1 / 30

İSTANBUL’DA BİR İLAÇ SEKTÖRÜ ÇALIŞANLARINDA KAN BAĞIŞI KONUSUNDA BİLGİ VE DAVRANIŞ ARAŞTIRMASI*

İSTANBUL’DA BİR İLAÇ SEKTÖRÜ ÇALIŞANLARINDA KAN BAĞIŞI KONUSUNDA BİLGİ VE DAVRANIŞ ARAŞTIRMASI*.

moshe
Download Presentation

İSTANBUL’DA BİR İLAÇ SEKTÖRÜ ÇALIŞANLARINDA KAN BAĞIŞI KONUSUNDA BİLGİ VE DAVRANIŞ ARAŞTIRMASI*

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. İSTANBUL’DA BİR İLAÇ SEKTÖRÜ ÇALIŞANLARINDA KAN BAĞIŞI KONUSUNDA BİLGİ VE DAVRANIŞ ARAŞTIRMASI* Doç. Dr.  Ayşe Emel  Önal, İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim DalıArş.Gör.  Sibel   Cevizci, İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı*Bu çalışma 21-25 Ekim 2008 de Ankara’da düzenlenen 12. Ulusal Halk Sağlığı Kongresinde sözlü bildiri olarak sunulmuştur.

  2. Kan, kaynağı insan olan ve elde edilmesi için başka bir yol olmayan bir tedavi aracıdır.

  3. Türkiye’nin kan ihtiyacı yıllık ortalama 1.500.000 ünitedir.

  4. Ağırlığı 50 kg’ın üzerinde, Onsekiz, altmışbeş yaşları arasındaki sağlıklı her birey 2 ay ara ile yılda 4 kez kan bağışlayabilir.

  5. Kan vermeden önce yorgun, uykusuz ve aç olunmamalı, Son 24 saat içinde aşırı miktarda alkol alınmamış olunmalı, Kullanılan ilaçlar, aşılar bağış öncesi muayenede doktora bildirilmelidir.

  6. Kan bağışı sırasında ortalama 450 ml kan alınır. İnsan vücudunda yaklaşık 5000-6000 ml kan vardır. Alınan bu miktardaki kan sağlık için herhangi bir risk oluşturmaz.

  7. Kan bağışçısının nabzı, tansiyonu, hemoglobin düzeyleri ölçülür. Kan ve cinsel yolla bulaşan • AIDS • Hepatit-B (B Tipi Sarılık) • Hepatit-C (C Tipi Sarılık) • Sifiliz (Frengi) testleri ve • Kan Grubu tayinleri yapılır.

  8. AIDS için : yaklaşık 1 ay • Hepatit B için : yaklaşık 2 ay • Hepatit C için : yaklaşık 3 ay pencere dönemi vardır. • Bazı durumlarda bu hastalıkların pencere dönemi 1 yıla kadar uzayabilmektedir. • Bu nedenle “Güvenli Davranışlar” (Riskli Olmayan Davranışlar) önemlidir.

  9. BULAŞICI HASTALIKLAR İÇİN RİSKLİ DAVRANIŞLAR • Son bir yılda çok sayıda seksüel partner • Son 3 ayda yeni/farklı seksüel partner • Son bir yılda “cinsel yolla bulaşan enfeksiyon” geçirmiş olma • Para / eşya / uyuşturucu madde karşılığı cinsel ilişkide bulunma • Tüm yollarla korunmasız cinsel ilişki • Yukarıda belirtilen davranışlarda bulunan kişilerle cinsel ilişki

  10. BULAŞICI HASTALIKLAR İÇİN RİSKLİ DAVRANIŞLAR • Steril olmayan piercing (vücuda küpe) takılması, akupunktur ve dövme yaptırılması • Damar içi uyuşturucu kullanımı • Kesici aletlerin ortak kullanımı (manikür/pedikür aletleri, traş bıçakları v.b.)

  11. BULAŞICI HASTALIKLAR İÇİN BAZI RİSKLİ ÖZEL DURUMLAR • Son bir yıl içinde ameliyat geçirmiş olma • Kan, doku veya organ nakli • Kaza ile kullanılmış enjektör iğnesi batması • Plazmadan yapılan ilaç kullanmak • Büyüme hormonu kullanmak (yaşam boyunca kan bağışlayamaz)

  12. Bağışlanan bir ünite tam kan santifüj edilerek, kan hücrelerinin çökmesi sağlanır.Üstte kalan sıvı kısım plazmadır. İçinde trombosit hücrelerini de barındırır.

  13. Üstte kalan kısım (trombosit içeren plazma) başka bir torbaya ayrılır.Alyuvarlar ana torbada kalır. Bu kan bileşenine “eritrosit süspansiyonu” denir.Bu ürüne koruyucu bir sıvı eklenerek, +4 Cº’de 42 gün saklanır.

