Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

1. Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Тошкент Давлат Иқтисодиёт Университети И.А.Ахмедов, И.У.Нематов, А.А.Салимов “ИНВЕСТИЦИЯ ВА ЛИЗИНГ АСОСЛАРИ” Тошкент-2012

2. Инвестиция ҳақида тушунча Ўзбекистон Республикасида инвестиция хусусида қонуний ҳужжатлар 1991 йилдан бошлаб қабул қилинган бўлиб, улар ўтган вақт ичида анча такомиллаштирилди. Ўзбекистон Республикасининг “Инвестиция тўғрисида”ги қонунида кўрсатилишича, “инвестиция бу - иқтисодий самара (фойда, даромад) олиш ёки ижобий ижтимоий натижага эришиш учун сарфланадиган пул маблағлари, банкларга қўйилган омонатлар, пайлар, қимматли қоғозлар (акция, облигациялар), технологиялар, машиналар асбоб-ускуналар, лицензиялар ва самара берадиган бошқа ҳар қандай бойликлардир”

3. «Инвестиция» атамаси лотин тилидаги «invest» сўзидан келиб чиққан бўлиб «қўйиш», «маблағни сафарбар этиш», «капитал қўйилмаси» маъносини беради. Кенг маънода инвестиция маблағни кўпайтириб ва қайтариб олиш мақсадида капитални сафарбар этишни билдиради. Инвестиция дейилганда барча турдаги миллий ва интелектуал бойликлар тушунилиб, улар тадбиркорлик фаолияти объектларига йўналтирилиб даромад келтириши ёки бирор-бир ижобий самарага эришиши зарур. Инвестиция киритишдан асосий мақсад даромад олиш ва ижобий ижтимоий самарага эришишдир. Инвестиция киритишда, аввало:

4. Инвестиция талабинингэгричизиғиисталган инвестиция ҳажми (I) ва реал фоизставкасимиқдори (r) ўртасидагибоғлиқликниўрнатади. Реал фоизставкаси, яъни пул капиталиниқарзгаолишнархи қанчаликюқорибўлса, инвестициялашнихоҳловчиларшунчакамбўладивааксинча реал фоизставкасиқанчалик паст бўлса, фойдакелтирадиган инвестиция лойиҳаларишунчакўпбўлади. Шунингучунҳам инвестиция функциясиграфигипасаювчан кўринишда бўлади Инвестиция функциясининг графиги

5. Инвестиция харажатлари фойда келтиришини аниқлашда номинал фоиз ставкаси эмас, балки реал фоиз ставкаси ҳисобга олинади. Реал фоиз ставкаси нархлар даражасининг ўзгаришини акс эттириб, номинал ставкадан инфляция даражасини айирмаси кўринишида аниқланади. Масалан, номинал фоизставкаси 16% га тенгбўлса, инфляция даражасийилига 12% ниташкилэтса, унда реал фоизставкаси 4% (16%-12%) ни ташкилэтади. Агарда, бумиқдоркутилаётган соф фойдамеъёридан паст бўлса, инвестиция харажатлариўсибборади.

6. Инвестиция муносабатларининг давлат томонидан тартибга солиниши Ўзбекистонда инвестиция фаолиятини давлат томонидан тартибга солинишининг асосий йўналишлари бўлиб қуйидагилар ҳисобланади:

7. Ўзбекистон Республикасида чет эл инвестицияларини тартибга солиш ва жалб этиш билан шуғулланадиган расмий муассасалар

8. Ўзбекистон Республикасида чет эл инвестицияларини тартибга солиш ва жалб этиш билан шуғулланадиган расмий муассасалар (давоми)

10. Хорижий инвестициялар ва уларни жалб қилиниш сабаблари Хорижий инвестициялар - бу чет эл инвесторлари томонидан юқори даражада даромад олиш, самарага эришиш мақсадида мутлоқ бошқа давлат иқтисодиётининг, тадбиркорлик ва бошқа фаолиятларига сафарбар этадиган барча мулкий, молиявий, интеллектуал бойликлардир. 1998 йил 30 апрелда қабул қилинган «Чет эл инвестициялари тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси қонунининг 3-моддасида «Чет эллик инвесторлар асосан даромад (фойда) олиш мақсадида тадбиркорлик фаолияти ва қонун ҳужжатларида тақиқланмаган бошқа турдаги фаолият объектларига қўшадиган барча турдаги моддий ва номоддий бойликлар ва уларга доир ҳуқуқлар, шу жумладан, интеллектуал мулкка доир ҳуқуқлар, шунингдек чет эл инвестицияларидан олинган ҳар қандай даромад Ўзбекистон Республикаси ҳудудида чет эл инвестициялари деб эътироф этилади».

