Ontmoetingsdagen 24.03.14 – 25.03.14 – 26.03.14

1. Ontmoetingsdagen24.03.14 – 25.03.14 – 26.03.14 Verwelkoming Inleiding en historiek Actoren en structuur Doelstellingen Werking vanuit CLB-invalshoek Vragen en afronding

2. Inleiding en historiek Bedoeling • Duidelijk overzicht geven van wat IJH is • Impact van IJH op CLB-werking duidelijk maken • Kritische blik geven op werking van IJH • Standpunt: IJH is positief, maar veroorzaakt zware extra taaklast voor CLB Een inleidend filmpje http://www.youtube.com/watch?v=ktowmbKNeok Historiek • 7 mei 2004: • decreet integrale jeugdhulp (IJH) • rechtspositie minderjarige (DRM) • 1 juni 2006: DRM van toepassing • 2010: evaluatie van decreet IJH door Instituut van de Overheid • 3 sept 2013: nieuw decreet IJH • 1 maart 2014: IJH in werking (vanaf 16/09/2013 in OVL) • Opmerking: snelheid van uitvoering… welke andere datum speelt ook mee?

3. Actoren en structuur Betrokkenen • CLB • CAW (Centra Algemeen Welzijnswerk) • CGG (Centra Geestelijke Gezondheidszorg) • K&G (Kind en Gezin) • VAPH (Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap) • “Belendende sectoren”: • Kinderpsychiatrische diensten, COS (Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen), OCMW, … • CAR (Centra voor ambulante revalidatie) • Agentschap jongerenwelzijn

4. Actoren en structuur Betrokkenen • Agentschap jongerenwelzijn • OCJ (Ondersteuningscentrum jeugdzorg) vroeger CBJ (comité voor bijzondere jeugdzorg) • Vertrouwenscentrum Kindermishandeling (VK) • Sociale dienst voor gerechtelijke jeugdhulp • Crisisjeugdhulp • Pleegzorg • Jeugdinstellingen

5. Actoren en structuur Rechtstreeks toegankelijke hulp Toegangspoort Niet rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp HULPVRAGER Indicatiestelling Jeugd hulpregie MDT B R E D E I N S T A P Probleem gebonden hulp P A R K E T Gemand.Voorz. Gerecht. jeugdhulp OCJ SDJ MDT Jeugd rechter Gemeenschapinstelling VK Jeugdhulp buiten IJH CAP Politie Crisisjeugdhulp Bemiddeling Cliëntoverleg

6. Actoren en structuur Plaats van het CLB: Brede instap én MDT • Brede instap • Iedereen kan in principe met zijn vraag bij het CLB terecht • CLB-motto (beleidsplan CLB Roeselare): “Het CLB helpt elke leerling minstens één stap verder” • MDT (Multidisciplinair team) • Team dat gemachtigd is om alle nodige informatie te leveren aan de toegangspoort, zonder bijkomende diensten hierin te betrekken • Valt buiten strikte opdracht van CLB, maar is belangrijk in kader van goede dienstverlening en hulpcontinuïteit (vbifv BuO) • Erkenning nodig en bijkomende kwaliteitsvereisten • Niet: probleemgebonden hulp • CLB doet wel aan probleemgebonden hulp (vb faalangst, pesten, problematische afwezigheden), maar niet in kader van IJH

7. Doelstellingen Hulp continuïteit waarborgen Op een gepaste wijze omgaan met verontrusting Tijdige toegang tot de jeugdhulp Voorzien in een aanbod crisisjeugdhulp Wat betekent dit voor de verschillende spelers in het nieuwe landschap? Vermaatschappelijking van de jeugdhulp Maximale participatie van de minderjarige en zijn gezin

