LOTURAK

1. LOTURAK Edozein makinak edo aparatuk, sinpleena izanda ere, elkarrekin akoplatuta edo lotuta multzoa osatzen duten piezak dauzka. Lotura horiek ez dira beti ezaugarri berekoak izaten, zeren piezek multzoan duten eginkizunaren araberakoak izan baitaitezke, hots. - DESMUNTAGARRIAK: Behar denean, lotura osatzen duten elementuak hondatu gabe desegin daitezkeen loturak dira. - HARIZTATUAK.. - LARAKOAK. - TXABETAK,MIHIAK. - GIDARIAK. - FINKOAK: desmuntatu ezin daitezkeenak dira. Lotura-elementua hausten edo hondatzen denean baino ezin dira desmuntatu. - ERREMATXATZEA. - SOLDATZEA. - ITSASTEA.

2. HARIA HARIA ‘FILETE’ DERITZON PRISMA BAT DA ZEIN ERA HELIKOIKADAL BATEAN BIRIBILKATZEN ZAION, BAI KANPO EDO BARNE ALDETIK, FORMA ZILINDRIKOA DUEN NUKLEO BATI. BIRIBILKATZEA ARDATZ BATEAN EMATEN BADA, TORLOJU BATI BURUZ ARI GARA, ZULO BATEAN GERTATZEN BADA AZKOIN BATI BURUZ. NUKLEOA HARI NEURRIA Hari–neurria, ondoz ondoko bi gailurren arteko distantzia dela esanda defini daiteke, distantzia hori torloju edo azkoinaren ardatzarekiko norabide paraleloan neurtuz gero. Hari–neurria, torlojuak azkoinean bira bat emanda aitzinatzen duen distantzia dela ere esaten da (torlojua sarrera bakarrekoa denean). Zenbait sarreratako harietan, bi hari–neurri bereizi behar dira: bata hariaren P neurriari dagokiona (ondoz ondoko bi gailurren arteko distantzia) eta bestea, PZ, aitzinapenarena (helizearen hari–neurri berdina); torlojuak bira osoa emanda aitzinatzen duena. Hari–neurria hari–sarreren kopuruaz biderkaturik, a aitzinapena lortzen da: a = PZ = P * Z KANPO HARIA TORLOJU SARRERA HARIA (FILETE) BARNE HARIA AZKOINA HARI MOTAK-SARRERAK-HARIAREN ZENTZUA Hari Triangeluarra Bi sarreradun haria Hari Biribila Eskuineranzko haria Hari Trapeziodala Hari Karratua Hiru sarreradun haria Ezkerreranzko haria

3. HARIA HARI METRIKO TRIANGULARRA WHITORTHHARI TRIANGULARRA TORLOJU ETA AZKOINAREN ADIERAZPEN GRAFIKO NORMALIZATUA

4. HARIA TORLOJU MOTAK ETA ERRAMINTAK

5. LARAKOAK PIEZEN MUGIMENDUREN BAT ERAGOZTEKO EDO BEREN POSIZIO ERLATIBOA MANTENTZEKO ERABILTZEN DEN OSAGAIA DA. TXABETAK ETA MIHIAK BI PIEZA MEKANIKOEN BIRAKETA, BATERATUA EGIN DEZATEN ERABILTZEN DA. MIHIA TXABETA BEREZI BAT DA.

