Bioterroryzm , epidemie chorób zakaźnych

Bioterroryzm, epidemie chorób zakaźnych Dr hab. med. Anna Piekarska

Bioterroryzm- definicja • Bioterroryzm polega na użyciu czynników biologicznych (środków bioterrorystycznych), takich jak bakterie czy wirusy, w akcie przemocy przeciw krajowi lub społeczności

Klasyfikacja CDC czynników bioterrorystycznych w zależności od stopnia ryzyka związanego z ich użyciem • A- czynniki najbardziej niebezpieczne, które można łatwo szerzyć w społeczeństwie i które powodują dużą śmiertelność • B- środki, których użycie wiąże się z umiarkowanym zagrożeniem (choroby o umiarkowanie ciężkim przebiegu, ale zwykle o niskiej śmiertelności) • C- substancje chemiczne i radioaktywne

A- czynniki najbardziej niebezpieczne • wąglik • zatrucie jadem kiełbasianym • dżuma • tularemia • ospa prawdziwa (czarna ospa) • wirusowe gorączki krwotoczne (powodowane m.in. przez wirusy Hanta i Ebola)

Kategoria A • Pierwszy raz do aktu bioterroryzmu przeciwko Stanom Zjednoczonym doszło w 2001 r., rozsyłano wtedy pocztą przetrwalniki wąglika. • Do rozprzestrzeniania środków bioterrorystycznych może posłużyć także żywność, woda pitna i stada zwierząt.

Kategoria B • ?

Kategoria C • CDC dzieli środki chemiczne na uszkadzające: • skórę, • płuca, • przewód pokarmowy • układ nerwowy. Jedyne znane akty terroru z użyciem środków chemicznych miały miejsce w 1994 i 1995 r. w Japonii, kiedy członkowie sekty AumShinrikyo rozpylili sarin (gaz działający na układ nerwowy) w Matsumoto i Tokio; w wyniku tych zdarzeń 19 osób straciło życie, a tysiące wymagały hospitalizacji lub leczenia ambulatoryjnego.

Według danych ONZ szacunkowy koszt wywołania niszczących skutków na kilometrzekwadratowym w ”sile żywej” wynosi: • - od broni konwencjonalnej ~ 2000 dolarów, • - od broni jądrowej ~ 800 dolarów, • - od broni chemicznej ~ 600 dolarów, • - od broni biologicznej ~ 1 dolar.

Broń biologiczna • Przygotowanie łatwe do zamaskowania • Atak trudny do wykrycia • W okresie wylęgania objawy są mylące i trudne do identyfikacji (rzadkie patogeny) • Łatwe rozprzestrzenianie • Trudna identyfikacja źródła • Liczne ofiary, panika, ogromne koszty opanowania epidemii

Cel ataków • - dworce kolejowe, • - stacje metra, • - porty lotnicze, • - centra handlowe, • - obiekty administracyjne i dydaktyczne (domy studenckie) – obsługujące dużą ilość osób, • - restauracje i stołówki, • - obiekty sportowe w trakcie trwania imprez z udziałem dużej liczby widzów, • - ujęcia wody pitnej.

Ospa prawdziwa- objawy • - gorączka i bóle mięśni 2-4 dni; • - wysypka pęcherzowa na twarzy, kończynach (łącznie z dłońmi i stopami); • - ropienie pęcherzy 1-2 tygodni; • - pojawienie się pęcherzy jednocześnie; • - okres zakażalności – do momentu odpadania strupów; • - okres wylęgania 7-17 dni; • - kwarantanna przez 21 dni;

Ospa prawdziwa-nadzór nad chorymi i profilaktyka • - izolacja oddechowa i kontaktowa • (filtry HEPA); • - pozostawienie okrycia zewnętrznego • w śluzie; • - w pomieszczeniu podciśnienie jednokierunkowy przepływ powietrza do wewnątrz; • - powietrze usuwane z pomieszczeń na zewnątrz przez filtr HEPA; • - transport chorych specjalnym pojazdem • - po przewiezieniu całkowita dezynfekcja; • szczepienia ochronne dla grup wysokiego ryzyka (koszt kilka dolarów za dawkę)