8. Doelstellingen • Vermaatschappelijken van de jeugdhulp • = maximale aandacht voor het eigen netwerk (familie, buurt, maatschappij, …) • Aangepaste methodieken (vb eigenkracht conferenties) • Angeltje: “vermaatschappelijken” kost geen geld • Tijdige toegang tot jeugdhulp • Vraaggerichte jeugdhulp over de sectoren heen • Focus op wenselijke hulp i.p.v. op beschikbare hulp: modules • Bepaalde hulp niet meer rechtstreeks toegankelijk maken • Angeltje: wegwerken van wachtlijsten ten koste van… • Hulpcontinuïteit waarborgen • Cliënten naadloze jeugdhulp aanbieden • Goede verwijsafspraken maken en opvolgen • Bijstandspersoon betrekken • Bemiddeling

9. Doelstellingen • Op een gepaste wijze omgaan met verontrusting • Gepast handelen in verontrusting • Gedeelde zorg over de sectoren heen • Verontrusting bespreken met cliënt en team • Regionaal samenwerken en verwijzen (OCJ, VK) • Voorzien in een aanbod crisisjeugdhulp • Elke minderjarige in crisis de gepaste jeugdhulp bieden • Engagementen opnemen: meldpunt, interventie, begeleiding, opvang • Maximale participatie van de minderjarige en zijn gezin • Participatie als uitgangspunt in de voorziening en in het beleid • Cfr: toepassing DRM • Bijstandspersoon betrekken • Cliëntvertegenwoordiging realiseren • Principes van HGW/HGD worden ook van toepassing in andere sectoren van hulpverlening

10. Doelstellingen • Modulering: alle organisaties binnen jeugdhulp omschrijven hun aanbod in concrete termen = modules • Doorverwijzing gebeurt niet meer naar diensten, maar naar een aanbod uit de modules • Vb modules voor de CLB’s (cfr “functies” BVR van 2009) • (functie: brede instap)Onthaal voor minderjarigen, hun ouders, opvoedingsverantwoordelijken en school • (functie: info en advies)Verstrekken van informatie aan minderjarigen, hun ouders, opvoedingsverantwoordelijken en school • (functie: kortdurende begeleiding) Begeleiden van schoolgaande minderjarigen rechtstreeks en/of via hun ouders, opvoedingsverantwoordelijken en school (korte duur) • Handelingsgerichte diagnostiek voor minderjarigen van onderwijsgerelateerde problemen met het oog op het formuleren van handelingsgerichte adviezen binnen een continuüm van zorg en/of toekenning van exra onderwijsondersteuning

11. Werking vanuit CLB-invalshoek Aanmelding (jongere, gezin, school,…) Opstart CLB-begeleidingstraject (onthaal, vraagverheldering, …) Wel medewerking door ouders/leerling Geen of onvoldoende medewerking door ouders/leerling • Scenario 1: • Geen doorverwijzing • CLB-opdracht • Geen IJH • HGW/HGD • M-decreet! • Scenario 2: • Doorverw. RTJ • CLB-opdracht • Vòòr de toegangspoort • “probleemgebonden hulp” • Scenario 3: Doorverw. NRTJ • CLB of MDT-werking • Naar toegangspoort (ITP) • A-document • Scenario 4: Doorverw. GV: • OCJ of VK • Verontrusting • Consult bij GV • Onderzoek maatsch. noodz (MaNo) • M-document Wel MaNo: GV volgt op i.s.m. CLB (observerend of interveniërend) Geen MaNo: CLB volgt verder op

12. Werking vanuit CLB-invalshoek Scenario 0: Begeleiding of zorg op school is voldoende • Fase 0 en 1 van zorgcontinuüm • Belang van screening in fase 0 • HGW/HGD • PRODIA • Wel “zorg”, geen “hulpverlening”(tenzij op eigen initiatief van de ouders: vb privé-logo)

13. Werking vanuit CLB-invalshoek Scenario 1: Brede CLB-begeleiding is voldoende • Aanvulling: CLB-begeleiding in nauwe samenspraak met school • CLB-teambeslissing • Zorgcontinuüm vanaf fase 2 • HGW/HGD • Krachtgericht werken met cliëntsysteem • Clientsysteem = ouders, familie, buurt, school (!) • Fase 3 = M-decreet • “doorverwijzing naar BuO” is op zich geen IJH • Realiseren van bijkomende hulp is dit wel (vb therapie, internaat, hulpmiddelen, …)(vandaar dat ons CLB ook MDT is)

