gösterirken ikinci rakam ise valfin konum sayısını gösterir. 3/2; valfimizin 3 yollu ve 2 konumlu olduğunu anlıyoruz. Valf Fonksiyonu

9. Benzer dizaynlı valflerde valfin içinden geçen havanın miktarıbağlantı ölçüsüne bağlı olarak değişir. Bağlantı ölçüsü üzerinde standart akış değerini tek başına vermek güvenilir olmaz, bununla birlikte valf içi dizaynı da aynıoranda etkilidir. Standart bağlantı ölçüleri; M5, R1/8 , R1/4, R3/8 , R1/2, R3/4, R1. Valf bağlantı ölçüleri R3/8 M5 R1/2 R1/8 R1/4 R1 R3/4

10. Geri dönüş yaylı 5/2 solenoid valfin iç parçalarının tanımı (1) Solenoid (15mm) (2) Piston (3) Ana çekirdek (4) Valf gövdesi (5) Geri dönüş yayı (6) Alternatif portlar 2, 4 (7) Basınç indikatörü (8) Manual Kumanda (9) Elektrik bağlantıları Örnek Valf 8 7 9 6 5 1 2 4 3

11. 4. Valfler 4.2 valflerin çalışma prensibi

12. 3/2 valf • 3 yollu bir valf hava giriş, çıkış ve tahliye bölümlerinden oluşup, tek etkili bir silindir için uygundur. • Hava girişi normalde kapalıdır. • Buton sayesinde konumunu değiştirebilmektedir. • Silindir milinin hareketi için butona basılır. 2 12 10 3 1

13. 12 10 3/2 valf • 3 yollu bir valf hava giriş, çıkış ve tahliye bölümlerinden oluşup, tek etkili bir silindir için uygundur. • Hava girişi normalde kapalıdır. • Buton sayesinde konumunu değiştirebilmektedir. • Silindir milinin hareketi için butona basılır. 2 3 1

14. - + 1 5/2 valf • Çift etkili bir silindirin hareketinde ise 5/2, 5 yollu ve 2 konumlu bir valf kullanılmalıdır. • Valfin butonuna basıldığında 1 ile 4 hattı birbirine açılıp silindirin ileri gitmesi sağlanacaktır ve bu sırada birbirine açılan 2 ile 3 hattından ise öndeki hava dışarı atılır. • Buton uyarısı kesildiğinde ise 1 ile 2 ve 4 ile 5 hatları birbirine bağlanıp silindirin eski konumuna dönmesi sağlanır. 4 2 14 12 5 3

15. - + 4 2 14 12 5 1 3 5/2 valf • Çift etkili bir silindirin hareketinde ise 5/2, 5 yollu ve 2 konumlu bir valf kullanılmalıdır. • Valfin butonuna basıldığında 1 ile 4 hattı birbirine açılıp silindirin ileri gitmesi sağlanacaktır ve bu sırada birbirine açılan 2 ile 3 hattından ise öndeki hava dışarı atılır. • Buton uyarısı kesildiğinde ise 1 ile 2 ve 4 ile 5 hatları birbirine bağlanıp silindirin eski konumuna dönmesi sağlanır.

16. 4. Valfler 4.3 valf iç dizaynı

17. 2/2 Valf 12 12 1 2 1 2

18. 3/2 Valf 3 3 3 2 2 2 1 1 1

19. 3/2 Valf 2 12 10 3 1 3 1 2 2 12 10 3 1 3 1 2

20. 2 12 12 10 10 3 1 3/2 Valf 2 3 1 3 3 12 1 2 12 1 2

21. 2 4 1 3 2 4 3 1 4/2 Valf 2 3 4 1 2 3 4 1

22. 4. Valfler 4.4 valflerde havaya yön veren çekirdekler

23. Valf ana çekirdeği 3 farlı biçimde olabilir; Dinamik Metal metale Statik Ana Çekirdek

24. 4 2 14 12 1 5 3 Spool Valve (dynamic seals) • Dinamik sürgülerde contalar çekirdek ile birlikte hareket eder. • port 1’den 2’ye hava girişigerçekleşirken4’ten5’e eksoz, • port 1’den 4’e hava girişigerçekleşirken2’den3’e eksoz oluşur. 14 12 5 4 1 2 3

25. 14 12 Spool Valve (dynamic seals) • Dinamik sürgülerde contalar çekirdek ile birlikte hareket eder. • port 1’den 2’ye hava girişigerçekleşirken4’ten5’e eksoz, • port 1’den 4’e hava girişigerçekleşirken2’den3’e eksoz oluşur. 4 2 1 5 3 14 12 5 4 1 2 3

