THỪA KẾ TÀI SẢN LÀ BẤT ĐỘNG SẢN

1. THỪA KẾ TÀI SẢN LÀ BẤT ĐỘNG SẢN Thừakếlàtổnghợpcácquyphạmphápluậtđiềuchỉnhsựtruyềnlạitàisảncủangườiđãchếtchongườikháctheo di chúchoặctheoquyđịnhcủaphápluật. Trongđiềukiệngiaolưuvàhợptácquốctế, mộtsốquanhệthừakếvượtrakhỏiphạm vi điềuchỉnhcủahệthốngphápluậtmộtquốcgia, đólànhữngquanhệthừakếcóyếutốnướcngoài.

2. GIẢI QUYẾT XUNG ĐỘT PHÁP LUẬT VỀ THỪA KẾ ỞCÁC NƯỚC a) Giải quyết xung đột pháp luật về thừa kế theo pháp luật ở các nước

3. Mộtsốnướctheohệthống Common Law, thìquanđiểmthừakế là mộtphươngthứcchuyểngiaotàisản. Theo quanđiểmnày, cácquyphạmphápluậttậptrungvàocáchành vi lầnlượttácđộngđếnmỗitàisản, xảy ra trongsuốtquátrìnhchuyểngiaotàisảnđó. Trongtưphápquốctế, quanđiểmthừakếmangtínhtàisảnđượcthểhiệnbằngviệcápdụngnhiềuhệthốngphápluậtđốivớimộtquanhệthừakế, bởilẽngười ta cốgắngtuântheonguyêntắcápdụngLuậtnơicótàisảnvìđó là phápluậtđiềuchỉnhthựcsựmỗiloạitàisản. Vídụ, phápluậtcủacácnước Anh, Mỹ, Phápquyđịnh, đốivớitàisản là bấtđộngsản, phápluậtđượcápdụng là phápluậtcủanướcnơicótàisản ; Khoản 1 Điều 3098 BLDS Quebecquyđịnh : Thừakếbấtđộngsảnđượcđiềuchỉnhbởiluậtnơicótàisản.

4. b ) Giải quyết xung đột pháp luật về thừa kế theo di chúc ở các nước Pháp luật của các nước quy định rất khác nhau về điều kiện để di chúc có hiệu lực như về hình thức của di chúc, năng lực lập và hủy di chúc…Pháp luật Anh, Mỹ, Pháp quy định năng lực lập di chúc cũng như hình thức của di chúc đối với di sản thừa kế là bất động sản do Luật nơi có bất động sản điều chỉnh.

5. GIẢI QUYẾT XUNG ĐỘT PHÁP LUẬT VỀ THỪA KẾ THEO CÁC ĐIỀU ƯỚC QUỐC TẾ Công ước Halay về giải quyết xung đột pháp luật liên quan đến hình thức của di chúc : tùy từng tình huống cụ thể mà hình thức di chúc sẽ được xác định bởi một trong các hệ thống pháp luật như: pháp luật của nước mà người lập di chúc có quốc tịch vào thời điểm lập di chúc hoặc vào thời điểm người đó chết, pháp luật của nước mà người lập di chúc cư trú vào thời điểm lập di chúc hoặc vào thời điểm người đó chết, pháp luật của nước nơi có di sản thừa kế nếu di sản là bất động sản.

6. GIẢI QUYẾT XUNG ĐỘT PHÁP LUẬT VỀ THỪA KẾ THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM • TrướcngàyBộluậtdânsự (BLDS) Việt Nam cóhiệulực, vấnđềthừakếtheophápluậtcóyếutốnướcngoàiđượcđềcậptrongmộtsốvănbản. “Tuynhiên, phápluậtnước ta thờikỳđómớichỉđềcậptrênnguyêntắcchungnhất, cònthiếunhữngquyđịnh chi tiết, đặcbiệtlàcácquyphạmxungđộtđểlàmcơsởgiảiquyếtđốivớinhữngvụviệccụthểvềthừakếcóyếutốnướcngoài”. Từngày BLDS cóhiệulực, mộtloạtquanhệdânsựcóyếutốnướcngoàiđượcđiềuchỉnhliênquanđếnthừakếtàisảnlàbấtđộngsản.

7. Trongthựctế, vìquanhệtàisản là bấtđộngsảnliênquanmậtthiếtvớihệthốngphápluậtcủanướcnơicóbấtđộngsảnnênphápluậtViệt Nam cóxuhướngchophépphápluậtnơicótàisảnđiềuchỉnhbấtđộngsản. • VídụtheoKhoản 1 Điều 833 BLDS năm 1995quyđịnh : Việcxáclập, chấmdứtquyềnsởhữu, nội dung quyềnsởhữuđốivớitàisảnđượcxácđịnhtheophápluậtcủanướcnơicótàisảnđó, trừtrườnghợpphápluậtCộnghoàxãhộichủnghĩaViệt Nam cóquyđịnhkhác.