14. Werking vanuit CLB-invalshoek Scenario 1: Brede CLB-begeleiding is voldoende Gevolgen voor CLB-werking: • Bijkomende toelatingsvoorwaarden voor BuO • Fasen zorgcontinuüm zijn aanwijsbaar doorlopen: CLB doet inschatting • Aanpassingen in Gew. Ond zijn disproportioneel of onvoldoende: CLB doet inschatting • Onderwijsbehoeften moeten omschreven worden: taak voor CLB • Na twee jaar in Basisaanbod (vervanger T1 en T8) moet nieuwe inschatting komen door CLB • GON: geen attest BuO, maar wel gemotiveerd verslag nodig van CLB Besluit: M-decreet levert voor CLB-werking heel wat administratieve planlast op (verslaggeving)

15. Werking vanuit CLB-invalshoek Scenario 2: Probleemgebonden hulp is nodig • CLB-teambeslissing • Hulp vòòrde Toegangspoort, dus rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp Dus: cliënt kan zich ook rechtstreeks richten tot deze diensten of deed dit al • “Gewone doorverwijzing” naar diensten zoals • CGG (Centrum geestelijke gezondheidszorg) • DOP (Dienst OndersteuningsPlan) • CKG (Centrum voor Kinderzorg en gezinsondersteuning) • CAR (Centrum voor Ambulante Revalidatie) (nog buiten IJH)

16. Werking vanuit CLB-invalshoek Scenario 2: Probleemgebondenhulp is nodig Gevolgen voor CLB-werking: • Doorverwijzing zoals dat nu ook al bestaat • Uitgebreide verslaggeving is nodig (nu eigenlijk ook al) • Verwachting is dat huidige wachtlijsten zullen blijven (of zelfs toenemen) • Bepaalde problemen zijn “niet toegankelijk” voor probleemgebonden hulp (vb suïcidegedachten t.o.v. ernstig risico) • CLB blijft overbruggingshulp opnemen omwille van vragen vanuit de scholen (die ook met het probleem blijven zitten) Besluit: IJH levert hier nog geen echte oplossingen (o.a. op vlak van wachtlijsten), maar CLB blijft wel probleem opvolgen. School overigens ook.

17. Werking vanuit CLB-invalshoek Scenario 3: Gespecialiseerde hulp is nodig • Beslissing van CLB-team of van MDT (multidisciplinair team) • Na de Toegangspoort, dus niet rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp (NRTJ), ook niet voor CLB • Doorverwijzing van CLB naar de toegangspoort • Middel: A-document (aanmeldingsdocument). CLB blijft contactpersoon en blijft alles opvolgen met cliënt • A-doc omschrijft de zorgbehoeften (in modules), niet de diensten die nodig zijn. • Toegangspoort verwijst door naar diensten van NRTJ zoals • VAPH (Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap) • Jeugdzorg (dagcentra, internaat, thuisbegeleiding,…) • Sommige delen van NRTJ zullen rechtstreeks toegankelijk worden (vb thuisbegeleiding Victor)

18. Werking vanuit CLB-invalshoek Scenario 3: Gespecialiseerde hulp is nodig De toegangspoort: • Het indicatiestellingsteam: • verwerkt de aanvraag • beslist welke hulp het meest aangewezen is • vermeldt in het indicatiestellingsverslag (binnen de 30 werkdagen) op welke hulp men recht heeft en tot wanneer • Het team jeugdhulpregie: • gaat na welke hulpverleners in aanmerking komen • gaat samen met cliënt en doorverwijzer op zoek naar wie hulpverlening kan opstarten • beslist over al dan niet “prioriteit” • vermeldt in jeugdhulpverleningsvoorstel (binnen de 15 werkdagen) welke hulpverleners een passend aanbod hebben

19. Werking vanuit CLB-invalshoek Scenario 3: Gespecialiseerde hulp is nodig Gevolgen voor CLB-werking: • Doorverwijzing via uitgebreid A-document • Toegangspoort beslist of verantwoording aanvaardbaar is. Zoniet, dan terug naar CLB • Kan A-document als onvolledig beschouwen en vragen naar aanvullingen (verslaggeving, activiteiten, diagnostiek, …) • Momenteel nog geen duidelijke criteria waarop A-document zal beoordeeld worden. • CLB blijft contactpersoon voor cliënt en toegangspoort totdat hulp NRTJ van start gaat Besluit: CLB krijgt een belangrijke en langdurende rol als aanmelder én als contactpersoon.