6. LARAKOAK, TXABETAK ETA MIHIAK, GIDAK

7. ERREMATXEAK LOTURA FINKOAK ETA IRAUNKORRAK EGITEKO ERABILTZEN DIREN OSAGAIAK DIRA.

8. SOLDATZEA • BI PIEZA BEROAREN BIDEZ LOTZEN DITUGUNEAN, ESAN DEZAKEGU SOLDATUTA DAUDELA. SOLDADURA MOTAK. • SOLDADURA HETEROGENOA: LOTURA EGITEKO GEHITZEN DEN MATERIALA EZ DU ZERIKUSIRIK LOTZEN DEN PIEZEN MATERIALAREKIN. • SOLDADURA HOMOGENEOA: LOTURA EGITEKO GEHITZEN DEN MATERIALA, HORRELA EGITEN BADA, LOTZEN DIREN PIEZEN MATERIAL BERDINA EDO OSO ANTZEKOA BADA. SOLDADURA HETEROGENOA • SOLDADURA BIGUNA: LOTURA EGITEKO ERABILTZEN DEN MATERIALAK FUSIO PUNTUA TENPERATURA BAXUAN DUENEAN, 200ºC. ARRUNTENAK ESTAINUA ERABILTZEN DUTE LOTURA EGITEKO. • SOLDADURA GOGORRA: LOTURA EGITEKO ERABULTZEN DEN MATERIALAK FISIO PUNTUA TENPERATURA ALTU BATEAN DU. MATERIAL GEHIGARRIA HORI, KOBREA, LATOIA EDO ZILAR ALEAZIOAK IZAN DAITEKE. BORAX DESOXIDATZAILE MODUAN ERABILTZEN DA.

9. SOLDATZEA SOLDADURA HOMOGENEOA • PIEZAK LOTZEKO MATERIALA GEHITU DEZAKEGU EDO EZ. GEHITZEN BADEGU LOTZEN DEGUN PEZEN MATERIAL BERDINA EDO ANTZERAKOA IZANGO DA. • SOLDADURA OXIAZETILENIKOA: SOPLETEAN OXIGENOA ETA AZETILENOA NAHASTUKO DA. BI OSAGAI HAUEN KANTITATEA KONTROLATU BEHAR DA SUGARRAK EZAUGARRI EGOKIAK IZAN DEZAN. LOTURA EGINGO DUEN MATERIAL GEHIGARRIA URTUKO DA BI PIEZAK ELKARTUZ.

10. SOLDATZEA SOLDADURA HOMOGENEOA • ARKU BIDEZKO SOLDADURA ELEKTRIKOA:Funtsean, prozedura hau da: zirkuitu elektriko itxia sortzea. Horretarako bi terminal dituen korronte-sorgailu egokia behar da. Terminaletako bat, kable bidez, elektrodo-etxeari konektatzen zaio eta duen matxardan estalitako elektrodoa jartzen da. Beste terminala, berriz, itzulerako kable bidez eta honek ertzean duen masa-matxardaz baliatuz, piezari konektatzen zaio. Zirkuitua elektrodo-muturraren eta piezako soldadura-gunearen artean pizten edo sortzen den arku elektrikoak ixten du. Prozesua arkua piztearekin hasten da. Eragiketa hori une labur-labur batez pieza elektrodo-muturraz ukitzean datza eta denbora labur horretan zirkuitu elektrikoa itxi eta arkua sortzen da. Korronte-iragapenak, Joule efektua tarteko, ukipen-puntua eta bere inguruak berotzea eragiten du, elektrodo-muturraren ingurua batez ere. Arkuak izugarri igoarazten du tenperatura, metalaren urtze-tenperatura baino askoz ere gorago. Edozein arkutan ere normal samarrak dira 5000 ºC inguruko tenperaturak eta, bai elektrodo-muturra eta bai oinarrizko metalean arkuak erasandako gunea ere, urtu egiten dira. Elektrodoaren muturretik metal urtuzko tanta txikiak erortzen dira eta, halaber, jada urtuta dagoen oinarrizko metalaren (piezaren) gunerantz doaz, berarekin nahastu eta galda-bainua eratuz.

11. SOLDATZEA SOLDADURA HOMOGENEOA • ELKARKETA MOTAK ETA PIEZAK SOLDATU AURRETIK PRESTATZEKO MODUAK: AURREKO BI KASUETAN EGITEN DIREN SOLDADURAK ETA ELKARTZEN DIREN PIEZEN LOTURA GUNEEK ZEIN PROFIL IZAN BEHAR DUTEN. • PUNTUEN BIDEZKO SOLDADURA ELEKTRIKOA: PIEZA EDO LAMINA FINAK LOTZEKO ERABILTZEN DA. BI ELEKTRODOEN BITARTEZ PEZAK EUTSI ETA KORRONTE ELEKTRIKO BAT PASA ARAZTEN ZAIE. KONTAKTUAN DAUEN PUNTUAK URTU ETA SOLDATU EGITEN DIRA.