Wąglik -objawy Płucny Jelitowy - okres utajony 1-7 dni; - ból brzucha; - nudności, wymioty; - wysoka gorączka; - krwawa biegunka i wymioty; - posocznica i toksemia prowadząca do wstrząsu i zgonu • - okres utajony 2-60 dni; • - objawy podobne do grypy przez • 2-4 dni; • - ostra niewydolność oddechowa • i krążenia; • - krwotoczne zapalenie śródpiersia • w 2-4 dni po objawach • wstępnych;

Wąglik- nadzór nad chorymi , leczenie i profilaktyka • - przymusowa hospitalizacja; • - zakażeni nie wymagają izolacji; • - transport chorych nie wymaga szczególnych zabezpieczeń; • - leczenie antybiotykami, • np. AMOKSYCYLINA (dzieci) • DOXYCYKLINA (dorośli2 x dziennie) • CIPROFLOXACINA(2 x dziennie) • szczepionki są trudno dostępne i nie zalecane ludności cywilnej

SARS • SevereAcute Respiratory Syndrome • Etiologia: SARS-CoV (coronavirus) • Epidemia 2003-2004

SARS • Okres inkubacji2-7 dni • Objawy: gorączka> 38 st C, dreszcze, ból głowy, bóle mięśni, rzadko biegunka • Po3-7 dniach: suchy kaszel, duszność, hipoksemia. 10%-20% przypadków wymaga zastosowaniaintubacjimechanicznejwentylacji. • Śmiertelność – ok 3%. • RTG klatki piersiowej- nacieki zapalne w polach płucnych. • Badania laboratoryjne: leukopeniai trombocytopenia(50,000 – 150,000 / μl), podwyższony poziom kreatyniny i aminotransferaz

SARS • Diagnostyka: • RT-PCR z wydzieliny dróg oddechowych lub surowicy • testy serologiczne • Leczenie: • oseltamivirlub ribawirina; • antybiotyki przy nadkażeniach bakteryjnych • plus ew. steroidy

EHF (gorączka krwotoczna wywołana wirusem Ebola) • Rezerwuar- dzikie zwierzęta, głównie małpy, także chorzy ludzie • Śmiertelność: 20-90% • Brak leczenia objawowego i szczepionki • Ostatnie dane WHO:26 October 2012 , Demokratyczna Republika Kongo: • 52 przypadki(35 potwierdzone lab, 17 podejrzane) • 25 przypadki śmiertelne (12 potwierdzonych, 13 podejrzanych).

EHF • Inkubacja 2-21 dni • Wirus w wydzielinach jest stwierdzany do 61 dni po przeżyciu choroby • Objawy: • Gorączka • Niewydolność oddechowa • Niewydolność nerek • Skaza krwotoczna

WNV (gorączka Zachodniego Nilu) • Wirus Zachodniego Nilu przenoszony przez komary • Przenoszenie z człowieka na człowieka możliwe przez krew, ale nie kontakt bezpośredni • Większość zachorowań w Afryce, ale także w Europie ( Rumunia, Włochy, Francja, Grecja, Hiszpania, Węgry)

WNV • Inkubacja: 3-14 dni • 80% przypadków bezobjawowych • Objawy zależne od wieku: • Dzieci – gorączka, złe samopoczucie • Młodzież- gorączka, zapalenie spojówek, bóle głowy, mięśni • Osoby starsze- zapalenie mózgu Brak leczenia przyczynowego i szczepionki Śmiertelność –ok 2%

WNV w USA ( 23 OCT 2012) W 2012 roku odnotowano 4,725 przypadków gorączki Zachodniego Nilu w USA: 2,413 (51%) klasyfikowano jako chorobę neuroinwazyjną (meningitis lub encephalitis) 219 zgonów

Bioterroryzm , epidemie chorób zakaźnych