12. Инвестициялар замонавий техника ва техналогиялар билан куролланиш, илмий-техник, ишлаб чиқариш ва ақлий имкониятларини тиклашнинг асосий воситадир. Айнан хорижий инвестициялар орқали миллий иқтисодиёт жонланиб, ишлаб чиқариш замонавий, рақобатдошлар товарлар ишлаб чиқаришга ихтисослашиб боради. Бу эса ўз навбатида янги иш ўринларининг ташкил этилиши ва мамлакатдаги мавжуд иқтисодий ва ижтимоий муаммоларнинг ҳал бўлишига олиб келади.

13. Ўзбекистон иқтисодиётини ривожлантиришда хорижий инвестицияларнинг роли Ўзбекистон улкан хорижий инвестициялар йўналтирилаётган мамлакатлар гуруҳига кириш учун барча шарт-шароитларга, хорижий инвестицияларни жалб этиш учун бир қатор афзалликларга эга. Мамлакатимиз мустақилликка эришганидан буён қулай инвестиция муҳитини яратиш давлатимиз иқтисодий сиёсатининг марказий масалаларидан бири бўлиб келмоқда.

15. Ўзбекистон Республикасида 2010 йилги инвестицион дастури капитал қўйилмаларининг асосий параметрлари

16. Инвестиция фаолиятини молиялаштириш манбалари Бозор иқтисодиёти шароитида корхоналарнинг асосий ва айланма ишлаб чиқариш фондларида инвестицияларни молиялаштиришнинг ўзига хос манбалари шакллантирилган бўлиб, бундай манбалар корхоналарнинг ўз-ўзини молиялаштириш тамойилларига асосланади.

17. Инвестиция лойиҳасини молиялаштириш манбалари ва иштирокчилари таснифи

18. Сўнгги йилларда инвестициялар таркиби, хусусан, бюджетдан ажратиладиган инвестициялар ва банк кредитлари аҳамияти кескин ўзгарди. Айни пайтда инвестициялар молиявий манбалари таркибий тузилишида ҳам сезиларли ўзгаришлар рўй берди 2005-2009 йиллардаинвестициялар таркибининг ўзгариши, фоизда

19. Ўзбекистонда ҳам инвестиция лойиҳаларни тузиш ва молиялаштириш учун қулай инвестиция муҳитини яратиш бўйича изчил чора-тадбирлар ишлаб чиқилмокда. Уларнингнегизидаиккитаасосийомилётади: ҲозиргипайтдаЎзбекистонРеспубликасидақулай инвестиция лойиҳаларинитузишвауларнимолиялаштиришбўйичақуйидагиомиллармавжуд:

20. Саноат ишлаб чиқаришининг ўсиш ҳажми

21. 1996-2010 йиллароралиғида Лизинг операциялариниўсишдинамикаси *4 та авиолайнер сотиб олиш бўйича ЎзРТИФ Миллий банкини бир пайтдаги операцияларини ҳисобга олмаган ҳолда ҳисобисиз млн. АҚШ доллари

22. Ўзбекистонда иқтисодий ислоҳатларнинг асосий кўрсаткичлари * 2001 йилмаълумотлари.

23. Ўзбекистонда лизинг хизматларибозориниривожланишбосқичлари (1991-2011йиллар) I- босқич: 1991 -1999 йй. Лизингнингқонунийасосларинияратишвахалқаромеханизмларнижорийэтиш II –босқич: 1999 -2005 йй. Лизинг соҳасидаҳуқуқийбазанитакомиллаштиришва лизинг бозоринишаклланиши III – босқич: 2005-2010йй. Лизинг бозоридарақобатмуҳитинишакллантиришва лизинг хизматлариниоммалаштириш

24. Лизинг компаниялари бозорига хусусий ва хорижий капиталнинг кириб келиши Лизинг компаниялари миқдори

25. Лизинг операциялари портфели динамикаси в млрд. сум.

26. Лизинг объектларини таркибий ўзгариши

27. Лизинг объектларини таркибий ўзгариши

28. Лизинг хизматлари бозорида худудларнинг фаоллиги Конец 90-х гг.

29. Лизинг хизматлари бозорида худудларнинг фаоллиги Конец 2010 г.

30. 2011-2015 йиллардаЎзбекистонда лизинг хизматларихажминингистиқболлари