26. 4 2 14 12 5 1 3 Spool Valve (glandless) • Metal metale çalışan valflerde sürgü ve valf gövdesi arasında sızdırmazlık elemanı olarak conta bulunmaz. • Sızdırmazlık iki metal yüzey arasında sağlanır. • Bu sistemlerde sürtünme az olduğundanvalfin ömrü uzun olur. 14 5 4 1 2 3 12

27. 14 12 Spool Valve (glandless) • Metal metale çalışan valflerde sürgü ve valf gövdesi arasında sızdırmazlık elemanı olarak conta bulunmaz. • Sızdırmazlık iki metal yüzey arasında sağlanır. • Bu sistemlerde sürtünme az olduğundanvalfin ömrü uzun olur. 4 2 5 1 3 14 5 4 1 2 3 12

28. Spool Valve (static seals) • Statik contalar sürgü ile hareket etmeyip gövde üzerine sabitlenirler. • port 1 kapalı iken 2 ile 3 bağlıdır, • port 3kapalı iken 1 ile 2 bağlıdır. 2 2 12 10 3 1 12 10 3 1

29. 12 10 Spool Valve (static seals) • Statik contalar sürgü ile hareket etmeyip gövde üzerine sabitlenirler. • port 1 kapalı iken 2 ile 3 bağlıdır, • port 3kapalı iken 1 ile 2 bağlıdır. 2 2 3 1 12 10 3 1

30. 14 12 Spool Valve (static seals) • Statik contalar sürgü ile hareket etmeyip gövde üzerine sabitlenirler. • port 1’den 2’ye hava girişigerçekleşirken4’ten5’e eksoz, • port 1’den 4’e hava girişigerçekleşirken2’den3’e eksoz oluşur. 4 2 4 2 5 1 3 14 12 5 1 3

31. Spool Valve (static seals) • Statik contalar sürgü ile hareket etmeyip gövde üzerine sabitlenirler. • port 1’den 2’ye hava girişigerçekleşirken4’ten5’e eksoz, • port 1’den 4’e hava girişigerçekleşirken2’den3’e eksoz oluşur. 4 2 4 2 14 12 5 1 3 14 12 5 1 3

32. 4 2 5 1 3 5/3 Valf (Bütün portlar kapalı) • Ortadaki normal konumda sürgüyle beraber bütün portlar kapalıdır. • port 1’den 2’ye hava girişigerçekleşirken4’ten5’e eksoz, • port 1’den 4’e hava girişigerçekleşirken2’den3’e eksoz oluşur. 14 12 5 4 1 2 3

33. 4 2 5 1 3 5/3 Valf (Bütün portlar kapalı) • Ortadaki normal konumda sürgüyle beraber bütün portlar kapalıdır. • port 1’den 2’ye hava girişigerçekleşirken4’ten5’e eksoz, • port 1’den 4’e hava girişigerçekleşirken2’den3’e eksoz oluşur. 14 12 5 4 1 2 3

34. 4 2 5 1 3 5/3 Valf (Bütün portlar kapalı) • Ortadaki normal konumda sürgüyle beraber bütün portlar kapalıdır. • port 1’den 2’ye hava girişigerçekleşirken4’ten5’e eksoz, • port 1’den 4’e hava girişigerçekleşirken2’den3’e eksoz oluşur. 14 12 5 4 1 2 3

35. 5/3 Valf (egsoz açık) • Normal konumda hava giriş portu kapalıdır,2 ve 4 numaralı portlar egsoz durumundadır. • port 1’den 2’ye hava girişigerçekleşirken4’ten5’e eksoz, • port 1’den 4’e hava girişigerçekleşirken2’den3’e eksoz oluşur. 4 2 5 1 3 14 12 5 4 1 2 3

36. 4 2 5 1 3 5/3 Valf (egsoz açık) • Normal konumda hava giriş portu kapalıdır,2 ve 4 numaralı portlar egsoz durumundadır. • port 1’den 2’ye hava girişigerçekleşirken4’ten5’e eksoz, • port 1’den 4’e hava girişigerçekleşirken2’den3’e eksoz oluşur. 14 12 5 4 1 2 3

37. 4 2 5 1 3 5/3 Valf (egsoz açık) • Normal konumda hava giriş portu kapalıdır,2 ve 4 numaralı portlar egsoz durumundadır. • port 1’den 2’ye hava girişigerçekleşirken4’ten5’e eksoz, • port 1’den 4’e hava girişigerçekleşirken2’den3’e eksoz oluşur. 14 12 5 4 1 2 3