20. Werking vanuit CLB-invalshoek Scenario 4: Er is sprake van een verontrustende situatie • Zorgwekkende situatie waarbij leerling en/of ouders onvoldoende (willen) meewerken • CLB-teambeslissing • “Doorverwijzing” naar gemandateerde voorziening: • OCJ (Ondersteuningscentrum Jeugdzorg) • VK (Vertrouwenscentrum Kindermishandeling) • Scenario 4A: Consult bij GV • GV geven suggesties voor verdere aanpak • CLB neemt verdere initiatieven • Scenario 4B: motivatie Maatschappelijke noodzaak • CLB maakt M-document voor GV om maatschappelijke noodzaak te motiveren • GV beslist of sprake is van Maatschappelijke noodzaak • Neen: CLB-team neemt verdere initiatieven • Ja: GV volgt casus “observerend” of “interveniërend”, CLB neemt verdere stappen

21. Werking vanuit CLB-invalshoek Scenario 4: Er is sprake van een verontrustende situatie Gevolgen voor CLB-werking: • Van CLB wordt verwacht dat aanklampend gewerkt wordt om ouders te overtuigen tot medewerking • Er is geen echte doorverwijzing, aangezien van CLB verder stappen verwacht worden • CLB krijgt eigenlijk een groot deel van de rol van vroegere comité bijzondere jeugdzorg (OCJ blijft uiteraard zelf ook nog opdrachten houden) • “observerend of interveniërend” : zelfs bij wel maatschappelijke noodzaak blijft CLB verder met de casus bezig Besluit: CLB krijgt intensieve opdracht bij

22. Werking vanuit CLB-invalshoek Buiten scenario’s: crisisjeugdhulp • Cliënten in crisis moeten snel en gepast hulpaanbod krijgen • De scenario’s van IJH kunnen in die situaties niet gevolgd worden • Crisisjeugdhulpmeldpunten: 7/7 24/24 • Meldpunten dispatchen naar crisisinterventie, crisisbegeleiding, crisisopvang • Aanmelding door CLB, andere jeugdhulpverleners, politie, school indien CLB niet beschikbaar Besluit: CLB behoudt deze opdracht die in de toekomst een stuk intensiever zal worden.

23. Gevolgen voor CLB-werking in school CLB wordt heel sterk betrokken bij alle aspecten van jeugdhulp • Door sterke band met school is dit voor zowat alle casussen jeugdhulp voor het CLB • CLB blijft een ruime opdracht behouden buiten IJH, maar opdracht IJH wordt uitgebreider (en vraagt soms prioriteit) • Bij probleemsituaties (alle scenario’s) wordt het heel intensief werken • Aanwezigheid van CLB-medewerkers op school wordt gehypothekeerd • Beschikbaarheid van CLB-medewerkers voor vragen van leerlingen en ouders vermindert • We krijgen wel heel wat bijkomende verantwoordelijkheden en taken, maar niet het nodige personeel om dit te kunnen doen

24. Standpunt: Het CLB krijgt een belangrijke opdracht binnen jeugdhulp. Dit is terecht, want het CLB is heel sterk “vindplaatsgericht” én kan (en wil) deze opdracht graag opnemen. Alleen wordt dit heel ernstig gehypothekeerd indien dit met hetzelfde aantal personeelsleden moet gerealiseerd worden.

25. Interessante sites: • Integrale jeugdhulp (algemeen): www.jeugdhulp.be • Jongerenwelzijn: http://wvg.vlaanderen.be/jongerenwelzijn/ • Vlaams loket jeugdhulp: http://wvg.vlaanderen.be/jongerenwelzijn/vlaams-loket-jeugdhulp/

26. Vragen en afronding