8. Vậykhitàisảnlàbấtđộngsản ở Việt Nam thìphápluậtViệt Nam điềuchỉnhvà ở nướcngoàithìphápluậtnướcngoàiđiềuchỉnh. QuanđiểmnàyđượcnhấnmạnhlạitrongKhoản 3 Điều 104 Luật HNGĐ: “Việcgiảiquyếttàisảnlàbấtđộngsản ở nướcngoàikhilyhôntuântheophápluậtcủanướcnơicóbấtđộngsảnđó” vàKhoản 3 Điều 834 BLDS năm 1995 “Hợpđồngdânsựliênquanđếnbấtđộngsản ở Việt Nam phảituântheophápluậtCộnghoàxãhộichủnghĩaViệt Nam”.

9. Kếthừaquyđịnhtrên,Khoản 2 Điều 767 BLDS năm 2005quyđịnh “Quyềnthừakếđốivớibấtđộngsảnphảituântheophápluậtcủanướcnơicóbấtđộngsảnđó”. Vớigiảiphápnàychúng ta tôntrọngbảnchấttàisảncủaquanhệthừakế, điềuđócóthểtránhđượcnhữngphảnứngkhôngtốtcủanướcnơicó di sảnchonhữngbiệnphápủytháccũngnhưviệcthừanhậnbảnáncủaTòaánViệt Nam đốivớitàisảnnàyvì ở đâychúng ta ápdụngphápluậtcủanướcnơicótàisản.

10. Vídụ: Năm1990, anh N.V.A sang sốngcùnggiađìnhtạiPhápvàsauđónhậpquốctịchPháp. Vớisựmởcửa, anh N.V.A vềViệt Nam cưtrútừnăm2008. Do tai nạn, anh N.V.A qua đờitạiViệt Nam năm2009 vàđểlại di sảnbaogồm: Mộtngôinhà ở ngoại ô Pháp (di sản P); mộtcănhộtạiHàNội (di sảnV). Ápdụnggiảiphápbằngcáchgiảithíchphápluật, chúng ta dẫnđếnkếtquảsau: Vấnđềthừakếnêutrênđượcđiềuchỉnhbởiphápluậtnơicótàisản, cụthểlà di sản P đượcđiềuchỉnhbợiphápluậtPhápvà di sảnV đượcđiềuchỉnhbởiphápluậtViệt Nam.

11. NHỮNG QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VIỆT NAM LIÊN QUAN ĐẾN THỪA KẾ THEO PHÁP LUẬT Điều767.Thừakếtheophápluậtcóyếutốnướcngoài 1. Thừakếtheophápluậtphảituântheophápluậtcủanướcmàngườiđểlại di sảnthừakếcóquốctịchtrước khi chết. 2. Quyềnthừakếđốivớibấtđộngsảnphảituântheophápluậtcủanướcnơicóbấtđộngsảnđó. 3. Di sảnkhôngcóngườithừakế là bấtđộngsảnthuộcvềNhànướcnơicóbấtđộngsảnđó. 4. Di sảnkhôngcóngườithừakế là độngsảnthuộcvềNhànướcmàngườiđểlại di sảnthừakếcóquốctịchtrước khi chết.

12. QUY ĐỊNH VỀ THỪA KẾ TRONG CÁC HIỆP ĐỊNH TƯƠNG TRỢ TƯ PHÁP GIỮA VIỆT NAM VÀ CÁC NƯỚC Khoản 3 Điều 33 HiệpđịnhtươngtrợtưphápgiữaViệt Nam vàBungaryquyđịnh“Quyềnthừakếbấtđộngsảnđượcxácđịnhtheophápluậtcủanướckýkếtnơicóbấtđộngsản” Khoản 2 Điều 45 HiệpđịnhtươngtrợtưphápgiữaViệt Nam vàĐứcquyđịnh“Đốivớithừakếbấtđộngsản, phápluậtđượcápdụng là phápluậtcủanướckýkếtnơicóbấtđộngsản”.

13. Khoản2 Điều 39 HiệpđịnhtươngtrợtưphápgiữaViệt Nam vàLiên Bang Ngaquyđịnh “thẩmquyềngiảiquyếtthừakếbấtđộngsảnthuộccơquantưphápcủanướckýkếtnơicóbấtđộngsản”. Khoản2 Điều 41 HiệpđịnhtươngtrợtưphápgiữaViệt Nam vàHungaryquyđịnh“Quyềnthừakếbấtđộngsảnđượcxácđịnhtheophápluậtcủanướckýkếtnơicóbấtđộngsản”.