38. 5/3 Valf (ana hatta açık) • Normal konumda ana hava hattı 2 ve 4 hattına bağlıdır. • port 1’den 2’ye hava girişigerçekleşirken4’ten5’e eksoz, • port 1’den 4’e hava girişigerçekleşirken2’den3’e eksoz oluşur 4 2 5 1 3 14 12 5 4 1 2 3

39. 4 2 5 1 5/3 Valf (ana hatta açık) • Normal konumda ana hava hattı 2 ve 4 hattına bağlıdır. • port 1’den 2’ye hava girişigerçekleşirken4’ten5’e eksoz, • port 1’den 4’e hava girişigerçekleşirken2’den3’e eksoz oluşur 3 14 12 5 4 1 2 3

40. 4 2 5 1 3 5/3 Valf (ana hatta açık) • Normal konumda ana hava hattı 2 ve 4 hattına bağlıdır. • port 1’den 2’ye hava girişigerçekleşirken4’ten5’e eksoz, • port 1’den 4’e hava girişigerçekleşirken2’den3’e eksoz oluşur 14 12 5 4 1 2 3

41. 5 4 1 2 3 5 4 1 2 3 Dengeli sürgüler • Valf içerisindeki havanın çekirdekte kontrol dışı hareket gerçekleştirmemesi için alan sabitliği ilkesi uygulanır. 14 12 14 12

42. 4. Valfler 4.5 valf hava geçirgenliği

43. P1 P2 Valf içerisinde akış • Valf akış performansı genellikle “C”, “b”, “Cv”, “Kv” katsayılarla belirtilir. Akış kesiti “A” ve “S” veya akış değerleri I/min. ve m3/h ile belirtilir. • ISO 6358 testinin bir valfe uygulanması “C” (iletkenlik) ve “b” (kritik basınç oranı) nın sonucunu verir • Sabit basınç kaynağının aralığı için P1 basıncı,P2 basıncı maksimum basınca ulaşana kadar, valfin içinden geçer. • Bu sayede valfin akış şeklini gösteren eğriler elde edilir.

44. P1 P2 Valf içerisinde akış • ISO ve JIS standartlarında çeşitli farklılıklar mevcuttur. • JIS, sadece japonya’da kullanılan ve valf hava geçirgenliği konusunda ölçüm değeri veren standarttır. • ISO ölçümleri ile çeşitli farklılıklar gösterir. • Yaklaşık olarak, • ISO standartına göre 100lt/dak geçirgenliğe sahip olan bir valf JIS standartına göre 130 lt/dak’dır.

45. Valf ölçüsü ve akış çizelgesi • Bu grafik farklı boyutlardaki valflerin değişen debilerini verir. • Diş bağlantı ölçüsü takribi olarak bizi bilgilendirir. • Akış değerleri yatay çizgilerle belirlenmiştir bu çizgilerde 1 barlık basınç düşüşüyle beraber P1 = 6 bardır R1 R3/4 R1/2 Valf ölçüsü R3/8 R1/4 R1/8 M5 250 1250 2500 4250 6000 10000 750 akış l/min

46. 4. Valfler 4.6 elektrikli valfler

47. Kullanımı:Sinyal uyarılarında ve küçük tek etkili silindirlerin kontrolünde kullanılırlar Tek kullanılabildikleri gibi çoklu pleyt üzerinde olabilirler 15, 22, 32; mm cinsinden bobin genişliğini belirtir Nugget 30 Excel 15 Excel 22 Excel 32 Direkt Etkili Solenoid Valfler

48. 1’den gelen hava yayın etkilediği poppet tarafından tutulur 2 nolu çıkış hattı ise 3 nolu eksoza bağlıdır Bobine uyarı verildiğinde eksoz hattı kapatılarak 1 nolu hat 2 nolu hatta açılır Direkt Etkili Solenoid Valfler 3 2 3 1 2 1

49. 1’den gelen hava yayın etkidiği poppet tarafından tutulur 2 nolu çıkış hattı ise 3 nolu eksoza bağlıdır Bobine uyarı verildiğinde eksoz hattı kapatılarak 1 nolu hat 2 nolu hatta açılır 3 2 Direkt Etkili Solenoid Valfler 2 3 1 1

50. Montaj aşamasında valfimizi test etmemizi sağlar 0 pozisyonunda valf normal konumunda olup hat kapalıdır Manuel uyarı butonunu 1 konumuna getirirsek hattı açmış oluruz Sistemi çalıştırmadan önce manuel kumanda SIFIR konumunda bırakılmalıdır Manuel uyarı 3 2 3 1 0 1 2 1