  14. Ayrıştırılan plazma tekrar santrifüj edilerek  trombositlerin çökmesi sağlanır.

  15. Trombositlerin kaldığı torbadaki ürüne “trombosit süspansiyonu” denir.Özel bir cihazda sürekli çalkalanarak, 22 C°’de, 5 gün saklanır. Santrifüjden sonra üstte kalan plazma ayrı bir torbaya alınır ve özel bir işlemle dondurulur. Bu ürüne “taze donmuş plazma” denir. -25 ile -30 C° arasında 6 ay, -40 C° ve altında 2 yıl saklanabilir. Plazmadan pek çok ilaç elde edilebilmektedir.

  16. Bu çalışmada öncelikle bir sağlık sektörü çalışanlarında bu konu ile ilgili bilgi ve davranışın araştırılması amaçlandı.

  17. Kesitsel tanımlayıcı bu çalışmada, İstanbul’da bir ilaç sektöründe, örnekleme yapılmaksızın tüm çalışanlara kan bağışı anket formu Ocak-Mart 2008 de çalıştıkları işyerinde “gözlem altında yanıtlama yöntemi” ile uygulandı. Çalışanların % 90 ı araştırmaya katılmada gönüllü oldu (n:135).

  18. Cinsiyet • % 45.9 (n:62) u erkek, • % 54.1 (n:73) i kadın. • Yaş ortalaması 31.98  8.05

  19. Eğitim Durumu • % 2.2 (n:3) ilköğrenim, • % 8.9 (n:12) lise, • %88.9 (n:120) üniversite ve üzeri eğitimli

  20. Tablo I-KAN BAĞIŞI KONUSUNDA DAVRANIŞ, Önal AE. Cevizci S. (İstanbul, 2008)

  21. Tablo II-KAN BAĞIŞI KONUSUNDA BİLGİ DÜZEYİÖnal AE. Cevizci S. (İstanbul, 2008)

  22. Tablo III-Kan Bağışı Bilgi Düzeyi 2Önal AE. Cevizci S. (İstanbul, 2008)

  23. Tablo IV-Kan Bağışı Bilgi Düzeyi 3Önal AE. Cevizci S. (İstanbul, 2008)

  24. Tablo V-Kan Bağışı Bilgi Düzeyi 4Önal AE. Cevizci S. (İstanbul, 2008)

  25. Bireylerin % 75.2 si kan stoklarını gönüllü vatandaşların, • %67.9 u Kızılay’ın • %29.2 si hasta yakınlarının, karşılaması gerektiğini düşünüyordu. • %17.5 i para ile alınması gerektiğini düşünüyordu.

  26. Marmara Bölgesel Kan Merkezi, 2006 yılında 172 bin 24 ünite ile en çok bağış alan bölgesel merkezdir. • Bunu 102 bin 359 üniteyle Orta Anadolu Bölgesel Kan Merkezi (Ankara) izlemektedir. • Üçüncü sırada ise 127 bin 995 ünite ile Ege Bölgesel Kan Merkezi (İzmir) vardır. İl bazında ise 2006 yılında bir önceki yıla oranla kan bağışında yüzde 100’ün üzerinde artış sağlayan merkezler Erzurum (yüzde 291), Rize (yüzde 161), Antalya (yüzde 143), Manisa (yüzde 128) ve Isparta (yüzde 104) dır.

  27. Buna rağmen Türk insanı kan bağışında yüzde 2’lik oranla gelişmiş ülkelerdeki % 5 lik oranın altında kalıyor. • Bağışın % 1 ini askerler, % 1 ini sivil toplum yapıyor. • Bu çalışmada da bir sağlık sektörü çalışanlarında kan bağışı gönüllülüğünün düşük, gönüllü olabilme konusunda bilgi düzeyinin de tam olmadığı saptandı.

  28. Türkiye'de Türk Kızılayı tarafından 1997–2007 yılları arasındaki 10 yıllık dönemde toplanan 4.415.459 ünite kanın gruplarına göre % dağılımı

  29. World Blood Donor Day 200914 June 2009WHO

  30. KAYNAKLAR 1- WHO, Blood transfusion safety, http://www.who.int/bloodsafety/en/ 2- Kızılay, Toplumda Kan Bağışı Bilincinin Oluşturulması Projesi, http://sdb.meb.gov.tr/okulsagligi/kizilay/nasil.pps#2 3- Kan Merkezlerinde ve İstasyonlarında Görev Yapacak Sağlık Personelinin Eğitimine ve Sertifikalandırılmasına Dair Tebliğ, R.G.Tarihi: 04.06.2005, R. G.Sayısı: 25835. 4- Kan Ve Kan Ürünleri Kanunu, Resmi Gazete, Tarih: 2.5.2007 Sayı: 26510, Kanun No: 5624, Kabul Tarihi: 11.4.2007. 5- Yıldız Ç, Emekdaş G, Kanık A ve ark, Neden Kan Bağışlamıyoruz. Mersin İlinde Yaşayanlarda Kan Bağışına Genel Bakış:Anket Çalışması, İnfeksiyon Dergisi, 20:1:041-055,2006. 6- American Red Cross http://www.redcross.org/article/0,1072,0_497_2144,00.html, 20/10/2008. 7-American Association of Blood Bank, http://www.aabb.org/content

More Related